Vanaf 1 januari 2024 komt het prijsplafond voor de energiemarkt ten einde. Is het slim om (weer) een vast energiecontract af te sluiten? En neem je dan een (half)jaarcontract of juist beter een meerjarig contract? We leggen je uit wat de voor- en nadelen zijn.

Prijsplafond vervalt in 2024

Het prijsplafond is in het leven geroepen om huishoudens gedurende 2023 tegemoet te komen vanwege de opgelopen energieprijzen. De regeling verdwijnt op 1 januari 2024 weer. Dat betekent dat er vanaf volgend jaar niet langer maximumprijzen worden gehanteerd voor gas en elektriciteit. Dit jaar betalen huishoudens namelijk niet meer dan 0,40 euro per kWh en 1,45 euro per kuub gas (tot een jaarverbruik van 2.900 kWh en 1.200 kuub gas).

Hoewel het prijsplafond volgend jaar vervalt, is het niet met zekerheid te zeggen wat er met de energieprijzen gebeurt. Door dit jaar nog een vast energiecontract af te sluiten, kun je jezelf voor langere tijd verzekeren van een tarief onder het huidige prijsplafond. Vrijwel alle energieleveranciers bieden momenteel namelijk een vast contract voor energie met tarieven onder het prijsplafond.

Ook interessant: Gaat mijn energierekening weer omhoog als het prijsplafond verdwijnt?

©Maria Fuchs

Meerjarige energiecontracten: terug van weggeweest

Door de enorme prijsstijgingen van elektriciteit en gas sinds het laatste kwartaal van 2021 stegen ook de prijzen voor vaste energiecontracten fors. Daarom was het enige tijd helemaal niet meer mogelijk om een vast energiecontract voor meerdere jaren af te sluiten.

De risico’s voor energieleveranciers werden door de torenhoge prijzen te groot. Energie wordt door de leveranciers namelijk vooraf ingekocht. Als de prijzen ondertussen dalen en klanten overstappen naar een goedkopere concurrent, blijft de energieleverancier met de (te) duur ingekochte energie zitten.

Halverwege 2023 werd het weer mogelijk om een meerjarig energiecontract af te sluiten. Dat komt omdat het voortijdig opzeggen van je contract vanaf 1 juni 2023 duurder is geworden voor consumenten. Het risico dat klanten tussentijds overstappen naar een concurrent met lagere tarieven is hierdoor voor energieleveranciers weer kleiner geworden.

Eigenaren van zonnepanelen hebben mogelijk pech

Heb je zonnepanelen op het dak liggen, dan bestaat er een kans dat je geen meerjarig contract meer bij je energieleverancier kunt afsluiten. Verschillende energieleveranciers, waaronder Eneco en Essent, stoppen namelijk met driejarige contracten voor zonnepaneeleigenaren omdat zij te maken hebben met een groot overschot aan teruggeleverde stroom van zonnepanelen. Dat kost de leveranciers geld in plaats van dat het ze iets oplevert. Eerder besloot energieleverancier Vandebron daarom al om huishoudens met zonnepanelen een toeslag te berekenen van maximaal 20 euro per maand.

©andreas_muhmenthaler

Tussentijds opzeggen is minder aantrekkelijk geworden

Voorheen bedroeg de opzegvergoeding nog maximaal 125 euro, afhankelijk van de resterende contractduur. Als je zowel elektriciteit als gas opzegde, dan werd dat bedrag verdubbeld. Vanaf juni 2023 ben je als consument echter meer kwijt als je voortijdig opzegt. Dat betekent dat het minder aantrekkelijk is om vroegtijdig over te stappen. Een vast contract is dus een stuk vaster geworden dan je mogelijk gewend was.

Klanten moeten het verschil dat de leverancier misloopt namelijk voortaan bijleggen als ze een contract vóór de einddatum opzeggen. Hoe hoog de opzegvergoeding precies is, zal per situatie verschillen. Over het algemeen zal dat echter hoger zijn dan de 50 tot 125 euro die je voorheen betaalde voor het opzeggen van je contract (het dubbele geldt als je zowel stroom als gas opzegt). 

Als je een vast energiecontract dat je bent aangegaan ná 1 juni 2023 tussentijds wilt opzeggen, zal je energieleverancier een berekening maken van de opzegvergoeding. Je leverancier schat hierbij in hoeveel energie je nog zou verbruiken tot het einde van je contract.

De opzegvergoeding bedraagt een bedrag per geschatte kWh en per kubieke meter gas die je nog zou afnemen, en is gebaseerd op het prijsverschil tussen de tarieven op je contract en de tarieven die de leverancier vraagt op het moment dat je opzegt. Als je dat bedrag te hoog vindt, kun je ervoor kiezen om je huidige contract toch te behouden. Je krijgt namelijk veertien dagen de tijd om te beslissen of je de opzegging door wilt laten gaan.

Het kan ook zijn dat de prijzen op de energiemarkt gelijk blijven of hoger zijn dan in je contract staat. In dat geval maakt de energieleverancier geen verlies als je het contract eerder verbreekt en hoef je geen opzegvergoeding te betalen. Het is echter de vraag of je graag een hoger tarief voor je nieuwe contract wilt betalen.

Heb je een vast energiecontract afgesloten vóór 1 juni 2023? Dan blijven de oude regels gelden als je dat contract tussentijds wilt opzeggen. Je betaalt dus de lagere opzegvergoeding bij voortijdige opzegging en kunt na afloop van je contract zonder kosten overstappen naar een andere energieleverancier.

©StockPhotoPro - stock.adobe.com

Is het slim om (weer) een vast energiecontract af te sluiten?

Door nu een jaarcontract of meerjarig contract af te sluiten bij je energieleverancier, ben je er zeker van dat je na het vervallen van het prijsplafond nog enige tijd een tarief onder het huidige prijsplafond betaalt.  Het is echter lastig te voorspellen of de prijzen van elektriciteit en gas vanaf 2024 hoger of lager zullen zijn dan het huidige prijsplafond (en de huidige tarieven in vaste contracten). De prijzen hangen namelijk van allerlei onzekere factoren af.

Voor iedereen die zenuwachtig werd van de variabele energietarieven van een tijdje geleden, is het aangaan van een vast contract een goede manier om herhaling te voorkomen. Je hebt dan de financiële zekerheid dat het energietarief niet hoger wordt zolang je contract loopt. Je weet hierdoor precies wat je elke maand moet betalen, waardoor je beter kunt budgetteren en niet voor verrassingen komt te staan.

Als je verwacht dat de energieprijzen na het vervallen van het prijsplafond weer zullen stijgen, kun je je met een vast contract dus voor langere tijd indekken. Aan de andere kant kunnen de prijzen ook weer dalen. In dat geval betaal je uiteindelijk meer dan dat je met een variabel contract zou hebben gedaan. Of je de juiste keuze hebt gemaakt, weet je eigenlijk vaak pas achteraf.

©Andrey Popov

Overstappen? Kijk eerst goed of dat écht voordeliger is

Daarnaast is het belangrijk om goed na te denken over de eventuele overstap naar een andere leverancier. Energieleveranciers zullen er de komende tijd alles aan doen om je te verleiden om naar hen over te stappen. Onderzoek als je een aanbod krijgt eerst goed hoeveel je aan opzegvergoeding moet betalen bij je huidige energieleverancier als je je huidige contract voortijdig opzegt. Mogelijk is het aanbod voor jou uiteindelijk helemaal niet zo gunstig als het lijkt. Maar ook met de hogere opzegvergoeding kan het voordelig zijn om over te stappen. Zorg er wel voor dat je de opzegvergoeding in één keer kunt betalen. 

Een lagere energierekening? We vertellen je hoeveel zonnepanelen je nodig hebt voor een optimaal rendement.

Wel of niet een terrasje pakken? Jas mee of hoeft dat niet? Vanavond de BBQ aan of toch maar binnen de airfryer? Even snel de weerapp checken is inmiddels een automatisme geworden. Vooral in de zomer bekijken we massaal de regenradar. Maar hoe betrouwbaar zijn die voorspellingen eigenlijk? Waarom kloppen ze soms tot op de minuut, en lijken ze op andere momenten nergens op? En kun je erop vertrouwen als je je planning erop afstemt?

Lees ook: De handigste apps voor een onvergetelijke zomer

Van meting tot melding: hoe een app aan zijn data komt

Weerapps maken geen eigen voorspellingen, maar gebruiken data van meteorologische instituten zoals het KNMI, ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts) of het Amerikaanse NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration). Die instellingen verwerken gigantische hoeveelheden informatie uit weerstations, satellieten, vliegtuigen, weerballonnen en radars. Op basis daarvan draaien ze computermodellen die het weer proberen te voorspellen. Zo'n model analyseert bijvoorbeeld hoe luchtdruksystemen zich bewegen, hoe windrichtingen veranderen en wat de temperatuurverschillen zijn in verschillende lagen van de atmosfeer.

Een weerapp kiest één of meer van die modellen als basis en combineert dat met eigen algoritmes en visualisaties. De bekende buienradars gaan nog een stap verder en laten regen zien die al is gevallen of onderweg is. Daarvoor gebruiken ze gegevens van neerslagradars, die elk kwartier of zelfs elke vijf minuten een nieuwe 'foto' maken van waar regenbuien zich bevinden en hoe die zich verplaatsen.

Waarom voorspellingen wél en soms juist níet kloppen

In grote lijnen zijn de verwachtingen van weerapps vaak behoorlijk accuraat, zeker als het om de eerstkomende uren gaat. Hoe dichter je bij het moment zit, hoe betrouwbaarder de voorspelling. Dat komt omdat het weer zich op korte termijn minder grillig gedraagt dan op langere termijn. Je kunt een bui redelijk goed volgen over een tijdsbestek van een uur of twee, maar het is veel lastiger om drie dagen vooruit exact te zeggen wanneer en waar die bui valt.

Vooral bij regenval in de zomer zit daar vaak de grootste afwijking. Zomerse buien ontstaan door opwarming van de lucht en ontwikkelen zich snel en lokaal. Op het ene moment lijkt er nog niets aan de hand, en tien minuten later valt er een wolkbreuk in één wijk, terwijl een paar straten verderop de stoep droog blijft. Dat maakt het haast onmogelijk om op straatniveau precies te voorspellen waar het gaat regenen.

Daarnaast hangt veel af van welk weermodel de app gebruikt. Het Europese ECMWF-model wordt wereldwijd gezien als zeer nauwkeurig, maar is ook duur om te gebruiken. Sommige apps kiezen daarom voor Amerikaanse modellen of zelfs simpelere versies om kosten te besparen. Dat maakt de ene app betrouwbaarder dan de andere, ook al lijken ze qua uiterlijk op elkaar.

©ID.nl

De weerapp goed interpreteren

Wie slim omgaat met weerapps, kan er veel profijt van hebben. Kijk niet alleen naar het icoontje van een zon of wolk, maar naar de verwachte neerslag in millimeters en het tijdstip daarvan. Bekijk ook de regenradar in beweging en niet als stilstaand beeld: je ziet dan hoe snel een bui zich verplaatst en of je die kunt ontwijken.

Veel apps geven tegenwoordig ook aan hoe 'zeker' een voorspelling is. Staat er bijvoorbeeld 40% kans op regen? Dan betekent dat: op 4 van de 10 vergelijkbare dagen in het verleden viel er daadwerkelijk neerslag. Het is geen gokje, maar een inschatting op basis van modelberekeningen. En hoe hoger dat percentage, hoe groter de kans dat het ook echt nat wordt.

Waarom het weer (vooral lokaal!) blijft verrassen

Ondanks alle technologie blijft het weer een natuurverschijnsel met een eigen wil. Geen enkel model is feilloos. Kleine veranderingen in luchtdruk of windrichting kunnen grote gevolgen hebben, zeker in een land als Nederland waar zee, rivieren en open vlaktes allemaal invloed uitoefenen. Dat verklaart waarom het soms ineens hard begint te regenen terwijl je app nog droog weer beloofde – of andersom.

Toch is de betrouwbaarheid van de meeste apps de afgelopen jaren sterk toegenomen. Snellere computers, betere satellietbeelden en geavanceerdere modellen zorgen ervoor dat de inschattingen steeds dichter bij de werkelijkheid komen. Maar honderd procent garantie biedt geen enkele app, en dat is misschien maar goed ook: want we moeten natuurlijk wel íéts hebben om over te klagen, toch?

Een robotstofzuiger scheelt flink wat werk, maar alleen als je hem goed gebruikt. Wie er net een in huis heeft, merkt al snel dat hij niet alles vanzelf doet. En ook als je al langer een robotstofzuiger gebruikt, valt er vaak nog winst te halen. Met deze tien praktische tips werkt je robotstofzuiger beter – en hoef jij minder te doen!

Lees ook: Hier moet je op letten wanneer je een robotstofzuiger wilt kopen

1. Laat hem eerst je huis leren kennen

Veel robotstofzuigers kunnen een plattegrond van je woning maken. Dat kost eenmalig wat tijd, maar levert daarna veel gemak op. Tijdens zo'n verkenningsronde reinigt hij meestal nog niet, maar scant hij alleen. Geef hem de ruimte en zorg dat er geen spullen over de vloer slingeren. Als de kaart eenmaal is aangemaakt, kun je zones instellen, schoonmaakschema's maken en no-go-gebieden markeren.

2. Zorg voor voldoende licht

Robotstofzuigers met optische sensoren hebben licht nodig om goed te navigeren. Als je hem 's avonds laat rijden terwijl de lampen uit zijn, herkent hij obstakels minder goed. Plan het schoonmaken liever overdag of laat een lamp aan in de ruimte waar hij aan het werk is. Als het apparaat regelmatig moeite heeft om meubels of muren goed te herkennen, komt dat mogelijk door te weinig licht.

3. Stel schoonmaakzones en kamers in

In de app van de meeste modellen kun je na de kaartopbouw aangeven welke kamers of delen van het huis wanneer moeten worden schoongemaakt. Dat is handig als je bijvoorbeeld elke ochtend de gang en keuken wilt laten doen, maar de slaapkamers alleen op zaterdag. Door het schoonmaken slim te verdelen, werkt de robotstofzuiger efficiënter en hoeft hij tussendoor minder vaak op te laden.

©Wesley Akkerman | ID.nl

4. Gebruik virtuele afbakeningen waar nodig

Veel modellen bieden de mogelijkheid om virtuele grenzen aan te maken: gebieden waar de robotstofzuiger niet mag komen. Denk aan een speelkleed met speelgoed, een losse kabel achter de bank of een plek waar de vloer nat kan zijn. In plaats van zo'n verboden plek elke keer handmatig af te schermen, door er bijvoorbeeld iets voor te zetten, stel je die zones gewoon één keer digitaal in. Het apparaat houdt daar vanaf dan automatisch rekening mee en weet dat hij daar niet meer mag komen.

5. Dweilen? Wees voorzichtig met schoonmaakmiddelen

Kan jouw robotstofzuiger ook dweilen? Gebruik dan alleen het aanbevolen reinigingsmiddel of gewoon water. Veel gewone schoonmaakmiddelen zijn te sterk of laten resten achter, waardoor leidingen of sproeiers kunnen verstoppen. Sommige robotstofzuigers hebben een speciaal reservoir voor schoonmaakmiddel, maar dat geldt niet voor elk model. Iets om naar te kijken voordat je een robotstofzuiger gaat kopen.

6. Maak borstels, wieltjes en sensoren regelmatig schoon

Haren, stof en vuil hopen zich snel op rond de draaiende onderdelen van de robotzuiger. Vooral huisdierharen kunnen oor problemen zorgen. Maak elke week de hoofdborstel los, controleer de zijborstels en veeg vuil weg met een droge doek of meegeleverd hulpstuk. Vergeet ook de val- en navigatiesensoren niet: die kunnen door stof minder goed functioneren, wat de navigatie beïnvloedt.

©Vershinin Evgenii

7. Leeg het stofreservoir af en toe ook zelf

Veel robotstofzuigers hebben een zelflegende functie. Handig, maar ook dan is het slim om af en toe zelf te controleren of alles goed blijft werken. Het stofreservoir is meestal klein en raakt sneller verstopt dan je denkt. Leeg het na een paar schoonmaakbeurten, zeker als je merkt dat hij minder vuil opzuigt of als hij zelf aangeeft dat het reservoir leeg is, maar je toch nog stof en kruimels op de vloer ziet liggen.

8. Zet het laadstation op een vaste plek

Een robotstofzuiger onthoudt zijn omgeving en zoekt na elke beurt zijn laadstation op. Verplaats je dat station naar een andere plek, dan moet hij opnieuw leren waar hij zich bevindt. Zet het station dus op een centrale, bereikbare plek waar voldoende ruimte is en laat het daar staan. Zo voorkom je dat hij de weg kwijt raakt of fouten maakt bij het navigeren.

9. Pas op bij huisdieren

Een ongelukje van een huisdier kan vervelende gevolgen hebben als de stofzuiger erdoorheen rijdt. Laat hem daarom liever schoonmaken op momenten dat je huisdieren buiten zijn of je zeker weet dat de vloer schoon is. Zo voorkom je niet alleen vieze sporen, maar ook schade aan het apparaat en extra schoonmaakwerk achteraf.

©Надія Коваль - stock.adobe.com

10. Automatiseer waar het kan, maar houd controle

Robotstofzuigers zijn bedoeld om werk uit handen te nemen. Toch blijft het verstandig om regelmatig de app te openen, meldingen te controleren en updates uit te voeren. Soms kun je met een kleine aanpassing – zoals het verplaatsen van een kabel, het instellen van een extra schoonmaakbeurt op vrijdag – het resultaat flink verbeteren.

Robotstofzuiger klaar? Zuigen maar!

Het is simpel: hoe beter je robotstofzuiger weet wat hij moet doen, hoe beter hij zijn werk doet. Met deze tips zorg je ervoor dat dat het geval is. En ja, je moet zelf ook af en toe nog wat doen, zoals het stofreservoir controleren of dierenhaar uit de wieltjes te peuteren, maar dat kost hooguit een paar minuutjes van je tijd. Want je weet nu hoe je ervoor zorgt dat de omstandigheden zo goed mogelijk zijn én hoe je hem 'traint'. En daarmee komt hij dicht in de buurt van je ideale huishoudhulp!