Wil je een beetje leuk gamen, dan kun je nog steeds niet zonder grafische kaart. Hoewel er voor serieus gamen maar twee fabrikanten van chipsets zijn, is het aanbod alsnog overweldigend. Wij hebben voor je uitgezocht hoe de belangrijkste grafische kaarten presteren en welke jij daarvan nodig hebt.

Er zijn waanzinnig veel verschillende spellen en gamers. Zo kun je houden van sportgames, racegames, MMO's, shooters, strategiespellen, adventures, hack & slash en ga nog maar even door. De eisen die je hierbij aan je systeem stelt, zijn heel verschillend en voor elke gamer is er dan ook een ideale grafische kaart die optimale prestaties tegen een zo gunstig mogelijke prijs biedt.

Wanneer heb je geen grafische kaart nodig?

Tegenwoordig zit in de processor ook vaak een grafische chip geïntegreerd. AMD noemt dit een apu (accelerated processing unit) en heeft hiervoor de A-serie. Intel heeft het in zijn cpu's met de Haswell-architectuur. Als je de computer alleen voor internet, office, foto's en films gebruikt, dan is dit een prima oplossing. Gamen kan op zich wel, als je je beperkt tot oudere spellen in een resolutie die lager is dan Full HD. Dat geldt wel vooral voor AMD's apu's.

©PXimport

Moderne processors van AMD en Intel hebben een ingebouwde gpu. Op AMD's A-serie kun je nog net gamen als je je kwaliteitseisen beperkt.

Casual gamer

We verdelen gamers grofweg in drie categorieën: casual gamers, mid-end gamers en high-end gamers. In de eerst categorie val je als je af en toe een spelletje speelt, maar wel wilt dat dit soepel gaat. Je speelt doorgaans op een resolutie van 1920 x 1080 pixels of zelfs lager. Daarnaast hoeven de games niet op het hoogste detail gespeeld te worden. De grafische kaart mag niet te veel geld kosten, maar je moet er wel af en toe een spel mee kunnen spelen.

Voor de casual gamer is de AMD Radeon R9 270 de beste keuze. Met deze kaart kun je je games op Full HD aardig spelen. Alleen bij de zwaardere games zal het detail wat omlaag moeten. Bij sommige webshops kun je de R9 270 al voor minder dan 150 euro kopen.

©PXimport

De Radeon R9 270 raden we aan voor de casual gamers. Op een resolutie van 1920 x 1080 en lager kun je de meeste games fatsoenlijk spelen.

AMD Radeon R9 270

Score

4 sterren

Prijs

€ 150,-

Mid-end gamer

Val je in de tweede groep, de mid-end gamers, dan liggen je eisen hoger dan bij de casual gamer. Het aantal fps moet het liefst boven de 50 zijn, zodat je spel vloeiend draait. Daarnaast moeten de games er ook gelikt uitzien, dus de grafische details in de games moeten hoger kunnen.

Voor de mid-end gamer is de keuze lastiger door het grote aanbod. Wij kiezen voor de AMD Radeon R9 280X, om zijn uitstekende prijs-performanceverhouding. Gamen op Full HD is geen enkel probleem. Door de recente prijsdalingen begint ook de nog krachtigere Radeon R9 290 interessant te worden.

©PXimport

De Radeon R9 280X is onze keuze voor de mid-end gamer. Deze kaart is betaalbaar en kan prima omgaan met games op een Full HD-resolutie.

AMD Radeon R9 280X

Score

4 sterren

Prijs

€ 240,-

©PXimport

De GeForce GTX 980 is de snelste kaart uit onze test, helaas is de prijs van ruim 550 euro ook niet mals.

High-end gamer

De derde groep wordt gevormd door high-end gamers. Val je in deze groep, dan ben bereid om wat meer geld voor een gamesysteem neer te leggen. Gamen is tenslotte je hobby en dat kost nu eenmaal geld. Binnen deze categorie zelf heb je ook nog verschillen. De een zal de games spelen op Full HD en met alle details op maximaal, de ander speelt zijn games op een hoge resolutie van 2560 x 1440 pixels, terwijl een derde high-end-gamer zijn fps zo hoog mogelijk wil hebben omdat hij met een 120- of 140Hz-scherm speelt.

©PXimport

Voor de high-end gamer is de NVIDIA GeForce GTX 980 de beste geteste kaart. Gamen op Full HD resulteert in zeer hoge fps en de resolutie van 2560 x 1440 is ook geen probleem. Een prijsvriendelijk alternatief is de AMD Radeon R9 290X. Dit is alleen wel een heethoofd, zorg dus voor een uitvoering met goede koeling.

NVIDIA GeForce GTX 980

Score

5 sterren

Prijs

€ 555,-

De drie categorieën zijn natuurlijk erg algemeen. Het is heel goed mogelijk dat jij buiten deze drie categorieën valt. Bijvoorbeeld als je spellen speelt op meer dan één scherm of op een UHD-resolutie. Je eisen zijn dan echter zo hoog, dat we je dan aanraden om met meer dan één grafische kaart te werken in SLI of CrossFire.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.