We hebben er in ons leven allemaal mee te maken gehad: Windows. Maar heb je weleens stil gestaan bij het ontstaan van dit besturingssysteem? Misschien heb jij ook nog wel met de eerste versies gewerkt. Computer!Totaal blikt terug op het verleden, bekijkt de huidige stand van zaken en probeert voorzichtig een kijkje in de toekomst te nemen.

Wie kent de allereerste versie van Windows nog? 31 jaar geleden zag dit – voor zijn tijd – geavanceerde grafische besturingssysteem het daglicht. Het was voor de eerste keer in de computergeschiedenis mogelijk om meerdere programma’s te integreren in een enkele gebruikersomgeving. Voor die tijd was het besturingssysteem MS-DOS – of zijn tegenhanger DR-DOS van concurrent Digital Research – de enige manier om een programma te draaien, maar dat kon alleen met één programma tegelijkertijd. Sprake van een multivenster-gebruikersinterface en multitasking was er nog helemaal niet. Daar bracht Windows 1.0 enigszins verandering in. Lees ook:40 supertips voor Windows 10.

De toetscombinatie Alt+Tab die we nu zo waardevol en vanzelfsprekend achten, werd toen voor het eerst geïntroduceerd. Gebruikers konden op die manier makkelijk van het ene programmavenster naar het andere springen. Pictogrammen en een minimaal bureaublad deden eveneens hun intrede, en eigenlijk is er in die dertig jaar bijna niets veranderd aan deze basale opzet. Alhoewel: een van de grote beperkingen die Windows toentertijd had, was dat programmavensters elkaar niet konden overlappen. Konden is overigens een groot woord, want hoewel dat technisch en grafisch gezien wel mogelijk was, was er een andere reden dat het niet in Windows aanwezig was: Apple had patent op deze functionaliteit voor zijn eigen besturingssysteem Mac OS System voor de Macintosh in 1984.

Dit is in 30 jaar níet veranderd

Vooruitgang

Met de komst van Windows 3.0 vijf jaar later – Windows 2.0 was eigenlijk maar een kleine verbetering ten opzichte van de eerste versie – veranderde er veel. Het besturingssysteem werd massaal geaccepteerd. Windows 3.0 bood serieuze toepassingen, zoals ontwerpen en desktoppublishing (DTP), iets dat in de eerdere versies nauwelijks mogelijk was. Tegelijkertijd werd ook de hardware steeds beter en vooral sneller, en personal computers werden enigszins betaalbaar. Ook was het voor het eerst mogelijk om 256 kleuren te gebruiken in het systeem, in Windows 2.0 was dit beperkt tot slechts 16 kleuren. In 1992 verscheen Windows 3.1, die als eenvoudige upgrade over Windows 3.0 kon worden geïnstalleerd. Die update was niet gratis en bovendien – terugkijkend – omslachtig: door middel van diskettes kon je het besturingssysteem upgraden. Updaten via internet was er toen nog niet bij.

©PXimport

Windows 3.1 NT

Terwijl Microsoft Windows 3.1 uitbracht, was het bedrijf achter gesloten deuren bezig met een krachtigere versie: Windows 3.1 NT. De letters NT stonden voor New Technology en omvatte de manier waarop het besturingssysteem omging met het geheugen en de adressering daarvan. Maar de grootste zichtbare vooruitgang voor gebruikers was dat Windows 3.1 NT niet meer als besturingssysteem bovenop MS-DOS draaide, maar dat dit een zelfstandig besturingssysteem was. En net als nu nog steeds het geval is, kon je MS-DOS nog wel gebruiken, maar dan vanuit een apart te openen venster. Veel oudere MS-DOS-programma’s konden hier echter minder goed mee overweg. Windows 3.1 NT zag in 1993 het daglicht, en in datzelfde jaar verscheen ook Windows 3.11 for Workgroups. Deze versie beschikte over een (beperkte) netwerkfunctionaliteit, later kwam daar volledige ondersteuning voor door middel van een add-on, waarin het TCP/IP-protocol en Winsock waren opgenomen. Mede door deze extra functionaliteit werd Windows 3.11 for Workgroups ook geaccepteerd en toegepast in het bedrijfsleven.

Windows 3.1 laat de boel crashen

1995

Een belangrijk jaar voor Microsoft, het jaartal verklapt ook al een beetje wat er zo belangrijk was: Windows 95. Dat was de grootste (visuele en technische) verandering voor het besturingssysteem in jaren. Windows 95 kwam met een startmenu en -knop, een opgeruimd bureaublad en een volwaardig bestandsbeheerprogramma in de vorm van Windows Verkenner. Voor veel gebruikers was de overstap van de redelijk voorgevormde vensters en interface naar een zelf aan te passen omgeving wennen. Deze nieuwe versie van het besturingssysteem bracht ook veel belangrijke vernieuwingen met zich mee, zaken die we nu eigenlijk voor lief nemen. Bijvoorbeeld het gebruik van lange(re) bestandsnamen (255 tekens in plaats van de standaard 8.3-notering), de internetbrowser Internet Explorer en de Plug-and-play-functie, waarmee je – doorgaans – gemakkelijk een apparaat op je computer kon aansluiten.

©PXimport

Een stap vooruit … een stapje terug

Vanaf Windows 95 was het zo’n beetje duidelijk waar Microsoft naartoe ging met het besturingssysteem. Aan de basis van het OS is sindsdien eigenlijk weinig concreet veranderd. Het startmenu, de verkenner, de taakbalk, het systeemvak … allemaal zaken die we nog steeds in het besturingssysteem zien. Natuurlijk veranderde er op de achtergrond wel veel. Zo werd de manier waarop hardware werd aangestuurd veranderd, en konden grotere schijfstations worden aangesproken. Ook kwam er ondersteuning voor cd’s en later dvd’s.

Toch ging elke wijziging aan het besturingssysteem niet altijd gepaard met succes. Microsoft leek ineens met ieder opvolgende versie van Windows iets fout te doen, wat juist bij de vorige versie goed werkte. Zo waren Windows 95 en 98 in de basis goed. Toen kwam Windows Millennium Edition (ME) uit en staken allerlei problemen de kop op: vastlopers, blauwe schermen, problemen met hardware enzovoort.

Na Millennium Edition verscheen in 2001 Windows XP – tot dusver Microsofts populairste besturingssysteem. Dat was in veel opzichten een stabiel besturingssysteem. Hoewel er met sommige updates toch veel problemen werden veroorzaakt, werden deze fouten vaak met een volgende update weer opgelost. Tot zover ging alles weer goed … totdat Microsoft in 2007 – na de langste pauze tussen twee Windows-versies – Windows Vista uitbracht. In de basis was het een goed besturingssysteem, maar ook hier liepen gebruikers tegen problemen aan. Zo waren de systeemeisen behoorlijk opgeschroefd, waardoor het systeem niet prettig werkte op computers waarop Windows XP probleemloos draaide en startte het systeem veel langzamer op. Bovendien was er minder ondersteuning voor oudere hardware en lieten fabrikanten het afweten om goede stuurprogramma’s voor het OS te ontwikkelen. Hierdoor is Vista uiteindelijk geen groot succes geworden. Sterker nog: Microsoft heeft de ondersteuning voor dit besturingssysteem relatief snel gestopt.

Windows 7 borduurde voort op de techniek die in Windows Vista werd toegepast, zij het met veel meer succes. Toen Windows 8 als opvolger verscheen, vielen gebruikers vooral over de nieuwe interface, die in hun ogen alleen bestond uit grote en onhandige tegels. In 2014 veranderde Microsoft zijn inzicht weer een beetje, en kwam het bedrijf met Windows 10 op de proppen … en daar zullen we het de komende jaren mee gaan doen.

©PXimport

10 keer beter

Met Windows 10 heeft Microsoft de basis gelegd voor Windows voor de komende jaren. Natuurlijk: het besturingssysteem is nog verre van perfect, maar de basis zoals Windows 10 nu is, zal blijven. Het is duidelijk dat Microsoft een nieuwe weg is ingeslagen met de manier waarop het besturingssysteem up-to-date wordt gehouden. Bij de vorige versies van Windows werd er nog minimaal eens per maand een aantal bugs in één keer opgelost, waarbij het besturingssysteem via Windows Update werd gepatcht. Er werden per fix enkele updates geïnstalleerd, waarbij de gebruiker de keuze kreeg of hij ze wel of niet wilde installeren.

In Windows 10 kan dat niet meer, want alle updates verlopen nagenoeg automatisch. De gebruiker kan bepaalde (beveiligings)updates niet uitstellen. Dat geldt ook voor normale functionele updates voor het besturingssysteem, zoals verbeteringen of nieuwe functies. Daar tegenover staat weer dat Windows 10 ook veel minder vaak opnieuw hoeft te worden opgestart bij een update, die worden namelijk ‘on the fly’ toegepast. Alleen als Microsoft een heel grote update uitbrengt die een grotere impact heeft op Windows 10, heb je als gebruiker enige invloed op het tijdstip wanneer deze wordt geïnstalleerd. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de grootste Windows 10-update tot-nu-toe: de Jubileumupdate (Anniversary Update). In zo’n geval ontkom je niet aan een herstart van de pc om de update succesvol te laten voltooien.

©PXimport

Software as a Service

Nabije toekomst

In maart van 2017 kunnen we de eerstvolgende grote update voor Windows 10 verwachten. Deze Redstone 2-update (de Anniversary Update was Redstone 1) zal wederom ingrijpende wijzigingen aan Windows toevoegen. Er is nog maar mondjesmaat bekend wat er allemaal nieuw zal zijn. Volgens verschillende bronnen zou de spraak/zoekassistent Cortana flink op de schop gaan en nog beter in Windows geïntegreerd worden. Ook zijn er geruchten dat Microsoft Office een veel prominentere plek zal innemen in het besturingssysteem. Een speciale zogeheten Office Hub zal dienen als extra startmenu, van waaruit het mogelijk wordt om direct bestanden te delen, openen en downloaden, in combinatie met de clouddienst OneDrive. Tegelijkertijd werkt Microsoft aan een update voor de mobiele Windows-versie, Windows 10 Mobile, en zullen veel functies uiteindelijk in beide Windows-versies terecht komen.

©PXimport

Windows over 25 jaar

We kunnen niet in een glazen bol kijken, maar voorspellen op basis van wat we nu zien is wat makkelijker.

De manier waarop Windows 10 in de toekomst zal worden bijgewerkt via updates, gaat veranderen. Updates worden compacter, waardoor het besturingssysteem sneller wordt geüpdatet, omdat er minder gegevens hoeven te worden binnengehaald. Hiermee gaat de bureaubladversie van Windows 10 op dezelfde manier werken als de mobiele versie van het besturingssysteem, waar nu al kleinere updates worden uitgerold. Er zal ook steeds meer integratie komen met de clouddiensten van Microsoft, zoals OneDrive en Office 365. Er komt al een speciale zogeheten Office Hub naast het startmenu, waarmee je snel al je Office-bestanden kunt openen. We verwachten dat Microsoft het gebruik van de cloudomgeving vanuit Windows 10 in de toekomst verder gaat uitrollen, of dat Windows 10 zelfs helemaal vanuit de cloud werkt.

Nog een ontwikkeling waarin Microsoft nu veel energie steekt, is de HoloLens: een virtualreality-headset die niet alleen bedoeld is voor het spelen van VR-games, maar ook voor serieuzere toepassingen zoals productontwerp, trainingen en simulaties. En hoewel je er zelf misschien niet veel van merkt, is Windows 10 ook helemaal klaar voor de HoloLens. Zo is het mogelijk om de browser Edge te gebruiken in combinatie met de VR-bril, waardoor je op internet kunt surfen door met je vingers in de lege ruimte te tikken en met gebaren te scrollen. De HoloLens is – voor wie dat nog niet weet – overigens een Windows 10-computer van zichzelf. Of de HoloLens ook aan gaat slaan in de thuisomgeving is nog de vraag, maar voor het bedrijfsleven of in de educatie zien we wel degelijk mogelijkheden. De volgende grote Windows 10-update die in maart verschijnt, biedt meer ondersteuning voor de HoloLens.

©PXimport

Windows 11 24H2 heeft een energiestand die laptops zuiniger laat omgaan met stroom. Daardoor kun je er én langer op doorwerken én verleng je de levensduur van de accu. Hoe je dat instelt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Zo kies je een energiezuinige computer, laptop en tablet

Batterijbesparing

Op 1 oktober 2024 verscheen Windows 11 24H2. Heb je Windows 11, dan is de kans dus groot dat je deze versie inmiddels hebt draaien. Mooi, want dan kun je deze nieuwe functie (die gebaseerd is op de oude functie Batterijbesparing en de Energiemodus) gebruiken.

Zodra je de functie inschakelt, kiest Windows 11 automatisch de zuinigste energiestand. Dat betekent dat visuele effecten zoals transparantie verdwijnen en sommige achtergrondprocessen worden gepauzeerd. Ook de schermhelderheid gaat omlaag, omdat juist dat onderdeel vaak de grootste stroomverbruiker is.

Op laptops open je met Windows-toets+I de Instellingen. Dan klik je op Systeem en vervolgens open je het onderdeel Aan/uit en accu. Daarna gebruik je in het onderdeel Batterij de optie Batterijbesparing.

Hier wordt de batterijbesparing automatisch actief vanaf 20 procent accuduur.

Je kiest zelf: automatisch of handmatig

Je kunt nu kiezen tussen twee opties. Je kunt een batterijpercentage ingeven waarop de energiebesparende functie automatisch wordt ingeschakeld, bijvoorbeeld bij 20%. Maar je kunt er ook voor kiezen de Batterijbesparingsmodus handmatig in te schakelen. Let op: je kunt deze schakelaar alleen maar activeren wanneer je laptop niet aan het stroomnet hangt. Zet ook de schakelaar aan bij De helderheid van het scherm verlagen wanneer batterijbesparing wordt gebruikt. Zodra je deze stappen hebt gezet, wordt de energiebesparende functie ingeschakeld op basis van de configuratie.

Je kunt de batterijbesparing ook handmatig inschakelen.

Via Snelle instellingen

Om Energiebesparing in te schakelen op een laptop die aan de stroom hangt, open je de Instellingen. Daarna ga je via Systeem naar Energie- slaap- en batterij-instellingen. Klik op de instelling Energiebesparing en dan kun je de schakelaar Altijd energiebesparing gebruiken.

Sowieso kun je de functie handmatig inschakelen via het uitklapmenu Snelle instellingen. Dat kan door op de netwerk- en volumepictogrammen te klikken of door de sneltoets Windows-toets+A te gebruiken en daarna de knop Energiebesparing in te schakelen. In het systeemvak zie je dat de energiebesparende functie is ingeschakeld als het pictogram van de batterij is veranderd in een pictogram van een batterij met een blaadje.

In de Snelle instellingen kun je de batterijbesparing ook handmatig aanzetten.

Sta je op het punt een nieuwe wasmachine aan te schaffen? Dan is het vulgewicht een van de belangrijkste dingen om op te letten. Het bepaalt hoeveel kilo wasgoed je per keer kunt wassen – en dat heeft direct invloed op je water- en energieverbruik. Maar hoe weet je nu welk vulgewicht het best bij jouw huishouden past?

Begin met een blik op je eigen wasgedrag. Hoeveel draai je gemiddeld per week? Als je huidige machine een weegfunctie heeft, kun je het makkelijk meten: verzamel een typische lading vuile was, stop die in de trommel en lees het gewicht af. Tel er zo'n 2 kilo bij op en je hebt een aardig idee van wat jouw ideale vulgewicht zou zijn.

Geen weegfunctie? Geen probleem. Doe de was in een wasmand of zak, ga eerst zonder en daarna mét zak op de weegschaal staan. Het verschil is je lading wasgoed. Ook zonder machine kun je zo vrij nauwkeurig inschatten wat je nodig hebt.

Heb je nog geen wasmachine, dan helpt het om even stil te staan bij hoeveel was je ongeveer verwacht te draaien. Denk aan kleding, handdoeken en beddengoed, maar ook aan dekens, sportkleding of gordijnen.

Grootte van je gezin = leidraad

Een belangrijk uitgangspunt is het aantal mensen binnen je huishouden. Voor een één- of tweepersoonshuishouden is een machine met 7 kilo inhoud meestal voldoende. Bij gezinnen van drie of vier personen is 7 tot 9 kilo vaak ideaal. Heb je een groot gezin of was je vaak grote stukken textiel, zoals dekbedden? Dan is een wasmachine met 9 kilo of meer het overwegen waard.

Groter is niet altijd beter

Toch is het niet altijd slim om meteen voor het grootste model te gaan. Een wasmachine die je zelden helemaal vult, verbruikt relatief veel energie en water, ook al zijn moderne machines behoorlijk zuinig. Bovendien nemen grotere modellen meer ruimte in én zijn ze vaak zwaarder. Kies dus vooral een maat die past bij je dagelijkse gebruik; dat is uiteindelijk het meest efficiënt.

©Pasta Design

Lees ook: Waar voor je geld: 5 betaalbare wasmachines voor kleine huishoudens

Altijd een volle trommel

Om zo veel mogelijk uit je wasmachine te halen, is het verstandig om altijd te wachten tot je een volle trommel hebt. Ja, de meeste nieuwe machines hebben sensoren die de hoeveelheid was detecteren en daar hun verbruik op aanpassen. Maar echt besparen doe je pas als je minder vaak hoeft te wassen. Volle trommel = minder beurten = lagere kosten én een langere levensduur voor je apparaat.

Samengevat: kies bewust, was slim

Het ideale vulgewicht hangt dus sterk af van jouw persoonlijke situatie: hoe je woont, met wie en hoe vaak je wast. De tips hierboven helpen je op weg. Zit je toch nog te twijfelen tussen twee formaten? Dan is het meestal veiliger om net iets ruimer te kiezen – handig voor als je situatie verandert. En vergeet niet: hoe beter je je wasmachine benut, hoe meer je eruit haalt.