Wanneer het kwik de hoogte in gaat, kan het binnen onaangenaam warm worden. Wie een warmtepomp heeft, kan die in de meeste gevallen ook gebruiken om de woning in de zomer te koelen. Je hebt dan geen aparte airco meer nodig. Hoe werkt deze koeling, wat zijn de voordelen en nadelen en hoe kun je zo efficiënt mogelijk koelen?

Verschil tussen airco en warmtepomp

Een warmtepomp geeft warmte of kou af aan het cv-water dat in het verwarmingssysteem circuleert. Hierdoor wordt het afgiftesysteem, zoals de vloerverwarming of de radiatoren, gevuld met warm of koud water om het binnenklimaat aangenaam te maken. Ook een airco kan koelen en verwarmen, maar dat gebeurt door koude of warme lucht in de kamer te blazen. Met dit verschil dat als je meerdere kamers wilt verkoelen of verwarmen met de airco dat je voor iedere ruimte een binnenunit nodig hebt. Dit noemen we een multi-split-systeem.

Met de warmtepomp is er geen luchtverplaatsing en het is makkelijker om hiermee in verschillende kamers de temperatuur aangenaam te maken. Een airco is goedkoper dan de aanschaf van de warmtepomp, maar die laatste is als verwarmingsbron veel efficiënter. Bovendien is de warmtepomp bedoeld voor woningen die behoorlijk geïsoleerd zijn, want hij werkt met lagetemperatuurverwarming. Bij een airco kijkt men ook wel naar de isolatie van de woning, maar dit is geen breekpunt voor de plaatsing. Aan de hand van de aard van de ruimte zal de installateur het koelvermogen berekenen van de airco juist berekenen. Je kunt dit ook zelf bereken, lees daarover meer in het artikel 'Hoe krachtig moet de airco zijn?'.

Passief koelen met de bodemwarmtepomp

Verschillende typen warmtepomp kunnen koelen, maar alleen de bodemwarmtepomp kan zogeheten passief koelen. Met passief koelen bedoelen we eigenlijk natuurlijk koelen. Zo’n bodemwarmtepomp gebruikt de kou uit de bodem om de woning frisser te maken. Zo’n bodemwarmtepomp werkt met een aardsonde die erg diep in de aarde gaat. Soms gaat de sonde wel 90 of 130 meter diep en daar is de temperatuur redelijk constant, tussen 7 en 13 graden. Door die constante temperatuur heeft een bodemwarmtepomp ook een hoog rendement. Als je deze temperatuur in de zomer oppompt en via een warmtewisselaar overdraagt aan het cv-water, dan kun daarmee de vloer van de woning afkoelen.

Een belangrijk voordeel van deze manier van koelen is dat de compressor van de warmtepomp hierbij niet wordt gebruikt, dat scheelt dus enorm in stroomverbruik. Alleen de circulatiepomp gebruikt elektriciteit om dat afgekoelde water door de leidingen van de vloerverwarming te transporteren. Het nadeel van koelen met de bodemwarmtepomp is dat je de woning op deze manier niet onbeperkt kunt koelen. Je kunt er de binnentemperatuur hoogstens 2 tot 4 graden mee laten dalen. In dit systeem transformeert de vloerverwarming tot een enorm koelelement dat geruisloos en zonder tocht werkt. Dat voelt dus aangenaam. 

Ook interessant: De warmtepomp 2.0 - recente innovaties en trends

Actief koelen met de lucht/water- of lucht/luchtwarmtepomp

Ook een lucht/water- of lucht/luchtwarmtepomp kan koelen, maar dan hebben we het niet over passief koelen. Dit systeem noemen we een actieve koeling en dit biedt comfort. Dit type warmtepomp gebruikt in de winter de buitenlucht als warmtebron. Hij onttrekt de warmte met de verdamper van de buitenunit en zet dit om in bruikbare energie om de woning te verwarmen. Om de woning te koelen, keert de warmtepomp dit proces om. We spreken dan van een omkeerbare warmtepomp. De koelvloeistof in het circuit stroomt tijdens het koelen in de andere richting. De warmte wordt uit de lucht in huis onttrokken en via de buitenunit naar buiten gestuurd. In dit geval is de compressor dus wel actief en dit kost dus energie. Hoe warmer het binnen is, hoe meer stroom de warmtepomp zal gebruiken. Een bodemwarmtepomp is tijdens een hittegolf meer rendabel dan een lucht/waterwarmtepomp. Daar staat tegenover dat de bodemwarmtepomp veel duurder is. De lucht/luchtwarmtepomp kan ook de vochtigheidsgraad in de ruimte regelen en via een filter pollen, fijnstof en virussen uit de lucht halen. 

Nog niet zo bekend met warmtepompen? Terug naar de basis dan: Welke typen warmtepompen zijn er?

©www.mitsubishi.com

©Vaillant

Koelen met ventilo-convectoren of ventilo-radiatoren

Wanneer je een warmtepomp in combinatie met ventilo-convectoren gebruikt, dan is het koelcomfort nog beter. Een convector geeft zijn warmte af via de lucht en niet via straling zoals een radiator. Een ingebouwde ventilator verplaatst de lucht en zorgt dat de temperatuur gelijkmatig wordt verdeeld.

Zo’n ventilo-convector werkt op een lagere temperatuur dan een gewone convector, waardoor hij erg energie-efficiënt functioneert. Bovendien verlaagt de ventilo-convector de luchtvochtigheid, koelt hij sneller dan vloerverwarming en ook is het koelvermogen groter. Een nadeel is dat ventilo-convector een zichtbaar verwarmingselement is, in tegenstelling toe de warmtepomp. En door de draaiende ventilator is zo’n convector niet helemaal geruisloos.

Hetzelfde geldt voor lagetemperatuurventilatoren of ventilo-radiatoren, daar kun je de koelfunctie activeren door radiatorknop op koelen in te stellen. Over ventilo-radiatoren die gecombineerd worden met de warmtepomp lees je hier meer. Met gewone radiatoren kun je niet koelen. 

©www.daikin.be

 Tips om beter te koelen

Begin op tijd 

De meeste mensen zetten ergens in april de vloerverwarming uit. Als het daarna buiten erg warm wordt, kost het tijd en energie om in de woning een aangename temperatuur te krijgen. Je moet dus op tijd beginnen te koelen en eigenlijk moet je de felle warmte voor zijn. Natuurlijk houd je tijdens een hittegolf de zon buiten door de gordijnen overdag dicht te houden. 

Minimaliseer de hoeveelheid ruimte die je wilt koelen

De gemakkelijkste manier om de koelmodus zo efficiënt mogelijk toe te passen is de ruimte die je wilt koelen zo klein mogelijk te maken. Hoe minder volume de warmtepomp hoeft te verwarmen om af te koelen, hoe minder tijd er nodig is om dit te doen en hoe minder energie dit vergt. Creëer dus koelzones door de deuren te sluiten en de toegangswegen te blokkeren waardoor koude lucht kan ontsnappen.  

Voorkom condensvorming

Koel je met een vloerverwarmingssysteem dan wil je niet dat er condensatie op de vloer ontstaat. Voor vloerverwarming betekent dit dat de vloer niet kouder wordt dan 18 graden Wanneer het echt extreem heet wordt, kan de lucht zoveel vocht bevatten dat er al condensatie kan optreden bij een hogere vloertemperatuur. Het dauwpunt is de temperatuur waarbij condens ontstaat. Om condensatie te voorkomen, kun je een dauwpuntregeling laten monteren. Die meet de relatieve vochtigheid van de lucht en bepaalt op basis van die gegevens de watertemperatuur voor de afgifte. 

Let in de zomer extra op voor geluidsoverlast. 

De buitenunit van de lucht/waterwarmtepomp veroorzaakt geluid. In de zomer slapen de buren en jijzelf vaak met de ramen open. Volgens het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL), dat is het vroegere Bouwbesluit, mag de geluidsdruk overdag niet hoger zijn dan 45 dB(A) gemeten op de erfgrens. 

Xiaomi doet al een tijd mee in de wereld van robotstofzuigers en de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro is daar een recent wapenfeit van. Dit is de net iets uitgebreidere versie van de Robot Vacuum 5 en hij heeft een stevige adviesprijs van 799 euro.

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro heeft bovenop een telescopische AI-camera en aan de voorkant twee infraroodogen. Daarmee herkent hij tot wel 200 objecten en onderscheidt hij 47 soorten vuil. Handig, want zo kan hij onderweg zijn route en zuigkracht aanpassen. Met de uitschuifbare borstel en het dweilpad pakt hij ook de plinten en lastige hoekjes mee. En met een maximale zuigkracht van 20.000 Pa zuigt de 5 Pro alle viezigheid op die hij tegenkomt.

Onderop zit een borstel die haren netjes meeneemt zonder dat ze erin verstrikt raken. De twee dweilpads klikken met magneten vast. Soms hangen ze wat scheef als de robot met zijn achterkant ergens tegenaan botst, maar ze blijven altijd zitten. Opvallend is dat de pads tijdens een gewone stofzuigbeurt niet in het station achterblijven. Omdat ze bij de volgende ronde toch droog zijn, is dat eigenlijk geen nadeel.

©Wesley Akkerman

Goede en betrouwbare navigatie

Navigeren gaat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro erg goed af. Nadat hij eerst de kamer(s) omlijnt, gaat hij systematisch te werk door zigzaggend de grond te reinigen (eigenlijk zoals elke robotstofzuiger dat doet). Opvallend is hoe voorzichtig het systeem daarbij te werk gaat. In tegenstelling tot de vergelijkbaar geprijsde Philips Homerun 5000 slaat hij gelukkig weinig plekken over. Zo nu en dan lijkt het net alsof de robot zich namelijk herpakt. Dan stopt hij met bewegen, rijdt-ie een stukje naar achteren om de situatie in te schatten en vervolgens pakt-ie de taak weer op.

Nu zou je kunnen stellen dat dit een wat onhandige manier van werken is, of dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro niet slim genoeg is alles in één keer mee te pakken. Maar wij focussen liever op het positieve en zien er juist de waarde van in. De robotstofzuiger komt hierdoor namelijk niet snel klem te zitten. Hij vermijdt stoel- en tafelpoten en rijdt zich nergens op vast. Het enige waar hij wel moeite mee heeft, zijn vloerkleden. De 5 Pro herkent ze als zodanig en stofzuigt ze gewoon, maar op de een of andere manier slaat hij soms hele delen van het kleed over.

©Wesley Akkerman

Dweilen zonder zeep

We hebben de 5 Pro niet kunnen betrappen op het gebruiken van de uitschuifbare borstel. Wellicht acht de robot dat niet nodig, maar die van Dreame maakt er wel degelijk gebruik van. Daarentegen is het goed om te zien dat de Xiaomi de dweilschommel wel inzet. Bij randen en kasten komt de dweilpad naar buiten om dichter op de muren en andere objecten schoon te maken. Ook rijdt hij weleens een stukje naar achteren en naar voren om eventueel overgeslagen delen mee te pakken. De 5 Pro laat bovendien geen dweilstrepen achter; heel fijn om te zien.

Net als bij veel andere dweilende robotstofzuigers kun je er niet van uitgaan dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro echt hardnekkige plekken aanpakt. Maar voor dagelijks onderhoud is dit meer dan prima. Het basisstation zorgt er daarnaast voor dat de robot altijd schoon en klaar voor gebruik is. De stofopvangbak wordt leeggezogen, het water wordt bijgevuld en de dweilpads worden netjes gedroogd. Helaas is er geen zeepbak aanwezig, waardoor je dus met alleen koud water wast. Verder vinden we het vreemd dat de robot ook het kleed dweilt, ondanks de tapijtherkenning.

©Wesley Akkerman

De capaciteit van de waterbak stelt met 80 ml ook iets teleur. Voor het huis van ondergetekende (57 vierkante meter) is dat voldoende, maar in een groter huis kan dat voor uitdagingen zorgen. De robot doet er al best lang over om overal te komen. Dat is in principe niet verkeerd, omdat hij secuur te werk gaat. Maar het kan dus zijn dat het systeem nog meer tijd kwijt is aan zijn dweiltaak, omdat hij zonder water komt te zitten en dus moet 'tanken' bij het basisstation. Geen issue als je op vaste momenten schoonmaakt, maar wellicht onhandig als je dat net voor een feestje wilt doen.

Uitgebreide app

Binnen de app kun je overigens flink wat zaken instellen. Je ziet de aanpasbare kaart, de positie van de robot tijdens het rijden en kunt precies instellen hoe je wilt dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro schoonmaakt. Ook bepaal je gemakkelijk hoe secuur de robot moet zijn, door invloed uit te oefenen op het gezigzag, in welke mate hij zich moet focussen op hoeken, randen en obstakelvermijding en hoe het basisstation de boel schoonmaakt. Verder kun je altijd meekijken met de camera. In de app zie je tot slot foto's staan van herkende objecten.

Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro kopen?

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro doorbreekt geen barrières. De meest opvallende feature is de manier van navigeren: dat gaat hem heel goed af. Daarnaast is het keurig dat je op dit prijspunt een uitschuifbare borstel én dweil krijgt. Daar staat tegenover dat je koud en zonder zeep moet dweilen, dat de waterbak wellicht te klein voor je is en dat de robot óók het kleed dweilt. Dat zijn een aantal onhandige zaken, waardoor de vraagprijs gevoelsmatig hoog ligt. Mocht de prijs onder de 700 euro zakken, dan is dit een aantrekkelijkere deal.

Apples slimme AI-functies zijn er nu ook in het Nederlands. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 krijgen Schrijfhulp en Visual Intelligence officiële taalondersteuning. Eerst alleen in de developer-bèta, over enkele weken in de public bèta en later dit najaar in de definitieve release.

Wat is Apple Intelligence eigenlijk?

Apple Intelligence is het AI-platform dat Apple in 2024 lanceerde als antwoord op ChatGPT. Geen losse app, maar een set slimme functies die diep verweven zit in iOS, iPadOS, macOS en watchOS. Je krijgt daarmee schrijfhulpen, visuele herkenning, vertaalopties en creatieve tools. Belangrijk verschil met veel andere AI-diensten: Apple laat je data zoveel mogelijk op je eigen toestel verwerken. Alleen bij complexere taken springt de cloud bij, afgeschermd via Private Cloud Compute.

Vanaf iOS 26.1 ook bruikbaar in Nederland

Early adapters weten het: tot nu toe moest je in het Engels werken. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 schakelt Apple Intelligence echter eindelijk naar het Nederlands. Daarmee wordt het herschrijven van teksten, samenvatten van documenten en aanpassen van toon opeens een stuk toegankelijker. Ook Visual Intelligence, dat teksten op je scherm kan herkennen, samenvatten en vertalen, spreekt onze taal.

Apple voegt tegelijk andere talen toe, waaronder Deens, Noors, Zweeds, Turks en traditioneel Chinees. Het is een voorzichtige, maar gestage wereldwijde uitrol.

©Apple

Siri krijgt eindelijk hersens

Siri stond jarenlang te boek als de domste assistent van de klas. Apple Intelligence verandert dat beeld. Siri kan nu meerdere taken combineren en context begrijpen. Een opdracht als 'Stuur de notulen van mijn laatste vergadering naar Lisa' wordt direct uitgevoerd: Siri zoekt het juiste document in Notities en verstuurt het via Mail of Berichten. Met de komst van Nederlandse taalondersteuning wordt Siri dus ook hier een stuk bruikbaarder.

Niet alles werkt meteen hier

Toch loopt Europa achter op sommige punten. De Workout Buddy in watchOS 26 komt wel, maar voorlopig alleen in het Engels. Deze functie geeft tijdens het sporten motiverende aanwijzingen en feedback. Ook de live-vertaling via de AirPods – die nu ook Japans, Koreaans, Italiaans en Chinees ondersteunt – blijft in de EU nog uit. Reden: strengere Europese regels rondom privacy en veiligheid.

Heb jij de juiste hardware?

Niet elk Apple-apparaat kan trouwens overweg met Apple Intelligence. Voor iPhones geldt dat alleen de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de hele iPhone 16-serie en uiteraard de nieuwste 17-serie worden ondersteund. Op iPads en Macs is een M-chip vereist: minimaal een M1 dus. Draait je toestel wel iOS 26 of macOS 26, maar heeft het oudere hardware, dan val je helaas buiten de boot.

©Apple

Europa stelt extra eisen

Dat Apple hier later start, komt door de Digital Markets Act. Deze Europese wet verplicht grote techbedrijven transparanter te zijn over datagebruik. Apple moest zijn AI-platform daarom aanpassen met strengere privacyregels en een opt-in model voor functies zoals de koppeling met ChatGPT. In de VS konden gebruikers dus eerder aan de slag.

Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 start Apple Intelligence eindelijk officieel in het Nederlands. Voorlopig nog in de developer- en public bèta, later dit najaar in de definitieve versie. Het vraagt recente hardware en niet elke functie is hier meteen beschikbaar. Maar dit is wel de stap waarop veel Nederlandse Apple-fans hebben gewacht: kunstmatige intelligentie die naadloos in je iPhone en Mac zit, en eindelijk ook in je eigen taal.