Vanaf 1 januari 2024 komt het prijsplafond voor de energiemarkt ten einde. Is het slim om (weer) een vast energiecontract af te sluiten? En neem je dan een (half)jaarcontract of juist beter een meerjarig contract? We leggen je uit wat de voor- en nadelen zijn.

Prijsplafond vervalt in 2024

Het prijsplafond is in het leven geroepen om huishoudens gedurende 2023 tegemoet te komen vanwege de opgelopen energieprijzen. De regeling verdwijnt op 1 januari 2024 weer. Dat betekent dat er vanaf volgend jaar niet langer maximumprijzen worden gehanteerd voor gas en elektriciteit. Dit jaar betalen huishoudens namelijk niet meer dan 0,40 euro per kWh en 1,45 euro per kuub gas (tot een jaarverbruik van 2.900 kWh en 1.200 kuub gas).

Hoewel het prijsplafond volgend jaar vervalt, is het niet met zekerheid te zeggen wat er met de energieprijzen gebeurt. Door dit jaar nog een vast energiecontract af te sluiten, kun je jezelf voor langere tijd verzekeren van een tarief onder het huidige prijsplafond. Vrijwel alle energieleveranciers bieden momenteel namelijk een vast contract voor energie met tarieven onder het prijsplafond.

Ook interessant: Gaat mijn energierekening weer omhoog als het prijsplafond verdwijnt?

©Maria Fuchs

Meerjarige energiecontracten: terug van weggeweest

Door de enorme prijsstijgingen van elektriciteit en gas sinds het laatste kwartaal van 2021 stegen ook de prijzen voor vaste energiecontracten fors. Daarom was het enige tijd helemaal niet meer mogelijk om een vast energiecontract voor meerdere jaren af te sluiten.

De risico’s voor energieleveranciers werden door de torenhoge prijzen te groot. Energie wordt door de leveranciers namelijk vooraf ingekocht. Als de prijzen ondertussen dalen en klanten overstappen naar een goedkopere concurrent, blijft de energieleverancier met de (te) duur ingekochte energie zitten.

Halverwege 2023 werd het weer mogelijk om een meerjarig energiecontract af te sluiten. Dat komt omdat het voortijdig opzeggen van je contract vanaf 1 juni 2023 duurder is geworden voor consumenten. Het risico dat klanten tussentijds overstappen naar een concurrent met lagere tarieven is hierdoor voor energieleveranciers weer kleiner geworden.

Eigenaren van zonnepanelen hebben mogelijk pech

Heb je zonnepanelen op het dak liggen, dan bestaat er een kans dat je geen meerjarig contract meer bij je energieleverancier kunt afsluiten. Verschillende energieleveranciers, waaronder Eneco en Essent, stoppen namelijk met driejarige contracten voor zonnepaneeleigenaren omdat zij te maken hebben met een groot overschot aan teruggeleverde stroom van zonnepanelen. Dat kost de leveranciers geld in plaats van dat het ze iets oplevert. Eerder besloot energieleverancier Vandebron daarom al om huishoudens met zonnepanelen een toeslag te berekenen van maximaal 20 euro per maand.

©andreas_muhmenthaler

Tussentijds opzeggen is minder aantrekkelijk geworden

Voorheen bedroeg de opzegvergoeding nog maximaal 125 euro, afhankelijk van de resterende contractduur. Als je zowel elektriciteit als gas opzegde, dan werd dat bedrag verdubbeld. Vanaf juni 2023 ben je als consument echter meer kwijt als je voortijdig opzegt. Dat betekent dat het minder aantrekkelijk is om vroegtijdig over te stappen. Een vast contract is dus een stuk vaster geworden dan je mogelijk gewend was.

Klanten moeten het verschil dat de leverancier misloopt namelijk voortaan bijleggen als ze een contract vóór de einddatum opzeggen. Hoe hoog de opzegvergoeding precies is, zal per situatie verschillen. Over het algemeen zal dat echter hoger zijn dan de 50 tot 125 euro die je voorheen betaalde voor het opzeggen van je contract (het dubbele geldt als je zowel stroom als gas opzegt). 

Als je een vast energiecontract dat je bent aangegaan ná 1 juni 2023 tussentijds wilt opzeggen, zal je energieleverancier een berekening maken van de opzegvergoeding. Je leverancier schat hierbij in hoeveel energie je nog zou verbruiken tot het einde van je contract.

De opzegvergoeding bedraagt een bedrag per geschatte kWh en per kubieke meter gas die je nog zou afnemen, en is gebaseerd op het prijsverschil tussen de tarieven op je contract en de tarieven die de leverancier vraagt op het moment dat je opzegt. Als je dat bedrag te hoog vindt, kun je ervoor kiezen om je huidige contract toch te behouden. Je krijgt namelijk veertien dagen de tijd om te beslissen of je de opzegging door wilt laten gaan.

Het kan ook zijn dat de prijzen op de energiemarkt gelijk blijven of hoger zijn dan in je contract staat. In dat geval maakt de energieleverancier geen verlies als je het contract eerder verbreekt en hoef je geen opzegvergoeding te betalen. Het is echter de vraag of je graag een hoger tarief voor je nieuwe contract wilt betalen.

Heb je een vast energiecontract afgesloten vóór 1 juni 2023? Dan blijven de oude regels gelden als je dat contract tussentijds wilt opzeggen. Je betaalt dus de lagere opzegvergoeding bij voortijdige opzegging en kunt na afloop van je contract zonder kosten overstappen naar een andere energieleverancier.

©StockPhotoPro - stock.adobe.com

Is het slim om (weer) een vast energiecontract af te sluiten?

Door nu een jaarcontract of meerjarig contract af te sluiten bij je energieleverancier, ben je er zeker van dat je na het vervallen van het prijsplafond nog enige tijd een tarief onder het huidige prijsplafond betaalt.  Het is echter lastig te voorspellen of de prijzen van elektriciteit en gas vanaf 2024 hoger of lager zullen zijn dan het huidige prijsplafond (en de huidige tarieven in vaste contracten). De prijzen hangen namelijk van allerlei onzekere factoren af.

Voor iedereen die zenuwachtig werd van de variabele energietarieven van een tijdje geleden, is het aangaan van een vast contract een goede manier om herhaling te voorkomen. Je hebt dan de financiële zekerheid dat het energietarief niet hoger wordt zolang je contract loopt. Je weet hierdoor precies wat je elke maand moet betalen, waardoor je beter kunt budgetteren en niet voor verrassingen komt te staan.

Als je verwacht dat de energieprijzen na het vervallen van het prijsplafond weer zullen stijgen, kun je je met een vast contract dus voor langere tijd indekken. Aan de andere kant kunnen de prijzen ook weer dalen. In dat geval betaal je uiteindelijk meer dan dat je met een variabel contract zou hebben gedaan. Of je de juiste keuze hebt gemaakt, weet je eigenlijk vaak pas achteraf.

©Andrey Popov

Overstappen? Kijk eerst goed of dat écht voordeliger is

Daarnaast is het belangrijk om goed na te denken over de eventuele overstap naar een andere leverancier. Energieleveranciers zullen er de komende tijd alles aan doen om je te verleiden om naar hen over te stappen. Onderzoek als je een aanbod krijgt eerst goed hoeveel je aan opzegvergoeding moet betalen bij je huidige energieleverancier als je je huidige contract voortijdig opzegt. Mogelijk is het aanbod voor jou uiteindelijk helemaal niet zo gunstig als het lijkt. Maar ook met de hogere opzegvergoeding kan het voordelig zijn om over te stappen. Zorg er wel voor dat je de opzegvergoeding in één keer kunt betalen. 

Een lagere energierekening? We vertellen je hoeveel zonnepanelen je nodig hebt voor een optimaal rendement.

AMD’s nieuwste processor in de Ryzen 9000-serie is de Ryzen 7 9800X3D. Enkele maanden na de ietwat teleurstellende eerste modellen uit die reeks, brengt AMD een cpu die zich specifiek op gamers richt en slechts een bescheiden prestatiewinst van zo’n acht procent belooft. Maar toen we deze nieuwe processor daadwerkelijk aan het gamen zetten, bleek hij verrassend veel meer te bieden dan vooraf werd beweerd.

De AMD Ryzen 7 9800X3D hoort bij de eerder uitgebrachte 9000-serie. De term X3D is de cruciale toevoeging in de productnaam en betekent dat de processor letterlijk een stapel extra 3D V-Cache krijgt: in totaal 96 MB L3-cache in plaats van de gebruikelijke 32 MB. Doordat er meer data in de cpu kan blijven hangen in plaats van steeds het werkgeheugen aan te moeten spreken, valt een flinke vertraging weg – zelfs al meet je die normaliter in nanoseconden.

AMD ontdekte een paar jaar geleden al bij de Ryzen 7 5800X3D dat deze vorm van cache vooral in games enorme winst oplevert. Games hebben immers voortdurend razendsnel nieuwe en onvoorspelbare berekeningen nodig. Voor voorspelbare, zwaardere klussen zoals het renderen van video’s heeft de extra cache nauwelijks invloed.

Zo’n stapel-cache maakt de processor wel duurder dan een vergelijkbaar model zonder 3D V-Cache. Maar omdat gamen voor veel mensen een belangrijke reden is om in een krachtige en relatief prijzige pc te investeren, is het geen verrassing dat er na de Ryzen 7 5800X3D ook een 7800X3D verscheen. Deze 9800X3D bouwt voort op datzelfde ‘gestapelde’ cache-concept, maar draait op AMD’s nieuwste Granite Ridge 4nm-processors.

Bescheiden specificaties

Los van de X3D-toevoeging verschilt de Ryzen 7 9800X3D in de basis niet extreem veel van de Ryzen 7 9700X. We hebben het nog altijd over een relatief bescheiden totaal van 8 cores en 16 threads, al is de kloksnelheid iets verhoogd naar 4,7 GHz (basis) en 5,2 GHz (boost). Voor een processor die 540 euro zou moeten kosten, maar in de praktijk duurder is, zijn dat niet bepaald veel cores. Zo biedt Intel met de Core Ultra 7 265K bijvoorbeeld 20 cores en 20 threads voor zo’n 430 euro.

In niet-gamegerelateerde testen valt dat beperkte aantal cores en threads ook duidelijk op. In de benchmark Cinebench R23, die een scène rendert en hiermee alle cores benut, behaalt de 9800X3D 23.498 punten. Dat is een verbetering ten opzichte van de 7800X3D (18.450 punten), maar nog altijd ver verwijderd van de 36.251 punten van de goedkopere Intel Core Ultra 7 265K.

Die verhouding zien we terug in vrijwel alle benchmarks en taken die zich niet op gamen richten. Deze nieuwe Ryzen is dus niet bedoeld als allround krachtpatser. Al is het beslist een capabele processor die prima presteert bij incidenteel zwaar werk, het moet niet je voornaamste doel zijn. Ben je vooral met zwaar (grafisch) werk bezig, dan kun je beter kiezen voor een cpu met meer cores en threads. Overigens heeft AMD inmiddels wel X3D-processors met 12 en 16 cores aangekondigd: de AMD Ryzen 9 9900X3D en AMD Ryzen 9 9950X3D.

De Ryzen 7 9800X3D bevat één CCD (Core Chiplet Die) met 8 cores.

Prestaties op Full HD

In games is het beeld compleet anders. Uit een test met 40 titels blijkt dat de Intel Core Ultra 7 265K maar in één game ietsje sneller is (3 procent), in één game gelijk presteert, en in de overige 38 door de 9800X3D wordt verslagen. In 11 games is het verschil 2 tot 10 procent, wat je in de praktijk niet altijd merkt. Maar in maar liefst 27 van de 40 games is de voorsprong meer dan 10 procent.

In veel games is de Ryzen 7 9800X3D zelfs zoveel sneller dat de Intel Core Ultra 7 265K voelt als een processor uit een ver verleden. In competitieve titels zoals Counter-Strike 2, waar elk frame telt, is de 9800X3D bijvoorbeeld 44 procent sneller. Flight Simulator, dat zwaar leunt op je cpu, draait 27 procent sneller en loopt duidelijk soepeler. Ten opzichte van de eerdere Ryzen 7 7800X3D zien we gemiddeld een winst van 11,3 procent. Dat is niet genoeg om die voorganger direct met pensioen te sturen, maar wel een mooie stap vooruit – zelfs meer dan de 8 procent die AMD zelf claimt.

Prestaties op hogere resoluties

Het is gebruikelijk om bij cpu-tests de resolutie laag te houden, zodat de processor de beperkende factor is in plaats van de videokaart. Toch zijn de resultaten op hogere resoluties minstens zo interessant. Naarmate we de resolutie opschroeven, wordt het verschil weliswaar kleiner, maar het feit dat op 1440p in 22 van de 40 games nog steeds 10 procent of meer verschil zit tussen de Ryzen 7 9800X3D en de Intel Core Ultra 7 265K, toont aan dat het ook daar flink merkbaar is. Een gemiddeld verschil van 18 procent is echt uitzonderlijk.

Op 4K-resolutie blijven er nog 13 van de 40 games over met een verschil van 10 procent of meer. Omdat 4K-gamen meestal met upscaling (DLSS of FSR) gebeurt, is het verschil tussen de twee cpu’s in de praktijk waarschijnlijk groter dan de gemeten 7,3 procent.

Relatief hoog energieverbruik

Om de extra prestaties ten opzichte van de vorige generatie te behalen, heeft AMD het stroomverbruik van de Ryzen 7 9800X3D flink verhoogd. Waar de Ryzen 7 7800X3D in games rond de 66 watt zat, loopt de 9800X3D op tot zo’n 100 watt. Hecht je veel waarde aan efficiëntie, dan blijft de 7800X3D daarom technisch gezien de zuinigste gameprocessor. Dat is inmiddels wel een loze titel, omdat AMD ‘m niet meer produceert (al kun je hem misschien nog wel ergens in een winkel vinden).

Een ander nadeel van AMD is nog steeds het hoge energieverbruik in rust. In onze testopstelling met een Ryzen 7 9800X3D op een AM5-moederbord meten we rond de 65 watt in licht gebruik, terwijl een vergelijkbaar Core Ultra 7 265K-systeem volstaat met zo’n 43 watt.

Conclusie

De AMD Ryzen 7 9800X3D wordt hier en daar opgehemeld als dé ultieme processor, maar laten we eerlijk zijn: dat is hij niet. Hij is voor veel taken een prima verbetering ten opzichte van zijn voorganger, maar de goedkopere Intel-processor is vaak sneller. Ook AMD’s goedkopere Ryzen 9 9900X is dankzij 12 cores in veel taken sneller.

Het hogere energieverbruik van de 9800X3D is bovendien een nadeel: de betere prestaties gaan gepaard met meer stroomverbruik, zowel onder belasting als bij lichte taken.

Maar als je vooral geïnteresseerd bent in gamen met je pc, dan is de Ryzen 7 9800X3D zonder discussie dé beste processor van dit moment. In games maakt hij gehakt van de Intel Core Ultra 7 265K en is de stap vooruit ten opzichte van de voorganger groter dan we hadden durven hopen en groter dan AMD zelf claimt.

Voor goedkope game-pc’s is hij te duur, maar in het hogere segment is er weinig concurrentie. Vooropgesteld dat je hem kunt vinden, want door de populariteit is de beschikbaarheid momenteel beperkt. 

Specificaties

Pluspunten

Minpunten

Cores en threads

8 cores, 16 threads

Basis- en boostsnelheid

4,7 GHz / 5,2 GHz

TDP

120 watt (in de praktijk tot ca. 150 watt)

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Als de zon weer een aantal dagen schijnt, is het moment aangebroken om de barbecue tevoorschijn te halen. Ben je op zoek naar een nieuwe? Wellicht is een elektrische dan iets voor je? Geen last meer van rook, gecontroleerder bakken en beter voor het milieu!

Een elektrische barbecue biedt best wat voordelen ten opzichte van een gewone barbecue. Je hebt bijvoorbeeld geen gedoe met houtskool, een lange opwarmtijd of problemen met wind(richtingen). Je plugt ‘m gewoon in en hij is snel warm, ideaal ook voor spontaan barbecueën. Een ander voordeel is dat de temperatuur nauwkeuriger te regelen is, zodat je eten beter kan worden klaargemaakt en je niet snel bang hoeft te zijn dat de boel verbrandt.

Weber Q 1400

De Weber Q 1400 is een elektrische tafelbarbecue met een robuuste uitstraling en een gietijzeren rooster. Hij warmt snel op en houdt de warmte goed vast, waardoor je eten gelijkmatig gaart en lekker sappig blijft. Met een grilloppervlak van 43 bij 32 cm is er ruimte genoeg om voor 4 tot 6 personen tegelijk te grillen. Schoonmaken gaat makkelijk dankzij de handige vetopvangbak. Het snoer van 1,8 meter geeft wat speelruimte voor gebruik in de tuin of op het balkon. Deze Weber Q 1400 heeft een traploos instelbare temperatuurregeling en de maximale temperatuur ligt rond de 260–290°C.

WMF Lono Master Grill

De WMF Lono Master Grill is een elektrische tafelgrill met twee aparte grillplaten, elk met hun eigen temperatuurregeling. Handig wanneer je bijvoorbeeld vlees en groenten tegelijk wilt klaarmaken, zonder dat de smaken door elkaar lopen. Het grilloppervlak is 50 bij 28 cm, ruim genoeg voor een gezellig etentje met een klein gezelschap. De platen hebben een antiaanbaklaag, waardoor schoonmaken een fluitje van een cent is. De grill ziet er modern uit, met een roestvrijstalen afwerking die stevig en duurzaam aanvoelt. De WMF Lono Master Grill beschikt over vijf temperatuurstanden, waarmee je de warmte per grillplaat kunt instellen.

Outdoorchef CITY Electro 420

De Outdoorchef CITY Electro 420 is een ronde, elektrische barbecue met een stevige driepoot. Hij heeft een grillrooster van bijna 40 cm doorsnee, waardoor je prima kunt koken voor 2 tot 4 personen. De temperatuur kun je instellen in zeven standen, wat fijn is als je nauwkeuriger wilt grillen. Het apparaat heeft een vetopvangschaal die het schoonmaken makkelijker maakt. Hij is niet al te groot en neemt dus weinig plek in, wat ideaal is als je een kleiner terras of balkon hebt. Bovendien voelt de barbecue degelijk aan en kan hij tegen een stootje. De Outdoorchef CITY Electro 420 heeft zeven temperatuurstanden, met een maximale temperatuur tot 300°C.

Gardalux elektrische barbecue 

Deze elektrische barbecue van Gardalux is een eenvoudig model met een grilloppervlak van 37 bij 21 cm. Hij is vooral geschikt voor wie af en toe wil grillen en geen groot apparaat nodig heeft. Met 2000 watt vermogen is hij snel op temperatuur en de vetopvangbak maakt het schoonmaken wat makkelijker. Het is geen uitgesproken luxe model, maar voor deze prijs is het een prima instapmodel voor eenvoudige barbecue-avondjes.

Cadac E-BRAAI

De Cadac E-BRAAI is een moderne, elektrische barbecue met een keramisch gecoat rooster van 38 cm doorsnee. Hij is uitgerust met een digitaal display en kan automatisch de temperatuur regelen tussen 70 en 270 graden. Dat is handig voor wie precies wil weten hoe warm de barbecue is en niet graag gokt. Hij is in ongeveer 4 minuten op temperatuur, zodat je snel kunt beginnen met grillen. Ook het schoonmaken gaat makkelijk door de keramische laag. De Cadac E-BRAAI heeft een digitale temperatuurregeling waarmee je de temperatuur kunt instellen tussen 70°C en 270°C.