Je hebt uiteindelijk de knoop doorgehakt… Er komt een warmtepomp. Mag je die dan zomaar op het dak van de aangebouwde garage plaatsen of tegen de voorgevel van je woning? Of kan het gespecialiseerde bedrijf een gat van 90 meter diep in je tuin boren voor een geothermische warmtepomp, zonder dat je daarvoor eerst een vergunning hebt ontvangen? Het antwoord is: Nee.

Of je een vergunning nodig hebt, hangt af van de lokale regelgeving, het type warmtepomp dat je kiest en de plaats waar je ze opstelt. Er wordt in Nederland (nog) niet actief op gecontroleerd, maar beter check je toch vooraf bij de gemeente. Als er een meld- of vergunningsplicht geldt en je hebt dit niet gedaan, dan kan dit leiden tot boetes, de verplichting om de installatie aan te passen of zelfs een bevel om ze te verwijderen. Je hebt er dus baat bij om je goed te informeren.

Tegenwoordig zie je ook buitenunits die op het dak worden geplaatst. Hiervoor gelden dezelfde regels als wanneer de warmtepomp op de grond of aan de muur wordt gehangen.

Vergunningsplicht versus meldingsplicht

Als je een vergunning wilt, dan moet je een formele aanvraag indienen en wachten met de installatie tot je toestemming hebt gekregen. Om een vergunning te krijgen moet je meestal een bouwtekening en een gedetailleerd plan van de installatie indienen. Het installatiebedrijf zal je helpen bij het opstellen van deze documenten.

Een meldingsplicht is een vereenvoudigde procedure voor kleinere bouwprojecten waarbij je de werkzaamheden alleen vooraf moet melden. Je hoeft dus geen goedkeuring af te wachten. In de meeste gevallen is voor het plaatsen van een warmtepomp gelukkig geen vergunning nodig als de buitenunit vanaf de grond gemeten niet hoger is dan 1 meter en de oppervlakte van dit toestel geen 2 vierkante meter bedraagt. Maar er zijn belangrijke uitzonderingen. We stippen eerst kort aan wanneer wel een vergunning of melding vereist is en daarna gaan we dieper in op enkele specifieke gevallen.  

Ook interessant: Haal meer uit je warmtepomp met de juiste instellingen

Vergunning vereist

Leestip: Zo houd je het stroomverbruik van je warmtepomp zo laag mogelijk

©Brebca

Meldplicht vereist

De meldplicht hangt af van de lokale regelgeving en het bestemmingsplan van de gemeente. Sommige gemeenten hanteren regels over het uiterlijk van de gebouwen en hoe bepaalde toevoegingen het straatbeeld kunnen beïnvloeden. 

Bodemwarmtepomp? Check de WKO-bodemenergietool

Een bodemwarmtepomp moet je altijd melden bij het Omgevingsloket. Controleer dus jouw situatie op het Omgevingsloket. Hier duidt de gemeente de zogenaamde interferentiegebieden aan, want in stedelijke gebieden kunnen bodemsystemen elkaar beïnvloeden. Wanneer in dezelfde buurt verschillende geothermische systemen staan, zullen die elkaar negatief beïnvloeden. Daarom is de regie vanuit de gemeente noodzakelijk.

Wil je in zo’n interferentiegebied een bodemwarmtepomp plaatsen, dan heb je wellicht een eenvoudige vergunning (een OBM-vergunning) nodig. Je kunt dit checken met de WKO-bodemenergietool. Hier lees je door je adres in te geven of je gebruik kun maken van bodemenergie.

Water/waterwarmtepomp? Let op de registratie en grondwaterheffing

Bij een water/waterwarmtepomp moet je rekening houden met de registratie en de grondwaterheffing. Vraag dan aan de gemeente hoeveel de vergunning kost voor het oppompen van grondwater. Bovendien moet je in dat geval grondwaterheffing betalen, maar hiervoor kun je een volledige of gedeeltelijke vrijstelling krijgen. Zo’n vrijstelling is mogelijk als je een deel van het opgepompte grondwater via de retourput terugvoert naar dezelfde waterdoorvoerende laag. 

De geluidsnormen

De plaats waar je de warmtepomp installeert is belangrijk, want je moet ook aan de geluidsnormen voldoen. De gemeente die eventueel de vergunning aflevert, houdt hier geen rekening mee en neemt hier ook geen verantwoordelijkheid voor.

Sinds april 2021 geldt de landelijke norm dat de geluidsproductie van een nieuwe warmtepomp overdag (van 07:00 tot 19:00 uur) maximaal 45 dB(A) mag bedragen op de erfgrens met de buren. Dit moet je meten bij het maximale vermogen van de warmtepomp. Tijdens de nacht (van 19:00 tot 07:00 uur) moet de geluidsdruk lager zijn, maximaal 40 dB(A). In de nacht wordt de geluidsdruk gemeten als de warmtepomp draait in de stille modus. De komst van deze nieuwe Omgevingswet verandert hier niets aan.

Hoe gaat dit in de praktijk? Je kunt stellen dat een warmtepomp met een geluidslast van 65 dB(A), zonder extra maatregelen zoals een omkasting, bij voorkeur 4 tot 5 meter van de erfgrens moet worden geplaatst. Als je de warmtepomp dichterbij dan 3 meter plaatst, wordt het erg moeilijk om onder de norm van 45 dB(A) te blijven.

Om het geluid tot een minimum te herleiden kun je ook een geluidswerende kap over de warmtepomp plaatsen die het geluid absorbeert. In dit artikel lees je daar meer over. Zo’n omkasting zorgt voor een geluidsreductie van 17 dB(A). Vaak ziet de unit er hierdoor ook nog mooier uit. Het is hoe dan ook verstandig om aan je buren te vertellen dat je een warmtepomp wilt plaatsen.

©Reducd.nl

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!