De lancering van de M2-processor is voor Apple reden om de MacBook Air voor het eerst sinds jaren van een nieuw ontwerp te voorzien. De MacBook Air M2 is qua vormgeving in lijn met de duurdere 14- en 16inch-uitvoeringen van de MacBook Pro en heeft onder andere een scherm met notch. Wat is er nog meer veranderd?

De eerste laptop met de M2-processor was de 13inch-uitvoering van de MacBook Pro. Die viel een beetje tegen omdat Apple dezelfde behuizing als de Intel-voorganger gebruikte met onder andere de Touch Bar. Die functie vind je op de topmodellen niet meer terug, waardoor de eerste laptop met M2-processor al bij lancering ouderwets aanvoelde.

Apple heeft de MacBook Air M2 wel van een nieuw ontwerp voorzien dat totaal anders oogt dan we tot nu toe van de MacBook Air gewend waren. Het hoekigere ontwerp met een scherm met inkeping doet denken aan de 14- en 16inch-uitvoeringen van de MacBook Pro die Apple vorig jaar op de markt bracht. 

De behuizing is nog steeds gemaakt van aluminium en de bouwkwaliteit is alleen maar te omschrijven als uitstekend. Het geheel voelt solide aan en nergens is de behuizing in te drukken. 

©PXimport

©PXimport

De MacBook Air is leverbaar in vier kleuren: zilver, champagne, grijs en heel donkerblauw. Ons reviewmodel is uitgevoerd in de champagnekleur die Apple sterrenlicht noemt. Het is een subtiele kleur die dicht tegen zilver aanligt waarop vingerafdrukken niet zichtbaar zijn, iets dat overigens wel het geval schijnt te zijn bij de donkerblauwe kleur. 

Een stijlbreuk met eerdere MacBook Air-laptops is dat de onderkant nu niet meer naar een kant taps afloopt, de laptop is nu net als de MacBook Pro overal even dik. In de praktijk is hij toch dunner dan MacBook Air M1, die was op het dikste punt namelijk dikker. Al met al vinden we het nieuwe ontwerp een verbetering ten opzichte van het vorige model.

MagSafe is terug

Qua aansluitingen houdt Apple het in tegenstelling tot de MacBook Pro minimaal. Je krijg nog steeds twee Thunderbolt-poorten, maar toch win je een aansluiting. Opladen verloopt op dit nieuwe model namelijk via de magnetische MagSafe-aansluiting die net als op de 14- en 16inch-uitvoeringen van de MacBook Pro terug is. Opladen kan overigens ook nog steeds via de Thunderbolt-poorten, handig voor dockingstations. 

Op de Thunderbolt-poort kun je ook een beeldscherm aansluiten, een nadeel is dat de MacBook Air maar één extern scherm ondersteunt. Helaas zijn de twee Thunderbolt-poorten en de laadaansluiting allemaal aan de linkerkant geplaatst. Het had handig geweest om iedere kant van een Thunderbolt-aansluiting te voorzien. Rechts vind je een hoofdtelefoonaansluiting. 

©PXimport

©PXimport

Voor het opladen wordt afhankelijk van de gekozen uitvoering een 30watt-lader met één usb-c-poort (8-core GPU) of naar keuze een 35watt-lader met twee usb-c-poorten of 67watt-lader meegeleverd (10-core GPU) meegeleverd. Dat de al niet goedkope instapper is voorzien van een mindere oplader is een beetje flauw wat ons betreft. 

Tegen een meerprijs van 20 euro kun je ook op het instapmodel voor de 35- of 67watt-lader kiezen. De losse MagSafe-laadkabel is met stof omhuld en daardoor hopelijk minder kwetsbaar voor uitdrogen en scheuren dan laadkabels van oudere MacBooks.

©PXimport

Hoge prijzen

De MacBook Air is met een prijs vanaf 1519 euro een stuk duurder dan zijn voorganger die bij introductie vanaf 1129 euro te koop was (al is dat nu vanaf 1219 euro). Voor die hogere prijs krijg je nog steeds slechts 8 GB RAM en 256 GB opslag. Daarnaast is er een duurdere basisuitvoering van 1869 euro met 8 GB RAM en 512 GB opslag. Die variant heeft een iets andere GPU met 10 in plaats van 8 cores. Wanneer je de variant met 8 GPU-cores met 512 GB opslag configureert, dan kost deze 1749 euro. Ons reviewmodel is de duurdere basisuitvoering voorzien van de M2-processor met een 10-core GPU, 8 GB RAM en 512 GB opslag.

De prijzen van upgrades zijn hoog, iedere stap naar meer RAM of opslag kost je 230 euro. Wanneer je de MacBook Air M2 configureert met 16 GB RAM en 512 GB opslag ben je afhankelijk van de gekozen GPU (8 of 10 cores) 1979 of 2099 euro kwijt. Ter vergelijking: de 14 inch MacBook Pro met 16 GB RAM en 512 GB opslag die een stuk sneller is en een beter scherm heeft, kost 2249 euro. Voor dat prijsverschil krijg je dan een veel snellere laptop. 

De MacBook Air M2 is met identieke specificaties zelfs duurder dan de 13 inch MacBook Pro met M2-processor, die kost voorzien van de 10-core GPU, 16 GB RAM en 512 GB opslag 2079 euro. De MacBook Air M2 is kortom hoog geprijsd, zeker als je meer geheugen wilt dan 8 GB RAM en 256 GB opslag. De vorige MacBook Air met M1-processor is misschien daarom nog altijd te koop als goedkopere optie die met 16 GB RAM en een 512 GB ssd overigens 1679 euro kost.

©PXimport

Toetsenbord en touchpad

Het is prettig werken op de MacBook Air. Het toetsenbord is hetzelfde Magic Keyboard als we eerder op de 16 inch MacBook Pro zagen met als belangrijkste verschil dat het aluminium tussen de toetsen bij de MacBook Air in dezelfde kleur is als de rest van de behuizing. De rij functietoetsen heeft nu dezelfde afmeting als de rest van de toetsen. In de aan-uit-schakelaar is een vingerafdrukscanner verwerkt. 

Het tikcomfort van de toetsen is erg goed en vergelijkbaar met andere recente MacBooks. Vergeleken met veel Windows-laptops heb je wel wat minder travel, maar de klik is dan weer wel relatief goed voelbaar. De toetsen zijn voorzien van verlichting en de intensiteit stel je via het menu onder macOS traploos in, er zijn geen toetsen om de toetsverlichting te regelen.

©PXimport

Onder het toetsenbord vind je een ruime Force Touch-touchpad en die werkt zoals we van Apple gewend zijn uitstekend. De touchpad simuleert een klik waardoor je overal op het oppervlak kunt drukken. De sterkte van de klik kun je instellen en gebaren worden goed herkend. Naast het toetsenbord zijn geen luidsprekeropeningen meer te vinden, de vier speakers zijn verstopt in de behuizing en het geluid komt uit de ventilatieopening bij de schermscharnier. 

De speakers klinken gelukkig nog steeds goed, maar de stereoscheiding is net wat minder goed dan op het vorige model.

©PXimport

Scherm met notch

Het scherm met inkeping, dunnere schermranden en afgeronde schermhoeken bovenaan doet denken aan wat we eerder op de 16 inch MacBook Pro zagen. Toch is het een heel ander scherm. Deze MacBook Air heeft namelijk geen achtergrondverlichting met mini-leds, maar een normale achtergrondverlichting. Het scherm ondersteunt ook geen HDR en heeft een maximale helderheid van 500 nits. Wel is er ondersteuning voor de brede kleurweergave (P3) en wordt ook True Tone dat de kleurtemperatuur aanpast aan de omgeving ondersteund. 

Technisch lijkt het scherm hiermee op het scherm van de vorige MacBook Air. Wel is het scherm met een afmeting van 13,6 inch iets groter en dat komt doordat het scherm iets hoger is. In deze balk is de menubalk van macOS verwerkt met in het midden de inkeping met camera. Op zich win je hierdoor ruimte in macOS, al zijn er wellicht nog programma’s die niet goed met de notch om kunnen gaan. 

Ook als je heel veel programma’s met menubalk-pictogrammen gebruikt ervaar je wellicht wat nadelen van de notch. Zelf hebben we er geen last van gehad en de notch valt bij normaal gebruik niet echt op. Er zit in macOS overigens een workaround voor applicaties die echt niet goed werken met de notch, het beeld wordt dan tijdelijk kleiner geschaald.

©PXimport

Goede camera

Het voordeel van de inkeping is dat Apple een betere Full HD-camera kan plaatsen. Die levert merkbaar een veel beter beeld op dan de 720p-camera in het vorige model en kan ook goed omgaan met lastige lichtomstandigheden. Die 720p-camera van het vorige model was overigens al veel beter dan de camera’s in de doorsnee Windows-laptop, dus dat geldt extra sterk voor deze MacBook Air. Een fijne verbetering, zeker nu videovergaderen meer gebruikt wordt dan ooit. Je bent met deze laptop simpelweg altijd goed in beeld.

©PXimport

Prestaties

In alledaagse werkzaamheden is de nieuwe MacBook Air wat sneller dan zijn al vlotte voorganger. In Geekbench 5 zet de MacBook Air een single-core-score van 1932 en een multi-core-score van 8935 punten neer, dat is vrijwel identiek aan de MacBook Pro met M2-processor en een verbetering ten opzichte van de MacBook Air met M1-processor die 1723 en 7447 punten scoorde. Ook de scores in Cinebench R23 zijn met een multi-core-score van 8628 en een single-core-score van 1581 vrijwel identiek aan de MacBook Pro met M2-processor. 

Maar waar de prestaties van de M2-processor in de actief gekoelde MacBook Pro ook gedurende langere tijd constant bleven, is dat bij de MacBook Air niet het geval. De prestaties vallen in Cinebench met een multi-core-score van 7964 punten duidelijk terug. Bovendien wordt de behuizing bij de langdurige benchmark aan de onderkant voelbaar warm.

Deze laptop is bij alledaagse werkzaamheden dan ook net zo snel als de MacBook Pro M2, maar voor zwaardere taken als videobewerking is de Air minder geschikt. Professionele gebruikers die veel aan foto-en videobewerking doen en langdurige exports maken, kunnen beter kiezen voor bijvoorbeeld de 14 inch MacBook Pro. Een voordeel van de passieve koeling is uiteraard wel dat de MacBook Air nooit een ventilator laat horen.

©PXimport

De ssd in het testmodel is een variant met een opslagcapaciteit van 512 GB en die zet met een lees- en schrijfsnelheid van 2813,5 en 2526,3 MB/s prima prestaties neer. Wel schijnt het zo te zijn dat de uitvoeringen met een ssd van 256 GB flink lagere snelheden heeft, vergelijkbaar met wat we zagen in de MacBook Pro met M2-processor. 

In die laptop haalt de 256GB-ssd een lees- en schrijfsnelheid van van 1611,34 en 1640,18 MB/s. Wellicht maakt dat voor de doelgroep weinig uit, want een ssd van 256 GB is sowieso al krap als je de laptop voor bijvoorbeeld videobewerking wilt gebruiken.

Om de accuduur te meten hebben we een script gebruikt dat geautomatiseerd websites bezoekt. De MacBook Air M2 heeft hiermee een accuduur van 12 uur en 44 minuten. Dat is een goede tijd en een werkdag zonder lader is mogelijk. Wel is de accutijd een stuk lager dan de 15 uur en 29 minuten die de MacBook Pro met M2-processor haalt. Die laptop heeft dan ook een wat grotere accu.

Conclusie

Voor het eerst sinds jaren heeft Apple de MacBook Air van een nieuw ontwerp voorzien en die nieuwe behuizing is wat ons betreft echt een verbetering. De MacBook Air ziet er weer modern uit en de geheel platte vormgeving is handiger om mee te werken. Sowieso is dit een prettige laptop die is voorzien van een goed scherm en fijn toetsenbord. 

Helaas is de MacBook Air een stuk duurder geworden dan het vorige model dat waarschijnlijk daarom ook nog te koop is. Voor die hoge prijs krijg je nog altijd slechts 256 GB opslag en 8 GB RAM. Ook in vergelijking met de MacBook Pro is de Air hoog geprijsd. Zeker als je kiest voor 16 GB RAM en een 512 GB ssd, wordt het prijsverschil met de 14inch-uitvoering van de MacBook Pro bijvoorbeeld relatief klein. 

Die MacBook Pro is niet alleen veel sneller, maar heeft ook een beter en groter scherm. Terwijl voor de werkzaamheden waar deze MacBook Air M2 voor bedoeld is, de MacBook Air met M1-processor ook prima prestaties neerzet.

Kerstverlichting ophangen hoort bij december, maar de sfeer zit niet alleen in extra lampjes. Het verschil maak je met hóe je licht inzet. Met Philips Hue kun je dat piekfijn regelen. Of je nu rustig sfeervol licht wilt tijdens het kerstdiner of juist een uitbundig fonkelende kerstboom: in de Hue-app kies je scènes en pas je de verlichting helemaal naar je eigen wensen aan. Wat er allemaal mogelijk is, lees je in dit artikel.

Met Hue combineer je het licht in huis op een natuurlijke manier. Een lamp op tafel geeft fijn licht tijdens het eten, terwijl het plafondlicht gewoon aan kan blijven zonder te overheersen. De kerstboom mag daarbij natuurlijk opvallen. Het Festavia-lichtsnoer is speciaal gemaakt voor in de boom en bestaat uit losse lampjes die je afzonderlijk kunt aansturen. Zo kun je het licht in de boom net iets levendiger maken, zonder dat het druk wordt.

Ook met lightstrips breng je nog meer kerstsfeer in huis. Plaats je ze langs een kast, onder een dressoir of langs een raam, dan voeg je extra licht toe zonder dat het direct in het oog springt. Door dezelfde kleuren te gebruiken als in de kerstboom voelt de verlichting vanzelf als een samenhangend geheel.

©Philips

Festavia-lichtsnoer of Hue lightstrip?

Het Festavia-lichtsnoer is ontwikkeld als decoratieve kerstverlichting. Het bestaat uit losse lampjes aan een snoer en is bedoeld voor de kerstboom of een overdekte buitenplek. Omdat je elk lampje apart kunt aansturen, kun je effecten gebruiken waarbij de lichtjes afwisselend oplichten of in meerdere kleuren door de boom verdeeld zijn.

Een Hue lightstrip is een flexibele lichtstrip die een doorlopende lichtlijn geeft. Je gebruikt deze vooral als indirecte verlichting langs meubels, wanden of ramen. Lightstrips zijn niet seizoensgebonden en blijven het hele jaar door in gebruik als sfeerverlichting.

Warm licht op donkere decembermomenten

In december valt de avond snel. Met Hue kun je instellen dat de verlichting automatisch aangaat rond zonsondergang, zodat het licht al brandt wanneer je thuiskomt. Dat is prettig en zorgt er meteen voor dat je huis er bewoond uitziet als je later op de avond weg bent.

Ook 's ochtends kun je daar gebruik van maken. In plaats van fel licht gaat de verlichting geleidelijk aan, met warmere tinten die langzaam sterker worden. Dat maakt opstaan in de winter net wat makkelijker. Heb je meerdere Hue-lampen, dan stel je ze per ruimte in. De kerstboom kan bijvoorbeeld op vaste tijden aan en uit gaan, terwijl de rest van de woonkamer apart wordt geregeld of juist tegelijk mee aan- en uitgaat.

Kerstscènes en lichteffecten

In de Hue-app vind je de Scene Gallery met voorgeprogrammeerde scènes. Rond de feestdagen verschijnt daar een speciale categorie: Winterse feestdagen / Kerstmis. Daarmee zet je met één tik een complete kerstsfeer neer, zonder zelf kleuren te hoeven kiezen. Voorbeelden? De scène Onder de boom is geïnspireerd op cadeaus onder de kerstboom en werkt met een combinatie van rood, geel en groen. Dat zorgt voor een herkenbaar, klassiek kerstgevoel dat goed past bij traditionele decoratie. Vrolijk gebruikt meerdere kleuren tegelijk en oogt daardoor speelser dan de rustigere kerstscènes. Deze scène werkt goed wanneer het licht wat meer mag opvallen, bijvoorbeeld tijdens een borrel of wanneer er bezoek is. Stille nacht kiest juist voor rust, met zachte perziktinten en minder contrast. Een goede keuze dus voor tijdens het kerstdiner of een lange avond aan tafel, omdat zo aandacht vooral bij het eten en het gezelschap blijft.

Sommige Hue-lampen, zoals het Festavia-lichtsnoer, bieden daarnaast extra lichteffecten. Denk aan effecten als Sparkle en Prism, waarbij lampjes afwisselend oplichten of kleuraccenten zich door de verlichting verplaatsen. Voor rustigere momenten zijn er ook effecten zoals kaarslicht of haardvuur, waarbij het licht subtiel knippert.

©ID.nl

Kerstscènes in de Hue Scene Gallery

In de categorie Winter Holiday / Christmas staan tien speciale kerstscènes: Onder de boom, Vrolijk, Gouden ster, Notenkraker, Roze glinstering, Stille nacht, Sneeuwschittering, Kleurexplosie, Feestelijk plezier en Kristalhelder. Je vindt ze in de Hue-app via Scènes en vervolgens Scene Gallery. Kies de categorie, selecteer een scène en wijs een kamer of zone toe. Na opslaan blijft de scène beschikbaar, ook wanneer de categorie later weer uit de galerie verdwijnt.

Zelf een kerstscène maken

Naast de vaste kerstscènes kun je ook zelf lichtscènes maken. Dat is handig als je een specifieke sfeer zoekt die beter past bij jouw interieur of bij een bepaald moment. Zie het als het samenstellen van een lichtrecept. Je kiest een beperkt kleurenpalet, bepaalt hoe het licht zich door de ruimte verdeelt en stelt in hoe rustig of levendig het effect mag zijn.

Begin met twee tot vier kleuren om het geheel in balans te houden. Warm wit met een vleugje amber werkt goed voor rustige avonden, terwijl rood en groen met een zachtere tussenkleur een klassieke kerstsfeer geven. Vervolgens kies je een stijl, zoals een geleidelijke overgang of kleuren die op verschillende plekken terugkomen. Tot slot stel je het tempo in. Langzame overgangen passen bij een rustige avond, snellere wisselingen bij een borrel. Stel eenmalig je ideale kerstscène in, sla hem op en laat de app het werk doen; de verlichting schakelt dan op jouw vaste tijden automatisch over.

Ook buiten in kerstsfeer

De kerstsfeer hoeft niet bij de voordeur te stoppen. Met Hue-buitenverlichting trek je het licht door naar de tuin, het balkon of de oprit. Door binnen en buiten dezelfde scènes te gebruiken ontstaat één geheel. Hang bijvoorbeeld een Festavia-buitenlichtsnoer op aan de overkapping van je veranda, of langs de rand van je balkon.

©Philips

Licht dat meebeweegt met muziek en film

Tijdens een kerstborrel mag het licht best wat levendiger zijn. Met de muziek-synchronisatie van Hue - vaak aangeduid als Party Mode - reageert de verlichting direct op het ritme en de sfeer van de muziek. Je stelt dit in via de Entertainment-functies in de Hue-app. Daarbij kies je een stijl, past je de intensiteit aan en bepaal je of Hue vaste kleuren gebruikt of automatisch meebeweegt met de muziek. Voor deze synchronisatie heb je een Hue Bridge nodig om de extra functies te ontgrendelen.

Review Philips Hue Bridge Pro: dé bridge voor de toekomst

Ook bij een filmavond voegt gesynchroniseerde verlichting iets toe. In Homecinema-modus past het licht zich aan het beeld op het scherm aan. Koel bij winterse scènes, warmer bij een haardvuur of een gezellig interieur. Zo zit je nog meer in de film.

©Philips

Bedienen zonder telefoon

Tijdens het koken of wanneer je gasten ontvangt, wil je niet steeds je telefoon erbij pakken. Met slimme schakelaars van Hue bedien je de verlichting net zo eenvoudig als met een gewone lichtknop. Je schakelt scènes, dimt het licht of zet alles in één keer uit.

De Hue Dimmer Switch is de bekendste keuze en maakt het makkelijk om snel een andere lichtstand te kiezen. Wie wat meer mogelijkheden wil, kan de Hue Tap Dial of de kleinere Tap Switch Mini kiezen, waarmee je meerdere instellingen kunt bedienen of het licht preciezer bijstelt. Voor eenvoudige handelingen is er de Smart Button, waarmee je met één druk bijvoorbeeld je vaste kerstsfeer inschakelt. Al deze schakelaars stel je in via de Hue-app en koppel je aan kamers en scènes, zodat de verlichting doet wat je op dat moment nodig hebt.

Oude kerstverlichting slim maken

Heb je al bestaande kerstverlichting die niet slim is? Dan hoef je die niet te vervangen. Met een slimme stekker zorg je ervoor dat ook die automatisch aan of uit gaat, zonder dat je 's avonds onder de boom hoeft te zoeken naar de aan/uit-knop of het stekkerblok.

©Philips

Kerst: nu écht feest van het licht

Met slimme Philips Hue-verlichting kun je tijdens de feestdagen meer met licht doen dan alleen aan en uit. Door vooraf een paar scènes en momenten in te stellen, past de verlichting zich aan je de dag aan: rustig tijdens het eten, wat uitbundiger bij bezoek en weer ingetogen aan het einde van de avond. Zo draagt het licht bij aan de kerstsfeer, zonder dat je er steeds mee bezig hoeft te zijn.

©Philips

Checklist kerst met Philips Hue

Philips Hue Festavia lichtsnoer: speciaal voor in de kerstboom. Er zijn ook Festavia-snoeren voor buiten.

Philips Hue Lightstrips: leuk om bijvoorbeeld langs het raam- of deurkozijn te gebruiken.

Philips Hue Starterkit White & Color Ambiance: leuk als je net begint met Hue, om basisverlichting flexibel in te stellen in verschillende kamers. Goed om te weten: ook beschikbaar in de (goedkopere) Essential reeks.

Philips Hue Bridge: wil je kunnen automatiseren, muziek en licht synchroniseren en scènes instellen en gebruiken? Daarvoor heb je de Bridge nodig).

Er zijn ook Hue tafellampen, zoals Hue Signe, Hue Iris en de Hue Go. Dat is een draagbare lamp die je dus makkelijk overal in huis kunt neerzetten.

Philips Hue Sync Box: voor synchronisatie media en geluid.

Philips Hue slimme stekkers: om je oude kerstverlichting te automatiseren.

Review Philips Hue Essential: goedkoper aan de slag met Hue-lampen

©Philips

In de stortvloed aan nieuwe AI-videogeneratoren introduceren we Pollo. Net als bij de meeste AI-tools begin je met een tekstopdracht, maar in dit geval kun je van bestaande foto's fimpjes maken.

Stap 1: Image to video

Je kunt Pollo gratis uitproberen. Je start met 50 credits en ontvangt daarna elke maand 20 extra credits. De video's die je gratis maakt, zijn wel allemaal voorzien van een watermerk. Wil je video's zonder watermerk en toegang tot meer functies, dan zijn er drie abonnementsopties: 15, 30 en 90 dollar per maand, goed voor respectievelijk 300, 800 en 3000 credits. Pollo is een webapplicatie. Ga op je laptop naar https://pollo.ai en klik op Try for free. Vervolgens log je in met je e-mailadres.

Op de homepage zie je dat je deze generator niet alleen kunt gebruiken voor het maken van AI-video's, maar ook om AI-afbeeldingen te genereren, gezichten in filmpjes te vervangen door iemand anders of AI-effecten toe te passen op je foto's. Bekijk zeker de voorbeelden in de showcase. Wij kiezen in dit stappenplan voor de optie Image to Video, waarmee je stilstaande beelden tot leven wekt in een korte videoanimatie.

Stap 2: Beeld bijsnijden

Laad eerst de afbeelding in die je als basis voor je video wilt gebruiken. In de pop-up kun je bij Aspect Ratio de gewenste beeldverhouding van het eindresultaat instellen. Zo kun je bijvoorbeeld een staande foto bijsnijden naar een liggend (landscape) of vierkant formaat. Verschuif de foto indien nodig, zodat de belangrijkste onderdelen mooi in beeld blijven. Bevestig vervolgens met OK.

Stap 3: Video creëren

In het vak Prompt beschrijf je wat Pollo met de foto moet doen. In dit voorbeeld willen we bijvoorbeeld dat het meisje op de schouders van de man enthousiast de menigte aanmoedigt. Zet de optie Translate Prompt aan voor een beter resultaat. Je ziet meteen dat dit type opdracht 5 credits kost. Onder Advanced kun je extra instellingen aanpassen, zoals de videolengte die standaard op 5 seconden staat, maar die je kunt verlengen tot 10 seconden. Wil je meerdere outputvideo's genereren, dan kost dat uiteraard meer credits. Het eindresultaat kun je upscalen voor een hogere kwaliteit, delen en publiceren.