De vraag naar beveiligingsprogramma’s is nog altijd onverminderd groot. Zeker nu we meer tijd dan ooit online besteden. Er valt dan ook genoeg te kiezen, maar wat is anno 2022 de beste antivirussoftware? We laten maar liefst 13 aanbieders de revue passeren.

Je vraagt je misschien af waarom je nog een extra antiviruspakket op je computer nodig hebt, aangezien Windows van zichzelf al is uitgerust met sterke beveiliging in de vorm van Microsoft Defender. Hoef je niks voor te betalen en scoort in vergelijkende tests de laatste tijd erg goed. Daarover schreven we eerder het artikel Heb je nog wel antivirus voor Windows nodig?

Ben je na het lezen van dat artikel toch in de markt voor een goede antivirustool naast Defender, dan is de keuze erg groot. Er zijn talloze aanbieders, waarbij geregeld ook nog onderscheid wordt gemaakt tussen een  gratis versie of een variant waarvoor je moet betalen. 

Bij betaalde antivirussoftware zitten vaak leuke extraatjes, zoals een VPN of automatische back-ups naar een beveiligde cloud. Hoog tijd om de voornaamste opties met elkaar te vergelijken. Hieronder zie je in één oogopslag de uitslag van onze grote test. Daarna bespreken we onze ervaring met de pakketten nog individueel. 

Beste antivirus 2022: Alle uitslagen

©PXimport

Acronis Cyber Protect Home

©PXimport

Antimalware én back-up zijn een doordachte combinatie, omdat antivirus nooit honderd procent beveiligt en je bij ransomware liever een back-up terugzet dan betaalt. Acronis bouwt daarom zijn True Image voor back-up en systeemherstel om tot een complete oplossing tegen dataverlies.

Er zijn drie edities; Essentials bestrijdt alleen ransomware en cryptojacking, Advanced en Premium doen ook echt aan antivirus. Verdere securityfuncties zijn nog beperkt in aantal en functionaliteit. De kwetsbaarheidsscanner scant wel, maar updatet niet. Acronis gebruikt een eigen scan-engine, maar laat die niet testen door de grote antiviruslabs. Echt aanbevelen is daardoor moeilijk. Een versie met alle beveiligingsopties, maar zonder de dure online opslag ontbreekt helaas.

Avast en AVG

©PXimport

De producten van Avast en AVG zijn nagenoeg identiek en gebruiken dezelfde scan-engine. Boven op de gratis antivirus die we vanwege de opdringerigheid niet aanbevelen, bieden de betaalde pakketten afhankelijk van de gekozen versie extra’s zoals een eigen firewall, kwetsbaarhedenanalyse, wifi-beveiliging en webcambeveiliging.

De bescherming scoort goed, maar de gebruiksvriendelijkheid blijft achter. Dit komt vooral doordat heel veel functies en opties verdeeld zijn over heel veel schermen. Bovendien vind je in de software, ook in de betaalde versies, reclames voor andere producten van Avast en AVG. Back-up ontbreekt en VPN is er alleen in de Ultimate-versies, maar niet onbeperkt. Standaard verkopen Avast en AVG geanonimiseerde gebruikersdata zoals surfgedrag aan derden. Om dit tegen te houden, moet je zelf een aantal opties uitschakelen.

Vertrouwen in Kaspersky

Beveiligingsproducten van Kaspersky presteren al jaren uitstekend, maar toch raadt ook de Nederlandse overheid af ze te gebruiken. Dit niet eens in verband met de oorlog in Oekraïne, maar vanwege het risico dat producten van het Russische Kaspersky ooit worden misbruikt door de Russische overheid.

Volgens Francesco Tius van Kaspersky zijn er geen bewijzen dat de producten onveilig zijn. “Wij zijn een particulier wereldwijd cyberbeveiligingsbedrijf, gevestigd in Engeland en zonder banden met welke regering dan ook. De code van onze software is beschikbaar voor controle en de maatregelen die we genomen hebben om het vertrouwen in onze producten te verbeteren, zijn een voorbeeld voor de hele beveiligingswereld.” Ook over de oorlog is hij duidelijk: “Het conflict in Oekraïne is een tragedie die met diplomatieke, niet-militaire middelen moet worden opgelost.”

Op dit moment is vooral ook de signaalwerking van een boycot van Russische producten belangrijk. Om die reden ontbreken de Kaspersky-producten in deze test.

Avira

©PXimport

Avira Free Security toont reclame, installeert een vervelende browserplug-in “tegen phishing” die ook prijsvergelijkingen opdringt en er zijn meldingen over kritieke fouten die alleen na een betaalde upgrade verholpen kunnen worden.

De betaalde pakketten bieden extra ransomware-beveiliging, anti-phishing en zwakheidsanalyse, en het duurste pakket voorziet ook in een onbeperkt VPN en een datalekscanner. Een eigen firewall ontbreekt, net als wifi-bescherming, antispam en ouderlijk toezicht. De beveiliging is goed.

Bitdefender (redactietip)

©PXimport

Geen gratis beveiliging meer bij Bitdefender, wel vier betaalde pakketten met oplopende functionaliteit. De belangrijkste beveiligingsfuncties zitten in alle vier, waaronder antivirus, anti-ransomware, anti-phishing, bescherming bij het bankieren en zelfs de kwetsbaarhedenscanner. De duurdere pakketten voegen een eigen firewall, ouderlijk toezicht en een uitgebreide webcam- en microfoonbeveiliging toe.

Back-up ontbreekt. Een VPN-functie vind je alleen in de allerduurste versie en dan is die optie ook nog eens beperkt. Bitdefender Total en Premium voegen vooral opties buiten Windows toe, zoals beveiliging voor iOS, Android en andere apparaten.

BullGuard

©PXimport

Er is beveiliging in drie smaken: Antivirus, Internet Security en Premium Protection. Alle drie bieden bescherming tegen malware, spam en hebben anti-phishing. De twee duurdere pakketten voegen er wifi-bescherming, bankierbescherming, een kwetsbaarhedenscanner, ouderlijk toezicht en back-up aan toe. Het verschil tussen Internet Security en Premium Protection is dat die laatste meer online opslag biedt, evenals bewaking van informatie die online wordt gepubliceerd.

De prestaties van de antimalware waren vroeger altijd goed, maar BullGuard ontbreekt in alle recente tests van zowel AV-Test als AV-Comparatives en is daarom moeilijk aan te bevelen. De gebruikersinterface is verouderd, VPN ontbreekt volledig.

Eset

©PXimport

Eset biedt beveiliging in drie smaken: NOD32 Antivirus, Internet Security en Smart Security Premium. Antivirus en bescherming tegen ransomware zijn in alle versies aanwezig. De twee duurdere pakketten voegen daar een firewall, wifi-bescherming, antispam, antidiefstal, veilig bankieren en webcambeveiliging aan toe.

De producten zijn heerlijk ongekunsteld, al kom je soms wel wat technischere termen of functies tegen. De beveiliging van Eset presteert goed. VPN en back-up ontbreken, evenals een datalek- en kwetsbaarhedenscanner.

F-Secure (redactietip)

©PXimport

F-Secure Anti-Virus, SAFE en TOTAL beschermen tegen virussen en ransomware, en letten op de privacy bij het surfen. SAFE biedt ouderlijk toezicht en een gaming-modus als extra’s, terwijl TOTAL daar nog een wachtwoordmanager, anti-tracking, wifi-bescherming, datalek-scanner en VPN aan toevoegt. TOTAL is eigenlijk hetzelfde als SAFE, maar dan aangevuld met F-Secure Freedome VPN (onbeperkt) en ID Protection, beide apart te installeren en te configureren.

F-Secure ontbreekt bij AV-Comparatives, maar haalt bij AV-Test op beveiliging en systeemprestaties de maximale score. De gebruiksvriendelijkheid kan wel beter. Ook is het nog best een uitdaging om F-Secure Anti-Virus in het winkelmandje te krijgen: de site verkoopt liever een van de twee uitgebreidere producten. Heb je beveiliging via de internetprovider, dan is de kans groot dat je al een F-Secure-product gebruikt.

G DATA

©PXimport

Het Duitse G DATA is de enige beveiligingsoplossing die voor het scannen twee engines gebruikt; een van zichzelf en een van Bitdefender. Het levert in de tests goede tot zeer goede bescherming op. Er is keuze uit Antivirus, Internet Security en Total Security. Alle drie beschermen tegen virussen, spam en phishing, en beveiligen het bankieren door de certificaten en communicatie extra te controleren, ongeacht welke browser je gebruikt.

Internet Security voegt een firewall en ouderlijk toezicht toe, Total Security biedt daarnaast nog een wachtwoordmanager en een weinig interessante pc-tuner. Back-up kan bij Internet Security naar Dropbox en Google Drive, bij Total Security ook naar een lokale schijf of NAS. Het gebruiksgemak is in de dagelijkse praktijk groot. Duik je dieper in de configuratie, dan zijn er wel erg veel opties en instellingen.

McAfee

©PXimport

McAfee is druk bezig met het stroomlijnen van zijn aanbod. Online is er nog wel een antivirus te vinden, maar in de shop al niet meer. Wel zijn er vier versies Total Protection die allemaal veel beschermingsfuncties bieden zoals antivirus, firewall, wachtwoordbeheer en anti-phising. Allemaal bieden ze 500 MB VPN op een wisselend aantal apparaten. Schakel je de automatische abonnementsverlenging in, dan mag je beschikken over een onbeperkte VPN-functie.

Bankierbescherming, bestandsversleuteling, antidiefstal, webcambeveiliging en back-up ontbreken. Enkele hiervan waren er eerder wel, maar werden volgens McAfee onvoldoende gebruikt. Met name het ontbreken van webcambeveiliging en back-up is nu zeker een gemis. De bescherming is goed en gebruiksvriendelijk.

NortonLifeLock

©PXimport

Norton-beveiliging is er in vier versies: Antivirus Plus, Standard, Deluxe en Advanced. Wat beveiliging betreft, bieden ze bijna allemaal alle functies. Alleen de webcambeveiliging is beperkt tot Standard, en de kwetsbaarheidsscanner tot Deluxe en hoger.

Alle pakketten behalve Antivirus Plus bieden VPN met onbeperkte data. Toch zit hier een beperking op, maar dan voor het aantal apparaten. Back-up is er in alle vier, maar de hoeveelheid online opslagruimte verschilt per versie.

De prestaties van Norton behoren tot de beste en de software is prettig in gebruik. Jammer is dat sommige onderdelen zoals ouderlijk toezicht apart functioneren, terwijl AntiTrack zelfs apart gekocht moet worden.

Panda

©PXimport

Panda biedt maar liefst vijf verschillende producten. Free Antivirus doet antivirus en biedt 150 MB VPN per dag, maar beschermt niet specifiek tegen ransomware. Dat laatste geldt ook voor Essential, dat overigens wel een firewall toevoegt en de bescherming van wifi-netwerken controleert. De drie meest uitgebreide producten bieden ransomware-bescherming, ouderlijk toezicht en privacybescherming. Complete voegt daar nog encryptie en een wachtwoordmanager aan toe, terwijl Premium ook nog voorziet in een kwetsbaarhedenscanner en onbeperkt VPN.

Het probleem van Panda is dat de opties van veel functies beperkt zijn, het is allemaal niet zo heel mooi uitgewerkt. Er is een firewall, maar die is net zo onhandig als de standaard firewall. Een aantal functies, zoals de datalekscanner, is een onlinefunctie.

Beveiliging van macOS, iOS en Android

Beveiliging van macOS, iOS en Android is in deze test niet meegenomen. Hoewel alle aanbieders hier producten voor uitbrengen en soms ook als extra toevoegen aan sommige van hun pakketten, leert de ervaring dat gebruikers nauwelijks extra beschermingsproducten installeren op hun Mac, iPhone, iPad of Android-smartphone of -tablet. Op iOS, het besturingssysteem voor iPhones en iPads, staat Apple ook helemaal geen virusscanners en nauwelijks andere beveiligingsproducten toe.

Het belangrijkste advies dat je voor deze besturingssystemen kunt geven, is om alleen apps te installeren vanuit de vertrouwde appstore en goed op te letten bij het online zakendoen.

Gouden regels voor het kopen

Antivirus kopen is een vak apart. Koop nooit direct wat je wilt hebben. Beter is het om eerst een goedkoper product in het winkelmandje te leggen en richting de kassa de aanbiedingen voor upgrades af te wachten. Die komen namelijk zeker.

Neem ook nooit een abonnement voor meer dan één jaar én negeer tegen het einde daarvan alle berichten dat het abonnement afloopt. Als het is verlopen, komen de scherpste aanbiedingen. Ook kan het voordelig zijn het abonnement niet via de officiële site te kopen, maar bijvoorbeeld via Amazon. Wees dan wel extra waakzaam.

Conclusie

Met de komst van Windows 10 en 11 heeft Microsoft de beveiliging van het besturingssysteem beter voor elkaar dan ooit. Dit komt mede door de aanwezigheid van Microsoft Defender Antivirus: die beschermt tegen virussen en malware, en doet dat volgens vergelijkende tests ook goed.

De kansen voor aanbieders van antivirusprogramma’s liggen daarmee steeds minder op het terrein van de antivirus, al blijft het ook daar mogelijk Microsoft te verslaan. Beveiligings- en beschermingsfuncties die Windows nog niet heeft, zullen een steeds grotere rol spelen bij de keuze van een product. De dagen van gratis antivirus lijken in elk geval geteld, want dergelijke pakketten bieden eigenlijk alleen nog nadelen.

Cyberoorlog in Europa?

Wat betekent de Russische invasie in Oekraïne voor de digitale beveiliging van Nederland? We vragen het aan het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat zich richt op de digitale veiligheid van bedrijven en organisaties in Nederland, en specifiek de vitale sectoren en Rijksoverheid. Volgens het NCSC gelden ransomware en wiperware (een variant op ransomware die de bestanden niet versleutelt, maar simpelweg verwijdert) als grootste risico’s, evenals uitval van diensten door DDoS-aanvallen, phishing en desinformatiecampagnes.

“Het NCSC adviseert computers, netwerkapparaten en slimme apparaten te updaten en te voorzien van antimalware, uitsluitend sterke wachtwoorden en multifactorauthenticatie te gebruiken, en e-mails en telefoontjes van onbekenden kritisch te benaderen. Het is onbekend hoe de oorlog, en daarmee de veiligheidssituatie, zich verder ontwikkelt. We raden aan waakzaam te zijn en te zorgen voor goede beveiliging,” aldus de woordvoerder van het NCSC. Actuele digitale beveiligingsinformatie gerelateerd aan de situatie in Oekraïne is te vinden via https://kwikr.nl/ncscoek en de aan het NCSC gelieerde sites voor MKB en burgers: www.digitaltrustcenter.nl/ en www.veiliginternetten.nl.

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.