De warmtepomp 2.0 - recente innovaties en trends
Vorig jaar werden bijna 170.000 warmtepompen geïnstalleerd in Nederland; 120.000 in bestaande woningen en 50.000 bij nieuwbouwhuizen, waarvan de helft all-electric en de andere helft hybride. Dat komt neer op een groei van bijna 52 procent en dit zet zich verder door in 2024. Iedere maand komen er nieuwe vondsten op de markt. ID.nl ging op zoek naar de nieuwste ontwikkelingen.
In het kort … We volgen de meest opvallende innovaties op het vlak van de warmtepomp. Denk aan verbeterd rendement, kleinere hybride systemen en energie uit ventilatielucht.
Ook interessant: Welke typen warmtepompen zijn er?
Een bron van inspiratie is de recente tweejaarlijkse vakbeurs VSK voor de verwarmingsbranche in Utrecht. Op de beurs bleek tijdens de presentatie van het Nationaal trendrapport 2024 dat de warmtepomp meer dan ooit doorbreekt.
Volgens het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2024 werden vorig jaar bijna net zoveel warmtepompen geïnstalleerd als de twee jaar ervoor bij elkaar.
Gebundelde krachten
Een hybride warmtepomp werkt samen met de cv-ketel. Als het te koud wordt of bij een plotselinge hoge warmtevraag neemt de cv-ketel het over van de warmtepomp. Waar de hybride-warmtepomp en de gasketel meestal gebroederlijk naast elkaar hangen, zitten die bij de Elga Ace All-in-one in één behuizing. Dit product van Remeha verdient zijn naam aan het feit dat het binnendeel van de hybride warmtepomp en de cv-ketel in één toestel zitten. Het toestel bestaat uit twee componenten. Eerst komt het frame aan de muur, zodat de installateur alle aansluitingen kan voorbereiden. In dit frame zit ook het binnendeel van de warmtepomp.
Welke warmtepomp past bij jou?
Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!Wanneer alle aansluitingen klaar zijn, klikt de monteur de gasketel aan het frame en kan de Elga Ace All-in-one in bedrijf worden gesteld. De warmtepomp in deze combinatie is beschikbaar in 4, 6 of 8 kW, afhankelijk van de warmtebehoefte. De ketel komt in een uitvoering van 24 tot 28 kW of van 30 tot 35 kW. De Elga Ace All-in-one won de VSK-publieksprijs omwille van de maximale ruimte-efficiëntie en de installatietijd die door het concept 30 procent korter wordt. Bovendien heeft deze oplossing één beheerssysteem voor bediening op afstand.
©www.remeha.nl
De Elga Ace all-in-one bevat een warmtepomp en een HR-ketel onder dezelfde mantel.
Rendement van meer dan 600 procent
Technea valt op door een nieuwe monoblock-warmtepomp met een bijzonder hoog rendement. Technea levert monoblock-warmtepompen van het Oostenrijkse merk Ovum. De ACP312-monoblock is een propaantoestel dat een SCOP haalt van 6.02 en daarmee behoort hij tot de meest efficiënte lucht/waterwarmtepompen ter wereld.
COP vs. SCOP De verhouding tussen de afgegeven warmte en het elektriciteitsverbruik wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Een COP van 4 betekent dat de installatie 1 kW elektriciteit verbruikt om 4 kW warmte te produceren. COP geeft echter een vertekend beeld, omdat het rendement van een warmtepomp daalt naarmate de buitentemperatuur zakt. Daarom gebruikt men liever SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Dat is de gemiddelde verhouding tussen de afgegeven hoeveelheid warmte en het elektriciteitsverbruik gemeten over een heel jaar.
Bij goed-geïsoleerde woningen en nieuwbouw is een SCOP van 5 al heel mooi, maar de ACP312 doet zelfs beter. Ook het geluidsniveau, 39,9 dB(A) maakt hem tot een stille doordouwer voor de consumentenmarkt. Op de erfgrens geldt een maximum van 40 dB, dus deze nieuwkomer zou in principe op de erfgrens kunnen staan.
Leestip: Zo houd je het stroomverbruik van je warmtepomp zo laag mogelijk
©www.technea.nl
De Ovum warmtepomp haalt een gemiddelde seizoensrendement van meer dan 600 procent.
Natuurlijk koudemiddel: propaan wordt de norm
In de leidingen in de warmtepomp circuleert een hoeveelheid koudemiddel dat de energie door dit apparaat transporteert. Traditioneel waren dit synthetische koudemiddelen die als ze vrijkomen honderden en soms zelfs duizenden keren schadelijker zijn voor het klimaat dan CO₂.
De impact op het milieu wordt uitgedrukt in de GWP-waarde (Global Warming Potential). Al in 2027 mogen nieuwe split-unit warmtepompen geen koudemiddel meer bevatten dat een GWP heeft van meer dan 150. Dat betekent dat het einde in zicht komt voor de synthetische koudemiddelen in verwarmingstoestellen met een vermogen tot 12 kW.
Europa wil de synthetische koudemiddelen vanaf 2035 zelfs helemaal verbieden. In de praktijk zal propaan het koudemiddel van de toekomst worden. Steeds meer fabrikanten ontwikkelen warmtepompen met propaan, een natuurlijk koudemiddel dat slechts een GWP van 3 heeft, terwijl de gangbare f-gassen veel schadelijker zijn (zoals R410A (GWP 2.088) en R32 (GWP 675)). Wie zich al een warmtepomp heeft aangeschaft met deze synthetische koudemiddelen hoeft zich geen zorgen te maken. Er komt geen verbod op het onderhouden en repareren van bestaande warmtepompen.
©www.viessmann.nl
Ook de nieuwe generatie Viessmann-warmtepompen werkt met R290 (propaan).
HOGERE UITVOERTEMPERATUUR Propaan heeft nog een tweede voordeel. Dit koudemiddel zorgt dat de warmtepomp hogere uitvoertemperaturen kan produceren. Terwijl de warmtepompen met synthetische koudemiddelen afgestemd zijn op afgiftesystemen die met een lage temperatuur (maximaal 55 graden) werken, zoals vloerverwarming, kunnen warmtepompen op propaan een hogere uitvoertemperatuur tot 70 graden halen.
Hierdoor komen steeds meer hogetemperatuurswarmtepompen op de markt die zelfs geschikt zijn voor radiatoren. Natuurlijk moet je hierbij goed blijven isoleren, want dit zijn niet de meest energiezuinige toestellen. De vuistregel blijft: hoe hoger de temperatuur, hoe lager het rendement van de warmtepomp. Als je onvoldoende isoleert en met klassieke radiatoren werkt, dan kan het rendement van deze hogetemperatuurwarmtepomp zo laag worden dat je beter met gas stookt.
Zonder buitenunit
Itho Daalderop toont de warmtepomp zonder buitenunit. Vincent is niet alleen van Nederlandse makelij, hij is ook speciaal ontworpen voor de gangbare Nederlandse rijtjeswoningen. Het toestel haalt zijn primaire energie uit de buitenlucht via een daktoevoer. Wie in zijn woning over een mechanisch ventilatiesysteem beschikt, kan tegelijk de afgevoerde ventilatielucht gebruiken als secundaire energiebron voor extra rendement.
Verder werkt Vincent zoals iedere andere lucht-waterwarmtebron, met als belangrijkste verschil dat er geen buitenkast te zien is en dat dit een erg compact toestel is. De Vincent met een vermogen van 4,5 kW Hybride is beschikbaar in twee varianten: de V45 Combi staat voor verwarmen, koelen en warm tapwater, de V45 kan alleen verwarmen.
Er is ook een Vincent All Electric, waarin twee elektrische verwarmingselementen zitten die kunnen bijspringen, een voor verwarming en een voor tapwater. Ook ATAG ontwikkelt een warmtepomp zonder buitenunit die je bijvoorbeeld op zolder plaatst en die voorzien is van twee grote luchtafvoeropeningen, de ATAG Interion. Een om buitenlucht aan te zuigen en een die de afgekoelde lucht weer naar buiten blaast. Dit toestel zal echter pas eind 2025 leverbaar zijn.
Hybrides worden steeds compacter en slimmer
Is je cv-ketel nog niet toe aan vervanging, maar wil je wel graag verduurzamen en minder gas verbruiken? Dan ga je voor een hybride warmtepomp. De hybridetoestellen worden discreter, zoals de Xtend van Intergas. Deze binnenunit voor de lucht/waterwarmtepomp is een van de kleinste in de markt. Bovendien is de add-on hybride snel en eenvoudig te installeren. Je kunt de Xtend via de smartphone bedienen. Op die manier zorg je dat het in huis zodra alvast lekker warm is je thuiskomt. Bovendien is deze app ook aan de thermostaat gekoppeld en aan een systeem dat eventueel storingen en notificaties doorgeeft. Wanneer een storing plaatsvindt, kan de installateur op afstand een diagnose stellen.
©www.intergas-verwarming.nl
De Xtend van Intergas, een bijzonder compact toestel.
Ook koelen in de zomer
Is de installatieruimte beperkt en beschik je over een mechanisch ventilatiesysteem? Dan kan de Compacto van Inventum een oplossing zijn. De Compacto hergebruikt de warmte uit de woning. Met de ventilatielucht als energiebron zorgt de Compacto voor een gezond binnenklimaat en voor warm tapwater. Bovendien kan deze ventilatiewarmtepomp in de zomer koelen tot 18 graden. Deze warmtepomp koelt dus niet via het afgiftesysteem, zoals radiatoren of vloerverwarming, maar via de balansventilatie net zoals een airco. Daarbij valt de Compacto op door zijn slanke vorm. De warmtepomp zonder buitenunit is speciaal ontwikkeld voor plaatsing op een zolder en onder een laag plafond.
Maar in één kamer warmte of juist verkoeling nodig?
Ga dan voor een mobiele airco!
©www.inventum.com
De Compacto werkt via de balansventilatie.
Energie uit de ventilatielucht
Ook NIBE presenteerde op VSK de recente NIBE S735, een modulerende ventilatielucht/waterwarmtepomp zonder buitenunit. Een modulerende warmtepomp heeft geen buffervat en schakelt zichzelf automatisch uit wanneer de gewenste temperatuur bereikt is. Vooral in nieuwbouwwoningen is zo'n modulerende warmtepomp uiterst efficiënt!
De NIBE S735 gebruikt de ventilatielucht als bron, eventueel aangevuld met buitenlucht. Bovendien kan deze warmtepomp een uitvoertemperatuur halen van 25 tot 69 graden. Hierdoor is dit product inzetbaar in combinatie met zowel vloerverwarming als radiatoren. Door de ventilatielucht aan te spreken is een buitenunit of grondboring niet nodig. Het toestel is een alles-in-één oplossing die zorgt voor het verwarmen van de woning, mechanische ventilatie en ruim voldoende tapwater.
©www.nibe.eu
De NIBE S735 gebruikt ventilatielucht als bron, eventueel aangevuld met buitenlucht.
Het dak op
Nefit Bosch pakt uit met een opvallende dakwarmtepomp die eruitziet als een schoorsteen. Twee jaar geleden werd deze aangekondigd en hij is nu leverbaar en afgestemd op de Nederlandse huizen en winters. De Bosch Compress 5800i AWR (waarbij de AWR staat voor Air Water Rooftop). Het gaat om een trillingvrije monoblock-warmtepomp die specifiek is ontwikkeld voor schuine daken (helling tussen de 25 en 55 graden). Minder goed geïsoleerde huizen kunnen hierdoor zonder extra aanpassingen gasloos verwarmen. Deze warmtepomp neemt dus geen grond- of muuroppervlak in beslag en is vooral geschikt voor vloerverwarming.
©www.nefit-bosch.nl
De dakwarmtepomp van Nefit Bosch lijkt op een grote schoorsteen.
SPIJTVRIJ = WHY WAIT De verhouding all-electric/hybride in de bestaande woningbouw blijft vooralsnog fifty-fifty. Meer fabrikanten zetten in op de zogeheten spijtvrije hybride. Hiermee brengen ze een hybride warmtepomp aan de man die later ook kan worden ingezet als all-electric oplossing. Dit is natuurlijk een kwestie van de dimensionering van de warmtepomp, want als de cv-ketel nog te vaak moet bijspringen in de hybride-opstelling dan kun je de sprong naar all-electric niet zomaar maken.
De term ‘spijtvrij’ is eigenlijk synoniem voor ‘all-electric-ready’-warmtepomp. Itho Daalderop gebruikt de term ‘spijtvrije warmtepomp’ bij de Amber en de split-unit HP-S. Bij Vaillant zit dezelfde boodschap in de Why-Wait-campagne. Ook andere fabrikanten, zoals Inventum, promoten hybride warmtepompen die over voldoende vermogen beschikken als ze het later zonder de hulp van de cv-ketel moeten redden. Dit is alleen zinvol als je al in het achterhoofd hebt dat je over enkele jaren helemaal van het gas af wilt. Zo niet, ben je beter af met een gewone hybride warmtepomp.
©www.vaillant.nl
Verschillende fabrikanten promoten hybride-oplossingen die voldoende vermogen hebben om ook all-electric in te zetten.
Slimme merel op een plat dak
Zo’n buitenunit is niet bepaald het pronkstuk van je tuin of terras. WeHeat Backbird is een slimme warmtepomp-oplossing voor een plat dak. Hij heeft een vermogen van 8 kW en is dus geschikt voor de meeste Nederlandse woningen. Het gaat om een buitenunit die plat op het dak ligt. Hierdoor is de unit minder zichtbaar tot onzichtbaar. Bovendien worden de lucht en het geluid niet naar de zijkant, maar naar de bovenkant geblazen.
De Blackbird is een monoblock, waarbij dus alle koudemiddel-componenten in de buitenunit zitten. Via de condensor wordt de warmte afgegeven aan de binnenunit die de warmte overbrengt naar het verwarmingssysteem zoals de radiator of vloerverarming. Door het geluiddempende materiaal van de behuizing doet deze propaanwarmtepomp nauwelijks hoorbaar zijn werk. De Blackbird kan worden ingezet als hybride en full-electric oplossing.
©www.weheat.nl
WeHeat Blackbird wordt plat op het dak geplaatst.
Aan de binnenkant tegen de buitenmuur
Een opmerkelijk product is de FIRE+ICE van Etherma. Dit is een kleine monoblock die je snel en eenvoudig in de kamer maar tegen een buitenmuur monteert. Het is een warmtepomp die zijn energie aan de buitenlucht onttrekt om daarna warme of koele binnenlucht in de kamer te blazen. Er is dus geen buitenunit.
Voor de installatie zijn slechts twee ronde gaten nodig van 16,5 centimeter door de buitenmuur en een doorvoer voor condensafvoer naar buiten. Deze warmtepomp is geschikt voor ruimtes tot 35 vierkante meter, zoals woon- en slaapkamers. Het is een gedecentraliseerde oplossing om het warm te krijgen in losse kamers. Bovendien kan de FIRE+ICE in de zomer ingezet worden als airco.
©www.etherma.com
De FIRE+ICE van Etherma wordt binnen tegen een buitenmuur gemonteerd.
Elektriciteit en warmte via de zonnepanelen
Iedereen kent fotovoltaïsche zonnepanelen (PV-panelen) die stroom produceren door middel van zonlicht. Er zijn ondertussen ook PVT-panelen, waarbij de T voor thermisch staat. Deze panelen produceren niet alleen elektriciteit, maar nemen tegelijk de warmte op van de buitenlucht waaruit de warmtepomp zijn energie haalt. Hierdoor produceert de warmtepomp ook energie als de zon niet schijnt. Zo’n PVT-paneel kan zelfs energie uit de buitenlucht halen tot een buitentemperatuur van -10 graden.
Een PVT-systeem bestaat uit een PVT-warmtepomp die in huis staat en PVT-panelen op het dak. Door deze PVT-panelen is er geen buitenunit nodig. Triple Solar gebruikt voor zijn PVT-systemen warmtepompen van het Zweedse merk NIBE. Bij HR-energy werkt men met een Nederlands fabricaat, de Qube PVT-warmtepomp.
©www.triplesolar.eu
Het pvt-paneel produceert zowel elektriciteit terwijl het ook de warmte uit de buitenlucht opneemt.
