In een tijd waarin kinderen, nog voor ze kunnen lezen of schrijven, weten hoe ze een computer of tablet kunnen gebruiken, is het belangrijk dat wij als volwassenen ze daarin zo vroeg mogelijk begeleiden. Microsoft biedt in Windows 10 handige opties om de accounts van je kinderen op afstand te beheren en kindvriendelijk te maken, zodat je het gebruik zo nodig kun inperken op elk systeem waarop zij inloggen.

01 Wijze les

Microsoft heeft lering getrokken uit het verleden en de dienst, die voorheen ‘Family Safety’ heette, verbeterd. Hoewel er nog puntjes zijn die ontbreken of beter kunnen, is Microsoft met Windows 10 zeker de juiste richting ingeslagen. Zo is de vernieuwde dienst niet meer beperkt tot een apparaat, maar worden de gegevens online opgeslagen en toegepast op alle apparaten. Als je gezinsleden met hun accounts inloggen op een andere computer of tablet, zullen ingestelde restricties automatisch worden toegepast. In deze cursus leggen we uit hoe je de accounts van je gezin configureert en het digitale gebruik van je kinderen kunt bijhouden en zo nodig kunt inperken.

©PXimport

02 Een kind-account maken

Vanuit Windows 10 kun je gemakkelijk Microsoft-accounts voor de gezinsleden die dat nog niet hebben, aanmaken. Ga naar Start / Instellingen / Accounts en kies Gezin en andere personen. Klik op Een familielid toevoegen en selecteer Kind toevoegen. Kies de optie De persoon die ik wil toevoegen heeft geen e-mailadres, vul de benodigde gegevens in en klik op Volgende. Vul een geldig telefoonnummer in of klik op de blauwe tekst Een ander e-mailadres toevoegen in plaats van een telefoonnummer en ga naar Volgende. Kies of je de accountgegevens met Microsoft wil delen en klik Volgende gevolgd door Sluiten. Heb je geen Windows 10-pc bij de hand, dan kun je ook zo een account aanmaken.

©PXimport

03 Gezinsleden toevoegen

Indien de persoon al over een Microsoft-account beschikt, vul dan via Start / Instellingen / Accounts / Gezin en andere personen / Familielid toevoegen het e-mailadres van het gezinslid in en klik op Volgende. Controleer het e-mailadres en klik op Bevestigen. De persoon zal een uitnodiging in zijn mailbox ontvangen waarin gevraagd wordt of hij of zij lid wil worden van het gezin. Hiervoor hoeft alleen op de bevestigingslink in de e-mail geklikt te worden. Na het bevestigen wordt een website geopend en zijn ook de andere leden van het gezin zichtbaar.

©PXimport

04 Toegang geven

Op de computer waarop je de accounts hebt aangemaakt zullen de gezinsleden automatisch toegang krijgen. Maar op andere systemen wordt niet automatisch toegang verleend. Een gezinslid geef je toegang door naar Start / Instellingen / Accounts / Gezin en andere personen te gaan te gaan, het account te selecteren en op de knop Toestaan te klikken. Bevestig vervolgens de vraag of de persoon zich mag aanmelden door nogmaals op Toestaan te klikken.

©PXimport

05 De eerste keer inloggen

Wisselen van account kun je door op Start te klikken en vervolgens op de afbeelding van de ingelogde gebruiker. Je krijgt dan een lijst met geautoriseerde accounts te zien. De eerste keer dat een gezinslid inlogt wordt de computer klaargemaakt en de benodigde informatie geïnstalleerd, het kan het even duren voordat alles is ingesteld. Als de computer klaar is wordt gevraagd om een pincode in te stellen. Voor jonge kinderen is het gemakkelijker om het wachtwoord of pincode te vervangen voor een afbeelding. Dit doe je door naar Start / Instellingen / Accounts / Aanmeldopties te gaan en op de knop Toevoegen onder Afbeeldingswachtwoord te klikken. Vul het wachtwoord in, klik op Afbeelding kiezen en selecteer een afbeelding. Kies vervolgens drie gebaren. Je kunt klikken, maar ook lijnen trekken of cirkels maken.

©PXimport

06 Je gezin

Wanneer alle accounts zijn aangemaakt en toegang hebben op de gewenste computer, kun je online alle restricties instellen zoals tijdslimieten en kun je rapportages inschakelen zodat je de activiteiten van de kinderen kunt bijhouden. Deze instellingen worden automatisch op elk systeem toegepast zodra het gezinslid zich aanmeldt. Om de instellingen toe te passen ga je hiernaartoe en log in met het Microsoft-account van een volwassene uit het gezin. Klik op Gezin om de aangemelde gezinsleden te zien. Achter de accounts van de kinderen heb je de mogelijkheid recente activiteiten en de aankopen te controleren of de schermtijd aan te passen. In de volgende stappen nemen we elke optie onder de loep.

©PXimport

Windows 10 Mobile

©PXimport

07 Recente activiteit

Vooral bij jonge kinderen is het belangrijk dat je weet waar ze op het web belanden, welke spellen ze spelen en hoeveel tijd ze achter de computer besteden. Via de optie recente activiteit kun je zien welke websites ze hebben bezocht en kun je zo nodig kun je ook website blokkeren. Datzelfde geldt voor apps en games. Je ziet precies hoeveel tijd je kind aan een app heeft besteed en op hoeveel apparaten de app is gebruikt. Indien nodig kun je door op de link Blokkeren te klikken het gebruik een halt toeroepen. Uw kind heeft via zijn apparaat altijd de mogelijkheid toegang aan te vragen. Als je zelf ook achter de computer zit kun je gemakkelijk via het Actiecentrum de schermtijd verlengen. Daarnaast krijg je een e-mail met een aantal opties om de tijd te verlengen of de app toe te deblokkeren.

©PXimport

08 Media en games

Apps, games en media met volwassen inhoud kun je onder Apps, games en media gemakkelijk afschermen voor je kind. De inhoud wordt gefilterd op basis van de leeftijd die je zelf instelt. De restrictie is dus niet per se gekoppeld aan de echte leeftijd van het kind. Zo kun je ook het filter instellen voor een 7-jarige als je kind zes jaar oud is. Naast de leeftijdsgrens kun je hier ook de toegestane apps en games op de Xbox bekijken en kun je eventueel ook toegestane apps of games verwijderen.

©PXimport

Windows Store

Een groot nadeel van de Store in Windows 10, is dat je geen software binnen je gezin kunt delen. Gelukkig is er wel een trucje om toch software op een ander account te installeren. Open hiervoor de Windows Store op het account waarop je de software wilt installeren. Klik op account-pictogram en vervolgens op de naam van het account in het menu. Klik nogmaals op het Microsoft-account en kies Afmelden. Log vervolgens in met het account waarmee je de software al aangeschaft hebt en installeer de software. Als de software is geïnstalleerd log je weer uit en in met het account van het andere gezinslid.

©PXimport

09 Schermtijd

Onder de optie schermtijd kun je de maximale schermtijd voor je kind instellen. De schermtijd wordt toegepast en bijgehouden op alle apparaten. Je kunt vrij uitgebreid aangeven hoeveel tijd het kind totaal mag besteden en wanneer het kind achter de computer mag inloggen. Onder Dagelijks toegestaan geef je het totaalaantal uren aan. In het kader Hoeveel schermtijd, kun je vinden welke hoeveelheid geadviseerd wordt. Naast de totale tijd kun je ook toegestane momenten instellen door op de tijdbalk achter een dag te klikken. Geef een start- en een eindtijd aan en klik op Toevoegen. Dit kun je voor verschillende momenten op een dag instellen. Zo kun je bijvoorbeeld tijdens de lunch of het diner de accounts automatisch laten uitschakelen. Wel zo gemakkelijk om iedereen op tijd aan de eettafel te krijgen.

©PXimport

Hoeveel schermtijd?

©PXimport

10 Aankopen en Apps downloaden

Gratis is in de wereld van apps en games een zeer relatief begrip. Het gebeurt maar al te vaak dat ouders een gratis app installeren voor hun kroost en er een maand later een rekening van honderden euro’s op de deurmat valt. Hoewel de app gratis is te downloaden kun je vaak voor enorme bedragen aan zogenoemde in-app-aankopen doen. Om deze praktijken te voorkomen kun je onder Aankoop en besteding een geldbedrag toevoegen aan het account van je kind. Zo kunnen ze niet meer dan het vooraf overgemaakte bedrag uitgeven en zelf bepalen waar ze het aan willen besteden. Ook kun je hier aangeven of je kind zelf apps en games mag downloaden op de Windows 10 Store en de Xbox One Store of dat je eventueel alle downloadmogelijkheden laat blokkeren.

11 Xbox instellen

Ook op de Xbox kun je restricties instellen. Helaas heeft Microsoft niet de schermtijdrestrictie naar Xbox gebracht, maar je kunt wel voorkomen dat je kind blootgesteld wordt aan volwassen content en je kunt voorkomen dat er online gecommuniceerd wordt. Wel zo prettig met een computer waar veelal een Kinect-camera op aangesloten is. Door op de link Xbox-privacyinstellingen te klikken word je doorgestuurd naar de Xbox-website. Log zo nodig in met je Microsoft-account en klik op het account dat je wilt beperken. Onder Privacy kun je algehele onderdelen blokkeren zoals de optie om andere personen te bekijken, video te gebruiken en spraak- of tekstberichten te gebruiken. Onder Xbox One- en Xbox 360-onlinebeveiliging kun je specifiek per spelcomputer aangeven wat is toegestaan. Daar heb je ook de mogelijkheid om te bepalen welke content mag worden gekocht en gedownload op de Xbox. Als je de gewenste beveiligingsinstellingen hebt ingesteld klik je onderop op de knop Opslaan.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.