Wellicht heb je weleens van vpn gehoord, maar weet je niet precies wat dit inhoudt. In dit artikel leggen we daarom uit waar Virtual Private Network voor staat en wat je ermee kunt.

Wat is vpn?

Vpn staat voor Virtual Private Network en kun je zien als een privénetwerk binnen een groter netwerk. Meestal gaat het om een versleutelde verbinding tussen twee andere netwerken via openbare netwerken (internet). Denk aan je thuisnetwerk en het bedrijfsnetwerk van je werkgever. vpn helpt je om een soort privétunnel of -pijplijn tussen die twee netwerken te maken.

Waarom moet je vpn gebruiken?

Groot voordeel van vpn: geen pottenkijkers. Doordat de verbinding is versleuteld, kan iemand die ook toegang heeft tot datzelfde netwerk jouw vpn-verbinding toch niet afluisteren. Denk aan een hotel, trein, restaurant of een andere plek met open wifi. Dankzij vpn zien sniffers (afluisteraars) geen zinnige informatie voorbijkomen. Wel zo prettig als je je bankzaken of andere privédingen regelt.

Wanneer moet je vpn gebruiken?

Van oudsher wordt vpn gebruikt in zakelijke omgevingen om werknemers overal ter wereld toch toegang tot het bedrijfsnetwerk te geven. De laatste maanden/jaren wordt vpn ook interessant voor particulieren. Zeker waar de overheid en andere diensten steeds meer meegluren met wat je op internet aan het doen bent. Daarnaast kunnen bepaalde diensten je niet zo makkelijk blokkeren als je uit een bepaald (voor hen ongewenst) land komt, omdat je met een vpn-dienst het kan laten lijken dat je uit een ander (wel gewenst) land komt.

Ben ik echt anoniem met vpn?

Nee, echt anoniem op internet ben je nooit. Je internetprovider weet met wie je contact maakt, bijvoorbeeld je vpn-dienst. Je vpn-dienst weet wel wat je doet, maar houdt daar normaal gesproken geen logs van bij. Toch hoeft er maar iemand een tap te plaatsen en je bent gezien. Gelukkig kan dat niet zomaar, dat is zelfs voor een overheid, geheime dienst of andere kwaadwillige geen koud kunstje.

Welke vpn-protocol kan ik het beste gebruiken?

De meest gebruikte protocollen zijn PPTP, L2TP/IPsec en OpenVPN. De meeste vpn-diensten en vpn-software ondersteunen deze drie protocollen. PPTP is de minst veilige en is relatief eenvoudig te kraken. Niet gebruiken dus! Het beste en snelste is OpenVPN, maar niet elk apparaat ondersteunt dat. Mocht je OpenVPN niet aan de praat krijgen, kies dan voor L2TP/IPsec.

©PXimport

Thuis of extern?

Wil je vooral voorkomen dat niemand je internetgebruik kan zien als je onderweg bent? Dan kun je prima een vpn-verbinding met je thuisnetwerk opzetten. Dit kan via je router of nas, of via een computer thuis die je altijd aan laat staan. Hiermee loopt al het internetverkeer op je smartphone via je internetverbinding thuis en kun je veilig op openbare wifi-netwerken je gang gaan. Zorg wel dat je een snelle internetverbinding thuis hebt, liefst via de kabel of glasvezel. Wil je ook thuis voorkomen dat men weet wat je online doet, maak dan gebruik van een vpn-dienst.

Een betaalde of gratis vpn?

Gratis vpn-diensten hebben beperkingen op snelheid, hoeveelheid data, aantal verbindingen of een combinatie hiervan. Wil je alleen veilig je mail op je smartphone of tablet checken als je niet thuis bent, dan biedt bijvoorbeeld TunnelBear een gratis abonnement aan waarmee je 500 megabyte per maand kunt verbruiken. Wil je meer, dan moet je gaan betalen.

Wat zijn de beste vpn-diensten?

We hebben in 2019 een vergelijkende test gedaan, waarbij Expressvpn als beste uit de bus kwam. De prestaties van en verschillen tussen vpn-diensten zijn echter erg wisselen. Ook is dat erg afhankelijk zijn van de locatie, de snelheid van de internetverbinding die wordt gebruikt en de rekenkracht van de gebruikte apparatuur. Daarnaast is het lastig te achterhalen of de vpn-diensten geen privégegevens doorspelen. Zelf hebben we tevens goede ervaringen met VyprVPN, Private Internet Access (PIA) en NordVPN. 

Hoe zit het met mijn snelheid?

Gebruik je vpn, dan gaat dat altijd ten koste van je snelheid. Je aanvraag voor een bepaalde webpagina of andere internetinfo gaat niet meer direct naar die webserver, maar eerst naar de server van je vpn-dienst, dan naar die webserver, weer terug naar je vpn-dienst en dan weer naar jou. En dat gaat continu zo door. Heb je een snelle kabel- of glasvezelverbinding, dan hoef je er amper wat van te merken. Daarnaast heb je de extra rekenkracht die de versleuteling vraagt. Voor een dikke pc geen probleem, maar op sommige mobiele apparaten merk je er wel wat van. Ben je gamer, dan is een lage ping heel belangrijk en daar zijn de extra tussenstappen van een vpn-dienst niet bevorderlijk voor. In alle gevallen: test eerst of de vpn-dienst snel genoeg voor je is. Veel diensten bieden proefpakketten.

Streamingdienst deblokkeren met vpn-router

Zijn er alternatieven voor vpn?

Veelgenoemde alternatieven voor vpn zijn Tor en een anonieme proxy. Die laatste wordt gebruikt om regiogebonden content van bijvoorbeeld Netflix, Hulu, BBC iPlayer en Uitzending Gemist toch op een andere plek te kunnen bekijken. Veel anonieme proxy's doen alleen niets voor jouw privacy, sterker nog, ze delen deze gegevens met anderen. Bij Tor, een netwerk waarop je anoniem kunt surfen, is je privacy in principe wel goed geregeld, maar ook hier zijn er wel eens 'infiltranten' en is de snelheid vaak een zwak punt. 

Maar dat betekent niet dat je Tor geen kans moet geven: in tegenstelling tot veel gecentraliseerde anonimiseringsdiensten, die als proxy of vpn werken en je beloven dat je via hun dienst anoniem kunt surfen, is Tor juist volledig gedecentraliseerd en is ontworpen om je anonimiteit te waarborgen.  Wil je meer te weten komen over Tor, lees dan eens dit artikel.

Zelf aan de slag met vpn

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.