De iPhone in de VS produceren is onrealistisch

‘We gaan ervoor zorgen dat Apple hun verdomde computers en andere dingen in dit land gaat bouwen, in plaats van in andere landen.’ En: ‘Hoe helpt het ons dat het in China wordt gemaakt?’ Het zijn enkele van Trump’s uitspraken over Apple, dat zich volgens hem zou moeten schamen voor het weghalen van Amerikaanse banen. De tientallen miljoenen iPhone’s, iPad’s en Macbooks die het bedrijf jaarlijks wereldwijd verkoopt, worden geproduceerd in lagelonenlanden als China en Vietnam. Dat is voor Apple een stuk goedkoper dan in de VS fabriceren, maar volgens Trump heeft het voor grote werkloosheid gezorgd.

Belastinggeld terughalen

Die banen wil hij terughalen, samen met de miljarden cash die het bedrijf in het buitenland heeft gestald. Schattingen noemen een bedrag van zo’n 180 miljard dollar, waar via ingewikkelde constructies maar weinig belasting over wordt betaald aan de Amerikaanse fiscus. Trump vindt dat niet eerlijk en hij is niet de enige. Voormalig presidentskandidaat Bernie Sanders zei eerder al in voorzichtige woorden dat hij wilt dat Apple stopt met belastingontwijking en de Europese commissie heeft boetes uitgedeeld. De Amerikaanse overheid is daar weer niet blij mee en bekijkt de mogelijkheden om het voor (Amerikaanse) bedrijven gunstiger te maken om hun buitenlandse winsten terug naar de VS te brengen. Die winstbelasting moet de economie stimuleren.  

Gebrek aan (goedkope) arbeidskrachten

Trump herhaalde zijn plannen vorige week in een telefoongesprek met Apple-ceo Tim Cook. Hij probeerde de topman ervan te overtuigen om een grote fabriek in de VS te bouwen en is bereid forse belastingverlagingen door te voeren. Cook lijkt niet enthousiast en reageerde met een zakelijk ‘ik begrijp het’. Een jaar geleden gaf hij – na de uitspraken van Trump – al aan dat de iPhone-productie naar de VS verplaatsen erg lastig is. Er zouden te weinig Amerikanen geschikt zijn voor het fabriekswerk en bovendien ontbreekt de goede productie-infrastructuur waar China al tientallen jaren om bekendstaat. Gonny van der Zwaag van Apple-blog iCulture verduidelijkt: ‘Het is in de VS lastig om goedgeschoolde fabrieksmedewerkers te vinden. Donald Trump wil met zijn plan meer Amerikanen aan het werk krijgen, maar veel zijn niet geïnteresseerd om aan de lopende fabrieksband te gaan staan en onderdelen in elkaar te zetten. In China daarentegen heb je binnen een dag een voetbalveld vol werkwilligen met een goed profiel.’
Dat is belangrijk, want in Apple’s Chinese fabrieken werken bijna één miljoen mensen. De grootste fabriek heeft alleen al honderdduizend medewerkers. Wat ook meespeelt, zijn de lonen van al deze arbeiders. In China betaalt Apple ze naar schatting een paar euro per uur, terwijl het minimumloon in de VS op 7,25 euro ligt. De productie verplaatsen betekent dus een verdubbeling van de loonkosten en met honderdduizenden medewerkers is het logisch dat Apple daar niet happig op is. 

Lees ook: Apple gaat defecte iPhone 6S-accu's gratis vervangen

Hogere kostprijs betekent hogere verkoopprijs

En die goede infrastructuur die China sinds de jaren negentig heeft opgebouwd? Die is er in de VS niet. De industrie rond smartphoneonderdelen is al jaren grotendeels verdwenen en voordat de productie vergelijkbaar is met die van China, zijn we een paar iPhone-generaties verder. Het ligt daarom voor de hand dat als Apple de smartphone in de VS in elkaar laat zetten, het eerst de onderdelen uit China moet importeren. Van der Zwaag: ‘De fabrikant koopt de benodigde delen in bij allerlei partijen in China, en die zitten op een paar kilometer van elkaar. Het verschepen naar de VS neemt langer in beslag en is duurder.’

Om die reden heeft Apple al in juni zijn twee belangrijkste producenten gevraagd een kostenanalyse te maken van een Amerikaanse iPhone-productie. Foxconn verwacht dat de productiekosten zullen verdubbelen en de ander, Petragon, wil er überhaupt niet aan beginnen. Volgens onderzoeksbureau IHS kost de iPhone 7 (32GB) nu 210 euro om te maken, wat betekent dat het in de VS 420 euro zou worden. De hogere productiekosten worden volgens Amerika-econoom Maritza Cabezas van ABN-AMRO ongetwijfeld doorberekend in de verkoopprijs van de smartphone, die nu 769 euro kost. Hoeveel duurder hij wordt durft ze niet te zeggen, maar andere deskundigen hebben het over honderd tot tweehonderd euro. Mogelijk gaat de goedkoopste iPhone straks dus minimaal duizend euro kosten, waardoor hij volgens Van der Zwaag nog moeilijker kan concurreren met goedkopere Android-smartphones. Een duurdere iPhone gaat naar verwachting minder vaak over de toonbank en dat zal Apple voelen in de portemonnee.

Lees ook: Dit moet je weten over het iOS 10-besturingssysteem voor de iPhone

Importheffing

Er is een alternatief: blijven produceren in China. Dat scheelt een enorme logistieke operatie en voorkomt een hogere kost- en verkoopprijs. Op papier dan, want Trump heeft gedreigd een importheffing van 45 procent in te voeren op in China gemaakte producten met de Amerikaanse winkels als eindbestemming. iPhone’s zullen in de VS dan ook duurder worden, maar hoeveel is lastig te voorspellen. Het effect op de Nederlandse markt eveneens. Maar daar komen we naar verwachting ook niet achter, want economen verwachten dat Trump zijn protectionistische plan terugtrekt.

Een Amerikaanse importheffing op Chinese producten zal de VS namelijk meer schade toebrengen dan Trump roept, zegt Cabezas. ‘In handelsrelaties is het gebruikelijk dat wanneer het ene land zijn tarieven verhoogt, het andere land dat ook doet ter compensatie. Maar de VS heeft een tekort op zijn lopende rekening, wat betekent dat het deels afhankelijk is van de vele Chinese investeringen.’ Daarnaast bestaat een groot deel van de Amerikaanse export eigenlijk uit import, met de iPhone als belangrijk voorbeeld. Als die kosten fors stijgen, is dat negatief voor de consumptie en banengroei in de VS. De econome concludeert dan ook dat als Trump een handelsoorlog met China wil voorkomen, de importheffing in de ijskast verdwijnt. Het opzeggen van handelsvragen met andere Aziatische landen is wel mogelijk, net als (afgezwakte) belastingvoordelen voor Amerikaanse bedrijven als Apple.

Lees ook: Onze review van de iPhone 7, een erg goede telefoon

Volgens Van der Zwaag is Apple dol op belastingregelingen en subsidies. ‘De fabrikant wil de iPhone in India verkopen, maar moet dan eerst in het land fabriceren. Er is geld genoeg om een fabriek te bouwen, maar Apple vraagt de overheid alsnog om een gunstige regeling.’ De Apple-blogger acht het dan ook mogelijk dat het bedrijf een financiële deal sluit met Trump’s regering om volgend jaar de duurste iPhone in de VS te laten produceren. Die verschijnt in kleinere aantallen en dus wordt de bulk nog steeds in China gemaakt. Maar zowel Apple als Trump kunnen dan zeggen dat ‘de iPhone wel degelijk in de VS wordt gefabriceerd.’