Van nieuws over zendmasten die door actievoerders in brand zijn gestoken, tot de vele reclames van providers die de nieuwe netwerktechnologie ophemelen en overheden die elkaar beïnvloeden om vooral niet in zee te gaan met netwerkbouwer Huawei. Er valt veel te zeggen over 5G. Hoe staat het er inmiddels voor met de uitrol van 5G in Nederland?

Wellicht heb je nu nog het gevoel geen 5G nodig te hebben, omdat de internetsnelheid van 4G prima volstaat. Dat is niet verwonderlijk. 4G heeft echter grote veranderingen teweeggebracht hoe wij mobiele data gebruiken, en vooral het onderweg streamen van muziek en video heeft een enorme vlucht genomen dankzij 4G. 

Ook 5G zal een revolutie teweegbrengen dankzij de extra datasnelheid en het aantal apparaten dat gelijktijdig gebruik kan maken van het netwerk. Het zou zelfs je bestaande wifi-netwerk kunnen vervangen. Maar voordat het zover is, zijn er nog veel hordes te nemen. Vooral in Nederland lijken we achter de feiten aan te lopen ten opzichte van andere landen.

Om dat uit te kunnen leggen, moeten we even kijken naar een technisch deel van 5G-netwerken. 4G gebruikt op dit moment de frequentiebanden 800, 1.800 en 2.600 MHz om te werken. De frequenties die 5G gaan gebruiken, zijn 700, 1.400 en 2.100 MHz. Later gevolgd door 3.500 en tenslotte 26.000 MHz (oftewel 3,5 en 26 GHz). 

De eerste drie frequentiebanden vallen in het spectrum dat nu al gebruikt wordt voor mobiele netwerken en kon dus vrij vlot in gebruik genomen worden. Daardoor zal er qua dekking ook geen enorme uitdaging zijn voor de providers. De andere twee banden liggen behoorlijk buiten dat spectrum en zullen dus echt een merkbaar verschil maken, vooral op doorvoersnelheid.

3,5 GHz-band nog niet vrij

Alleen die 3,5 GHz-band. Die is in Nederland nog helemaal niet beschikbaar. In het Friese Burum staat een afluisterstation van de AIVD en MIVD, dat deze frequentieband gebruikt voor pakweg de noordelijke helft van Nederland. Voordat deze bandbreedte geveild kan worden aan providers moet er een oplossing gevonden worden voor het afluisterstation, dat verplaatst gaat worden naar buiten onze landgrenzen. In 2022 kan de 3,5 GHz-band dan eindelijk geveild worden aan providers.

De mobiele netwerken zullen echter wel bijgewerkt moeten worden, omdat de bandbreedte in een ander spectrum valt. Overigens zal dat bij de 26GHz-band al helemaal het geval zijn, zodat het bereik toereikend gemaakt kan worden. Dat houdt echter wel in dat we op zijn vroegst in 2022 pas écht iets van het verschil kunnen merken dat 5G maakt. Dat is nogal een andere boodschap dan de reclames van providers ons wijs willen maken.

©PXimport

5G-light

Marketeers van de Nederlandse providers zullen zich in november helemaal verslikt hebben in hun koffie toen de CEO van Vodafone (Nick Read) klare taal sprak: “De manier waarop VodafoneZiggo 5G in Nederland aanbiedt is geen echte 5G en misleidt daarmee consumenten en bedrijven.” Daar voegde Read aan toe: “Het is effectief een 5G-symbool laten zien, maar 4G-prestaties geven.” 

Dat komt omdat de provider Dynamic Spectrum Sharing (DSS) inzet, waarbij zowel 4G- als 5G-banden gebruikt worden, maar niet de maximale constante bandbreedte van 5G bereikt wordt. VodafoneZiggo reageerde snel tegenover techsite Tweakers.net met een nietes-reactie, dat 5G via DSS gewoon voldoet aan de standaarden.

De andere providers met een eigen netwerk (T-Mobile en KPN) zien geen meerwaarde in het gebruik van DSS en scheiden de 4G- en 5G-banden. Hoewel de andere providers geen DSS gebruiken, zijn er geen opvallende snelheids- en bereiksverschillen merkbaar. Door een woordvoerder van T-Mobile werden we gewezen op de zogenaamde Umlaut-test, waar T-Mobile zelf natuurlijk als beste uit de bus kwam. De verschillen zijn marginaal, terwijl twee van de drie providers geen frequentiedelingstechniek gebruiken.

Met die kleine vooruitgang die het huidige 5G biedt kunnen providers zichzelf in de voeten schieten. 5G heeft meer in z’n mars dan nu wordt geboden en er worden zoete broodjes gebakken door de marketingafdelingen van zowel providers als smartphonemakers, terwijl in praktijk 5G in Nederland nog lang niet zo ver is. 

Hierdoor kunnen de eerste gebruikerservaringen voor gebruikers tekortschieten, terwijl juist 5G wel wat positief sentiment kan gebruiken, aangezien het onderwerp veel terugkeert in nieuwskoppen: van complottheorieën tot spionagebeschuldigingen aan het adres van China, dat Huawei zou gebruiken voor grootschalige spionage.

Drie netwerken

In Nederland tellen we drie verschillende mobiele netwerken, van VodafoneZiggo, KPN en T-Mobile. De andere providers zijn zogenaamde virtuele providers (zoals Ben en Simyo) en maken gebruik van een van de drie netwerken. Die drie providers zetten enorm in op 5G, terwijl hogere databundels of lagere prijzen niet echt meer aan de orde lijken. 

Sterker nog: T-Mobile voerde afgelopen december nog een ‘inflatiecorrectie’ door. Hierdoor lijkt 5G eigenlijk alleen écht interessant in combinatie met het duurste ongelimiteerde abonnement. Je beperkte 4G-databundel brandt immers sneller op wanneer je deze blootstelt aan 5G.

©PXimport

Hoewel providers 5G aanprijzen, zal de ervaring waarschijnlijk nog niet aan de verwachtingen voldoen. Niet alleen is een 5G-abonnement niet voldoende, je moet ook de beschikking hebben over een 5G-smartphone. Hoewel dat aanbod steeds breder wordt, valt uit smartphonetests wel op te maken dat een 5G-verbinding de accu leeg trekt. 

Let ook op de 5G-frequentiebanden die het toestel ondersteunt, vooral als je een toestel van een Chinese fabrikant kiest. Zo claimt bijvoorbeeld Xiaomi’s submerk Poco dat de F2 Pro 5G ondersteunt. Maar ondanks dat je het 5G-logootje in de bovenhoek van het scherm ziet, worden de lage frequentiebanden niet ondersteund en blijft het toestel 4G gebruiken. 

Overigens hoef je je daar met recente smartphones van Samsung en Apple geen zorgen over te maken. De relatief kleine accu’s van de iPhone kunnen er echter wel voor zorgen dat de levensduur van de accu minder is door het hogere energieverbruik van 5G.

Voor het grote publiek

Uit onderzoek van Telecompaper van rond de jaarwisseling blijkt dat zo’n zes procent van de Nederlanders gebruikmaakt van 5G. Op de vraag of dat aan de verwachtingen voldoet, laten providers desgevraagd weinig over los. Het laat in ieder geval nog een flinke doelgroep over die verleid kan worden voor 5G. Het lijkt erop dat dit vooral moet gebeuren met betere netwerken die hogere snelheden en een goed bereik bieden. 

De prioriteit lijkt minder te liggen bij hogere databundels en meer gigabytes voor minder geld. Op de vraag hoe T-Mobile bijvoorbeeld gebruikers de komende jaren wil overtuigen over te stappen op 5G, is het antwoord voor de hand liggend: “(…) we zijn altijd bezig om ons netwerk verder te optimaliseren om onze klanten de beste netwerkervaring te bieden die zij gewend zijn van ons. Wij zitten nooit stil en zetten, door middel van tijdelijke of experimenteervergunningen, nu al 5G via 3,5 GHz, maar ook andere banden, zoals 26 GHz, in op testlocaties. T-Mobile biedt dit echter nog niet commercieel aan voor een groot publiek.” 

Of dat genoeg is voor 5G om de massa op korte termijn aan te spreken, wordt de vraag. Feit is wel dat het speelveld rondom 5G in Nederland vol hordes staat: we lopen achter de feiten aan vanwege de 3,5GHz-band, er is negatieve publiciteit rondom gezondheid en spionage, 5G op de lage frequentieband biedt weinig meerwaarde, en het speelveld met slechts drie netwerken moedigt providers (mogelijk) nauwelijks aan om de prijzen interessant te maken.

©PXimport

Uit het Global Mobile Consumer Survey, een onderzoek dat jaarlijks door Deloitte wordt uitgevoerd, blijkt dat zo’n 60% van de Nederlanders niet veel weet van 5G. Het onderzoek stipt tevens aan dat de aanpak van providers misschien niet de beste is. Zelfs als de netwerksnelheid tien keer zo snel zou zijn, zou slechts 68% van de Nederlanders bereid zijn meer te betalen. 

Van die Nederlanders die bereid zijn maandelijks in de buidel te willen tasten, geeft 22% aan zo’n vijf euro extra te willen betalen en 5% meer dan een tientje. Dat is een relatief klein marktaandeel en zijn vrij kleine bedragen, waardoor je kunt twijfelen aan de prijs- of gigabyte-strategie van providers. Gelukkig voor de providers kunnen ze de marketingkracht van smartphonemakers inzetten. Bedrijven als Apple, Samsung, Oppo en OnePlus proberen zichzelf maar al te graag neer te zetten als pioniers van het nieuwe netwerk. 

Nog even geduld

Het kan helpen Nederlanders bewuster te maken van de meerwaarde van 5G. Maar wordt de gemiddelde Nederlander bereidwilliger meer te betalen voor 5G, terwijl de prijzen van smartphones de afgelopen jaren flink lijken te zijn gestegen en een smartphone bij je abonnement je sinds enkele jaren zelfs een BKR-registratie oplevert?

Het valt te verwachten dat 5G nog niet echt een groot marktaandeel weet te veroveren tot het echt het verschil kan maken. We zitten immers nog in fase één van de drie en het grote publiek moeten nog bekend raken met de mogelijkheden van 5G.

Naar verwachting zal het verschil pas in 2023 gemaakt worden, wanneer fase twee van start kan gaan met de 3,5GHz-band. De mobiele brancheorganisatie GSMA is positief en verwacht (wereldwijd) dat in 2025 een op de vijf mobiele dataverbindingen via 5G verloopt. Hoe de nieuwe netwerktechnologie onze wereld gaat veranderen, zal voorlopig nog wel even vaag blijven.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Met de feestdagen voor de deur kijken we dit keer naar 5.1-surroundsets voor de woonkamer. Want wat is er nou leuker om je favoriete film of serie te kijken met supergoed geluid? Of bij het gamen? Voor minder dan 300 euro welteverstaan.

Een 5.1 speakerset is een geluidssysteem dat is opgebouwd uit zes verschillende luidsprekers. Het cijfer 5 staat voor de satellietluidsprekers: een middenkanaal voor spraak, twee speakers voorin (links en rechts) en twee speakers die je achter je plaatst. De .1 verwijst naar de subwoofer, die specifiek de lage bastonen voor zijn rekening neemt. Doordat deze luidsprekers rondom de luisterpositie worden geplaatst, komt het geluid vanuit verschillende richtingen op je af. Dit creëert een ruimtelijk effect waardoor je bij het kijken van films en series of het spelen van games wordt omringd door geluid.

Logitech Z906

Deze set is ontworpen om meerdere audiobronnen tegelijkertijd te kunnen verwerken. Je sluit tot zes apparaten aan, zoals een televisie, gameconsole of computer, via de beschikbare digitale optische, digitale coaxiale of analoge ingangen. De set beschikt over een bedieningsconsole die je stapelt bij je apparatuur en een draadloze afstandsbediening voor bediening vanaf de bank. Het systeem levert een continu vermogen van 500 watt en is THX-gecertificeerd, wat betekent dat het voldoet aan specifieke prestatie-eisen voor bioscoopgeluid. De decodering ondersteunt Dolby Digital en DTS-soundtracks. Naast de subwoofer krijg je vier satellietluidsprekers en een middenkanaal die je flexibel kunt plaatsen.

Sony HT-S40R

Bij dit systeem worden de achterste luidsprekers aangestuurd door een draadloze versterker, waardoor er geen kabels van de soundbar voorin de kamer naar achteren hoeven te lopen. De soundbar zelf beschikt over drie kanalen en werkt samen met de subwoofer en de twee achterspeakers voor de 5.1-weergave. Het totale uitgangsvermogen bedraagt 600 watt. Voor de connectiviteit maak je gebruik van HDMI ARC, een optische ingang of een analoge aansluiting. Daarnaast is er Bluetooth 5.0 aanwezig voor het streamen van audio vanaf mobiele apparaten. De soundbar kan aan de muur worden bevestigd of voor de televisie worden geplaatst.

Trust GXT 658 Tytan

Dit geluidssysteem is eigenlijk voornamelijk bedoeld voor games en in combinatie met een pc of gameconsole, waarbij de houten subwoofer het middelpunt vormt. De basweergave is gesynchroniseerd met geïntegreerde LED-verlichting die reageert op het ritme van het geluid. Het systeem schakelt automatisch naar een stand-by modus wanneer het niet in gebruik is. De set wordt geleverd met een afstandsbediening waarmee je onder andere de bas en het volume regelt. De kabels voor de achterste luidsprekers hebben een lengte van 8 meter, wat plaatsing in grotere ruimtes mogelijk maakt zonder verlengsnoeren. Het piekvermogen ligt op 180 watt.

Hisense AX5100G

Dit audiosysteem ondersteunt Dolby Atmos-technologie voor een ruimtelijke geluidsweergave. De set bestaat uit een soundbar, een losse subwoofer en twee achterluidsprekers. Met een totaal vermogen van 340 watt worden de verschillende frequenties verdeeld over de speakers. Je hebt de beschikking over diverse equalizer-modi, waaronder instellingen voor nieuws, film en games. Aansluiten op de televisie gaat via HDMI eARC, maar er zijn ook opties voor USB en een optische kabel. De achterspeakers plaats je achter de luisterpositie om het surround-effect van de 5.1-opstelling te completeren.

Sony HT-S20R

Je installeert dit systeem met een soundbar, subwoofer en twee bedrade achterspeakers. De soundbar verzorgt de linker-, rechter- en middenkanalen, terwijl de externe subwoofer de lage tonen voor zijn rekening neemt. Het systeem heeft een totaal vermogen van 400 watt en ondersteunt Dolby Digital. Via de USB-poort speel je audiobestanden direct af van een geheugenstick. Voor de verbinding met de televisie gebruik je HDMI ARC, maar als je televisie dit niet ondersteunt, zijn er optische en analoge ingangen beschikbaar. De set beschikt over diverse geluidsmodi die je met een knop op de afstandsbediening selecteert.

AOC brengt met de Gaming 25G4KUR een monitor op de markt die volledig is afgestemd op competitieve gamers. Het 24,5-inch scherm haalt een verversingssnelheid tot 420 Hz en biedt snelle reactietijden, Adaptive-Sync en ergonomische instelmogelijkheden.

Supersnel beeld voor competitieve spelers

De AOC Gaming 25G4KUR (adviesprijs 259 euro) is bedoeld voor wie elke milliseconde telt. Dankzij een overklokte verversingssnelheid van 420 Hz (400 Hz standaard) en een responstijd tot 0,3 milliseconde reageert het scherm vrijwel direct op elke actie. Dat maakt hem geschikt voor snelle shooters, esports-toernooien en spelers die vloeiende bewegingen en minimale vertraging willen.

Het 24,5-inch formaat is populair onder professionele esports-spelers, omdat het speelveld overzichtelijk blijft zonder dat de ogen veel hoeven te bewegen. De Full HD-resolutie zorgt ervoor dat hoge framerates haalbaar zijn, zelfs met een middenklasse grafische kaart.

©AGON by AOC

Heldere kleuren en vloeiende beelden

De 25G4KUR gebruikt een Fast IPS-paneel met brede kijkhoeken en een kleurdekking van 121 procent sRGB. Het scherm is compatibel met NVIDIA G-SYNC. Adaptive-Sync, zorgt ervoor dat beelden vloeiend blijven zonder haperingen of tearing. DisplayHDR 400 biedt bovendien een iets hoger contrast en betere helderheid dan standaard SDR-monitoren.

Ontworpen voor urenlang gamen

AOC rust de monitor uit met functies die lange gamesessies comfortabeler moeten maken. De flicker-free achtergrondverlichting en blauwlichtreductie verminderen vermoeide ogen, terwijl de ergonomische standaard in hoogte verstelbaar is en kantel-, draai- en rotatiefuncties heeft. Via AOC's G-Menu-software kunnen spelers profielen aanmaken, instellingen aanpassen en de Low Input Lag-modus activeren.