Natuurlijk kent iedereen de Raspberry Pi, het ultieme microcomputerbordje. Maar er is (veel) meer onder de zon. Zoals bijvoorbeeld het bijzondere op een Z80 én een moderne microcontroller gebaseerde Z80-MBC2.

De Z80 microprocessor was een populaire 8-bits CPU die vooral in de roemruchte jaren ’80 van de vorige eeuw z’n hoogtijdagen beleefde. Feitelijk was de Z80 een uitgebreide 8080. Die compatibiliteit met de oudere 8080 van Intel zorgde ervoor dat het een populair besturingssysteem uit die dagen kon draaien: CP/M. Dat CP/M was de voorloper van MS-DOS. Als er destijds geen akkoord tussen IBM en een nog piepjonge Bill Gates van het toen nog even piepjonge Microsoft was gesloten, dan was de kans levensgroot geweest dat CP/M nog decennia lang hét pc-besturingssysteem was geweest. Het is anders gelopen, wat betekende dat eind jaren tachtig MS-DOS het stokje qua meest populaire OS overnam. CP/M heeft echter lang meegedraaid en er is een enorme berg software voor beschikbaar. Alleen: op een modern systeem draait al dat moois dus niet meer. Emuleren (zie afbeelding bovenaan) is een optie, maar Z80-MBC2 biedt een veel mooiere oplossing.

©PXimport

Z80 en Atmel

De Z80-MBC2 is een single board computer met als basis een Z80. Daarnaast treffen we ook een moderne(re) microcontroller in de vorm van de Atmel ATMEGA32A aan. De software daarin vervangt een berg aan omliggende chips die vroeger noodzakelijk waren om een Z80-systeem mee op te bouwen. Het resultaat is een zéér betaalbaar systeem. Zowel de Z80 als de Atmel kosten tegenwoordig een appel en een ei en het handjevol overige onderdelen is eveneens peanuts. Wil je het systeem zelf bouwen, dan ben er zo’n drie a vier tientjes aan kwijt. Inclusief printplaat en onderdelen. Als je een beetje op eBay gaat zoeken duiken met regelmaat interessante aanbiedingen op. Wij scoorden voor minder dan zes tientjes een kant-en-klaar opgebouwde print plus een tweetal uitbreidingsmodules. Die laatsten zijn erg praktisch, want daarmee kun je alle benodigde software vanaf een moderne micro-SD geheugenkaart halen. De andere module betreft een real-time klok, altijd handig.

128 kB RAM

Het idee is de komende tijd meer aandacht aan dit systeem te besteden. Voor nu kijken we als introductie vooral eerst naar de mogelijkheden. En dat zijn er nogal wat. Wel moet je begrijpen dat het hier een ‘klassieke’ computer betreft, waarbij je voor de toegang een al even klassieke terminal nodig hebt. Of een terminalprogramma. Geen grafische poespas dus, alles is tekstgebaseerd. Maar ja, dat was destijds voor de meeste gebruikers meer dan voldoende. CP/M is in essentie ook een tekstgebaseerd besturingssysteem, dus dat is allemaal geen probleem. De Z80-MBC2 beschikt verder over 128 kB aan RAM. Dat zou in de hoogtijdagen van CP/M een enorme hoeveelheid geweest zijn. Zeker ook als je bedenkt dat de Z80 feitelijk maximaal 64 kB aan kon sturen. Via bankswitching – de truc die hier ook gebruikt werd – was meer mogelijk. Maar dat werd een dure grap.

Terminal

Zoals gezegd gebruik je je computer als terminal (of als je echt retro wilt gaan, schaf je jezelf een occasie-terminal aan op eBay, maar let daarbij wel heel goed op de signaalwaarden. Dit bord is RS232 compatibel, maar dan wel op TTL-niveau. De meeste echte terminals gebruiken spanningsniveau’s die dat verre overstijgen. En dus is een converter noodzakelijk. Wil je op safe spelen, koop dan voor een paar Euro een USB-naar-serieel (RS232) TTL-converter. Daar zijn er heel veel van, want deze worden (onder meer) gebruikt om microcontrollers mee te programmeren.

©PXimport

Collapse OS en UCSD Pascal

Los van CP/M ondersteunt Z80-MBC2 ook Collapse OS, een besturingssysteem gebaseerd op de programmeertaal Forth. Dat Forth is natuurlijk ook alweer een oudgediende, maar biedt ook anno nu nog interessante mogelijkheden op dit soort 8-bit microsystemen. Een andere veteraan die eveneens moeiteloos draait op het systeem is UCSD Pascal. Pascal was het ‘elegante’ en gestructureerde alternatief voor Basic. Pascal leeft tegenwoordig nog voort en is meer bekend als Delphi. Start je het systeem trouwens in CP/M-modus, dan zijn vanzelfsprekend meer programmeertalen voor dit besturingssysteem beschikbaar. Hiervoor kun je terecht op bijvoorbeeld deze site. Je ziet daar roemruchte programmeertalen van al even roemruchte herkomst uit het grijze digitale verleden.

©PXimport

Oud én nieuw

Nu wil ‘oud’ natuurlijk niet zeggen dat de Z80-MBC2 alleen voor retro-toepassingen inzetbaar is. Toegegeven: dat zal voor de meeste gebruikers wel het meest interessante hoofddoel zijn. Maar bedenk je dat het systeem lekker energiezuinig is (er wordt een CMOS-versie van de Z80 gebruikt) en het dus geen probleem is om het langdurig ingeschakeld te laten. Kortom: wat let je om ‘t computertje te gebruiken voor het besturen van het een of ander? Juist de eenvoud van de Z80-MBC2 maakt het een toegankelijk geheel. Er is echter een kleine horde: de computer beschikt niet over een ethernet-aansluiting. Die bestonden destijds nog niet, vandaar. Maar dat is vrij makkelijk te verhelpen. Bij Chinese fabrikanten kun je namelijk voor minder dan een tientje RS232 serieel naar ethernet-converters kopen. Die apparaatjes beschikken over een eigen webinterface waarin je alles naar wens kunt configureren. En zo kun je alsnog via een terminalprogramma je Z80-MBC2 via het netwerk benaderen.

©PXimport

Ook bestaan er modules (niet door ons besteld) waarmee je een seriële poort via wifi en/of bluetooth beschikbaar maakt. Het kost dus niet heel veel moeite om een in essentie retro-systeem als dit de moderne tijd binnen te loodsen.

Alle in dit artikel genoemde onderdelen zijn inmiddels door ons besteld en binnen. We gaan er zeker op terugkomen, want hier kun je immers een flinke hoeveelheid lol aan beleven!

Steeds meer mensen gebruiken hun smartphone als enige camera. Logisch: je hebt 'm altijd bij je, de kwaliteit is flink verbeterd en met één tik deel je je foto meteen. Toch valt het resultaat in de praktijk vaak tegen. Slechte belichting, wazige opnames of vertekende beelden komen vaker voor dan je denkt. Gelukkig kun je dat makkelijk voorkomen, zonder dure apps of ingewikkelde instellingen.

Waarom smartphonefoto's vaak tegenvallen

Smartphones zijn slim, maar niet feilloos. Zeker bij lastig licht of als je iets snel wilt vastleggen, maakt de camera keuzes die niet altijd de beste zijn. Denk aan overbelichte luchten, fletse gezichten of onscherpe details. Dat komt doordat de automatische stand van je smartphone vaak te generiek is. En omdat je zelf misschien niet altijd de tijd neemt om bewust te fotograferen.

Ook de manier waarop je de telefoon vasthoudt, hoeveel licht er is en zelfs of je de lens schoon hebt gemaakt, heeft invloed op het resultaat. Hieronder zie je welke fouten je zoveel mogelijk moet zien te vermijden – en wat je wél kunt doen voor de beste smartphonefoto's!

❌ Altijd inzoomen met je vingers

Je kent het wel: je ziet iets moois op afstand en knijpt met je vingers op het scherm om in te zoomen. Handig, maar helaas ook funest voor de beeldkwaliteit. Bij de meeste smartphones gaat het hier om digitale zoom. Dat betekent: het beeld wordt softwarematig vergroot en de kwaliteit gaat flink omlaag. Details verdwijnen, het beeld wordt korrelig of onscherp, en wat overblijft lijkt eerder op een screenshot dan op een scherpe foto.

➡️ Wil je een onderwerp dichterbij halen? Probeer fysiek dichter naar het object toe te lopen. En als dat niet kan, maak de foto op normale afstand en snijd 'm later bij. Je houdt dan meer controle over de scherpte.

❌ Recht tegen het licht in fotograferen zonder HDR

Fotografeer je buiten met de zon achter je onderwerp, dan krijg je vaak een silhouet of een uitgebleekte lucht. Zeker bij mensen zie je dan alleen donkere gezichten terwijl de achtergrond overbelicht is. HDR (High Dynamic Range) zorgt ervoor dat de telefoon meerdere foto's met verschillende belichtingen combineert tot één goed gebalanceerd beeld. Zo worden details in zowel lichte als donkere delen behouden.

➡️ Veel smartphones schakelen HDR automatisch in, maar controleer dit liever handmatig. Zie je een overbelicht beeld op het scherm? Tik dan op het onderwerp zodat de belichting zich aanpast, of gebruik de schuif om het licht iets te temperen.

©StudioPN - stock.adobe.com

❌ Altijd rechtop fotograferen – ook bij landschappen

Onze telefoons houden we bijna altijd verticaal vast, en dus is het logisch dat veel mensen ook zo fotograferen. Dat is prima voor portretten of een enkel object, maar voor landschappen, architectuur of groepsfoto's mis je dan veel beeld. In horizontale stand kun je meer van de omgeving vastleggen en ziet de compositie er vaak natuurlijker uit. Zeker als je later de foto op een computerscherm of televisie bekijkt, valt een verticale uitsnede ineens erg krap.

➡️ Wen jezelf aan om je telefoon even te draaien als het beeld daarom vraagt. Je zult merken dat je foto's meteen sterker ogen.

❌ De lens vergeten schoon te maken

Het lijkt een open deur, maar wordt toch vaak vergeten: de lens schoonmaken. Smartphones zitten in je broekzak, jaszak of tas, en komen daarbij in aanraking met stof, vet, vezels en vingers. Dat zie je niet altijd op het scherm, maar het effect is wel zichtbaar op je foto: een waas, vlekken of een doffe gloed. Vooral in tegenlicht wordt dat snel storend.

➡️ Gebruik een zachte microvezeldoek (zoals een brillendoekje) of desnoods een schone hoek van je kleding om de lens voorzichtig schoon te wrijven. Even vegen voor elke foto kan het verschil maken tussen een matige en een heldere opname.

©Kicking Studio

❌ Te veel vertrouwen op portretmodus

De portretmodus van je smartphone simuleert scherptediepte door de achtergrond kunstmatig te vervagen. Op het eerste gezicht ziet dat er mooi uit, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Haren worden half weggesneden, brillen krijgen rare randen, en objecten die nét buiten het middelpunt vallen, vervagen mee. Het effect lijkt professioneel, maar is het meestal niet.

➡️ Gebruik portretmodus dus alleen als je ziet dat het goed werkt. Twijfel je? Maak dan dezelfde foto ook zonder deze functie, zodat je achteraf kunt kiezen. Bij detailrijke scènes of meerdere personen in beeld is de gewone fotostand vaak betrouwbaarder.

Top 5 camera-smartphones 2025

1. Samsung Galaxy S25 Ultra

Deze smartphone staat volgens veel experts bovenaan als beste camera-phone van 2025. Hij heeft een indrukwekkende camera-configuratie: 200 MP hoofdcamera, 50 MP ultrabreedhoek, en twee telefoto-objectieven, gecombineerd met een krachtige AI-beeldverwerking en uitstekende zoommogelijkheden. Lees hier onze Samsung Galaxy S25 Ultra review.

2. Apple iPhone 16 Pro / Pro Max

De iPhone 16 Pro(reeks) blinkt uit in natuurlijke kleuren, scherpe telefoto-opnames en professionele videomogelijkheden zoals 4K‑120fps slow‑motion. Lees hier onze iPhone 16 Pro review.

3. OnePlus 13

Volgens veel reviewers biedt de OnePlus 13 uitgebalanceerde kleuren, heldere details en snelle autofocus bij actie- en macro-opnamen. Lees hier onze OnePlus 13 review.

4. Google Pixel 9 Pro

De Pixel 9 Pro combineert uitstekende fotokwaliteit – met name bij macro, zoom en bewerking – dankzij de Tensor G4-chip en krachtige AI‑features. De gezaghebbende Amerikaanse site Tom's Guide plaatst hem als beste Android-camera na de S25 Ultra. Lees hier onze  Google Pixel 9 Pro XL review.

5. Xiaomi 15 Ultra

Testers van TechRadar prijzen de Xiaomi 15 Ultra – met 1‑inch sensor en Leica-lenzen – als een van de beste cameratelefoons ooit getest. Vooral de beeldkwaliteit en professionele lenskwaliteit vallen op. Lees hier onze Xiaomi 15 Ultra review.

Heb je huisdieren, dan merk je extra goed dat het zomer is. Ze verharen meer, en de kans dat ze vlooien of teken oplopen is groter. Veel honden zoeken verkoeling in een sloot of meer, terwijl katten juist vaker buiten liggen om een rustig, schaduwrijk plekje te vinden. Die zomerse gewoontes zorgen binnen al snel voor extra haren, vuil en vieze luchtjes. Met de juiste aanpak houd je je huis toch fris en schoon, ook als het kwik oploopt.

Koopgids: 5 goede stofzuigers voor baasjes van huisdieren

Modderpoten en natte vachten: handdoek bij de hand

In de zomer is de kans groot dat je hond na een wandeling nat of modderig thuiskomt: een meertje of sloot vol kroos is bij hoge temperaturen natuurlijk extra aanlokkelijk. Zet daarom bij de deur een bak met handdoeken klaar, of nog beter: een grote microvezeldweil die goed vocht en vuil opneemt. Wie vaker naar het bos of strand gaat, heeft baat bij een mobiele hogedrukreiniger. Die lijkt op een compacte plantenspuit met pomp, werkt zonder stroom en geeft een zachte, constante waterstraal. Geen krachtige druk, maar precies genoeg om poten schoon te spoelen voordat je hond weer op de achterbank springt. Spuit altijd van boven naar beneden, vermijd ogen, oren en neus, en gebruik lauw water als het buiten erg warm is.

Geen mobiele hogedrukreiniger? Je kunt bij thuiskomst ook een tuinslang gebruiken en de je hond goed afdrogen met een oude handdoek. Een robuuste deurmat is ook handig: die werkt als een soort vuilvanger. Laat je hond of kat er een paar keer overheen lopen en het grootste deel van het vuil blijft achter. Vergeet niet om de mat regelmatig te stofzuigen of te wassen.

©Javier Brosch

Schone vloeren, óók als er natte poten overheen lopen

Laminaat, hout of tegels krijgen in de zomer veel te verduren van natte of vuile poten. Dweilen met een sopje kan, maar niet elk schoonmaakmiddel is geschikt. Veel dieren hebben een gevoelige neus of huid. Kies daarom voor producten op natuurlijke basis of gebruik een stoomreiniger. Die reinigt hygiënisch met alleen water en is veilig voor mens en dier.

Zomer = in de rui: dit doe je tegen al die dierenharen

De meeste honden en katten verharen flink zodra het warmer wordt. Dat is hun manier om de wintervacht in te ruilen voor een luchtiger zomervachtje. Regelmatig borstelen is dan geen luxe, maar noodzaak. Daarmee verwijder je overtollige haren voordat ze zich in banken, kleden of vloerkieren nestelen. Kies een borstel die past bij de vacht van je dier, en maak er een gewoonte van om hem of haar elke dag even te borstelen of te kammen. Daarmee voorkom je al veel losse haren in huis.

Gebruik voor het stofzuigen in huis een roterende turboborstel. Die verwijdert ook vastzittende haren uit tapijten, vloerkleden en bekleding. Klop hondenmanden en kattenkussens regelmatig uit en gebruik een kruimelzuiger om ook de laatste haren makkelijk weg te krijgen.

Teken en vlooien: voorkom dat ze zich verspreiden in huis

In de zomer zijn vlooien en teken actiever. Controleer je huisdier dagelijks, vooral na een wandeling door hoog gras of een duik in het water. Gebruik een tekenpincet om teken direct te verwijderen, en voorkom besmetting met een preventief middel zoals een vlooienband of druppels in de nek. Toch een plaag? Dan is het slim om ook je huis grondig aan te pakken. Stofzuig niet alleen de vloer, maar ook kieren, naden, banken en manden. Gebruik eventueel een stoomreiniger op stoffen oppervlakken. Daarmee worden eitjes, neten en larven gedood zonder dat je daarvoor chemische middelen hoeft te gebruiken.

©Yury and Tanya

Zo houd je hondenmanden en kattenkussens lekker fris

Als het warm is, zweten dieren niet zoals mensen, maar hun vacht wordt wel sneller vettig. Zeker als ze vaak buiten liggen of actief zijn. Die typische dierenlucht trekt makkelijk in stoffen zoals mandhoezen, dekens en kussens. Was die daarom wekelijks op 60 graden, zodat bacteriën en geurtjes verdwijnen. Controleer wel even of het materiaal op die temperatuur gewassen mag worden.

Hang het textiel na het wassen buiten in de zon – UV-licht helpt mee om geurtjes te neutraliseren. Geen tijd om te wassen? Strooi wat baking soda over de stof, laat het een uurtje liggen en zuig het daarna grondig op.

Buiten genieten, binnen alles schoon

In de zomer draait alles om buiten zijn, relaxen en genieten – voor jou én je huisdier. Maar al dat buiten leven brengt ook wat extra schoonmaakwerk met zich mee. Met wat handigheid, regelmaat en de juiste spullen houd je je huis makkelijk lekker fris. Fijn voor Fikkie of Tijger, en minstens zo prettig voor jezelf.