Windows is altijd extreem kwetsbaar gebleken voor virussen en malware. Aanvankelijk was Microsoft ongevoelig voor de ellende die dit veroorzaakte, maar inmiddels beschikt Windows over eigen antivirussoftware die bovendien steeds beter presteert. Maakt die Windows veilig genoeg of heb je nog wel antivirus voor Windows nodig?

Bijna twintig jaar heeft Microsoft erover gedaan om te komen met een eigen antivirus die goed genoeg lijkt om de installatie van andere antivirusprogramma’s overbodig te maken. Want hoewel Microsoft Defender Antivirus (MDA) niet overloopt van opties en instellingen, doet het wat het moet doen. En volgens vergelijkende antivirustests doet het dat steeds beter.

Het scant de pc zowel realtime, dus in de vorm van een achtergrondproces, als on-demand. En de ransomware-bescherming kan specifieke bestanden, mappen en delen van het geheugen extra beveiligen. Samen met de andere onderdelen in de Windows-beveiliging – zoals firewall- en netwerkbeveiliging, accountbeveiliging, app- en browserbeheer en exploit-protection – beschikt Windows hiermee over een behoorlijk compleet alternatief voor menig antivirus- en zelfs groter securitypakket.

©PXimport

Het einde van antivirus?

Dat Windows nu zijn eigen antivirus heeft, betekent niet dat je geen andere virusscanner kunt gebruiken. Doe je dat wel, dan schakelt MDA geruisloos over naar de passieve modus. Het blijft updates ontvangen en kan als extra bescherming de pc periodiek scannen op malware, maar de verwijdering van malware laat het over aan het later geïnstalleerde antivirusprogramma.

Microsofts antivirus hoeft dus niet verwijderd te worden en er is geen moeizaam gedoe tussen de programma’s om de “standaard antivirus” te zijn, zoals dat bij browsers wel het geval is. Dit is nu nog gunstig voor de aanbieders van andere producten, maar het is onvermijdelijk dat een steeds betere MDA impact zal hebben op de kansen voor alternatieve producten.

Voor gratis antivirusprogramma’s valt nu al te vrezen. Met hun minimale functionaliteit voegen ze niets meer toe wat Windows niet al heeft, terwijl de gebruikerservaring van deze producten zeer matig is. Zo prettig onzichtbaar als Microsofts beveiliging zijn werk doet, zo hinderlijk aanwezig zijn de gratis antivirusproducten. Ze tonen eindeloos bedreigingen en kansen tot systeemoptimalisatie, maar daar kun je pas iets mee als je de betaalde versie hebt aangeschaft.

©PXimport

Kansen voor beveiliging

De vraagtekens die je bij gratis antivirus kunt zetten, gelden uiteindelijk ook voor betaalde antivirusprogramma’s. Ook daarvan is de extra functionaliteit vaak beperkt. Bovendien misbruiken de aanbieders deze programma’s steeds vaker als een vehikel voor een upgrade naar een duurder product.

Dit betekent niet dat er geen redenen te bedenken zijn om nog wel een securitysuite aan te schaffen. Allereerst is er de kwaliteit van de bescherming. Microsoft scoort goed, maar andere aanbieders ook en soms zelfs beter. Bovendien doen ze dat al veel langer en is bewezen betrouwbaarheid een belangrijk argument voor een beveiligingsproduct.

Ook kunnen dergelijke aanbieders hun kansen vergroten door innovatiever te zijn en functionaliteit te bieden die Microsoft (nog) niet heeft. Denk aan specifieke bescherming bij online bankeren, een VPN voor veilige communicatie, een wachtwoordmanager, een datalek-monitor die informeert als persoonlijke gegevens zijn gelekt, microfoon- en webcambeveiliging en ook back-ups. 

Dat laatste is essentieel voor dataherstel als malware onverhoopt toch weet toe te slaan, maar is in Windows nog altijd niet erg goed geregeld. Dit betekent wel dat de functionaliteit van een eenvoudige antivirus of internetbeveiligingssuite niet altijd meer voldoet.

“Gemak steeds belangrijker”

Eddy Willems is security-evangelist bij G DATA, maar staat in de securitywereld vooral bekend als medeoprichter van het Europees Instituut voor Computer Antivirusonderzoek (EICAR) en als bestuurslid van de Anti-Malware Testing Standards Organisation (AMTSO). In 1989 was hij een van de eerste slachtoffers van ransomware, toen een door hem beheerd systeem door een Trojaans virus werd gekaapt. Willems analyseerde en verwijderde het virus, en haalde daar het internationale nieuws mee.

Vele jaren later erkent hij dat het probleem nog steeds niet is opgelost. “Een succesvolle ransomware-aanval is voor 70 procent nog gewoon een brave burger die op een link klikt. Dat je ransomware kunt herkennen aan krom Nederlands, is passé. Dus moeten ook wij intensiveren en verbeteren.” 

G Data ontwikkelde daarom een online cybertraining en let bij de ontwikkeling van zijn producten steeds meer op gebruiksgemak. “De dreiging is overal dezelfde, maar gewone mensen en het MKB moeten het met minder kennis en mankracht oplossen. Beveiligingsproducten moeten hen helpen wanneer dat nodig is, in plaats van dan ineens te komen met tal van lastige technische zaken.”

Ook speelt er een principiële kwestie: moet je de beveiliging van Windows eigenlijk wel toevertrouwen aan de makers van het besturingssysteem? Of laat je dat beter over aan een onafhankelijke partij? Die laatste is vrij van de zakelijke belangen die Microsoft uiteindelijk toch heeft bij zijn producten en kan zich, in tegenstelling tot Microsoft, volledig richten op beveiliging. Ook zou er bij een onafhankelijke partij minder kans zijn op een “blinde vlek” bij het kijken naar de beveiliging.

Daar staat tegenover dat Microsoft voordeel heeft van zijn diepgewortelde kennis van Windows en de enorme hoeveelheid gegevens die het heeft over het gebruik van zijn software en de beveiligingsproblemen daarvan. Bovendien valt ook bij een onafhankelijke club beveiligers een blinde vlek nooit volledig te vermijden.

©PXimport

Consolidatie

Bijna onzichtbaar voor de gebruiker is ook het aanbod van beveiligingsproducten sterk in beweging. Zo is McAfee geen onderdeel meer van Intel, heeft het zijn zakelijke producten verkocht en richt het zich onder investeringsmaatschappij Advent nu volledig op producten voor consumenten. Ook F-Secure heeft de producten voor thuis en bedrijven gescheiden en brengt de laatste nu uit onder de naam WithSecure.

De meeste veranderingen zijn er bij Symantec, bekend van de Norton-producten. Dat werd eerst zelf gekocht door Broadcom, veranderde daarna de naam in NortonLifeLock en kocht vervolgens Avira en Bullguard om nu ook nog Avast te willen overnemen. Omdat Avast eerder al AVG kocht, horen straks al deze namen bij elkaar. Wat dit betekent voor de toekomst, is afwachten. Avira is duidelijk nog een apart merk dat ook andere resultaten haalt dan Norton. Maar dat de website van Bullguard nu Norton aanprijst, zal ook een reden hebben.

Nog minder zichtbaar zijn de verschuivingen op het vlak van de scan-engines, zeg maar het hart van ieder antivirusprogramma. Bullguard gebruikte al voor de overname die van Avira, zoals ook Avast en AVG dezelfde scan-engine gebruiken, maar die twee zijn nog maar nauwelijks van elkaar te onderscheiden. De andere producten hebben nog wel de eigen scan-engine. Daarbij gebruikt G Data als enige twee engines, die van zichzelf en die van Bitdefender.

Heb je na het lezen van dit artikel toch interesse in een security-pakket naast de standaard Windows-beveiliging? We hebben onlangs verschillende aanbieders getest om antwoord te krijgen op de vraag: wat is de beste antivirus van nu?

©PXimport

Uitdaging bij proefversies

Kon je eerder van elk beveiligingsproduct eenvoudig een proefversie downloaden, steeds vaker kan dat alleen nadat je een account hebt aangemaakt en je betaalgegevens hebt gedeeld. Het is dus eigenlijk geen proefversie meer, maar een proefperiode. En als je binnen die tijd niet de automatische verlenging uitschakelt, zit je gewoon vast aan een abonnement.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.