We hebben er in ons leven allemaal mee te maken gehad: Windows. Maar heb je weleens stil gestaan bij het ontstaan van dit besturingssysteem? Misschien heb jij ook nog wel met de eerste versies gewerkt. Computer!Totaal blikt terug op het verleden, bekijkt de huidige stand van zaken en probeert voorzichtig een kijkje in de toekomst te nemen.

Wie kent de allereerste versie van Windows nog? 31 jaar geleden zag dit – voor zijn tijd – geavanceerde grafische besturingssysteem het daglicht. Het was voor de eerste keer in de computergeschiedenis mogelijk om meerdere programma’s te integreren in een enkele gebruikersomgeving. Voor die tijd was het besturingssysteem MS-DOS – of zijn tegenhanger DR-DOS van concurrent Digital Research – de enige manier om een programma te draaien, maar dat kon alleen met één programma tegelijkertijd. Sprake van een multivenster-gebruikersinterface en multitasking was er nog helemaal niet. Daar bracht Windows 1.0 enigszins verandering in. Lees ook:40 supertips voor Windows 10.

De toetscombinatie Alt+Tab die we nu zo waardevol en vanzelfsprekend achten, werd toen voor het eerst geïntroduceerd. Gebruikers konden op die manier makkelijk van het ene programmavenster naar het andere springen. Pictogrammen en een minimaal bureaublad deden eveneens hun intrede, en eigenlijk is er in die dertig jaar bijna niets veranderd aan deze basale opzet. Alhoewel: een van de grote beperkingen die Windows toentertijd had, was dat programmavensters elkaar niet konden overlappen. Konden is overigens een groot woord, want hoewel dat technisch en grafisch gezien wel mogelijk was, was er een andere reden dat het niet in Windows aanwezig was: Apple had patent op deze functionaliteit voor zijn eigen besturingssysteem Mac OS System voor de Macintosh in 1984.

Dit is in 30 jaar níet veranderd

Vooruitgang

Met de komst van Windows 3.0 vijf jaar later – Windows 2.0 was eigenlijk maar een kleine verbetering ten opzichte van de eerste versie – veranderde er veel. Het besturingssysteem werd massaal geaccepteerd. Windows 3.0 bood serieuze toepassingen, zoals ontwerpen en desktoppublishing (DTP), iets dat in de eerdere versies nauwelijks mogelijk was. Tegelijkertijd werd ook de hardware steeds beter en vooral sneller, en personal computers werden enigszins betaalbaar. Ook was het voor het eerst mogelijk om 256 kleuren te gebruiken in het systeem, in Windows 2.0 was dit beperkt tot slechts 16 kleuren. In 1992 verscheen Windows 3.1, die als eenvoudige upgrade over Windows 3.0 kon worden geïnstalleerd. Die update was niet gratis en bovendien – terugkijkend – omslachtig: door middel van diskettes kon je het besturingssysteem upgraden. Updaten via internet was er toen nog niet bij.

©PXimport

Windows 3.1 NT

Terwijl Microsoft Windows 3.1 uitbracht, was het bedrijf achter gesloten deuren bezig met een krachtigere versie: Windows 3.1 NT. De letters NT stonden voor New Technology en omvatte de manier waarop het besturingssysteem omging met het geheugen en de adressering daarvan. Maar de grootste zichtbare vooruitgang voor gebruikers was dat Windows 3.1 NT niet meer als besturingssysteem bovenop MS-DOS draaide, maar dat dit een zelfstandig besturingssysteem was. En net als nu nog steeds het geval is, kon je MS-DOS nog wel gebruiken, maar dan vanuit een apart te openen venster. Veel oudere MS-DOS-programma’s konden hier echter minder goed mee overweg. Windows 3.1 NT zag in 1993 het daglicht, en in datzelfde jaar verscheen ook Windows 3.11 for Workgroups. Deze versie beschikte over een (beperkte) netwerkfunctionaliteit, later kwam daar volledige ondersteuning voor door middel van een add-on, waarin het TCP/IP-protocol en Winsock waren opgenomen. Mede door deze extra functionaliteit werd Windows 3.11 for Workgroups ook geaccepteerd en toegepast in het bedrijfsleven.

Windows 3.1 laat de boel crashen

1995

Een belangrijk jaar voor Microsoft, het jaartal verklapt ook al een beetje wat er zo belangrijk was: Windows 95. Dat was de grootste (visuele en technische) verandering voor het besturingssysteem in jaren. Windows 95 kwam met een startmenu en -knop, een opgeruimd bureaublad en een volwaardig bestandsbeheerprogramma in de vorm van Windows Verkenner. Voor veel gebruikers was de overstap van de redelijk voorgevormde vensters en interface naar een zelf aan te passen omgeving wennen. Deze nieuwe versie van het besturingssysteem bracht ook veel belangrijke vernieuwingen met zich mee, zaken die we nu eigenlijk voor lief nemen. Bijvoorbeeld het gebruik van lange(re) bestandsnamen (255 tekens in plaats van de standaard 8.3-notering), de internetbrowser Internet Explorer en de Plug-and-play-functie, waarmee je – doorgaans – gemakkelijk een apparaat op je computer kon aansluiten.

©PXimport

Een stap vooruit … een stapje terug

Vanaf Windows 95 was het zo’n beetje duidelijk waar Microsoft naartoe ging met het besturingssysteem. Aan de basis van het OS is sindsdien eigenlijk weinig concreet veranderd. Het startmenu, de verkenner, de taakbalk, het systeemvak … allemaal zaken die we nog steeds in het besturingssysteem zien. Natuurlijk veranderde er op de achtergrond wel veel. Zo werd de manier waarop hardware werd aangestuurd veranderd, en konden grotere schijfstations worden aangesproken. Ook kwam er ondersteuning voor cd’s en later dvd’s.

Toch ging elke wijziging aan het besturingssysteem niet altijd gepaard met succes. Microsoft leek ineens met ieder opvolgende versie van Windows iets fout te doen, wat juist bij de vorige versie goed werkte. Zo waren Windows 95 en 98 in de basis goed. Toen kwam Windows Millennium Edition (ME) uit en staken allerlei problemen de kop op: vastlopers, blauwe schermen, problemen met hardware enzovoort.

Na Millennium Edition verscheen in 2001 Windows XP – tot dusver Microsofts populairste besturingssysteem. Dat was in veel opzichten een stabiel besturingssysteem. Hoewel er met sommige updates toch veel problemen werden veroorzaakt, werden deze fouten vaak met een volgende update weer opgelost. Tot zover ging alles weer goed … totdat Microsoft in 2007 – na de langste pauze tussen twee Windows-versies – Windows Vista uitbracht. In de basis was het een goed besturingssysteem, maar ook hier liepen gebruikers tegen problemen aan. Zo waren de systeemeisen behoorlijk opgeschroefd, waardoor het systeem niet prettig werkte op computers waarop Windows XP probleemloos draaide en startte het systeem veel langzamer op. Bovendien was er minder ondersteuning voor oudere hardware en lieten fabrikanten het afweten om goede stuurprogramma’s voor het OS te ontwikkelen. Hierdoor is Vista uiteindelijk geen groot succes geworden. Sterker nog: Microsoft heeft de ondersteuning voor dit besturingssysteem relatief snel gestopt.

Windows 7 borduurde voort op de techniek die in Windows Vista werd toegepast, zij het met veel meer succes. Toen Windows 8 als opvolger verscheen, vielen gebruikers vooral over de nieuwe interface, die in hun ogen alleen bestond uit grote en onhandige tegels. In 2014 veranderde Microsoft zijn inzicht weer een beetje, en kwam het bedrijf met Windows 10 op de proppen … en daar zullen we het de komende jaren mee gaan doen.

©PXimport

10 keer beter

Met Windows 10 heeft Microsoft de basis gelegd voor Windows voor de komende jaren. Natuurlijk: het besturingssysteem is nog verre van perfect, maar de basis zoals Windows 10 nu is, zal blijven. Het is duidelijk dat Microsoft een nieuwe weg is ingeslagen met de manier waarop het besturingssysteem up-to-date wordt gehouden. Bij de vorige versies van Windows werd er nog minimaal eens per maand een aantal bugs in één keer opgelost, waarbij het besturingssysteem via Windows Update werd gepatcht. Er werden per fix enkele updates geïnstalleerd, waarbij de gebruiker de keuze kreeg of hij ze wel of niet wilde installeren.

In Windows 10 kan dat niet meer, want alle updates verlopen nagenoeg automatisch. De gebruiker kan bepaalde (beveiligings)updates niet uitstellen. Dat geldt ook voor normale functionele updates voor het besturingssysteem, zoals verbeteringen of nieuwe functies. Daar tegenover staat weer dat Windows 10 ook veel minder vaak opnieuw hoeft te worden opgestart bij een update, die worden namelijk ‘on the fly’ toegepast. Alleen als Microsoft een heel grote update uitbrengt die een grotere impact heeft op Windows 10, heb je als gebruiker enige invloed op het tijdstip wanneer deze wordt geïnstalleerd. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de grootste Windows 10-update tot-nu-toe: de Jubileumupdate (Anniversary Update). In zo’n geval ontkom je niet aan een herstart van de pc om de update succesvol te laten voltooien.

©PXimport

Software as a Service

Nabije toekomst

In maart van 2017 kunnen we de eerstvolgende grote update voor Windows 10 verwachten. Deze Redstone 2-update (de Anniversary Update was Redstone 1) zal wederom ingrijpende wijzigingen aan Windows toevoegen. Er is nog maar mondjesmaat bekend wat er allemaal nieuw zal zijn. Volgens verschillende bronnen zou de spraak/zoekassistent Cortana flink op de schop gaan en nog beter in Windows geïntegreerd worden. Ook zijn er geruchten dat Microsoft Office een veel prominentere plek zal innemen in het besturingssysteem. Een speciale zogeheten Office Hub zal dienen als extra startmenu, van waaruit het mogelijk wordt om direct bestanden te delen, openen en downloaden, in combinatie met de clouddienst OneDrive. Tegelijkertijd werkt Microsoft aan een update voor de mobiele Windows-versie, Windows 10 Mobile, en zullen veel functies uiteindelijk in beide Windows-versies terecht komen.

©PXimport

Windows over 25 jaar

We kunnen niet in een glazen bol kijken, maar voorspellen op basis van wat we nu zien is wat makkelijker.

De manier waarop Windows 10 in de toekomst zal worden bijgewerkt via updates, gaat veranderen. Updates worden compacter, waardoor het besturingssysteem sneller wordt geüpdatet, omdat er minder gegevens hoeven te worden binnengehaald. Hiermee gaat de bureaubladversie van Windows 10 op dezelfde manier werken als de mobiele versie van het besturingssysteem, waar nu al kleinere updates worden uitgerold. Er zal ook steeds meer integratie komen met de clouddiensten van Microsoft, zoals OneDrive en Office 365. Er komt al een speciale zogeheten Office Hub naast het startmenu, waarmee je snel al je Office-bestanden kunt openen. We verwachten dat Microsoft het gebruik van de cloudomgeving vanuit Windows 10 in de toekomst verder gaat uitrollen, of dat Windows 10 zelfs helemaal vanuit de cloud werkt.

Nog een ontwikkeling waarin Microsoft nu veel energie steekt, is de HoloLens: een virtualreality-headset die niet alleen bedoeld is voor het spelen van VR-games, maar ook voor serieuzere toepassingen zoals productontwerp, trainingen en simulaties. En hoewel je er zelf misschien niet veel van merkt, is Windows 10 ook helemaal klaar voor de HoloLens. Zo is het mogelijk om de browser Edge te gebruiken in combinatie met de VR-bril, waardoor je op internet kunt surfen door met je vingers in de lege ruimte te tikken en met gebaren te scrollen. De HoloLens is – voor wie dat nog niet weet – overigens een Windows 10-computer van zichzelf. Of de HoloLens ook aan gaat slaan in de thuisomgeving is nog de vraag, maar voor het bedrijfsleven of in de educatie zien we wel degelijk mogelijkheden. De volgende grote Windows 10-update die in maart verschijnt, biedt meer ondersteuning voor de HoloLens.

©PXimport

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.

ChatGPT kan steeds meer en luistert tegenwoordig ook naar de prompts (opdrachten) die een gebruiker inspreekt. Bovendien leest de chatbot zelfs de uitgebreide antwoorden voor. Hardop voorlezen werkt zelfs met negen natuurlijk klinkende stemmen.

Opdrachten inspreken

OpenAI heeft de spraakfunctie voor ChatGPT voor iedereen beschikbaar gemaakt. In het begin was deze functie uitsluitend bedoeld voor wie een Plus- of Enterprise-abonnement had. Natuurlijk moet je via de instellingen van je mobieltje toestemming geven aan ChatGPT voor het gebruik van de microfoon. Als dat is geregeld, open je de app en tik je onderaan op de microfoonknop. Een animatie reageert op je stem en als je klaar bent met praten, tik je op het vinkje in de zwarte cirkel. De app zal wat je gezegd hebt razendsnel weergeven. Ben je tevreden over de formulering, dan tik je op het pijltje. ChatGPT genereert meteen het antwoord en onderaan verschijnt opnieuw de microfoonknop om de volgende opdracht in te spreken.

Een animatie reageert op je stem.

Antwoorden beluisteren

Vervolgens druk je in de mobiele versie lang op de tekst die de chatbot heeft gegenereerd, zodat er een aantal functies verschijnt. Daar kies je de opdracht Voorlezen. Na enkele seconden hoor je een stem die het antwoord voorleest.

Bovenaan zie je een klein gedeelte waarin je het voorlezen kunt pauzeren en met twee knoppen kun je de tekst vijftien seconden terugspoelen en vooruitspoelen.

In de desktop-versie van ChatGPT zie je onder het antwoord het pictogram van een luidspreker. Daar moet je op klikken om de stem van ChatGPT te horen. Klik dus niet met rechts op de tekst om in het contextueel menu de opdracht Spraak te selecteren. Daarmee start je de voorleesfunctie van de browser en die is niet zo goed.

Boven de tekst kun je het voorlezen pauzeren.

Kies een andere stem

Zowel in de mobiele versie als in de desktopversie heb je de keuze uit negen stemmen. In de Android- en iOS-versie moet je naar het beginscherm gaan van de app, waar je onderaan je gebruikersnaam ziet staan. Tik op de drie puntjes en selecteer Spraak. Je krijgt de stem te horen; ze klinken natuurlijk. Sol is ‘gevat en ontspannen’ en van Ember zegt de app dat hij ‘vol vertrouwen en optimistisch’ klinkt. Maak je keuze door op Gereed te tikken.

In de desktop-versie klik je rechtsboven op de profielknop om de Instellingen te openen. Ook daar kun je dan een van de negen stemmen selecteren.

Van iedere stem lees je de vermeende eigenschappen.