Was het wel of geen doelpunt? Binnen of buiten het strafschopgebied? En wie was er eigenlijk eerder over de finish? Techniek maakt de sport als geheel veiliger, spannender, maar ook eerlijker. En dat in een wereld die bekend staat als conservatief en weinig veranderingsgezind. Vervangen computers straks alle menselijke scheidsrechters?

Het was een unicum op het wereldkampioenschap voetbal afgelopen zomer: de ‘video assistant referee’ (VAR). Niet langer werden alle beslissingen op het veld genomen en stonden die vast zodra er was gefloten. Om de onvermijdelijke fouten die een scheidsrechter tijdens een wedstrijd maakt in te perken, is in het seizoen 2016/2017 begonnen met het testen van het gebruik van videoscheidsrechters. De internationale vuurdoop beleefde het systeem bij een bekerwedstrijd tussen Ajax en Willem II.

Bij de Confederations Cup 2017, het officieuze oefen-WK, werd de VAR ingezet, om een jaar later dus ook op het echte WK zijn intrede te maken. De snelheid waarmee de veranderingen in minder dan twee seizoenen zijn doorgevoerd en de consensus die heerst over het nut ervan, bewijst dat zeker een conservatieve sport als het voetbal, en daarmee de sport als geheel, baat heeft bij technologische verbeteringen.

Doellijn

Hoewel zonder twijfel de meest ingrijpende technologische verandering in het voetbal, is de VAR zeker niet de eerste. Al veel langer kunnen spelers achteraf geschorst worden op basis van beschikbaar beeldmateriaal, mits de scheidsrechter van dienst de situatie op het veld niet al heeft beoordeeld. Toen op het WK in Zuid-Afrika in 2010 een doelpunt van de Engelse speler Frank Lampard werd afgekeurd en de hele wereld in de herhalingen kon zien dat de bal de lijn overduidelijk had gepasseerd, werd ook de roep om doellijntechnologie luider.

Dat systeem werd in 2012 daadwerkelijk geïmplementeerd. Het is gebaseerd op het Hawk-Eye-systeem. Door middel van meerdere camera’s wordt de bal gedurende de volledige wedstrijd gevolgd. Daarmee wordt een continu 360graden-beeld gecreëerd, dat op elk moment een op de millimeter nauwkeurige plaatsbepaling van de bal kan maken.

Als de bal de doellijn op een plek tussen de palen en de lat passeert, wordt een signaal gestuurd naar het horloge om de pols van de scheidsrechter: het horloge begint te trillen en het woord ‘goal’ verschijnt op het schermpje. Een ontegenzeggelijk doelpunt.

©PXimport

Hockey

Waar het voetbal pas sinds enkele jaren gebruikmaakt van een systeem om scheidsrechterlijke beslissingen in twijfel te trekken en waar nodig terug te draaien, is dat in het hockey al langer het geval. Daar is het echter niet de video-assistent zelf die op een knop drukt als een twijfelgeval of duidelijke fout wordt geconstateerd, maar de spelers op het veld.

Iedere ploeg krijgt gedurende de wedstrijd de mogelijkheid een challenge aan te vragen, bijvoorbeeld als de bal in de cirkel op de voet van de tegenstander belandt, wat een strafcorner, een goede scoringskans, zou moeten betekenen. Een speler van de gedupeerde ploeg kan de scheidsrechter vragen de video-assistent in te schakelen.

De scheidsrechter speelt de specifieke vraag van de speler door aan de assistent, die de situatie terugkijkt met gebruik van de beelden van elke beschikbare camera, veelal uitgebreider en talrijker dan de beelden die de televisieregistratie halen. Krijgt de speler gelijk, dan behoudt het team het recht een challenge aan te vragen; zo niet, dan vervalt dat recht en is de ploeg overgeleverd aan de grillen van de scheidsrechter en diens keuze eventueel zelf de videoreferee in te schakelen.

©PXimport

Ook op tactisch gebied is het hockey vooruitstrevend. Bekend zijn de beelden van coaches langs de zijlijn met een futuristische bril die nog het meest lijkt op de vr-toepassingen van vandaag de dag. Daarmee kunnen, nog tijdens de wedstrijd, spelsituaties worden teruggekeken en tactische beslissingen worden genomen.

Ook in trainingen speelt technologie een grote rol. Wederom wordt een bril gebruikt, een stroboscopische. Die bril heeft speciale glazen waarin lcd-schermpjes verwerkt zitten die vijf tot honderdvijftig keer per seconde knipperen. Het spel wordt zo een aantal keer per seconde ‘stilgezet’, waardoor de speler zelf het traject van de bal in moet vullen. Die techniek wordt overigens ook gebruikt om dyslectici beter te leren lezen.

American football

In het American football gaat de video-arbitrage een stap verder. Die sport voltrekt zich in zogenaamde plays, korte momenten van actie waartussen het spel tijdelijk stilligt. Als er tijdens zo’n play iets gebeurt dat ook maar enige twijfel kan opwekken, gooit een van de scheidsrechters een gele doek op het veld. Het spel gaat door tot het op een normale manier stil komt te liggen. Als dat gebeurt, bekijkt een team van scheidsrechters in New York razendsnel de beelden.

Als wordt beslist dat er niets aan de hand is, gaat het spel op de normale manier door, anders volgt een straf voor een van de partijen. Bovenop deze toch al rigoureuze manier van video-arbitrage wordt iedere play waaruit een score of balverlies voortkomt ook nog eens uitgeplozen, ook als er geen directe aanleiding voor is, en krijgt elke coach per wedstrijd twee mogelijkheden tot het aanvragen van een challenge. Het onjuist aanvragen van zo’n challenge leidt slechts tot het verlies van een time-out.

Wielrennen

Net als het voetbal staat ook het wielrennen bekend als een ietwat logge sport waarbij veranderingen traag worden geaccepteerd. Nog steeds zijn er vele discussies gaande over de wijze waarop de jury gebruikmaakt van beeldmateriaal om renners te straffen die ongeoorloofde dingen doen. Innovaties als het live tonen van snelheid, hartslag en wattages (de kracht die een renner uitoefent op de pedalen) komen mondjesmaat van de grond.

De techniek is voldoende gevorderd, maar het zijn vaak de ploegen die veranderingen als deze tegenhouden: het weggeven van informatie, niet alleen aan de kijker maar ook aan de concurrentie, kan de winstkansen verkleinen.

Meer dan ooit worden wedstrijden beslist op details, op fracties van seconden en millimeters. Als er dan manieren zijn om die details in kaart te brengen en ze te beïnvloeden, is dat iets waar elke sporter en elk team zich mee moet verzoenen. Professionaliteit is meer dan ooit geboden. Technologische ontwikkelingen in de sport zorgen er niet alleen voor dat consumenten kunnen profiteren van jarenlang onderzoek en ontwikkeling, maar ook dat, simpel gezegd, de beste daadwerkelijk wint.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.