0 op de meter, het kan! In 2020 waren er al meer dan 12.000 woningen die zich energieneutraal (A++++) mochten noemen. Voor die woningeigenaren geldt: lage energiekosten, een fijne woonomgeving en een gezond binnenklimaat. Wil jij dat ook? We helpen je op weg om jouw situatie in kaart te brengen, zodat je weet welke duurzame maatregelen je het best kunt treffen voor jouw woning én wat het je kost.

Energieneutraal wonen betekent dat je de meter jaarlijks gemiddeld op 0 weet te houden. Hoe je dat doet? Door zo weinig mogelijk energie te verbruiken en tegelijkertijd je eigen energie op te wekken. Voor nieuwbouwhuizen wordt dat steeds normaler en heb je er bijna geen omkijken naar. Voor huizen van vóór 2021 kan het echter soms nog wat maatregelen vergen voordat die 0 op de meterstand verschijnt. 

Huidige situatie: nieuwbouw of renovatie?

Ben je van plan te verhuizen naar een nieuwbouwhuis? Dan hebben we goed nieuws! Door de steeds strenger wordende regels moeten nieuwbouwhuizen vrijwel energieneutraal zijn. Sinds 2021 worden er alleen bouwvergunningen afgegeven met een EPC-waarde van 0,4 of minder. De EPC-waarde (energieprestatiecoëfficiënt) geeft aan hoe energiezuinig het huis is, net als het energielabel. Met een EPC-waarde van 0 is het bijna energieneutraal.

Bij oudere huizen is de EPC-waarde te vergelijken met de energie-index. De keerzijde van zo’n gloednieuwe, duurzame woning zie je waarschijnlijk terug in je portemonnee, omdat het moet voldoen aan al die duurzaamheidsregels. Blijf je er langere tijd wonen? Dan verdien je de investering met de tijd wel terug, want je verbruikt minder energie en wekt zelf energie op.

Ga je verhuizen naar een oud huis of wil je je huidige huis renoveren? Check het energielabel en de energie-index om te kijken wat je kunt verbeteren. Bij een laag label is het aantrekkelijk om meteen alles op de schop te nemen. Voor een huis dat al energielabel C of hoger heeft, is het vaak interessanter om de maatregelen aan te sluiten bij onderhoud dat al nodig is. Voor de energie-index kun je een erkend energieadviseur inschakelen. De index geeft je meer details (150 punten) en laat de mogelijkheden zien om je huis te verduurzamen.

Ook interessant: Wat betekent een hoog energielabel voor je energierekening?

Renovatie of verhuizing: zo pak je dat aan

Bij een nieuwbouwhuis gaan we ervan uit dat je zelf geen maatregelen meer hoeft te treffen om energieneutraal te wonen. Bij een andere situatie, zoals renovatie of verhuizing naar een huis met een laag energielabel, kun je stap voor stap aan de slag gaan. Heeft het huis een laag energielabel en heb je de financiële middelen, dan kun je het ook in één keer doen. Wat de situatie ook is, begin altijd met het maken van een plan om energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken en op te wekken. 

Voordat je meteen een aantal zonnepanelen op het dak monteert, is het nuttig te kijken naar je verbruik en hoe je dat kunt minimaliseren. Hoe houd je het huis zo lang mogelijk warm met je warmtevoorziening? Dat begint bij een goede isolatie. Vervolgens kun je de ventilatie en het verwarmingssysteem aanpakken. Kan het niet allemaal tegelijk? Bedenk van tevoren hoe je je huis wilt verwarmen. Bij de isolatie kun je al rekening houden met het leggen van de elektriciteitskabels en leidingen. 

Energiebesparende maatregelen

1. Isolatie

Belangrijk om de opgewekte warmte binnen te houden.

©sveta

Inschatting voor de isolatie voor een hoekwoning:

Scrol naar rechts voor alle informatie. Bron: Milieucentraal & Slimster

2. Ventilatie

Belangrijk voor een gezond binnenklimaat. Een goed ventilatiesysteem zorgt voor het afvoeren van vieze lucht en een verse stroom aan schone lucht, terwijl er niet onnodig warmte ontsnapt door kieren en onafgemaakte naden. Ventileren is goed, maar met kieren en naden heb je nauwelijks grip op de ventilatie.

©yunava1

Inschatting naden en kieren dichten voor een hoekwoning: 

Scrol naar rechts voor alle informatie. Bron: Milieucentraal

Ook interessant: Zo kun je je huis energiezuinig ventileren (ook in de winter) | ID.nl

3. Warmtepomp of zonneboiler

Nadat je de isolatie hebt aangepakt en alle naden en kieren hebt gedicht, is het tijd om het verwarmingssysteem te installeren. Om de lucht te verwarmen, kun je bijvoorbeeld een warmtepomp plaatsen en voor warm water is een zonneboiler een duurzame oplossing. Bekijk vooraf goed of je huis geschikt is voor een warmtepomp en hoe je over kunt stappen op een warmtepomp. Het combineren van een warmtepomp en zonneboiler kan voor een nog hoger rendement zorgen, want in de winter kan de warmtepomp het werk van de zonneboiler voor een groot deel overnemen.

Inschatting voor warmtepomp en zonneboiler voor een hoekwoning met redelijke isolatie:

Scrol naar rechts voor alle informatie. Bron: Milieucentraal & Milieucentraal zonneboiler

Ook interessant: Gasvrij wonen door elektrisch te verwarmen

©FLORIN RUSU

Zelf energie opwekken

Energieneutrale woningen wekken zelf hun energie op om huishoudelijke apparaten van stroom te voorzien. Dat kan bijvoorbeeld door wind- of zonne-energie. Voor particulieren zijn zonnepanelen meestal een betere oplossing, omdat een kleine windmolen zichzelf niet gemakkelijk terugverdient. Bovendien heb je meestal een vergunning nodig. Zonnepanelen winnen zichzelf daarentegen wel terug, en gaan wel tot 25 jaar mee. 

Zonnepanelen: Zonnepanelen kunnen voor een eigen stroomvoorziening zorgen. Door het goed aan te pakken, kun je er wel 50 tot 80 procent van je verbruik mee voorzien. Tijdens het opwekken van stroom middels zonnepanelen moet je letten op het vermogen van de panelen, de ligging, de energieprijs en de salderingsregeling. Dat kan dus per huishouden verschillen. In 2022 zagen de gemiddelde kosten en opbrengst er zo uit: 

Scrol naar rechts voor alle informatie. Bron: Milieucentraal

Salderen in de toekomst

Salderen gebeurt meer in de zomer omdat je minder stroom verbruikt terwijl je veel zonne-uren hebt met de panelen. In 2024 geldt nog dat de stroom die je aan het net teruglevert 100 procent gelijkstaat aan de stroom die je afneemt. Vanaf 2025 wordt dat rekensommetje anders en ga je minder ‘verdienen’ aan je zonnepanelen. Dan is de stroom die je aan het net levert nog maar goed voor 64 procent. Dat wil de regering afbouwen totdat het in 2031 nog maar 0 procent is, en daarmee wordt de salderingsregeling volledig afgeschaft. 

Benieuwd naar de complete rekensom? Lees ook Saldering van energie uit zonnepanelen: hoe werkt het en wat gaat er veranderen? 

Wil je in de toekomst dus stroom van het energienet gebruiken? Houd er dan rekening mee dat je niet meer hetzelfde tarief betaalt als dat je ervoor krijgt bij het salderen. Vooral in de wintermaanden zul je dat verschil gaan merken. 's Winters wek je minder stroom op in vergelijking met de zonnige dagen gedurende de zomer. Bovendien is het verbruik in de winter doorgaans hoger. We zitten meer binnen, doen de lampen vroeger aan en verruilen het koelen met de airco voor het verwarmen met de kachel. 

Met een variabel contract en helemaal met een dynamisch contract heb je meer last van schommelende energieprijzen. Heb je zonnepanelen, dan is een dynamisch energiecontract vrijwel nooit lonend. Op dagen dat de energieprijs laag is, meestal dagen dat de zon lekker schijnt en je veel opwekt, krijg je amper wat terug voor je opgewekte stroom. Dan kun je beter een vast contract voor elektriciteit afsluiten.

Meer weten over de aanschafprijs, besparing en terugverdientijd? Je leest het hier: Zonnepanelen: alles over aanschafprijs, besparing en terugverdientijd

Een boeiende diapresentatie maken is altijd wel een uitdaging, maar met AI hoef je daar echt niet meer over te piekeren. Van brainstorming en tekstopmaak tot inhoudsoptimalisatie, sprekernotities, voice-overs en diacreatie: AI kan het allemaal.

Je hebt het vast al bedacht en geprobeerd: met AI-chatbots als ChatGPT, Bing Chat, Gemini, Claude en Grok kun je snel relevante antwoorden genereren die aansluiten bij je presentatieonderwerp. Maar er is meer mogelijk.

Je kunt bijvoorbeeld een schermafbeelding van een dia maken en deze uploaden naar een chatbot (bij ChatGPT via het paperclip- of plus-pictogram), met een prompt als ‘Genereer uitgebreid gesproken commentaar bij deze dia uit mijn powerpointpresentatie’. Nog handiger is het wellicht om je volledige pptx-bestand te uploaden en een gerichte prompt te gebruiken, zoals ‘Geef uitgebreid commentaar voor de spreker bij dia 6 over ontbossing en landgebruik’, ‘Vind op internet copyrightvrije afbeeldingen die goed passen bij dia 6’, of ‘Genereer een leuke cartoon die perfect aansluit bij dia 6’.

Er zijn natuurlijk nog andere nuttige vragen te bedenken, maar je zult wat moeten knippen en plakken om de bruikbare resultaten in je presentatie te verwerken. Daarom richten we ons vooral op AI-tools die iets nauwer samenwerken met presentatie(software), met de focus op PowerPoint.

Upload je presentatiebestand naar de AI-chatbot en vraag bijvoorbeeld om een passende afbeelding te genereren.

Copilot in PowerPoint

Gebruik je PowerPoint als onderdeel van een Microsoft 365-licentie, dan heb je aan Copilot een handige geïntegreerde AI-tool. Je kunt er als volgt mee aan de slag.

Start een nieuwe, lege PowerPoint-presentatie. Op het tabblad Start druk je in het Lint op de knop Copilot om het bijbehorende deelvenster te openen. Onderaan vind je de chatbalk voor het invoeren van prompts. Je kunt bijvoorbeeld iets vragen als ‘Creëer een voorstelling van acht dia’s rond klimaatopwarming, waarin zowel de oorzaken, gevolgen als remedies worden behandeld’. Dit levert wellicht al een (eerste) bruikbare presentatie op. Klik op het wereldbol-pictogram om Copilot internet te laten raadplegen voor je prompt. Je kunt om extra dia’s vragen, zoals ‘Voeg een extra dia toe na dia vier waarin je (geografische) relevante statistieken of tabellen opneemt die een en ander verduidelijken’. Een andere nuttige prompt is bijvoorbeeld ‘Genereer voor elke dia (uitgebreide) sprekernotities en voeg deze toe’. Deze verschijnen dan in het notitiegebied onderaan het ontwerpvenster en kunnen nog worden aangepast.

Met de ingebouwde functie Designer, op het tabblad Start, kun je snel een ander ontwerp selecteren voor een geselecteerde dia. Onderaan het Designer-deelvenster kun je op Meer ontwerpideeën zien klikken.

Deze presentatie werd in minder dan een minuut geheel door Copilot gegenereerd (met een beetje hulp van Designer).

Copilot-prompts

Wanneer je met de muisaanwijzer over een prompt gaat, verschijnt een pictogram om de prompt te bewaren. Bewaarde prompts kun je oproepen via het plusknopje op de chatbalk. Klik op Prompts weergeven en open Jouw prompts om de opgeslagen prompts snel te kunnen hergebruiken.

In de rubriek Microsoft-prompts vind je talrijke modelprompts, ingedeeld in categorieën als Maken, Vragen en Ontwerpen, en thematische secties zoals Marketing en IT.

Doe inspiratie op in de talrijke modelprompts van Microsoft.

Gamma: instellingen

Copilot is een handige tool voor het genereren van diapresentaties, maar vereist een Microsoft 365-licentie. Er zijn gelukkig alternatieven, zoals ChatGPT for PowerPoint (zie het kader ‘Invoegtoepassing’) en Gamma, dat gratis beschikbaar is, weliswaar met beperkingen.

Na aanmelding en een korte profilering kun je aan de slag. Je hebt drie startopties: Tekst plakken (om vanuit aantekeningen of andere informatie een presentatie te maken), Genereren (op basis van je prompt), en Bestand of URL importeren (om een bestaande presentatie te optimaliseren). We gaan hier uit van Genereren.

Geef aan dat het om een presentatie gaat, bepaal het aantal kaarten oftewel dia’s, met een maximum van tien in de gratis versie, en selecteer de taal. Vul je prompt in en bevestig met Overzicht genereren om een tekstueel dia-overzicht te krijgen. Je kunt direct een thema kiezen (klik ook op Meer bekijken) en bepalen hoeveel tekst er gemiddeld op de dia’s moet staan. Daarnaast kun je aangeven welke bronnen de tool mag gebruiken voor beelden, zoals Automatisch, AI-beelden (via een instelbare beeldgenerator) of Stockfoto’s (van Unsplash).

Beschrijf het onderwerp, geef het aantal dia’s op en kies een geschikt thema.

Gamma: bewerkingen

Klik na je selecties op Genereren om de eigenlijke diavoorstelling te maken, bijvoorbeeld in filmstripweergave.

Vanuit je Gamma-dashboard kun je de gegenereerde dia’s op verschillende manieren bewerken. Wanneer je met de muisaanwijzer over een dia gaat, verschijnen knoppen voor het toevoegen van notities en het aanpassen van de stijl, zoals een andere accent- of achtergrondafbeelding, kleur en breedte. Via Bewerken met AI kun je de tekst langer of korter maken, opsplitsen, corrigeren, vereenvoudigen of vertalen.

Aan de rechterzijde biedt een knoppenbalk opties om elementen toe te voegen, zoals afbeeldingen, video’s, grafieken, diagrammen, formulieren en knoppen. Ook kun je een link naar een geüpload bestand insluiten. Basisblokken zoals tekst, tabellen, lijsten en interactieve knoppen kunnen worden toegevoegd en aangepast.

Ben je klaar, klik dan rechtsboven op de Deel-knop. Op het tabblad Deel kun je een link naar je online presentatie kopiëren (die ziet er als volgt uit: https://gamma.app/docs/<naam-code>). Op het tabblad Samenwerken voeg je e-mails van anderen toe zodat zij de presentatie eventueel verder kunnen optimaliseren. Je kunt je presentatie ook naar een website laten omzetten, gratis op het domein gamma.site.

Via Exporteer kun je de presentatie downloaden, onder meer als pdf of PowerPoint. In de gratis versie verschijnt een reclameknop rechtsonder de dia’s. Je kunt deze in PowerPoint desgewenst verwijderen via Beeld / Diamodel. Selecteer het knopje in de bovenste dia, verwijder het met de Delete-knop en herhaal dit voor de andere dia’s. Klik vervolgens op Modelweergave sluiten.

Je kunt je presentatie in Gamma online bewerken, maar ook (als pptx) downloaden.

Interactie: Mentimeter

Een AI-tool als Gamma is handig voor het snel genereren en bewerken van presentaties, maar voor interactieve presentaties is Mentimeter beter geschikt. Je kunt deze tool gratis gebruiken tot vijftig deelnemers per maand. Alle vraagtypes zijn beschikbaar en je kunt per presentatie een onbeperkt aantal vragen toevoegen.

Ga naar Mentimeter en creëer een account, bijvoorbeeld via Google. Na enkele profileringsvragen kun je aan de slag. Op je dashboard kun je via New Menti een quiz of enquête maken, of Start with AI gebruiken en een beschrijving invoeren, zoals ‘Creëer een Nederlandstalige quiz met vijf vragen over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering.’ Kies vervolgens een kleurencombinatie en even later is je quiz met interactieve dia’s klaar.

Je kunt de inhoud en vormgeving nog aanpassen. Wanneer je klaar bent, klik je op Share en voeg je de bijbehorende link of QR-code toe aan je presentatie. Zodra alle deelnemers zich via www.menti.com met de juiste code hebben aangemeld, start je de quiz met Present en stuur je deze verder aan.

Voor een betere integratie met je presentatie kun je in PowerPoint naar Start / Invoegtoepassingen gaan, Mentimeter voor PowerPoint selecteren en je quiz of poll direct in je presentatie laden.

Je quiz-ontwerp in Mentimeter en het mobiele scherm van een deelnemer.

Visuals

Ben je op zoek naar leuke afbeeldingen, dan kun je ChatGPT met Dall-E gebruiken, maar voor creatieve visuals is Microsoft Designer vaak beter geschikt. Je hebt hiervoor een Microsoft-account nodig, bij voorkeur met een 365-abonnement voor extra maandelijkse tegoeden. Op https://account.microsoft.com kun je het saldo hiervan controleren.

Meld je aan bij https://designer.microsoft.com, klik op Maken met AI en scrol door het visuele aanbod. Categorieën als Afbeeldingen, Pictogrammen en Achtergronden lijken ons het meest geschikt voor diapresentaties. Selecteer een categorie, kies indien nodig een formaat zoals Breed (1792 x 1024) en voer een gedetailleerde prompt in. Bevestig met Genereren.

Je krijgt vier resultaten waaruit je kunt kiezen. Download de gewenste afbeelding in jpeg-formaat via het pijlknopje en importeer deze in PowerPoint. Wil je de afbeelding als achtergrond gebruiken, dan klik je er met rechts erop en kies je Naar achtergrond. Via het tabblad Afbeeldingsindeling kun je de doorzichtigheid aanpassen.

Voor een opvallende openingsdia kies je in Microsoft Designer Volledig nieuw ontwerp en daarna PowerPoint cover. Je kunt een sjabloon selecteren, tekst en visuals toevoegen en meerdere ontwerpen maken. Deze kun je als afzonderlijke afbeeldingen of als pdf downloaden.

Designer weet vast enkele leuke visuals voor je presentatie uit zijn AI-hoed te toveren.

Audio

Een handige dienst om tekst naar spraak om te zetten is Elevenlabs. Maak eerst een account aan en kies Text to Speech. Plak of typ je tekst (tot 10.000 tekens in de gratis versie) en selecteer bij Settings een stem die ook in het Nederlands goed klinkt. Verder kun je hier ook het AI-model en enkele parameters instellen, zoals Speed en Stability. Klik vervolgens op Generate om de audio te beluisteren. Je kunt deze daarna downloaden als mp3-bestand.

Heb je al een eigen stemopname, dan kun je deze via de rubriek Voice Changer uploaden of je maakt hier zelf een opname via Record audio. Daarna kun je hiervoor een alternatieve stem kiezen en ook deze aangepaste opname kun je downloaden.

Ook leuk: via Sound Effects kun je op basis van je eigen prompts allerlei geluidseffecten laten genereren. Ook deze kun je weer als mp3 downloaden.

Alle audiobestanden kun je natuurlijk eenvoudig in je diapresentatie importeren en gebruiken. In PowerPoint bijvoorbeeld doe je dit via Invoegen / Audio / Audio op mijn pc.

Je kunt tekst eenvoudig naar een ingesproken opname laten omzetten.

Video

Je kunt nog een stap verdergaan en eigen tekst (bestanden) niet alleen naar gesproken tekst laten omzetten, maar ze ook door geanimeerde avatars of personages gesynchroniseerd laten uitspreken en vervolgens in je diapresentatie opnemen.

Een goede oplossing hiervoor is Synthesia (gratis met beperkingen). Meld je bij deze dienst aan en open bijvoorbeeld de rubriek Video. Kies Videos en klik rechtsboven op New video. Selecteer een sjabloon of kies Start from blank of Import PowerPoint. Bij dit laatste kun je per dia bepalen welke tekst door welke stem (ook in het Nederlands) wordt ingesproken, waarna een video van de presentaties met voice-overs wordt gecreëerd. Kies je Start from blank, dan maak je zelf scènes waarin je een zelfgekozen avatar jouw tekstscripts laat uitspreken. Ook dit is naar video om te zetten. In de gratis versie kun je van je video een link of embedcode genereren en delen. Downloaden als mp4 kan alleen in de betaalde versie.

Je eigen scripts, uitgesproken door een zelfgekozen avatar.

Schoenenmerk Skechers heeft een nieuwe lijn kinderschoenen uitgebracht: Find My Skechers. Ouders kunnen in een verborgen vakje in de hak onder de binnenzool een AirTag plaatsen, waardoor ze altijd weten waar hun kind is. Handig of betutteling? De meningen zijn verdeeld.

Het idee is simpel: verstop een Apple AirTag in de zool van je kinderschoen en volg hem via de Zoek mijn-app op je telefoon. In de nieuwe kindersneakers van Skechers zit een speciaal vakje onder de binnenzool waarin een AirTag past. Aan de buitenkant zie je hier niets van en degene die de schoenen aan heeft, voelt er ook niets van. Dat vakje sluit met een klepje dat je moet vastschroeven. De AirTag kan dus niet losraken of er makkelijk uitgehaald worden.

De schoenen zijn ontworpen voor kinderen van ongeveer 1 tot 10 jaar en zijn verkrijgbaar in maat 21 tot en met 37. In de Nederlandse winkels zijn op dit moment vier uitvoeringen te koop; Amerikaanse ouders kunnen al kiezen uit elf varianten.

Gemoedsrust of overbezorgdheid?

Het gaat om gemoedsrust, zegt Skechers zelf. En daar is iets voor te zeggen: in drukke omgevingen zoals een pretpark, strand of winkelcentrum, is het een geruststellend idee dat je – als het nodig is – snel kunt zien waar je kind is.

 Maar vanaf welke leeftijd zou je dat dan moeten doen? Of tot welke leeftijd? Je kunt je bijvoorbeeld afvragen waarom je een tracker in de schoenen van een peuter zou stoppen. Weinig ouders zullen een kind van die leeftijd in zijn eentje laten buitenspelen, zonder zelf een oogje in het zeil te houden.

Aan de andere kant van het spectrum zitten de oudere kinderen. Prepubers van 9 of 10 jaar – en soms zelfs jonger – zijn vaak verrassend goed thuis in technologie, soms zelfs beter dan hun ouders. De kans is groot dat ze doorhebben dat hun nieuwe schoenen óók bedoeld zijn om hen in de gaten te houden. Zeker als ze al een smartphone hebben, want daarop krijgen ze meldingen als er een onbekende AirTag in de buurt is. Dat kan ervoor zorgen dat ze de schoenen juist niet meer willen dragen, of ze bewust uitdoen omdat ze geen zin hebben in ouders die altijd en overal maar weten waar ze zijn.

Een uitkomst voor slordige kinderen

Waar alle critici het wel over eens zijn: de functie is een uitkomst voor slordige kinderen. Schoenen kwijtgeraakt – op school, tijdens een logeerpartijtje of gewoon ergens in huis ("Mam, ik kan mijn schoenen niet vinden!")? Dan zijn ze zo teruggevonden.