Overstappen op een dynamisch energiecontract: waar moet je op letten?

Mede door de sterk wisselende energieprijzen kun je momenteel bij geen enkele energieleverancier een vast contract afsluiten. De energieleveranciers wachten daarbij vermoedelijk ook op nieuwe regels over de opzegvergoedingen door toezichthouder ACM. Die vergoedingen zijn nu nog laag, waardoor het risico voor de energieleveranciers te groot wordt om een vaste prijs voor langere tijd af te spreken. Daarom kiezen de meeste mensen noodgedwongen voor een variabel energiecontract.

Maar wist je dat je ook een dynamisch energiecontract kunt afsluiten? Hierbij betaal je eigenlijk steeds de huidige marktprijs voor energie. Het risico van prijsschommelingen ligt dan wel bij jou als afnemer. Daar staat tegenover dat je vaak (maar niet altijd) goedkoper uit bent. Nog niet iedereen is bekend met dit type contract. Daarom zetten we de belangrijkste kenmerken voor je op een rijtje.

Wisselende prijzen

Bij een dynamisch energiecontract betaal je zoals gezegd de marktprijs voor energie. De stroomprijs kan per uur veranderen, afhankelijk van vraag en aanbod. De gasprijs wijzigt per dag. Elke dag om 15.00 uur worden de tarieven voor de volgende dag gepubliceerd, zodat je alvast weet waar je aan toe bent. Bij een variabel contract daarentegen staan de tarieven voor een bepaalde periode vast. Meestal wijzigen deze tarieven twee keer per jaar. Bij onvoorziene marktomstandigheden mogen leveranciers de tarieven echter vaker veranderen. In de praktijk doen ze dat ook – soms zelfs maandelijks.

De tarieven voor stroom kunnen bij een dynamisch contract per uur veranderen.

Hoe wordt de stroomprijs bepaald?

De stroomprijs wordt bepaald door vraag en aanbod. De vraag betreft het gebruik door de industrie en particulieren. Er is vaak een piek rond etenstijd. Bij veel huishoudens gaat de elektrische auto aan de oplader, de inductiekookplaat of oven wordt aangezet en er wordt nog snel een wasje in wasmachine gestopt. Op rustige momenten, bijvoorbeeld ’s nachts, daalt de stroomprijs juist.

Naast de vraag speelt ook het aanbod een rol. Dat hangt af van productie en opwekking. Daarbij is duurzame stroom, die door zonnepanelen en windturbines wordt opgewekt, voordeliger dan stroom die wordt geproduceerd door bijvoorbeeld kolencentrales. Ook dat zie je terug in de prijs. Je kunt de actuele en historische tarieven voor stroom en gas terugzien op onder meer de website van de ANWB.

Op de website van ANWB Energie zijn de actuele energieprijzen in te zien middels een eenvoudige grafiek.

Gratis stroom

Is er volop zon en staat er een harde wind terwijl er relatief weinig vraag is? Dan kan de stroomprijs zelfs negatief worden. Je krijgt dan geld toe voor je verbruik! Door de toeslagen boven op de marktprijs (de energiebelasting en opslag duurzame energie) moet de stroomprijs overigens wel heel ruim negatief worden om er echt aan te verdienen. Dat komt af en toe wel voor, zoals op 23 april 2022, een van de meest extreme voorbeelden. Toen leverde het opladen van je elektrische auto je ongeveer 8 euro op. Omdat de hoeveelheid zonne- en windenergie de komende jaren fors zal toenemen, zal zoiets in de toekomst mogelijk vaker voorkomen. Vooral de productie van windenergie op zee wordt immers fors opgeschroefd.

© Martin Mecnarowski

De productie van windenergie zal de komende jaren flink worden opgeschroefd.

Uitschieters in energieprijzen

De afgelopen maanden is energie heel gunstig geprijsd. De gemiddelde marktprijs (zonder toeslagen) voor stroom ligt over deze januarimaand op 0,12 euro en voor gas 0,80 euro. Het lijkt dus een uitgelezen moment om te profiteren van deze lagere tarieven. Je zit met een dynamisch energiecontract bovendien nergens aan vast. Je kunt altijd overstappen naar een andere aanbieder, soms zelfs zonder opzegtermijn. Wel kun je met een dynamisch energiecontract natuurlijk te maken krijgen met periodes met juist heel hoge tarieven. In de maand augustus 2022 lag de gemiddelde marktprijs (zonder toeslagen) voor stroom bijvoorbeeld rond de 0,50 euro en voor gas rond de 2,50 euro. Dat kan ook in de toekomst weer gebeuren, al word je in 2023 beschermd door het prijsplafond, al is dat met een verbruikslimiet.

Snelle stijgingen

Of een dynamisch energiecontract voor jou interessant is, hangt zodoende vooral af van je gedrag, en in hoeverre je dat kunt aanpassen. Gebruik je vooral stroom in de piekuren? Dan is zo’n contract minder gunstig. Kun je het verbruik ‘sturen’ naar de momenten dat de tarieven laag zijn? Dan kun je optimaal profiteren. Je slaat al een grote slag als je een elektrische auto hebt en zorgt dat je deze oplaadt bij een lage stroomprijs. Daarnaast kun je denken aan het opladen van een thuisaccu, opwarmen van de boiler en het gebruik van huishoudelijke apparaten zoals een wasmachine, wasdroger of vaatwasser in de goedkope uurtjes. En als je een goed geïsoleerd huis hebt, kun je het natuurlijk ook ’s nachts al (elektrisch) voorverwarmen met goedkope stroom. Op momenten dat de stroom duur is, probeer je wat zuiniger te doen.

Verbruik sturen

Of een dynamisch energiecontract voor jou interessant is, hangt zodoende vooral af van je gedrag, en in hoeverre je dat kunt aanpassen. Gebruik je vooral stroom in de piekuren? Dan is zo’n contract minder gunstig. Kun je het verbruik ‘sturen’ naar de momenten dat de tarieven laag zijn? Dan kun je optimaal profiteren. Je slaat al een grote slag als je een elektrische auto hebt, en zorgt dat je deze oplaadt bij een lage stroomprijs. Daarnaast kun je denken aan het opladen van een thuisaccu, opwarmen van de boiler en het gebruik van huishoudelijke apparaten zoals een wasmachine, wasdroger of vaatwasser in de goedkope uurtjes. En als je een goed geïsoleerd huis hebt kun je het natuurlijk ook ’s nachts al (elektrisch) voorverwarmen met goedkope stroom. Op momenten dat de stroom duur is probeer je wat zuiniger te doen.

De meeste leveranciers van dynamische energiecontracten hebben een app waarmee je de energietarieven, je verbruik en de gemaakte kosten nauwgezet kunt volgen.

Voorschotbedragen

De manier van afrekenen verschilt bij aanbieders van dynamisch energiecontracten. Bij sommige aanbieders betaal je achteraf voor je daadwerkelijke verbruik. Je hebt dan meestal lage tarieven in de zomer, maar betaalt wel fors meer in de winter. Andere aanbieders rekenen een voorschot gebaseerd op het verwachte verbruik of ze verrekenen alvast de toeslagen voor dat jaar op maandbasis. Het prijsplafond werkt ook iets anders. In feite werken aanbieders met een gewogen gemiddelde per maand of per jaar, afhankelijk van de aanbieder.

Zonnepanelen

Als je zonnepanelen op het dak hebt, is de manier van verrekenen en salderen wel anders dan je gewend bent. Daardoor kan het minder gunstig uitpakken. Daarover lees je meer in dit artikel. Het komt er in het kort op neer dat je bij een variabel contract je opgewekte energie op jaarbasis één op één (dus tegen hetzelfde tarief) kunt wegstrepen (salderen) tegen de verbruikte stroom. Bij een dynamisch contract krijg je bij het terugleveren de op dat moment geldende stroomprijs uitgekeerd. Dat tarief is mogelijk lager dan het tarief dat je betaalt als je de stroom daadwerkelijk gebruikt. In de praktijk is dat vaak ook zo: de stroom in de zomer is doorgaans goedkoper dan in de winter.

Als je zonnepanelen hebt, pakt een dynamisch contract niet altijd even gunstig uit.

Aanbieders onderling vergelijken

Wil je aanbieders van dynamische energiecontracten onderling vergelijken? De marktprijs voor stroom en gas is voor elke aanbieder gelijk. Daarom kijk je vooral naar de tarieven die wél kunnen verschillen, zoals vastrecht, een vaste prijs per maand die je betaalt voor voor stroom en gas. Ook verschilt per aanbieder de opslag voor stroom per kWh en de opslag voor gas per m3. We zien daar ook best grote verschillen in. Zo is de opslag voor stroom bij Tibber en Zonneplan zo’n tien keer lager dan bij de meeste andere aanbieders.

Toekomst

In de toekomst zullen dynamische energiecontracten steeds gangbaarder worden. Nu komen nog vooral kleine leveranciers als Zonneplan, Tibber, Frank Energie, EasyEnergy, EnergyZero en ANWB met dergelijke energiecontracten. In de toekomst worden ook grote energieleveranciers verplicht om dynamische contracten aan te bieden. Dat zal waarschijnlijk in de nieuwe Energiewet worden opgenomen. Voor eigenaren van zonnepanelen zorgt de salderingsregeling nog voor een lastige afweging. Wel zal de keuze voor een dynamisch contract makkelijker worden als die regeling vanaf 2025 wordt afgebouwd.