Stabiel filmen met smartphone: Tips en tools

De huidige smartphones hebben uitstekende camera’s om hd-video vast te leggen. Denk aan 4K-resolutie, een dynamisch bereik en een hoop coole opties om live beeldmateriaal te schieten. En toch blijft de belangrijkste factor voor de kwaliteit van het filmpje de persoon die het toestel in handen houdt. Daarom staan we in dit artikel stil bij iets wat typisch een probleem is bij smartphone-opnames, namelijk schokkerige beelden.

Tip: Bekijk ook eens onze cursusbundel Smartphonefotografie.

Digitale of optische stabilisatie

Zelfs al heb je de vaste hand van een hersenchirurg, kleine cameratrillingen zijn niet te vermijden. Vooral bij slechte lichtomstandigheden zijn deze kleine bewegingen funest.

Smartphones beschikken over ingebouwde beeldstabilisatie. Er is optische beeldstabilisatie (OIS: optical image stabilization) en digitale beeldstabilisatie (EIS: electronic image stabilization). Beide technieken compenseren trillingen, maar digitale beeldstabilisatie onderdrukt vibraties via software.

In de praktijk zal EIS het frame van de video kleiner maken om in dat frame een beweging in tegengestelde richting te simuleren. Met OIS meten gyroscopische sensoren de trillingen en verplaatst de lens zich met kleine motortjes in de tegengestelde richting.

Door optische beeldstabilisatie wordt de opname zuiverder. Nog beter is de combinatie van optische en digitale stabilisatie, zoals bij AIS: dat combineert beide technieken door middel van een AI-algoritme.

Investeer in een statief(je)

Als je een opname maakt van één gezichtspunt, gebruik dan een statief. Een klein tafelstatief kost weinig geld en past eenvoudig in de reiskoffer of rugzak. Plaats zo’n statief altijd op een stabiele ondergrond. Het heeft geen zin om het statief neer te zetten op een tafeltje dat trilt wanneer er een vrachtwagen voorbijrijdt.

Overweeg een mobiele stabilizer of gimbal aan te schaffen (tussen 75 en 130 euro). Met zo’n lichtgewicht stabilizer film je vanuit één hand, want het mobiele hulpje werkt als camera-gyroscoop. De elektramotortjes in drie roterende assen (pan, roll en tilt) zorgen dat de smartphone perfect gecentreerd is en dat de horizon ook altijd vlak blijft.

Zo’n hardwarematige stabilizer levert een schokvrij en vloeiend resultaat op.

Juiste houding

Wil je video uit de losse hand schieten, dus zonder statief? Neem dan het toestel met beide handen vast rondom de rand, alsof je door een verrekijker tuurt. Hiermee voorkom je een wazige close-up van je vinger.

Hoe verder je de telefoon van het lichaam houdt, hoe meer je een schokkerig resultaat riskeert. Plaats de ellebogen tegen het lichaam of zoek ondersteuning voor de armen.

Je hoeft uiteraard niet stokstijf te staan. Je kunt een pan of een tilt maken. Beheerste bewegingen voegen veel toe aan een videoproject, bijvoorbeeld wanneer je een landschap in beeld brengt . Zorg in ieder geval dat de camerabeweging gelijkmatig en niet te snel verloopt.

Zoom in met mate

De meeste smartphones hebben een digitale zoom. Dat is slechts een softwaretruc waardoor het lijkt alsof het onderwerp dichterbij komt. Om tijdens de opname in te zoomen zonder de scherpe, levendige kwaliteit te verliezen, heb je een goede optische zoom nodig. Bij een smartphone met meer dan één camera aan de achterkant is vaak een van de lenzen een speciale telelens die gebruikt wordt voor optische zoom.

Toch is het zelfs dan opletten geblazen met zoomen. In professionele films gebruikt de cameraman zelden de zoomlens. De regisseur kiest voor een breed shot en daarna voor een close-up. Hoe goed de lens en de sensor ook mogen zijn, het wordt nooit echt mooi. Hoe meer je inzoomt, hoe groter het risico op een schokkerig beeld, zelfs met beeldstabilisatie.

De oplossing ligt voor de hand: ga dichterbij staan, voor zover dat kan.

Compositie en regel van derden

Niet trillen is één, maar dan is het nog zaak om het onderwerp niet scheef in beeld te brengen. Op het scherm van de smartphone kun je het hulpraster gebruiken om ervoor te zorgen dat de horizon altijd recht is. Bovendien vormen deze lijnen een grafisch steuntje om een goede beeldcompositie te behouden.

Dit raster dien je vooraf te activeren. Op de iPhone ga je naar de Instellingen, vervolgens naar Camera en daar schakel je de optie Raster in. Op een Android-toestel ga je naar de camera-app, waar je het raster inschakelt via het tandwieltje. Bij sommige merken heet deze functie Richtlijnen.

Om een mooie compositie te krijgen, positioneer je het onderwerp niet in het midden, maar net op een hulplijn van het raster en liefst nog op een kruispunt van twee hulplijnen. Wil je bijvoorbeeld een opname maken van een vogel, dan probeer je het hoofd van de vogel op de kruising van een verticale en horizontale lijn te plaatsen.

Geef ruimte achter het onderwerp, zodat de opname een beetje kan ademen. Vermijd bewegingen op de achtergrond die de aandacht van je kijkers zullen afleiden. En wanneer je een close-up van een persoon maakt, is het beter om de bovenkant van hun hoofd af te snijden dan de kin.

De regel van derden is tenslotte een vuistregel die vaak voor een meer interessante compositie zorgt. Het is immers voorspelbaar en saai om het onderwerp altijd in het midden van het beeld te houden. Het raster verdeelt het beeld in negen gelijke vlakken door middel van twee horizontale en twee verticale lijnen. Het is de bedoeling dat je het aandachtspunt op een van de vier kruispunten legt.

Positioneer de horizon van een landschap op de onderste horizontale lijn om meer aandacht voor de lucht te vragen of op de bovenste horizontale lijn om meer aandacht aan het landschap te besteden. Door deze regel van derden dwing je de kijker om rekening te houden met een compositie.