Verplichte warmtepomp afgeschaft? Dit zijn de gevolgen
Het aankomende kabinet schrapt de verplichting om vanaf 2026 minimaal een hybride warmtepomp te installeren wanneer je een cv-ketel vervangt. Toch was deze afspraak net een impuls om stapsgewijs over te schakelen naar meer duurzame energie. Waarom deze ommezwaai en welke gevolgen heeft dit?
De nieuwe coalitie schrapt het besluit om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel minstens voor een hybridewarmtepomp te gaan. Waarom? En welke gevolgen heeft dit?
Nederland moet van het gas af om de CO₂-uitstoot te verminderen en over te stappen op duurzame energie. Daarom heeft de Rijksoverheid beslist dat we vanaf 2050 niet meer zullen koken of stoken op aardgas. Maar dit gaat niet in één keer. Daarom kondigde demissionair minister Hugo de Jonge in 2022 aan dat vanaf 2026 iedereen die zijn cv-ketel vervangt minstens een hybride warmtepomp moest installeren – een warmtepomp die samenwerkt met een verwarmingsketel. Meer dan 85 procent van de warmtevraag wordt opgevangen door de warmtepomp, maar bij een piekvraag of bij erg koud weer komt de gasketel in actie.
De oorspronkelijke verplichting
De verplichting is een antwoord op de Europese klimaatdoelen. Nederland moet in 2030 55 procent minder CO₂ uitstoten en in 2050 klimaatneutraal zijn. In het akkoord waren overigens ook een aantal uitzonderingen opgenomen: flats en monumenten omdat het vaak onmogelijk is om daar een warmtepomp te plaatsen en omdat de terugverdientijd te lang is. Ook woningen die binnen 10 jaar worden aangesloten op een warmtenet werden vrijgesteld van deze maatregel.
Nog niet definitief
Op dit moment moeten de hoofdlijnen van het regeerakkoord nog verder uitgewerkt worden naar uitvoerbare maatregelen en moeten de budgetten nog worden verdeeld. Daarna komt pas een definitief regeerakkoord. In de budgettaire bijlage van het akkoord van het formerende kabinet van PVV, NSC, VVD en BBB lezen we op het gebied van energie dat de salderingsregeling voor zonnepanelen vanaf 2027 meteen wordt stopgezet, dat er vier nieuwe kerncentrales komen, dat de energiebelasting daalt en dat de cv-ketel vanaf 2026 toch niet verplicht wordt vervangen door een warmtepomp.
Minder regeldruk
De nieuwe regering staat sceptisch tegenover de rendementseis en ziet deze verplichting als een te zware last voor de huishoudens. Ze wil de maatregel terugdraaien om de burger meer vrijheid te gunnen in de keuze van de verwarmingsinstallatie. Caroline van der Plas reageerde in het tv-programma Vandaag Inside tegen te veel regelgeving die de mensen vooral veel geld kosten. "Mensen worden straks gigantisch op kosten gejaagd, omdat we allemaal rare maatregelen nemen. Straks, in 2026, moet iedereen een hybride warmtepomp hebben. Dan denk ik: een hybride warmtepomp kost heel veel stroom, het stroomnet is niet op orde, hoe gaan mensen dat betalen?" Deze bewering klopt overigens niet, omdat de oorspronkelijke verplichting alleen gold bij het vervangen van de bestaande ketel. Wie bijvoorbeeld in 2025 zijn cv-ketel vervangt door een andere cv-ketel, zal pas ergens in 2040 of later de warmtepomp overwegen. Er was dus wel degelijk sprake van een behoorlijk lange overgangsperiode.
Lees ook: De warmtepomp 2.0 - recente innovaties en trends
De rendementseis De energieprestatie of rendementseis is de verhouding tussen het primaire fossiel energiegebruik en de warmtebehoefte. Hoe lager de deze waarde, hoe beter de prestatie. De rendementseis die minister de Jonge voorstelde in het Bouwbesluit voor ruimteverwarming is lager dan 0,7. En daar beantwoordt de (hybride) warmtepomp aan, maar niet de autonome gasketel. De rendementseis van Hugo de Jonge, betekent in mensentaal dat huishoudens die zo’n warmtepomp binnen de zeven jaar zouden kunnen terugverdienen bij een toestelvervanging minimaal een hybridewarmtepomp moeten aanschaffen.
150.000 warmtepompen in 2023
Ontslagnemende minister De Jonge heeft ondertussen bekendgemaakt dat hij gestopt is met de voorbereidingen voor het verplichten van de warmtepomp. Door de verwarmingsinstallaties te normeren wilde hij ervoor zorgen dat er een zekere hoeveelheid warmtepompen verkocht zou worden. Dit zou leiden tot een grotere productie en schaalvergroting, wat uiteindelijk zou resulteren in lagere prijzen voor warmtepompen. Bovendien heeft de sector in dit vooruitzicht fors geïnvesteerd in de productie- en installatiecapaciteit. Dit bracht met zich mee dat het aantal warmtepompen in Nederland met ongeveer 50 procent is gestegen naar circa 150.000 warmtepompen die in 2023 werden geïnstalleerd: 40.000 meer dan in 2022. De helft van de geïnstalleerde warmtepompen in dat jaar was hybride.
Warmtepomp blijft in veel gevallen interessant
Volgens De Jonge blijft de hybride warmtepomp in veel gevallen een erg interessante investering en een verstandige keuze. Zo’n toestel gaat gemiddeld 15 tot 20 jaar mee en zorgt voor een lagere energierekening. Daarbij waarschuwt De Jonge dat het, om de verduurzaming in de bebouwde omgeving te halen, nodig blijft om de overstap te maken naar meer duurzame verwarmingsinstallaties zoals de warmtepomp.
Weten welke warmtepomp bij jou past?
Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!Ondernemers verbolgen
Ondernemersorganisatie Techniek Nederland noemt het schrappen van de wet 'ondoordacht en onverteerbaar'. Deze vereniging vertegenwoordigt meer dan 30.000 installatiebedrijven met een gezamenlijke omzet van 26 miljard euro. Fabrikanten en installateurs hebben miljoenen geïnvesteerd in opleidingen en productiecapaciteit en dit besluit brengt de sector in problemen.
©JPC-PROD
Fabrikanten blijven erin geloven
Bij de fabrikanten die veel hebben geïnvesteerd in de hybride warmtepomp klinkt het iets milder. "Dit zal de groei vertragen, maar niet stoppen." Marktleider Remeha heeft vorig jaar nog een fabriek ingericht die 140.000 toestellen per jaar kan leveren. Hier is men vooral niet te spreken over het grillige en onvoorspelbare kabinetsbeleid. Aan de andere kant realiseren de fabrikanten zich dat de verplichting van 2022 de warmtepomp er niet geliefder op maakte. Want móeten ... Nu kunnen mensen vrij en op basis van rationele argumenten voor de hybride warmtepomp kiezen. Zowel bij Remeha, Intergas en ATAG heeft men vertrouwen in de toekomst, ook door het het feit dat je met een hybridesysteem wel 80 procent kunt besparen in vergelijking met een gasgestookt cv. De komende jaren zal er een grote vraag blijven bestaan naar duurzame verwarmingsoplossingen. Het schrappen van de verplichtstelling vanaf 2026 zal dit niet veranderen.
Energiebelasting daalt (een klein beetje) De energiebelasting op gas gaat omlaag. Hierdoor wordt gas 2,82 cent per kuub goedkoper, maar dit is een doekje voor het bloeden gezien de stevige belastingverhoging van 2024. Een gezin met een jaarlijks gasverbruik van 1500 m³ moest in 2022 659 euro gasbelasting afdragen. Met ditzelfde verbruik loopt deze belasting dit jaar op tot 1058 euro. Als de gasbelasting in 2025 daalt, zorgt dit voor een lastenverlichting van slechts 51 euro.
Grafiek.png
De evolutie van de Energiebelasting Gas bij een jaarverbruik van 1500 m³. (Afbeelding: Gaslicht.com)
Subsidie blijft tot 2030
Het kabinet heeft laten weten dat vast te houden aan de bestaande klimaatdoelen. Ondanks het wegvallen van de verplichting blijven er voor de aanschaf van warmtepompen subsidies beschikbaar tot 2030 . Deze financiële ondersteuning helpt bij het verlagen van de initiële kosten en maakt de investering aantrekkelijker. De subsidie bedraagt gemiddeld 30 procent van de aanschafkosten van de warmtepomp.
Een stevige tik
De beslissing blijft in ieder geval een stevige tik voor de warmtepompproducenten. 2023 was een topjaar ondanks de stagnatie van de groei in het vierde kwartaal. Die terugval komt volgens de fabrikanten door de gasprijs, het uitblijven van een rendementseis en de problematiek van de netcongestie.
