ID.nl logo
Muziek streamen met Raspberry Pi en MoOde Audio
© Reshift Digital
Huis

Muziek streamen met Raspberry Pi en MoOde Audio

Met behulp van een Raspberry Pi en de gratis software MoOde Audio maak je tegen lage kosten zelf een veelzijdige audiostreamer. Stream muziekbestanden ermee in een hoge resolutie, haal Spotify-streams op en luister naar je favoriete radiostations. We lopen de hele installatie en configuratie met je door.

Wie een kwalitatieve hifi-installatie of actieve luidsprekers zonder netwerkaansluiting bezit, heeft baat bij een betrouwbare muziekstreamer. Zo’n apparaat plukt audiobestanden van internet en lokale netwerkbronnen. Vervolgens speel je die in een hoge kwaliteit op de audio-installatie af. De muziekbibliotheek is vanuit een browser toegankelijk, zodat je MoOde Audio vanaf elke computer, tablet en smartphone binnen het thuisnetwerk kunt bedienen. In dit artikel lees je hoe je MoOde Audio installeert en configureert.

Naast een (oude) Raspberry Pi heb je nog wat accessoires nodig om deze zelfbouw-audiostreamer op te tuigen. Zorg voor een microSD-kaart van minimaal 8 GB. Als je lokaal muziek wilt opslaan, is een geheugenkaart met nog meer opslagcapaciteit nodig. Regel verder een netwerk- en voedingskabel. Afhankelijk van de wijze waarop je de Raspberry Pi op de hifi-installatie gaat aansluiten, heb je een kabel voor de audio-overdracht nodig. Dat kan bijvoorbeeld een HDMI-kabel of analoge kabel zijn. We gaan later dieper op de doorgifte van het geluidssignaal in.

MoOde Audio op geheugenkaart zetten

Zodra je alle benodigdheden bezit, kun je direct aan de slag. Download MoOde Audio hier. De bedoeling is dat je het image van 1,4 GB naar een microSD-kaart schrijft. Als je het gedownloade zip-bestand uitpakt, blijft er een img-bestand van ruim 4 GB over. Doe de geheugenkaart zo nodig in een SD-adapter en stop die in de kaartlezer van de pc of laptop.

Voor het voorbereiden van de microSD-kaart is de gratis toepassing BalenaEtcher prima gereedschap. Dit tooltje is beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Je voegt via Flash from file het img-bestand toe en klikt daarna op Select target om de aangesloten microSD-kaart aan te wijzen. Bevestig met Flash! om het image naar de geheugenkaart te kopiëren. Dat duurt doorgaans een paar minuten.

©PXimport

Raspberry Pi voorbereiden

Je gaat nu met de Raspberry Pi aan de slag. Hier gebruiken we een wat oudere Raspberry Pi 3 Model B. Je kunt natuurlijk ook een recenter exemplaar gebruiken. Stop de geprepareerde microSD-kaart in de singleboardcomputer en koppel hem aan je thuisnetwerk. Voor een stabiel signaal geniet een ethernetverbinding altijd de voorkeur. Verder sluit je de voeding en eventueel een usb-opslagdrager met audiobestanden aan.

Een belangrijk aandachtspunt is via welke uitgang van de Raspberry Pi je het audiosignaal aan de hifi-installatie doorgeeft. Hiervoor bestaan meerdere mogelijkheden. De analoge 3,5mm-output is weliswaar voor alle hifi-installaties geschikt, maar hiermee haal je helaas niet zo’n goede audiokwaliteit. Ondersteunt je versterker HDMI, dan stuur je het audiosignaal bij voorkeur via deze poort door. Als alternatief kun je een digitaal/analoog-converter (DAC) met usb-ingang tussen de Raspberry Pi en het audiosysteem gebruiken.

Er bestaan voor de Raspberry Pi allerlei uitbreidingen om hem aan een muzieksysteem te koppelen. Met name DAC’s die je direct op de singleboardcomputer kunt aansluiten, zijn erg in trek. Via een kort signaalpad kunnen deze uitbreidingskaarten audio in een hoge resolutie doorgeven. HiFiBerry is in dergelijke producten gespecialiseerd. De meeste Raspberry Pi-DAC’s koppel je rechtstreeks op de GPIO-connector, al bestaan er ook producten die je op de printplaat dient te solderen. Bedenk ten slotte dat sommige uitbreidingen een eigen voeding vereisen.

Waarschijnlijk is er via DHCP een dynamisch ip-adres aan de MoOde Audio-streamer toegewezen. Je achterhaalt het juiste ip-adres via het beheerpaneel van de router, al is de gebruikersomgeving ook via het webadres http://moode.local bereikbaar. 

Het openingsvenster geeft je meteen toegang tot tientallen internationale radiostations. Klik vrijblijvend op een online zender om alvast te controleren of het audiosignaal werkt. Het volume staat standaard op nul, dus gebruik het plusteken binnen de middelste cirkel om het volumeniveau op te schroeven.

Geluidsinstellingen

Hoor je nog geen geluid? Afhankelijk van je configuratie dien je een of meerdere instellingen te wijzigen. Klik rechtsboven op M om het menu te openen en kies Configure / Audio

Heb je een I2S-DAC op de Raspberry Pi aangesloten, bijvoorbeeld een exemplaar van HiFiBerry, Audiophonics of IQaudIO? Geef dan bij Named device exact aan om welke DAC het gaat en bevestig met SET. Als je audio via usb, HDMI of de analoge 3,5mm-output doorstuurt, kies je achter Named device altijd voor None.

©PXimport

Scrol zo nodig een stukje omlaag en klik achter MPD settings op EDIT. Er verschijnt een nieuwe webpagina met een aantal belangrijke geluidsinstellingen. Wanneer je geen DAC gebruikt, geef je achter Output device aan of je het audiosignaal via HDMI of de 3,5mm-geluidsuitgang wilt doorsturen.

Liefhebbers van hoge-resolutie-audiobestanden kunnen ruwe DSD-bestanden naar hun audioapparatuur doorsluizen. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de apparatuur daarmee overweg kan. Als alternatief converteert MoOde Audio DSD-bestanden desgewenst naar het toegankelijkere PCM-formaat.

Beslis verder of je de techniek SoX Resampling wilt inschakelen, waarbij je de beoogde bitdiepte en samplerate kunt instellen. De functie ReplayGain is daarnaast nuttig om volumeverschillen tussen liedjes te normaliseren. Tot slot vergroot je eventueel de buffer voor audiostreams, zodat je de kans op haperingen verkleint. Bewaar de wijzigingen via Save.

©PXimport

Lokale muziek streamen

Heb je muziek op de microSD-kaart opgeslagen of een usb-opslagdrager aangesloten? Vanuit MoOde Audio speel je deze liedjes meteen af. Klik in het beginscherm op de grote coverafbeelding aan de rechterkant om de bibliotheek te openen. Ga nu linksboven naar Library / Folder en kies vervolgens het betreffende opslagstation. Zodra je op een album klikt, start je via Play de audioweergave.

Mogelijk wordt jouw externe harde schijf of usb-stick niet door MoOde Audio herkend. Hiervoor bestaan meerdere oorzaken. Navigeer naar M / Configure / Library en klik onder Music Database op Regenerate / Yes. Zet boven de instelling Automatically update the MPD database on USB insert or remove de schakelaar op Yes en bevestig met SET. Op die manier voegt MoOde Audio in het vervolg muziekbestanden van usb-opslagdragers automatisch toe. 

Controleer of je nu toegang hebt tot de usb-stick of externe harde schijf. Zo niet, ga dan naar M / Configure / System. Standaard houdt de service Udisks-glue de usb-poort in de gaten. Raspberry Pi’s met een ARMv6-architectuur vereisen de service Devmon. Wijzig zo nodig bij de optie USB auto-mounter deze instelling en klik op SET. Herstart het systeem en werk de muziekdatabase bij.

Netwerkbronnen toevoegen

Het gebruik van een audiostreamer heeft pas meerwaarde wanneer je de inhoud van netwerkbronnen aan de bibliotheek kunt toevoegen. Dankzij ondersteuning voor protocollen als UPnP, DLNA, SMB en NFS kun je alle kanten op. Voeg bijvoorbeeld een gedeelde map of mediaserver van een NAS toe. Ga naar M / Configure / Library en klik onder Music Sources op CREATE. Je bepaalt achter Type via welk protocol je een netwerkbron wilt toevoegen. Kies EDIT en vul vervolgens het juiste pad in.

Bij de meeste NAS’en is SMB-ondersteuning (Samba) standaard ingeschakeld. Het volstaat dan om de hostnaam of het ip-adres met de gedeelde map te combineren, bijvoorbeeld NASvanMaikel/music of 192.168.178.42/music. Vul daarnaast de gebruikersnaam, het wachtwoord en de naam van de netwerkbron in. Bevestig bovenaan met Save. Je hoeft de bibliotheek nu alleen nog maar bij te werken. Keer eerst terug naar de bibliotheek en klik rechtsboven op M / Update library.

©PXimport

Radiostations toevoegen

MoOde Audio bevat standaard al behoorlijk wat online radiostations waarin allerlei muziekstijlen zijn vertegenwoordigd. Uiteraard voeg je het liefst je favoriete radiostations toe. Klik vanuit het beginscherm op de grote albumcover om de bibliotheek te openen en ga linksboven naar Library / Radio om de lijst met huidige zenders te tonen.

Als je bovenaan op het plusteken klikt, verschijnt er een nieuw venster. Belangrijk is dat je achter Playable URL de juiste streamlink van het beoogde radiostation invult. Op internet zijn er diverse overzichten met geschikte streamlinks beschikbaar. 

Geef de zender in MoOde Audio een naam en vul de overige velden zo volledig mogelijk in. Je klikt achter Logo Image op Choose om een afbeelding aan het radiostation te koppelen. Klik als laatste op Create. Er verschijnt soms een onduidelijke foutmelding, maar die kun je negeren. De bekende Nederlandse radiostations werken prima in MoOde Audio.

Spotify streamen

Je laat eenvoudig Spotify-afspeellijsten op de Raspberry Pi-audiostreamer los. Voorwaarde is wel dat je een Spotify Premium-account hebt. Verder heb je de desktopapplicatie of mobiele app van de Zweedse muziekdienst nodig. 

Navigeer binnen MoOde Audio naar M / Configure / Audio en scrol omlaag totdat je het onderdeel Spotify renderer tegenkomt. Klik eerst op EDIT. Standaard gebruikt MoOde Audio een bitrate van 160 kbit/s voor Spotify-streams, maar dat verhoog je desgewenst naar 320 kbit/s. Verder is het verstandig om de functie Volume normalization te activeren. Bewaar de wijzigingen bovenaan met Save en ga terug naar de audio-instellingen.

Je activeert de schakelaar achter Spotify en bevestigt met SET. Open nu de Spotify-app op een willekeurig apparaat. Via het pictogram met de monitor en het speakertje kun je de Raspberry Pi-audiostreamer met de Spotify-app verbinden. Klik hiervoor op Moode Spotify. Start nu een afspeellijst om die via de gekoppelde hifi-installatie van MoOde Audio te beluisteren.

©PXimport

AirPlay en bluetooth

Het is ook mogelijk om de Raspberry Pi-audiostreamer via AirPlay en bluetooth te voorzien van muziek. Klik vanuit het openingsscherm op M / Configure / Audio en zoek het onderdeel Bluetooth renderer op. Schakel de optie Pairing agent in om automatisch inkomende verbindingsverzoeken te accepteren. Bevestig met SET

Je zet daarna de schakelaar achter Bluetooth aan en klikt wederom op SET. Vanuit de bluetooth-instellingen van bijvoorbeeld een smartphone, tablet of laptop maak je nu verbinding met de zelfbouw-audiostreamer. Kies Moode bluetooth in de lijst met apparaten en stream vervolgens jouw muziek. Via EDIT zie je welke apparaten er via bluetooth met MoOde Audio zijn verbonden.

De werking van AirPlay komt grotendeels op hetzelfde neer. Je zet de schakelaar achter AirPlay op ON en bevestigt met SET. Vanaf een iPhone, iPad of ander Apple-apparaat kies je in de AirPlay-instellingen voor Moode AirPlay om de koppeling tot stand te brengen. Voor de liefhebbers is er verder ook nog integratie met squeezelite en Roon Bridge ingebakken.

Wie bluetooth, AirPlay of Spotify Connect inschakelt, heeft tijdelijk geen toegang tot de eigen muziekbibliotheek van MoOde Audio. Wil je de afspeelweergave van de afspeellijst automatisch hervatten? Schakel in dat geval bij elke gebruikte audio-renderer de optie Resume MPD in en bevestig met SET. Op die manier gaat MoOde Audio na het verbreken van bijvoorbeeld de bluetooth-verbinding op eigen houtje verder met de reguliere afspeellijst.

Blijf up-to-date

MoOde Audio heeft een actief ontwikkelteam en er verschijnen dan ook regelmatig nieuwe updates. Uiteraard werk je graag met de nieuwste versie van het besturingssysteem. Kijk daarom regelmatig bij M / Configure / System en klik bovenaan op CHECK om te zien of er een nieuwe update is. Zo ja, dan voer je de installatie meteen uit. Er is nog veel meer in te stellen, maar voor nu hebben we de belangrijkste stappen met je doorgenomen. Luister er op los!

▼ Volgende artikel
Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?
© sara_winter - stock.adobe.com
Huis

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

In dit artikel

Je leest waarom je geen klassieke oliebollen kunt bakken in een airfryer en wat daar technisch misgaat. Ook leggen we uit wat je wel voor oudjaarsalternatief kunt maken met de airfryer én hoe je de airfryer slim gebruikt om gekochte oliebollen weer knapperig en warm te maken.

Lees ook: Ontdek de minder bekende functies van je airfryer

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Kwarkbollen uit de airfryer

Meng 250 gram volle kwark met 1 ei en 50 gram suiker tot een glad mengsel. Voeg vervolgens 300 gram zelfrijzend bakmeel toe, samen met een snuf zout. Meng alles kort tot een samenhangend deeg. Het deeg moet stevig zijn en nauwelijks plakken. Is het te nat, voeg dan een beetje extra bakmeel toe. Wie wil, kan rozijnen, stukjes appel of wat citroenrasp door het deeg mengen.

Bestuif je handen licht met bloem en draai ballen ter grootte van een kleine mandarijn. Leg ze met wat ruimte ertussen in het mandje van de airfryer, eventueel op een stukje bakpapier. Bak de bollen in ongeveer 12 tot 15 minuten op 180 graden. Halverwege kun je ze voorzichtig keren zodat ze gelijkmatig bruin worden.

Laat de bollen kort afkoelen en bestuif ze eventueel met poedersuiker. Vers zijn ze het lekkerst, maar ook lauw blijven ze prima eetbaar.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.


Nog even niet aan denken...

...maar voor 1 januari, je goede voornemens

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

View post on TikTok
▼ Volgende artikel
Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11
© ID.nl
Huis

Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Dit gaan we doen

Je hebt nog een oudere printer, scanner of ander randapparaat in de kast liggen. Weggooien kan, maar het is duurzamer en goedkoper als je het toestel weer aan de praat krijgt op je moderne Windows-systeem. Zulke apparatuur wordt helaas niet altijd meteen herkend. Fabrikanten bieden namelijk vaak geen ondersteuning meer en Windows bevat lang niet alle stuurprogramma's (drivers) voor oudere apparaten.

Toch is er meer mogelijk dan je denkt. We laten stap voor stap zien wat je kunt doen als Windows het apparaat niet herkent, als de juiste driver ontbreekt of niet compatibel is, en als Windows de installatie weigert. We gaan ook kort in op alternatieve methoden, zoals compatibiliteitsmodi, universele drivers en virtualisatie. Sommige technieken zijn eenvoudig, andere vragen iets meer inspanning en technische kennis. Het loont in elk geval de moeite om het apparaat weer aan de praat te krijgen.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Een apparaat dat niet wordt herkend, is niet te vinden in Apparaatbeheer.

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

De wizard Hardware toevoegen laat je eerst uit een productcategorie kiezen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

net use LPT1: "\\localhost\<printershare>" /persistent:yes

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

De LPT-poort wordt semipermanent aan de gedeelde usb-printerpoort gekoppeld.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Soms zitten driverupdates wat verstopt bij de optionele updates.

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

De kans is groot dat je met VueScan je oude scanner nog prima aan de praat krijgt.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Deze Windows draait tijdelijk in een (minder veilige) testmodus.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

Een oude HP-printer werd succesvol op een virtuele Windows XP geïnstalleerd.

Extra tips

Soms brengen fabrikanten firmware-updates uit die de compatibiliteit met een nieuwer besturingssysteem verbeteren. Het kan dus lonen om de firmware van het apparaat te controleren en eventueel te updaten. Raadpleeg hiervoor de bijbehorende instructies. Het is ook mogelijk dat sommige apparaten, zoals printers, een legacy- of compatibiliteitsmodus hebben, waardoor ze wel ondersteund worden door Windows of een generieke driver. Raadpleeg ook hiervoor de handleiding.

Tot slot nog een tip die we met enige terughoudendheid geven. Vind je geen geschikte driver op de website van de fabrikant, probeer dan eventueel een gratis tool als IObit Driver Booster of Snappy Driver (Lite). Soms halen deze nog een oude driver uit de online Microsoft Update Catalog die werkt. Dit kan helaas ook zomaar fout gaan, dus maak vooraf zeker een herstelpunt. Let ook op dat je geen ongewenste extra's mee installeert.

Driver-installers: als het echt niet anders kan, en nadat je een herstelpunt hebt gemaakt.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!

Inkt en cartridges

Voor je printer