ID.nl logo
Houd je data veilig: van identiteitsbescherming tot ransomware
Zekerheid & gemak

Houd je data veilig: van identiteitsbescherming tot ransomware

Dit jaar nemen de online apparaten in de wereld toe tot meer dan 20 miljard. Dit zijn heel veel smartphones en computers, maar steeds meer ook alledaagse apparaten als koelkasten, wasmachines, smartwatches en zonnepanelen. Ook zelf zijn we steeds meer ‘altijd verbonden’ en daarmee ook ‘altijd kwetsbaar’. Want gebruik van internet is niet zonder risico’s. Wat is er nodig om in 2025 veilig online te kunnen zijn?

In dit artikel laten we zien hoe je jezelf beschermt tegen digitale dreigingen en je online veiligheid versterkt: • Beveilig je apparaten met antivirussoftware • Maak regelmatig back-ups van je belangrijkste gegevens om kwetsbaarheden te minimaliseren • Beheer je wachtwoorden met een wachtwoordmanager en zet tweefactorauthenticatie aan • Deel je netwerk op in segementen, en geef alleen een select gezelschap apparaten toegang tot internet Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

In de echte wereld weten we wel hoe we het risico verlagen dat er schade ontstaat, bij digitale dreigingen is dat niet altijd zo duidelijk. De dreiging is vaak technisch en complex, de maatregel kost geld of beperkt het gebruiksgemak. Een belangrijke maatregel die niets kost, is gezond wantrouwen. Een leuke site met gratis softwaredownloads kan gewoon een leuke site zijn, maar is het aannemelijk? Alleen gezond wantrouwen is helaas niet genoeg, daarvoor zijn de dreigingen groot en vaak ook onzichtbaar. Gelukkig is er een breed aanbod aan beveiligingstools die de belangrijkste bedreigingen en de grootste risico’s afdekken.

Security versus gebruiksgemak: is Facebook nog wel zo leuk als je elke login met een beveiligingssleutel moet bevestigen?

Soorten maatregelen

Beveiligingsmaatregelen kunnen op verschillende manieren worden onderverdeeld. Bijvoorbeeld naar het soort maatregel: proactief, detectief, reactief, correctief, preventief, compenserend, afsluitend en administratief. Voor thuis zijn vooral de eerste vijf categorieën belangrijk.

Proactieve maatregelen zijn gericht op het voorkomen van schade. Denk aan het installeren van updates en het beveiligen van gebruikersaccounts met multifactor-authenticatie. Detectieve maatregelen zijn gericht op het tijdig herkennen van een aanval. Bijvoorbeeld het controleren van logging.

Reactieve maatregelen moeten de schade beperken, zoals het maken van back-ups. Correctieve maatregelen lijken op reactieve, maar leggen meer nadruk op herstel en verbetering van de beveiliging daarna.

Tot slot de preventieve maatregelen, die proberen vooral de impact van kwetsbaarheden te verminderen. Denk aan het versleutelen van gegevens op een mobiele ssd en het verwijderen van niet-gebruikte software. In het algemeen geldt dat de bescherming beter is als uit meerdere categorieën maatregelen zijn genomen.

Securitytools zoals VeraCrypt voor het versleutelen van mobiele gegevensdragers zijn al snel technisch en complex.

Vertrouw niets of niemand

Gezond wantrouwen is een belangrijke stap in de beveiliging. Security-professionals hanteren als uitgangspunt ‘zero trust’ of vertaald ‘nul vertrouwen’. Zij gaan er in hun werk vanuit dat geen enkel netwerk, apparaat en gebruiker volledig vertrouwd kan worden. Zero trust werd in 2010 geïntroduceerd door cybersecurityexpert John Kindervag die bepleitte beveiliging te bouwen vanuit de basisgedachte: never trust, always verify (nooit vertrouwen, altijd controleren). Praktisch betekent dit: vaker controle van de identiteit van de mensen en apparaten in het netwerk, minimale toegang tot gegevens, minimale rechten op apparaten, en altijd denken dat de kwaadwillenden al binnen zijn in je netwerk. Zorg dus altijd voor aanvullende maatregelen, zoals het opdelen van een netwerk. Door op deze manier naar hun netwerk, gebruikers en apparaten te kijken, wordt het geheel sterker.

Antivirus, antimalware, antiransomware

Hoewel het lastig is een ransomware-aanval helemaal te voorkomen, zijn er wel degelijk maatregelen die je kunt nemen. Gebruik van antivirussoftware is een belangrijke, zeker op een Windows-pc. Dit kan Windows Defender zijn, dat in de tests van gerenommeerde test-laboratoria AV-Test en AV-Comparatives doorgaans even goed tot iets minder dan andere producten scoort. Het voordeel is dat het gratis is en prima integreert met andere beveiligingsmaatregelen in Windows. Ook biedt het inmiddels extra bescherming tegen ransomware, doordat je bepaalde mappen, bestanden en delen van het geheugen tegen onbevoegde wijzigingen kunt beschermen.

Ook Microsoft Defender, Windows eigen beveiliger, biedt steeds meer maatregelen specifiek tegen ransomware.

Ons niet bellen… Microsoft Nederland

Omdat het risico dat je slachtoffer wordt van een cyberdreiging in Windows het grootst is van alle mogelijke problemen, én Microsoft inmiddels zelf ook antivirus biedt, verwacht je dat het bedrijf ook helpt als het misgaat. Helaas heeft Microsoft ondersteuning aan consumenten vrijwel volledig gestopt. Wie ondersteuning zoekt, belandt in een oerwoud van webpagina’s, chatbots en online ‘probleemoplossers’ die nooit je probleem oplossen. En de telefonische supportlijn? Die stuurt een sms met een url naar een van die webpagina’s vol niet-helpende hulp. De reactie van Microsoft Nederland op onze klacht? “Bedankt voor het onder de aandacht brengen van deze kwestie. Wij streven ernaar al onze klanten de best mogelijke ondersteuning te bieden voor onze producten en diensten. Microsoft biedt verschillende hulpmiddelen om klanten ondersteuning te bieden, waaronder zelfhulpopties en live chats met specialisten indien nodig. Wat vervelend dat dat nu niet gelukt is. We blijven ons inzetten om onze klanten snel en effectief te ondersteunen bij al hun vragen en problemen.”

Meer ondersteuning dan een sms met een link hoeft een consument van Microsoft Nederland niet meer te verwachten.

Alternatief antiviruspakket

Gebruik van een alternatief antiviruspakket heeft een aantal voordelen vergeleken met Windows Defender. Het biedt, afhankelijk van de gekozen versie, meer beveiligingsfuncties en soms ook aan beveiliging verwante functionaliteit. Steeds meer antivirus-aanbieders bieden bovendien volwaardige ondersteuning aan consumenten. Dit is extra waardevol, juist omdat de consument anders dan bedrijven altijd minder ervaring en kennis met securityincidenten hebben dan bedrijven. De antivirus levert dan die kennis en ‘handjes’.

Aanbieders van antivirussoftware bieden steeds vaker ook echt support aan hun klanten.

Extra beveiliging

Het is gebleken dat de beschermingsproducten van Bitdefender, F-Secure, ESET en McAfee goed scoren op bescherming tegen phishing en van de identiteit als aanvulling op Windows Defender.

Ook beveiligen ze meer dan alleen je Windows-computer, bijvoorbeeld mobiele apparaten en de verschillende desktops en notebooks van Apple. Bovendien hoeft dit niet te betekenen dat je Windows Defender verliest. Dat kan ook bestaan naast een andere beveiligingsoplossing en regelmatig een extra scan doen. Klik hiervoor op Start / Systeem / Privacy en beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging.

Antimalware-programma’s en securitysuites bieden veel extra functionaliteit ten opzichte van de standaardbeveiliging van Microsoft.

Back-up en test

Antimalware-beveiliging verlaagt het risico op een succesvolle ransomware-aanval, maar er zijn aanvullende maatregelen mogelijk om het risico verder te verkleinen. Een heel belangrijke is het regelmatig back-uppen van de belangrijkste gegevens. Windows biedt wel een back-upfunctie, maar die werkt alleen met een Windows-account en cloudopslag op OneDrive.

Duplicati is een gratis alternatief, dat tal van back-uplocaties ondersteunt. Acronis True Image biedt ook antivirus en cloudopslag, maar wel in een jaarabonnement. De back-ups moeten daarbij zeker niet op hetzelfde apparaat staan als waar de gegevens die in de back-up zitten. Beter worden de back-ups op een ander apparaat bewaard en het liefst offline. Dat betekent op een externe schijf of in de cloud. Alleen een back-up die niet toegankelijk is voor buitenstaanders, is immers veilig voor ransomware.

Zeker één back-up moet onbereikbaar zijn voor eventuele malware op de eigen systemen, zoals hier de back-up naar een afgeschermde cloudlocatie.

NAS gebruiken

Een NAS is een prima apparaat als onderdeel van een back-upstrategie, maar kan nooit het enige onderdeel in die strategie zijn. Een NAS is veelal permanent ingeschakeld en de back-ups opgeslagen op de NAS dan ook bereikbaar via het netwerk, dus ook door eventuele malware. Daarbij heeft Synology, maar vooral QNAP, een historie van kwetsbaarheden in de NAS-software en geven beide pas recent echt aandacht aan beveiliging.

Omdat het niet is uit te sluiten dat de ransomware-besmetting in een van de back-ups zit, is het noodzakelijk voldoende versies van elke back-up te bewaren. En essentieel, de back-ups moeten worden getest. Zonder regelmatige controle of de back-ups volledig en bruikbaar zijn, vormen ze geen zekerheid waar je op kunt vertrouwen als je ooit te maken krijgt met ransomware en je al je gegevens uit de back-up wilt herstellen in plaats van te betalen.

Vanaf firmware QTS 5.2 controleert QNAP op verdachte schijfactiviteit als bewaking tegen ransomware.

Updaten en patchen

Updates zijn essentieel voor de beveiliging van elk apparaat. Of het nu om een tablet, Mac of Windows-pc gaat, installeer altijd alle updates. Android, iOS, Windows en macOS beschikken allemaal over functionaliteit om de software te updaten. Installeer updates zo snel mogelijk en herstart indien gevraagd het systeem om vooral kritische updates ook echt actief te maken.

Voor maximale veiligheid, installeer Windows Updates zodra ze er zijn.

Lastiger is het updaten van alle programma’s die een gebruiker er zelf op zet. Ook die moeten bijgewerkt worden als er een nieuwe versie uitkomt, alleen ontbreekt de mogelijkheid dit eenvoudig te doen. Er zijn alternatieve programma’s die zelf de geïnstalleerde programma’s indexeren en scannen op achterlopende updates. UnigetUI en VulnDetect zijn van die programma's. De eerste werkt als een traditioneel Windows-programma, maar is eigenlijk een schil rond Windows-eigen niet-grafische updatemanager winget (het heette eerder ook WingetUI). De UI maakt het gebruiksvriendelijk én zeer rijk aan functionaliteit.

Eenvoudiger is VulnDetect, een dienst die nagenoeg onzichtbaar werkt. Alle configuratie en gebruik gaat via een webportal. Voor thuisgebruikers is het tot vijf apparaten gratis. Beide programma’s updaten nagenoeg alle geïnstalleerde software en bewaken ook zaken als browsers en Windows Updates.

Updaten is essentieel voor de beveiliging. Met UniGetUI (voorheen WinGetUI) en VulnDetect van Secteer houd je alle software up-to-date.

Fysieke beveiliging

Bij verlies dekt de verzekering mogelijk wel de financiële schade, maar een verzekeraar kan nooit voorkomen dat de dief zich toegang tot jouw gegevens op jouw laptop verschaft. Geen fijn gevoel. Geef dieven geen kans. Het Kensington-slot is een standaarduitsparing in het chassis van laptop of tablet die het mogelijk maakt deze met een kabel aan een verwarmingsbuis of ander object vast te leggen. Dat geeft een gerust gevoel als je even koffie gaat halen. Reis je veel, overweeg dan een privacyscherm. Dit zet je voor het scherm van de laptop en voorkomt dat iedereen die naast je in vliegtuig of trein zit, kan meekijken. Het zijn eenvoudige maatregelen die de digitale veiligheid flink verbeteren.

Hardware updaten

Niet alleen de software op de pc is kwetsbaar als het niet is geüpdatet naar de laatste versie, dit geldt ook voor alle apparaten in het thuisnetwerk. En dat zijn er steeds meer. En lang niet allemaal krijgen ze automatisch updates of zijn er ook maar updates voor beschikbaar. Door de veelheid aan merken en modellen is er helaas geen eenvoudige oplossing voor het probleem. Belangrijke stappen zijn allereerst weten welke apparatuur er allemaal in het netwerk aanwezig is. Hierbij kan een netwerkscanner helpen. Verschillende aanbieders van antivirus-oplossingen bieden in hun apps voor mobiele apparaten zo’n functie.

Soms biedt een antivirusoplossing zoals ESET Smart Security ook een netwerkscanner.

Decryptors

Ondanks alles geraakt door ransomware? Op www.nomoreransom.org bieden Europol, Politiek Kaspersky en McAfee samen met een groot aantal andere securityorganisaties, gratis hulp. Behalve adviezen om ransomware te voorkomen, zijn er voor een aantal ransomware-varianten ook gratis decryptors te downloaden. Daarmee kun je zonder te betalen de ransomware-versleuteling ongedaan maken.

Op NoMoreRansom is een aantal ransomware-decryptortools te downloaden.

Netwerkscanner

Een andere optie is een netwerkscanner. Een uitgebreide en gebruiksvriendelijke is Fing, dat als app voor Mac, Windows, iOS en Android beschikbaar is, maar dat ook een Fing Agent voor installatie op een Raspberry Pi aanbiedt. Afhankelijk van de gebruikte versie en een eventueel abonnement, bewaakt Fing het hele netwerk, brengt alle apparaten in beeld en rapporteert ook over achterlopende versies.

Zijn de apparaten in beeld, dan moeten deze veelal handmatig en stuk voor stuk bijgewerkt worden. Hiervoor log je met de browser in op elk apparaat en voer je een firmware-update of upgrade uit. Veelal kan dit direct op het apparaat, soms moet de firmware eerst gedownload worden naar een pc of Mac en van daar geüpload. Belangrijk is ook hardware waarvoor geen updates meer uitkomen en waarbij lekken dus niet gedicht worden, uit het netwerk te halen en vervangen door nieuwe die nog wel door de leverancier ondersteund worden.

Fing is een van de beschikbare netwerkscanners die apparaten in het netwerk opspoort, herkent en rapporteert over de beveiliging.

IoT en andere apparaten

Met up-to-date firmware leg je alleen de basis voor de verdere beveiliging van de apparaten in het netwerk. Wat er aanvullend kan, verschilt per apparaat. Wat er moet, is wel helder. Geef alleen apparaten die dat nodig hebben toegang tot het internet. Verander waar mogelijk de naam van het admin-account en voorzie elk account van een per apparaat verschillend wachtwoord. Maak als dat mogelijk is voor het gebruik een account aan zonder admin-rechten en gebruik dat voor bijvoorbeeld het bekijken van camerabeelden of het instellen van de kamertemperatuur. Schakel apparatuur die niet altijd nodig is ook uit op momenten dat het niet nodig is. Een NAS kan dit bijvoorbeeld volgens een vast schema.

Deel het netwerk op in verschillende segmenten. Bijna elke router biedt wel de mogelijkheid voor een gastnetwerk, maar soms kun je ook zelf meerdere netwerken aanmaken. Zet al deze minder betrouwbare apparaten in een eigen netwerk en geef ze alleen toegang tot het internet. Of plaats apparaten die verbinding met het thuisnetwerk moeten hebben in een apart segment dat juist geen internettoegang heeft.

YubiKey kwetsbaar

Fysieke beveiligingssleutels gelden als een zeer geavanceerde methode van extra authenticatie. YubiKey is misschien wel de bekendste van deze fysieke beveiligingssleutels en die positie al jaren onomstreden. Toch blijkt de YubiKey 5 Series kwetsbaar voor een (zeer complexe) sidechannelaanval, waardoor uiteindelijk de cryptografische sleutel van een YubiKey te achterhalen is. Hierdoor is een sleutel te kopiëren en is er geen garantie meer dat de persoon die zich met de YubiKey identificeert ook echt die persoon is. In de nieuwste YubiKeys is de kwetsbaarheid verholpen. Meer informatie lees je via hun website.

Yubico biedt informatie over de kwetsbare modellen van de YubiKey series 5 en wat gebruikers van deze modellen moeten doen.

Identiteitsbescherming

Omdat identiteitsfraude alsmaar toeneemt en de schade groot kan zijn, is het belangrijk ook je eigen identiteit goed te beschermen. Zet accounts op social media van ‘publiek’ naar ‘alleen toegankelijk voor vrienden’, waarbij je contacten bewust moet toelaten. Schoon de lijst gerust ook eens op met contacten die geen vrienden meer zijn. Verwijder accounts van online diensten die je niet meer gebruikt of voorzie ze van een enorm lastig wachtwoord dat je dan ook zelf niet eens hoeft te onthouden.

Antivirus beschermt tegen frauduleuze websites en sites met schadelijke inhoud.

Veel antivirusprogramma’s bieden functionaliteit zoals anti-phishing, bescherming tegen frauduleuze websites en controle op gelekte identiteits-informatie op het darkweb. Voor de laatste analyseren zij datasets uit datalekken. Alternatief kun je dit ook zelf controleren op have i been pwned? en daar voor een of meer mailadressen ook een alert instellen, zodat je melding krijgt als jouw gegevens worden gevonden.

Registreer je mailadres bij een identiteitscontroledienst, liefst een die ook adviseert welke acties je na een lek moet ondernemen.

Extra authenticatie

De beveiliging van accounts neemt enorm toe wanneer je aan het wachtwoord een extra authenticatie toevoegt. Dat kan een unieke code zijn of het bevestigen van een login in een authenticatie-app zoals Google of Microsoft Authenticator. Het voordeel hiervan is dat het gratis is. Het bezit van de smartphone met die app en de toegangscontrole op de app zijn dan extra bewijs dat jij bent wie je zegt te zijn bij het inloggen. Het nadeel is dat de smartphone zelf gestolen kan worden of kan worden gehackt.

Hierover lees je meer in dit artikel: Bescherm je accounts met tweefactorauthenticatie

Als alternatief kun je een hardwaresleutel nemen. Die van Yubikey zijn de bekendste, maar er zijn meer merken die deze oplossing bieden. De prijzen van deze sleutels lopen uiteen van 20 tot 80 euro. Belangrijk is vooraf goed te kijken waarvoor je ze wilt gebruiken en welke accounts een hardwaresleutel ondersteunen. Voor gebruik in combinatie met een wachtwoordmanager zijn ze erg geschikt en bijna al de hele investering waard. Bedenk wel, één sleutel is eigenlijk geen sleutel; zorg altijd voor een back-up.

Een hardware-securitysleutel voegt extra beveiliging toe, maar enige kennis is wel gewenst.

Norton stapt over op Avast

Een van de grootste ontwikkelingen bij de antivirusproducten van de laatste jaren was de overname van Avast, AVG, Avira én BullGuard door Norton, dat daarna in zijn geheel weer werd opgeslokt door Gen Digital, dat ook al CCleaner had. Toen vervolgens Bullguard van de markt werd gehaald, was de verwachting dat ook andere merken zouden verdwijnen, waarbij iedereen gokte dat Norton wel over zou blijven. Tot nu toe zijn er geen namen meer verdwenen, maar is Norton wel bijna ongemerkt overgestapt op de antivirus-engine van Avast. De altijd veelgeprezen eigen Norton-engine is opgeofferd. Antivirus-expert Peter Stelzhammer van AV-Comparatives zegt hierover “De keuze om een engine van derden te gebruiken, komt vaak voort uit strategische overwegingen. Voordelen zijn onder meer het gebruik van bewezen techniek, kostenbesparing en de mogelijkheid sneller te kunnen innoveren en sneller updates te kunnen leveren.”

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Consumenten testen: de Philips AIS6020 alles-in-één kledingstomer
Huis

Consumenten testen: de Philips AIS6020 alles-in-één kledingstomer

Strijken is iedereens favoriete bezigheid. Extra hulp kan dan goed van pas komen en deze compacte strijkoplossing van Philips belooft deze klus makkelijker te maken. Maar hoe ervaren gebruikers dit apparaat in de praktijk? Twaalf testers van Review.nl gingen ermee aan de slag en deelden hun bevindingen over de Philips AIS6020 veelzijdige stoomgenerator met geïntegreerde strijkplank. Wat is hun oordeel?

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips All-in-One 6000-serie - de door het testpanel geteste AIS6020 - is een slimme oplossing die ervoor zorgt dat je altijd goed gekleed gat. Met de 3-in-1 combinatie van strijkijzer, stomer en plank verwijder je snel kreuken uit kledingstukken in elke verticale, horizontale of gekantelde positie. De OptimalTEMP-functie zorgt ervoor dat er gegarandeerd geen schroeivlekken op alle strijkbare stoffen komen. De krachtige continue stoom (45g/min) verwijdert 99,9% van alle bacteriën om op te frissen en luchtjes te verwijderen. Twaalf testers van Review.nl hebben deze combinatie aan een grondige test onderworpen.

Combinatie: compact en veelzijdig

Het apparaat combineert een stoomgenerator met een flexibele strijkplank in één compact systeem. De snelle opwarmtijd van 80 seconden en het gebruiksgemak worden door vrijwel alle testers geprezen. "Het stoomstrijkijzer warmt heel snel op, water gaat makkelijk in een fles en je kunt handig mouwen op de schuine plank strijken", aldus P. Brussee, die het apparaat een 8,0 geeft.

©Philips

Het design van de AIS6020 is doordacht vormgegeven. De strijkplank is in hoogte verstelbaar en kan ook schuin worden gezet voor het strijken van mouwen. Ilse P. is enthousiast: "Doordat je recht blijft staan en geen kracht hoeft te zetten is het ook minder belastend." Het lichte gewicht van het strijkijzer wordt door meerdere testers als pluspunt genoemd. Mark waardeert de verschillende instelmogelijkheden: "Je kunt de plank gebruiken als strijkplank maar ook verticaal om even snel iets te stomen." 

Stoomkracht en gebruiksgemak

 De stoomproductie van de AIS6020 krijgt veel lof. "De stoomstoot is krachtig en kan worden aangepast met de drukknop op het ijzer", merkt Richy op. Het waterreservoir is eenvoudig te vullen met een grote fles die op de voet wordt geplaatst. Tester J. is zeer te spreken over de prestaties: "Het krachtige stoomsysteem zorgt echt voor een glad resultaat in veel minder tijd dan met een traditionele strijkplank."

"Het krachtige stoomsysteem zorgt echt voor een glad resultaat in veel minder tijd dan met een traditionele strijkplank."

- Tester J.

 

©Philips

De strijkplank is in verschillende standen te zetten.

Het gebruiksgemak scoort hoog bij de meeste testers. De opbouw is eenvoudig en het systeem is intuïtief te bedienen. "Het is zeker een handig apparaat als je er ruimte voor hebt", noteert een tester die een 7,0 geeft. Hartman benadrukt: "Het installeren en verstellen spreekt voor zich." 

Formaat kent beperkingen

De compacte afmetingen van de strijkplank worden door verschillende testers als beperking gezien. "Voor broeken moet je vaker opschuiven", merkt een reviewer op. Tester H. is wat kritischer op de AIS6020, omdat deze tester een groot gezin van vijf personen heeft: "Strijkplank te klein, gammel, oogt goedkoop." Ook tester Mark wijst op een praktische beperking: "Als de plank verticaal staat en volledig uitgeschoven is heeft het ijzer niet meer heel veel bewegingsvrijheid."

✅ Pluspunten

  • Snel op temperatuur
  • Krachtige en regelbare stoomproductie
  • Compact en ruimtebesparend
  • Gebruiksvriendelijk

❌ Minpunten

  • Strijkplank aan de kleine kant
  • Constructie voelt wat fragiel aan
  • Prijzig

Conclusie 

De Philips AIS6020 is een innovatieve strijkoplossing die vooral uitblinkt in gebruiksgemak en snelheid. Met een gemiddelde score van 7,8 wordt hij meer dan ruim voldoende beoordeeld, maar zijn de testers het er vooral over eens dat de strijkplank eigenlijk net wat aan de korte kant is om alle soorten kledingstukken aan te kunnen. Het compacte formaat is hierdoor zowel een voor- als nadeel: ideaal voor kleine ruimtes, maar minder geschikt voor grote stukken wasgoed.

▼ Volgende artikel
Maak indruk met Canva: ontwerp alles in een handomdraai
© Simon Lehmann
Huis

Maak indruk met Canva: ontwerp alles in een handomdraai

Met Canva kun je eenvoudig professioneel ogende presentaties, socialmediaposts en zelfs websiteontwerpen maken – en dat zonder voorkennis. Dankzij de beschikbare sjablonen ga je snel en moeiteloos aan de slag. Bovendien biedt Canva krachtige AI-functies die je stap voor stap ondersteunen bij het creëren van jouw ontwerp. Klaar om je creativiteit te ontdekken?

In dit artikel laten we zien hoe je Canva gebruikt om professioneel ogende ontwerpen te maken:

  • Gebruik sjablonen om snel een aantrekkelijk ontwerp te maken
  • Pas teksten, afbeeldingen en vormen aan
  • Ontdek AI-functies
  • Deel je ontwerp of download het in verschillende formaten

Een vergelijkbaar programma is: Adobe Express: snel stijlvolle ontwerpen creëren

Tip 1 Aanmelden bij Canva

Canva is gratis te gebruiken. Het enige wat je moet doen, is je aanmelden voor de dienst. Ga naar www.canva.com en klik op Registreren. Je kiest hier om in te loggen met je Google- of Facebook-account of je klikt op Doorgaan met e-mailadres. Kies je voor de laatste optie, dan kun je in het volgende scherm je naam aangeven. Je krijgt een code in je inbox en vult deze vervolgens in op de website van Canva.

Als eerste vraagt Canva waar je de dienst voor wilt gebruiken. In de meeste gevallen is Persoonlijk de beste optie, maar als je Canva bijvoorbeeld wilt gebruiken in je klas, dan kies je hier beter voor Leraar. Zoals gezegd is Canva gratis te gebruiken, maar bij aanmelding kun je ervoor kiezen om een gratis proefperiode voor Canva Pro uit te proberen. Je moet dan wel alvast betaalgegevens aangeven, dus wij kiezen hier nu maar even voor Misschien later. Als je geen e-mails van Canva wilt krijgen, selecteer je in het volgende scherm Niet nu. Als je wilt weten wat je allemaal met Canva kunt doen, dan vind je onder Aan de slag met Canva een aantal lessen die je kunt volgen.

Bij het aanmelden voor Canva kies je hoe je Canva wilt gebruiken. Dit heeft geen invloed op de functies die Canva biedt.

Gratis of betaald

Met de gratis versie van Canva kun je prima documenten ontwerpen of gebruikmaken van de miljoenen sjablonen, lettertypen, stockfoto’s en -video’s. Gebruik je Canva voor je werk en wil je bestanden kunnen exporteren voor professionele druk of posts plannen op sociale media, dan is Canva Pro een betere keuze. Voor 110 euro per jaar heb je bovendien toegang tot meer AI-functies.

Canva is gratis te gebruiken, een Pro-versie kost 110 euro per jaar.

Tip 2 Ontwerp maken

Wij duiken meteen in het diepe door op + Een ontwerp maken te drukken. Het grote voordeel van Canva ten opzichte van bijvoorbeeld Photoshop of een ander ontwerpprogramma is dat je de beschikking hebt over ongelooflijk veel sjablonen. En deze sjablonen heb je in alle soorten en maten en voor alle mogelijke doeleinden. Kies bijvoorbeeld links voor Sociale media, klik bovenin op Instagram en je vindt duizenden goeduitziende sjablonen die je kunt openen, bewerken en naar je eigen hand zet. Uiteraard kun je ook met een leeg document beginnen, maar vanwege de vele sjablonen raden we je dit niet aan.

Laten we eerst een gewoon document maken. Klik op Docs en vervolgens op Alles bekijken. Op het moment van schrijven zijn er meer dan 2100 sjablonen. Boven de resultaten vind je een aantal filters, klik op Alle filters en links verschijnt een menu waar je nog veel meer opties hebt. Zoek je een specifiek sjabloon, dan kun je ook boven een zoekterm aangeven, zoals bruiloft of uitnodiging. De meeste resultaten bevatten Engelse teksten, maar die kun je later wijzigen. Klik op een sjabloon om meer informatie te zien. De meeste sjablonen zijn door professionele ontwerpers gemaakt en je kunt deze gebruikers volgen of op de naam klikken om meer designs van ze te zien. Onder de naam van het sjabloon zie je ook de grootte van het document.

Zie wie een sjabloon heeft gemaakt en open het sjabloon om het te bewerken.

Tip 3 Teksten wijzigen

Klik op Pas deze sjabloon aan om het voorbeeld te openen. Laten we eerst de sjabloonteksten aanpassen. Zodra je met je muis over een tekst gaat, zie je het tekstvak oplichten met een paarse rand. Dubbelklik op de tekst en gebruik je toetsenbord om de tekst in dit tekstvak te wijzigen. Wil je de eigenschappen van de tekst wijzigen, dan doe je dit boven in het menu. Verander bijvoorbeeld het lettertype, de tekengrootte, kleur of uitlijning van de tekst in het tekstvak. Als je op Effecten klikt, dan wordt er een menu aan de linkerkant geopend waar je verschillende soorten schaduwen of andere teksteffecten kunt selecteren. Ook de vorm of een eventuele achtergrond van de tekst is hier te wijzigen. Denk er wel aan dat je het design van het sjabloon hier wel mee kunt verstoren, ga dus spaarzaam om met teksteffecten. Zelf een tekstvak toevoegen kan uiteraard ook. Klik op Tekst en kies voor Voeg een tekstvak toe. Klik links op één van de tekststijlen of pas alle instellingen aan door bovenin het lettertype, de kleur of stijl te wijzigen. Links kun je onder Lettertypecombinaties ook een vooringestelde letter- en vormgevingscombinatie kiezen.

Canva biedt talloze effecten voor je teksten.

Tip 4 Afbeeldingen bewerken

Wil je een tekstvak verplaatsen, dan ga je met de cursor eroverheen totdat de rand paars wordt. Sleep het vak nu naar een andere positie. Je kunt een tekstvak vergrendelen, zodat je het niet per ongeluk kunt wijzigen of verplaatsen door op het slotje boven het element te klikken. Hier vind je ook de optie om een tekstvak (of ander element) te dupliceren of iets te verwijderen. Alle wijzigingen worden overigens meteen opgeslagen, je hoeft dus niet bang te zijn dat je bewerkingen verliest. Je moet uiteraard wel een actieve internetverbinding hebben.

Als je design-elementen van een sjabloon wilt veranderen, dan werkt dit in principe op dezelfde manier als een tekstvak; je hebt alleen een paar andere menu-onderdelen tot je beschikking. Elk element is te selecteren zodra je er met je cursor overheen beweegt, tenzij een element is vergrendeld. Sommige ontwerpen maken gebruik van afbeeldingen of vormen die meerdere keren zijn gekopieerd, maar met een verschillende mate van doorzichtigheid. Klik op een element en druk vervolgens op het transparantie-pictogram. Met de schuif eronder bepaal je de mate van doorzichtigheid. Met de knop ernaast spiegel je een element horizontaal of verticaal. Wil je een element draaien, dan selecteer je het en kies je voor de draaiknop die naast het element verschijnt.

Je kunt een element uitrekken door aan één van de bolletjes te trekken. De lengte en breedte van een afbeelding worden altijd evenveel vergroot of verkleind. Als je aan één van de zijdes trekt, dan wordt de afbeelding in het element vergroot of verkleind, maar het element zelf blijft even groot. Dit kan er dus voor zorgen dat een afbeelding in een element wordt afgesneden.

Tekstvakken zijn op dezelfde manier te vergroten en te verkleinen. Je kunt elementen ook naar de voor- of achtergrond verplaatsen door op Positie te klikken. Onder Ordenen vind je eveneens opties voor uitlijning van een element.

Pas de transparantie van een afbeelding aan of draai het element.

Tip 5 Vormen en plaatjes

Als je zelf een visueel onderdeel wilt toevoegen, klik dan links op Elementen. Hier heb je de keuze uit geometrische vormen, illustraties, foto’s, diagrammen, tabellen en zelfs bewegende stickers, audio en video voor presentaties. Al deze elementen zijn gratis te gebruiken, tenzij er een kroontje in de rechterbenedenhoek staat. Dit betekent dat ze alleen toegankelijk zijn voor pro-gebruikers. Sleep een onderdeel naar een pagina en er wordt automatisch een element aangemaakt met het onderdeel erin. Wil je de afbeelding als achtergrond gebruiken voor een pagina, klik er dan met de rechtermuisknop op en kies voor Afbeelding als achtergrond instellen.

Is het onderdeel een foto, dan kun je erop klikken en bovenin voor Bewerken kiezen. Links wordt de bewerkstudio geopend. Hier voeg je effecten toe, pas je filters toe of gebruik je apps die een foto kunnen bewerken. Helemaal bovenin zie je ook Magic Studio. Dit is een op AI-gebaseerde bewerkoptie waarmee je achtergronden kunt verwijderen uit foto’s of objecten kunt weghalen. Met de gratis versie van Canva kun je deze opties een paar keer uitproberen, maar heb je geen volledige toegang.

Canva levert heel veel afbeeldingen gratis mee en je kunt ze op allerlei manieren aanpassen.

Teksten laten schrijven door AI

Eén van de handigste AI-opties in Canva is Magic Write. Zodra je een tekstvak toevoegt, en op de Magic Write-knop drukt, wordt de optie geactiveerd. Je geeft een korte omschrijving van de tekst die je wilt hebben en middels AI wordt er een tekst geschreven. Controleer wel altijd of de tekst geen fouten bevat. In de gratis versie kun je Magic Write vijftig keer gratis gebruiken.

Met de gratis versie kun je vijftig teksten gratis laten genereren.

Tip 6 AI-opties

Er zitten nog veel meer AI-opties in Canva. Zo is het mogelijk om afbeeldingen te genereren op basis van tekstomschrijvingen, iets wat je wellicht al kent van andere AI-afbeeldingsgeneratoren zoals Dall-E. Klik op Elementen en kies voor Genereer je eigen plaatje onder AI-afbeeldinggenerator. Voeg een zo duidelijk mogelijke ‘prompt’ in en kies één van de stijlen eronder. Onder Beeldverhouding kies je de vorm van het te genereren plaatje. Kies vervolgens voor Afbeelding genereren. Onderaan zie je hoeveel credits je nog over hebt. Met de gratis versie heb je vijftig credits om de dienst uit te proberen, daarna moet je een betaald abonnement nemen. Naast afbeeldingen kun je dezelfde AI-optie ook voor illustraties gebruiken. Hiervoor klik je bovenin op Illustraties. Nog interessanter wordt het als je weet dat je ook video’s kunt genereren op deze manier. Deze optie zie je als je op Video’s klikt. Voor video’s heb je overigens maar vijf credits en deze optie is nog in de bètafase.

Met Magic Media genereer je zelf afbeeldingen.

Tip 7 Meerdere pagina’s

Een document hoeft natuurlijk niet maar één pagina te bevatten. Door onderaan op + Pagina toevoegen te klikken, wordt er een pagina aan je document toegevoegd. Dit is dan een lege pagina zonder opmaak. Bovenin heb je de mogelijkheid om de achtergrond van je pagina aan te passen. Klik hiervoor op het kleuren-pictogram. Naast standaardkleuren kun je onder Fotokleuren kleuren kiezen die Canva uit elementen van je eerste pagina haalt.

Wil je de complete vormgeving van de eerste pagina gebruiken, dan is het slimmer om bovenaan de eerste pagina op het Pagina dupliceren-pictogram te klikken. Welke optie je ook kiest, bovenaan een pagina wijzig je de titel als je op Paginatitel toevoegen klikt. Je kunt in dit menu ook een complete pagina vergrendelen, verwijderen of verbergen. Als je een pagina verbergt, kun jij het nog wel zien, maar als je het document downloadt, dan is deze pagina niet zichtbaar.

De optie om kleuren te kiezen op basis van je sjabloon is handig.

Tip 8 Notities en reacties

Naast onderdelen van je document te wijzigen, is het met Canva ook mogelijk om notities en reacties aan je document toe te voegen. Klik onderin op Notities en voeg een commentaar aan de huidige pagina toe. Naast notities kun je ook reacties toevoegen; dit is bedoeld voor specifieke elementen. Handig als je nog niet helemaal tevreden bent over een lettertype, een afbeelding of de positie van een element en je dit nog wilt aanpassen in het uiteindelijke ontwerp. Klik op een element en kies voor het reactie-pictogram. Voeg een reactie in en druk op de verzenden-knop. Je kunt een emoji of sticker toevoegen of iemand taggen, als je samen werkt aan een document.

Reacties voeg je per element toe.

Tip 9 Delen en downloaden

In Canva is het heel makkelijk om samen aan documenten te werken, de andere persoon moet wel een Canva-account hebben. Klik op Delen en voeg onder Mensen met toegang het e-mailadres toe van diegene die aan het document mag werken. Als je een adres hebt aangegeven, kun je erachter kiezen of diegene alleen Mag bekijken of ook Mag bewerken. Een andere optie is dat een persoon alleen reacties mag achterlaten. In dit geval kies je voor Kan reactie achterlaten. Deze laatste optie is handig als je iemand wel om zijn mening wilt vragen, maar deze persoon het design of de inhoud niet kan veranderen.

Wil je in plaats van samenwerken gewoon een koppeling sturen naar mensen, dan doe je dit ook via het menu Delen. Je kiest nu onder Samenwerkingslink voor Iedereen met de koppeling. Kies nu bijvoorbeeld voor Mag bekijken en er wordt een koppeling gemaakt zodra je op Koppeling kopiëren klikt. Met Ctrl+V kun je nu overal deze koppeling plakken.

Wil je je gemaakte document downloaden, dan klik je onderin het deel-menu op Downloaden. Onder Bestandstype kies je bijvoorbeeld voor PDF – Standaard als je het document als digitaal pdf-bestand aan een mail wilt toevoegen. Wil je dat notities zichtbaar zijn in het bestand, dan vink je Gebruik notities aan. Klik op Downloaden en het bestand wordt naar je pc gedownload.

Je kunt makkelijk samenwerken aan documenten in Canva.

Tip 10 Apps ontdekken

Het is onmogelijk om alle functies in Canva te behandelen, maar één optie willen we je niet onthouden en dat is de mogelijkheid om apps binnen Canva te draaien. Klik links op Apps en je ziet tientallen apps weergegeven. Klik op een app om meer informatie te ontdekken over een app en kies voor Openen om de app binnen Canva te gebruiken. Zo zijn er apps om je te helpen bij het vinden van goede kleurcombinaties, kun je verscheidene fotobewerkings-apps binnen Canva draaien en zijn er apps om logo’s mee te creëren.

Heb je niet genoeg aan de standaard Canva-functies? Neem dan een kijkje in de talloze apps die er beschikbaar zijn.

Watch on YouTube