Wanneer het kwik de hoogte in gaat, kan het binnen onaangenaam warm worden. Wie een warmtepomp heeft, kan die in de meeste gevallen ook gebruiken om de woning in de zomer te koelen. Je hebt dan geen aparte airco meer nodig. Hoe werkt deze koeling, wat zijn de voordelen en nadelen en hoe kun je zo efficiënt mogelijk koelen?

Verschil tussen airco en warmtepomp

Een warmtepomp geeft warmte of kou af aan het cv-water dat in het verwarmingssysteem circuleert. Hierdoor wordt het afgiftesysteem, zoals de vloerverwarming of de radiatoren, gevuld met warm of koud water om het binnenklimaat aangenaam te maken. Ook een airco kan koelen en verwarmen, maar dat gebeurt door koude of warme lucht in de kamer te blazen. Met dit verschil dat als je meerdere kamers wilt verkoelen of verwarmen met de airco dat je voor iedere ruimte een binnenunit nodig hebt. Dit noemen we een multi-split-systeem.

Met de warmtepomp is er geen luchtverplaatsing en het is makkelijker om hiermee in verschillende kamers de temperatuur aangenaam te maken. Een airco is goedkoper dan de aanschaf van de warmtepomp, maar die laatste is als verwarmingsbron veel efficiënter. Bovendien is de warmtepomp bedoeld voor woningen die behoorlijk geïsoleerd zijn, want hij werkt met lagetemperatuurverwarming. Bij een airco kijkt men ook wel naar de isolatie van de woning, maar dit is geen breekpunt voor de plaatsing. Aan de hand van de aard van de ruimte zal de installateur het koelvermogen berekenen van de airco juist berekenen. Je kunt dit ook zelf bereken, lees daarover meer in het artikel 'Hoe krachtig moet de airco zijn?'.

Passief koelen met de bodemwarmtepomp

Verschillende typen warmtepomp kunnen koelen, maar alleen de bodemwarmtepomp kan zogeheten passief koelen. Met passief koelen bedoelen we eigenlijk natuurlijk koelen. Zo’n bodemwarmtepomp gebruikt de kou uit de bodem om de woning frisser te maken. Zo’n bodemwarmtepomp werkt met een aardsonde die erg diep in de aarde gaat. Soms gaat de sonde wel 90 of 130 meter diep en daar is de temperatuur redelijk constant, tussen 7 en 13 graden. Door die constante temperatuur heeft een bodemwarmtepomp ook een hoog rendement. Als je deze temperatuur in de zomer oppompt en via een warmtewisselaar overdraagt aan het cv-water, dan kun daarmee de vloer van de woning afkoelen.

Een belangrijk voordeel van deze manier van koelen is dat de compressor van de warmtepomp hierbij niet wordt gebruikt, dat scheelt dus enorm in stroomverbruik. Alleen de circulatiepomp gebruikt elektriciteit om dat afgekoelde water door de leidingen van de vloerverwarming te transporteren. Het nadeel van koelen met de bodemwarmtepomp is dat je de woning op deze manier niet onbeperkt kunt koelen. Je kunt er de binnentemperatuur hoogstens 2 tot 4 graden mee laten dalen. In dit systeem transformeert de vloerverwarming tot een enorm koelelement dat geruisloos en zonder tocht werkt. Dat voelt dus aangenaam. 

Ook interessant: De warmtepomp 2.0 - recente innovaties en trends

Actief koelen met de lucht/water- of lucht/luchtwarmtepomp

Ook een lucht/water- of lucht/luchtwarmtepomp kan koelen, maar dan hebben we het niet over passief koelen. Dit systeem noemen we een actieve koeling en dit biedt comfort. Dit type warmtepomp gebruikt in de winter de buitenlucht als warmtebron. Hij onttrekt de warmte met de verdamper van de buitenunit en zet dit om in bruikbare energie om de woning te verwarmen. Om de woning te koelen, keert de warmtepomp dit proces om. We spreken dan van een omkeerbare warmtepomp. De koelvloeistof in het circuit stroomt tijdens het koelen in de andere richting. De warmte wordt uit de lucht in huis onttrokken en via de buitenunit naar buiten gestuurd. In dit geval is de compressor dus wel actief en dit kost dus energie. Hoe warmer het binnen is, hoe meer stroom de warmtepomp zal gebruiken. Een bodemwarmtepomp is tijdens een hittegolf meer rendabel dan een lucht/waterwarmtepomp. Daar staat tegenover dat de bodemwarmtepomp veel duurder is. De lucht/luchtwarmtepomp kan ook de vochtigheidsgraad in de ruimte regelen en via een filter pollen, fijnstof en virussen uit de lucht halen. 

Nog niet zo bekend met warmtepompen? Terug naar de basis dan: Welke typen warmtepompen zijn er?

©www.mitsubishi.com

©Vaillant

Koelen met ventilo-convectoren of ventilo-radiatoren

Wanneer je een warmtepomp in combinatie met ventilo-convectoren gebruikt, dan is het koelcomfort nog beter. Een convector geeft zijn warmte af via de lucht en niet via straling zoals een radiator. Een ingebouwde ventilator verplaatst de lucht en zorgt dat de temperatuur gelijkmatig wordt verdeeld.

Zo’n ventilo-convector werkt op een lagere temperatuur dan een gewone convector, waardoor hij erg energie-efficiënt functioneert. Bovendien verlaagt de ventilo-convector de luchtvochtigheid, koelt hij sneller dan vloerverwarming en ook is het koelvermogen groter. Een nadeel is dat ventilo-convector een zichtbaar verwarmingselement is, in tegenstelling toe de warmtepomp. En door de draaiende ventilator is zo’n convector niet helemaal geruisloos.

Hetzelfde geldt voor lagetemperatuurventilatoren of ventilo-radiatoren, daar kun je de koelfunctie activeren door radiatorknop op koelen in te stellen. Over ventilo-radiatoren die gecombineerd worden met de warmtepomp lees je hier meer. Met gewone radiatoren kun je niet koelen. 

©www.daikin.be

 Tips om beter te koelen

Begin op tijd 

De meeste mensen zetten ergens in april de vloerverwarming uit. Als het daarna buiten erg warm wordt, kost het tijd en energie om in de woning een aangename temperatuur te krijgen. Je moet dus op tijd beginnen te koelen en eigenlijk moet je de felle warmte voor zijn. Natuurlijk houd je tijdens een hittegolf de zon buiten door de gordijnen overdag dicht te houden. 

Minimaliseer de hoeveelheid ruimte die je wilt koelen

De gemakkelijkste manier om de koelmodus zo efficiënt mogelijk toe te passen is de ruimte die je wilt koelen zo klein mogelijk te maken. Hoe minder volume de warmtepomp hoeft te verwarmen om af te koelen, hoe minder tijd er nodig is om dit te doen en hoe minder energie dit vergt. Creëer dus koelzones door de deuren te sluiten en de toegangswegen te blokkeren waardoor koude lucht kan ontsnappen.  

Voorkom condensvorming

Koel je met een vloerverwarmingssysteem dan wil je niet dat er condensatie op de vloer ontstaat. Voor vloerverwarming betekent dit dat de vloer niet kouder wordt dan 18 graden Wanneer het echt extreem heet wordt, kan de lucht zoveel vocht bevatten dat er al condensatie kan optreden bij een hogere vloertemperatuur. Het dauwpunt is de temperatuur waarbij condens ontstaat. Om condensatie te voorkomen, kun je een dauwpuntregeling laten monteren. Die meet de relatieve vochtigheid van de lucht en bepaalt op basis van die gegevens de watertemperatuur voor de afgifte. 

Let in de zomer extra op voor geluidsoverlast. 

De buitenunit van de lucht/waterwarmtepomp veroorzaakt geluid. In de zomer slapen de buren en jijzelf vaak met de ramen open. Volgens het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL), dat is het vroegere Bouwbesluit, mag de geluidsdruk overdag niet hoger zijn dan 45 dB(A) gemeten op de erfgrens. 

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.