Als je je iPad als laptop wilt gebruiken, is het handig om te weten welke versies er van de tablet beschikbaar zijn. Ook zijn bepaalde accessoires wel handig, bijvoorbeeld een toetsenbord of muis. Waar dien je nog meer op te letten?

Het levert natuurlijk een groot voordeel op als je je iPad ook als hoofdcomputer kunt gebruiken. In plaats van twee apparaten heb je daarmee genoeg aan een. Toch zijn er zaken waar je even over moet nadenken voordat je je laptop definitief verkoopt.

Een iPad is er in verschillende smaken, de verschillen tussen de modellen zijn vrij groot. Niet alleen in grootte en prijs, maar ook wat betreft opties en processorkracht. Voordat we daar naar kijken, eerst even een woordje over iPadOS.

Wat is iPadOS?

Om zoveel mogelijk een laptopervaring te hebben op je iPad is het noodzakelijk dat je minstens iOS 13 op je Apple-tablet installeert. Voor de iPad wordt dan automatisch een speciale versie van iOS op de tablet geïnstalleerd: iPadOS. Inmiddels is iPadOS 15 uit.

Deze versie is beschikbaar voor alle iPad Pro-modellen: de normale iPad van de vijfde (2017) tot en met de negende (2021) generatie, de iPad minimodellen vanaf de vierde (2015) generatie en de iPad Air-modellen vanaf de tweede (2014) generatie.

©PXimport

Als je een ondersteunde iPad hebt, dan vind je in het instellingenmenu bij Algemeen, Over de optie om iOS 13 of later te installeren. iPadOS is een enorm verschil met de normale versie van het besturingssysteem iOS, die tot en met iOS 12 op de iPad was te vinden. Deze versie zorgt ervoor dat je iPad zich meer als een computer gedraagt.

Zo kun je met Multitasking gemakkelijker twee of meer applicaties tegelijkertijd gebruiken. Safari toont bovendien standaard desktopversies van websites in plaats van mobiele versies. En iPadOS kan data lezen en schrijven van externe media, zoals ssd-schijven en flashdrives.

Ook is het vanaf iPadOS 13.4 mogelijk om je iPad met een muis en trackpad te bedienen.

De grootste vernieuwing in iPadOS 15 is de Multitasking-functionaliteit. Via een menuutje aan de bovenzijde, kun je snel twee apps naast elkaar zetten in de ‘Split View’. Tevens heb je een slide view, waarbij je makkelijk naar je andere apps veegt en een shelf, waarbij je je app fullscreen hebt. Maar onderin beeld een paar miniatuurtjes van de andere apps die je gebruikt. Door op een andere app in deze shelf te tikken wissel je snel tussen de applicaties.

Verderop in dit artikel gaan we dieper in op randapparatuur die handig is om te kopen.

Welke iPad?

Naast het draaien van iPadOS moe je ook kijken welk model iPad je kiest als laptop-vervanging. Niet alle iPad-modellen zijn daar even geschikt voor. Op dit moment kent de iPad vier opties: de normale iPad, de iPad Air, de iPad mini en de iPad Pro.

De normale iPad is echt bedoeld als tablet voor huis- tuin- en keukengebruik. Dit model heeft nog een vrij oude processor: de A10-chip. Die is krachtig genoeg om wat mee te surfen, Netflix te kijken of e-mails te verzenden, maar niet genoeg om als volwaardige laptopvervanging te dienen. De normale iPad heeft bovendien maar 3 GB geheugen. Nieuwere iPad-modellen zijn wel weer wat sneller. Zo heeft de iPad 9 een snellere A13 Bionic chip en 64GB of 256GB aan geheugen. 

©PXimport

De iPad Air (vierde generatie) is krachtiger en heeft een A14 bionic-chip aan boord. Dit is weer een wat snellere chip die we in grote broer iPad Pro aantreffen. Let wel, al deze vergelijken maken we op basis van de recente modellen. Oudere generaties iPad hebben zwakkere processoren en vaak minder geheugen.

De laatste iPad mini heeft vrijwel dezelfde specificaties als de iPad Air en is dus een stuk krachtiger dan de normale iPad, ondanks de grootte. De beste optie voor een laptopvervanging is uiteraard de iPad Pro. De processor is niet heel anders dan die in de iPad Air en iPad mini, maar de iPad Pro gebruikt wel acht processorkernen in plaats van zes. Bovendien heeft de laatste iPad Pro 8 GB tot 16 GB geheugen aan boord (afhankelijk van hoeveel opslag de tablet heeft).

Onmisbare iPad-accessoires

Een belangrijk verschil tussen de iPad Pro en de andere iPad-modellen is bovendien dat het topmodel andere accessoires ondersteunt. Dit lijkt misschien op het eerste oog niet heel belangrijk, maar als je de iPad als computervervanging wilt inzetten is dit zeker een belangrijk gegeven.

Allereerst is de iPad Pro de enige iPad die kan omgaan met de Apple Pencil van de tweede generatie. Deze pencil laad je via een magnetische strip aan de zijkant van de iPad Pro op in plaats van met een kabel. Daarnaast kun je op de Apple Pencil twee keer kloppen voor een soort rechtermuisknopfunctie.

©PXimport

Een groter verschil is dat de iPad Pro een usb-c-aansluiting heeft in plaats van de lightningconnector die we kennen van andere Apple-smartphones en -tablets. Dit betekent dat je hierop gemakkelijk een externe schijf kunt aansluiten. Dit is wel degelijk een groot verschil met andere modellen van de iPad. Zo hoef je niet per se de iPad Pro met de grootste opslagcapaciteit te kiezen, wat traditiegetrouw bij Apple een fortuin kost.

Een ander verschil tussen de iPad Pro en de andere iPad-modellen is dat de iPad Pro de twee toetsenborden Magic Keyboard en Smart Keyboard Folio ondersteunt. De iPad Air, normale iPad en iPad mini ondersteunen alleen het normale Smart Keyboard, hierover later meer.

Schermgroottes

Ook niet onbelangrijk, de normale iPad en  Air hebben respectievelijk een 10,5inch en 10,9inch-retinadisplay. De iPad Pro is er in twee versies: een met een 11inch en een met een 12,9inch-display. De laatste is dus bijna vergelijkbaar met het 13,3inch-beeldscherm van de MacBook Air of MacBook Pro.

Het display van de iPad Pro is bovendien helderder en beter dan die van de andere iPad-modellen. Verder heeft de iPad Pro een geweldige camera, iets wat alleen niet heel belangrijk hoeft te zijn als laptopvervanging.

Toetsenbord en muis op iPad

Een tablet wordt pas een echte vervanging van de pc als je het kunt bedienen met toetsenbord en muis. Je kunt via bluetooth allerlei accessoires op je iPad aansluiten, maar voor de iPad Pro heeft Apple ook twee slimme accessoires in het assortiment.

Als eerste de Smart Keyboard Folio, een hoes met ingebouwd toetsenbord. Je hoeft de Smart Keyboard Folio niet via bluetooth te koppelen aan de iPad of het aan de enige usb-c-poort aan te sluiten. Op de iPad Pro zit namelijk een speciale connector voor het toetsenbord.

©PXimport

Wil je een echte MacBook-ervaring, dan kies je liever voor het Magic Keyboard. Dit is een echt toetsenbord zoals je dat kent van de laptops van Apple met onderaan een trackpad. Zo heb je zelfs geen bluetooth-muis of -trackpad meer nodig. Het Magic Keyboard fungeert eveneens als hoes en stand voor de iPad Pro, zo lijkt je set-up zelfs op een MacBook.

Het enige nadeel: Een Magic Keyboard kost 339 euro voor de 11 inch iPad Pro en 399 euro voor de 12,9 inch iPad Pro. Goedkopere opties zijn er uiteraard ook, al moet je deze wel via bluetooth verbinden. Goede keuzes zijn bijvoorbeeld de Logitech Slim Folio Keyboard Case of het Brydge Keyboard, deze zijn beide voor circa 150 euro verkrijgbaar.

Software-vervangers

Het grootste probleem als het gaat om de vraag of je je computer de deur uit kunt doen, is of je alle software kunt draaien die je nodig hebt. Dit is een zeer persoonlijke kwestie. Gebruik je je computer normaal gesproken alleen voor e-mail, browsen en programma’s als Word en Excel, dan kunnen we dit met een volmondig ja beantwoorden.

Het ingebouwde mailprogramma van iPadOS is prima in staat om al je wensen op mail-gebied te vervullen. Je kunt makkelijk meerdere accounts beheren, waaronder POP- en IMAP-accounts.

©PXimport

Browsen is met Safari een fluitje van een cent en loopt op alle modellen soepel. Je kunt meerdere vensters geopend hebben en als je toch een andere browser wilt gebruiken, weet dan dat je uit de App Store onder andere Chrome, Opera of Mercury Browser kunt downloaden.

Van Word, PowerPoint en Excel zijn versies voor iPadOS beschikbaar. Deze zijn wel minder uitgebreid dan de versies voor macOS of Windows. Heb je af en toe eens een Windows-programma nodig, dan is er nog geen optie om dit via een virtualisatie-app als Parallels te doen.

Wat trouwens ook nog mogelijk is: via een app op je iPad je Windows-computer besturen. Dit kan bijvoorbeeld met LogMeIn, VNC Viewer of Microsoft Remote Desktop. Je merkt: genoeg redenen om die oude laptop de deur uit te doen en de iPad te omarmen als volwaardige notebook-vervanger!

Meer accessoires

Toetsenbord, muizen en beschermhoesjes voor je iPad zijn in allerlei smaken verkrijgbaar. Welke accessoires passen het beste bij jou? In een ander artikel zetten we de beste iPad-accessoires op een rij.

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.