ID.nl logo
Huis

Alles wat je nodig hebt voor het streamen van audio

Muziek draai je tegenwoordig niet meer vanaf een cd. Je hebt een abonnement op een streaming audiodienst en speelt inhoud draadloos vanaf je smartphone naar je versterker. Uiteraard heb je hiervoor wel de juiste apparatuur nodig. In dit artikel lees je hoe streaming audio werkt, welke diensten je hiervoor kunt gebruiken en wat de beste apparatuur hiervoor is.

Tip 01: Streaming audio

Streamen betekent dat je inhoud van je pc, smartphone of tablet draadloos naar een ontvanger stuurt. Zo’n ontvanger kan een versterker zijn, maar ook een tv of speciaal apparaat dat je aan een luidspreker hangt. Er zijn meerdere protocollen beschikbaar om muziek te streamen en vaak zijn deze protocollen niet compatibel met elkaar. Deze draadloze protocollen kunnen op verschillende manieren naar ontvangende apparaten gestuurd worden, het meest gebruikelijk is dat het via wifi of bluetooth gebeurt.

Zonder goede apps is streaming audio echter niet compleet. Je moet beschikken over een grote collectie audiobestanden op je harde schijf, of een abonnement hebben op een streaming muziekdienst om het meeste uit het streamen van muziek te halen. Spotify is de bekendste streaming muziekdienst, maar ook diensten als Deezer, Apple Music, Tidal en Google Play Music hebben veel gebruikers. Elke app heeft een vergelijkbare database, maar er zitten kleine verschillen in. Ook de afspeelkwaliteit kan per dienst of aangeboden abonnement verschillen. Op alle hier genoemde overwegingen gaan we in deze checklist dieper in.

©PXimport

Stream naar een versterker, tv of speciaal apparaatje dat je aan een luidspreker hangt

-

Tip 02: Wifi of bluetooth

Of je streamt via wifi of bluetooth, hangt sterk af van je wensen. Wil je alleen in je huis streamen, dan is wifi meestal de beste optie, omdat het stabiel is en een veel groter bereik heeft dan bluetooth. Voor bluetooth moeten het zendende en ontvangende apparaat zich in de buurt van elkaar bevinden. Muren en ramen beïnvloeden het bereik in grote mate en bluetooth-apparaten moet je voor gebruik koppelen. Dat werkt als volgt. Op je iPhone of iPad zet je bluetooth aan via Instellingen / Bluetooth en tik je op een apparaat dat in de lijst wordt getoond. Als de apparaten met elkaar zijn gekoppeld, kun je muziek van je iPhone naar het ontvangende apparaat zenden. Op een Android-toestel vind je het bluetooth-menu bij Instellingen / Netwerken / Bluetooth, het koppelen werkt hetzelfde.

Wifi heeft een veel groter bereik en je hoeft apparaten niet met elkaar te koppelen. Je zorgt er simpelweg voor dat beide apparaten op hetzelfde netwerk zijn aangesloten, waarna je muziek van het ene naar het andere apparaat kunt streamen. Wil je buitenshuis muziek van je smartphone naar een mobiele luidspreker streamen, dan gaat dit via bluetooth, aangezien je hier in de meeste gevallen geen wifi-netwerk tot je beschikking hebt en bij de speaker in de buurt blijft. In de volgende tips bespreken we eerst de wifi-mogelijkheden, in tip 7 gaan we verder op bluetooth in.

Tip 03: Goedkoop streamen

Verreweg de goedkoopste oplossingen komen van twee grote bekende spelers: Apple en Google. Apple heeft het AirPlay-protocol, Google noemt zijn protocol Cast. In beide gevallen koop je een speciaal apparaat dat je via aan je bestaande audioapparatuur hangt. Je streamt vanaf je smartphone via wifi het signaal naar het AirPlay- of Chromecast-apparaat, die het vervolgens doorgeeft aan bijvoorbeeld een luidspreker, versterker of tv. Deze opties zijn helaas niet compatibel met elkaar: je kunt geen AirPlay-signaal naar een Google Cast-apparaat streamen. Over AirPlay in tip 4 meer en over Cast in tip 5.

Een andere naam die je veel ziet, is Spotify Connect. Dit is een protocol waarmee je muziek van je ene naar je andere Spotify-apparaat kunt sturen. Als je op je smartphone bent ingelogd op Spotify kun je bijvoorbeeld de audio naar je pc met Spotify sturen. Je hebt voor Spotify Connect wel een Premium-abonnement nodig. Spotify Connect werkt overigens niet alleen op je pc, smartphone of tablet, ook sommige luidsprekers ondersteunen tegenwoordig Spotify Connect. Het signaal verstuur je via je wifi-netwerk. 

©PXimport

AirPlay, Google Cast en Spotify Connect zijn helaas niet compatibel met elkaar

-

Tip 04: AirPlay

Maar voor welke van deze opties moet je nu kiezen? We bespreken AirPlay en Google Cast apart. AirPlay is de beste optie als je veel Apple-producten in huis hebt. Je hoeft geen extra software te installeren, want AirPlay wordt standaard ondersteund door je iPhone, iPad en Mac. Om muziek naar een versterker of luidspreker te streamen, heb je een AirPort Express nodig. Dit is een wit kastje dat je op je wifi-netwerk aansluit. Aan de achterkant vind je een minijack-aansluiting waarmee je via een kabel een verbinding naar je versterker of luidspreker trekt.

Op je iPhone veeg je nu naar boven om het grijze bedieningspaneel tevoorschijn te toveren. Het tweede tabblad heet Muziek en onderaan selecteer je de AirPort Express. Alle audio van je iPhone wordt nu naar de AirPort Express gestuurd, dit betekent ook dat berichtgeving van apps doorgestuurd wordt. Wil je alleen audio van specifieke apps streamen, dan doe je dit vanuit de app zelf. In Spotify tik je bijvoorbeeld op Apparaten beschikbaar. Als er AirPlay-compatibele apparaten in je wifi-netwerk zijn te vinden, zie je deze nu gelijk in de lijst en kun je er muziek naar streamen. Een andere optie is om een tweedehands Apple TV aan te schaffen. De nieuwste Apple TV heeft geen audio-uitgang meer, oudere modellen hebben dit wel. Naast audio kan dit apparaat ook beeld ontvangen van je iPhone, iPad of Mac. De Apple TV sluit je via een hdmi-kabel aan op je televisie, de digitale audio-uitgang sluit je via een toslink-kabel aan op je versterker met digitale ingang. Een audiokabel wordt bij beide apparaten niet meegeleverd overigens. Streamen via AirPlay kan overigens ook via Windows, maar alleen vanuit iTunes.

©PXimport

Tip 05: Chromecast

Google heeft een gelijksoortig systeem, genaamd Cast. De normale Chromecast sluit je via een hdmi-kabel op je tv aan, maar de Chromecast Audio is speciaal gemaakt voor het streamen van muziek. De Chromecast Audio heeft twee aansluitingen, met de meegeleverde minijack-kabel sluit je het apparaat aan op een luidspreker of op de aux-ingang van je versterker. Als je versterker een tulp-aansluiting heeft, moet je even een minijack-naar-tulp-kabel aanschaffen. Aan de andere kant heeft de Chromecast een usb-aansluiting, met de meegeleverde usb-kabel en stekker sluit je het apparaatje aan op een stopcontact. Net als de AirPort Express verbind je de Chromecast Audio met je wifi-netwerk. Om muziek van je smartphone of tablet te kunnen streamen naar de Chromecast Audio, heb je de app Google Home nodig. Met deze app kun je meerdere Google-appaten configureren en beheren. Het grote voordeel van de Chromecast Audio is dat het zowel door Android- als iOS-apparaten aan te sturen is, en dat het een goedkope optie is.

©PXimport

Tip 06: Multiroom

Een ander voordeel van de Chromecast Audio ten opzichte van de AirPort Express is dat je de Chromecast Audio in kunt zetten voor multiroom-audio. In de app combineer je twee Chromecast Audio-apparaten tot één virtueel apparaat. Heb je dus een Chromecast Audio aan je geluidssysteem bij je televisie hangen en eentje in je keuken, dan kun je naar beide apparaten tegelijk streamen. Dit doe je door in de app Google Home op het blauwe icoontje te tikken en achter een apparaat in het lijstje voor Groep maken te kiezen. Selecteer minstens twee apparaten en geef onder Groepsnaam een goede naam aan.

Handig is om bijvoorbeeld de naam van de ruimtes waar de Chromecast Audio-apparaten zich bevinden, in de groepsnaam te verwerken. Heb je er één in de keuken en één in de woonkamer, dan noem je je groep bijvoorbeeld Woonkamer en Keuken. Als je nu vanuit een app audio naar deze groep wilt sturen, zie je meteen de namen van de ruimtes waar het heen wordt gestreamd. Wil je alle inhoud van je smartphone naar een Chromecast streamen, dan kun je vanuit de Google Home-app op de drie streepjes tikken en kiezen voor Scherm/audio casten. Als je problemen ondervindt bij de weergave van audio in verschillende ruimtes, dan kun je een vertraging per apparaat aangeven. Dit doe je bij Instellingen / Geavanceerd / Correctie van groepvertraging.

Je kunt de Chromecast Audio inzetten voor multiroom-audio

-

Tip 07: Bluetooth

©PXimport

De hiervoor besproken mogelijkheden werken via wifi. Het alternatief is bluetooth, dat voor- en nadelen heeft. Zoals in tip 2 genoemd, moet je een smartphone of tablet eerst met je bluetooth-apparaat koppelen, en de apparaten mogen zich niet te ver weg van elkaar bevinden. Waar de geluidskwaliteit en stabiliteit in de beginjaren van bluetooth belabberd waren, is de technologie inmiddels bij versie 5 aanbeland en het bereik, de stabiliteit en geluidskwaliteit worden constant verbeterd.

Wil je audio direct naar een luidspreker streamen, dan heb je vaak te maken met luidsprekers die alleen bluetooth ondersteunen. En vrijwel alle moderne versterkers hebben bluetooth aan boord, daarom is het gemakkelijk om muziek te streamen via deze technologie. Wil je muziek draadloos van je smartphone of tablet naar je autoradio streamen? Dan gaat dit in de meeste gevallen ook via bluetooth. Sommige nieuwe auto’s ondersteunen CarPlay van Apple, dit is een manier om niet alleen muziek, maar ook het beeld en geluid van navigatie-apps over de interne boordcomputer en luidsprekers van je auto te laten klinken.

A2DP

Bluetooth is een verzamelnaam voor verschillende draadloze standaarden. Als er op de verpakking van een apparaat alleen een bluetooth-logo staat, betekent dit nog niet dat het apparaat geschikt is voor draadloze audio. Hiervoor moet je bluetooth-apparaat A2DP ondersteunen. Een andere naam voor A2DP is Advanced Audio Distribution Profile.

Direct naar een luidspreker streamen? Dan heb je vaak bluetooth nodig

-

Tip 08: Andere systemen

Tot zover de goedkopere oplossingen. Heb je iets meer geld te besteden, of ben je toch van plan nieuwe luidsprekers aan te schaffen, dan kun je ook in echte multiroom-systemen investeren. Sonos heeft een stabiel systeem met luidsprekers die je via apps voor iOS en Android kunt aansturen. Met Sonos kun je gemakkelijk muziek naar meerdere luidsprekers streamen, het nadeel is wel dat elke luidspreker minstens 200 euro kost en je dus heel wat geld moet uitgeven voor een echt multiroom-systeem. De luidsprekers van Sonos zijn overigens vochtbestendig en kun je dus prima in de badkamer plaatsen. Via de app combineer je twee Sonos-luidsprekers tot een stereopaar. Naast Sonos hebben ook onder andere Teufel en Denon goede systemen op de markt. Teufel verovert met de serie Raumfeld de huiskamer, Denon heeft de HEOS-serie om je van multiroom audio te voorzien.

Play-Fi is een redelijk nieuw alternatief en geschikt als je veel waarde hecht aan hoge kwaliteit audio. Je kunt ongecomprimeerde audioformaten zoals wav en aif via de lucht afspelen, iets wat met de andere protocollen niet lukt of slechts beperkt mogelijk is.

©PXimport

Tip 09: Apps

Elke streaming-muziek-app biedt verschillende abonnementen aan. In de meeste gevallen kost een volledig abonnement waarbij je ongelimiteerd muziek kunt streamen zo’n tien euro. Sommige aanbieders bieden daarnaast light-versies van hun abonnementen aan voor een gereduceerd bedrag. Bij zo’n abonnement heb je dan bijvoorbeeld niet de mogelijkheid om de mobiele app te gebruiken, maar kun je alleen muziek via de pc-versie luisteren.

Ook kan het zijn dat je met een gereduceerd abonnement muziek niet tijdelijk offline kan opslaan. Het offline opslaan van muziek is handig als je eens geen internetverbinding hebt en toch van je favoriete muziek wilt kunnen genieten. Overigens worden de liedjes niet als standaard mp3-bestanden op je apparaat opgeslagen, je kunt dus niet een bestand offline opslaan en vervolgens naar een ander systeem kopiëren.

Bijna alle populaire en moderne muziek is te vinden in de databases van de grote spelers, bij klassieke muziek en wereldmuziek kun je soms wel tevergeefs zoeken naar bepaalde dingen. Sommige grote artiesten zoals Taylor Swift hebben besloten om hun muziek niet voor streamingdiensten (of alleen voor sommige diensten) beschikbaar te stellen. Andere artiesten hebben een deal met een specifieke streamingdienst voor een bepaalde tijd, in die tijd is het nieuwe album niet via de andere streamingdiensten te beluisteren.

©PXimport

Welke streamingdienst?

Als je wilt weten wat precies de verschillen zijn tussen de bekende streaming-muziekdiensten, neem dan een kijkje op deze Wikipedia-pagina. Hier staat van elke beschikbare streamingdienst of het voor jouw systeem beschikbaar is, hoeveel liedjes er in de database staan en of de dienst onbetaalde abonnementen aanbiedt.

Kooptips

Om optimaal van je gestreamde muziek te kunnen genieten, is het belangrijk dat je over goede apparatuur beschikt. In dit overzicht vind je drie opties die je in je woonkamer kunt installeren.

Google Chromecast Audio

Prijs: € 39,- Googles oplossing voor het streamen van muziek is verreweg de goedkoopste. Het ronde apparaatje sluit je aan op je luidsprekers of versterker en via de app Google Home stream je muziek naar de Chromecast Audio. De app is zowel voor Android als iOS beschikbaar en dit maakt het een goede oplossing om met zo veel mogelijk apparaten muziek naar je luidsprekers te streamen. Met Chromecast Audio zijn ook multiroom-audio-oplossingen mogelijk, al hangt de kwaliteit sterk af van je wifi-netwerk en of er obstakels in de weg staan.

Apple AirPort Express

Prijs: € 109,- De AirPort Express is een stuk duurder dan de Chromecast Audio van Google, maar naast het streamen van audio kun je ook draadloos printen met een AirPort Express. Het apparaat kan bovendien middels een ethernetkabel aan je router worden verbonden. De AirPort Express heeft een minijack-aansluiting die als analoge en als digitale poort kan dienen. Een nadeel van het AirPlay-protocol is dat het vrijwel alleen op Apple-apparatuur werkt: Android- en pc-gebruikers hebben pech of moeten specifieke Apple-software zoals iTunes gebruiken.

©PXimport

Sonos PLAY:1

Prijs: € 229,- De goedkoopste luidspreker van Sonos is de Play:1. Voor 229 euro heb je een vochtbestendige luidspreker die je vanuit apps voor iOS of Android meteen kunt aansturen, je hebt geen andere apparatuur nodig. Het voordeel ten opzichte van AirPlay of Chromecast is dat je met Sonos ook lossless-formaten als flac kunt afspelen via je thuisnetwerk. Naast de PLAY:1 zijn er ook krachtigere luidsprekers op de markt; de PLAY:3 en PLAY:5.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?
© ID.nl
Huis

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

💡 Tip: Gebruik letters voor extra veiligheid

Veel mensen denken dat ze bij het vergrendelen van hun telefoon vastzitten aan een cijfercode, maar dat is niet zo. Je kunt ook kiezen voor een alfanumeriek wachtwoord (een combinatie van cijfers, letters en tekens). Dit is vele malen moeilijker te kraken dan een traditionele cijfer-pincode.

Zo stel je het in:

iPhone: Ga naar Instellingen > Face ID en toegangscode > Wijzig toegangscode. Tik vervolgens op het blauwe tekstje 'Toegangscode-opties' en kies voor 'Aangepaste alfanumerieke code'.

Android: Ga naar Instellingen > Beveiliging > Schermvergrendeling. Kies hier niet voor 'Pincode', maar voor de optie 'Wachtwoord'.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Hoe zit het met privacy?

Een veelgehoorde zorg: "Ik wil niet dat mijn biometrische gegevens in de cloud staan." We kunnen je geruststellen. Bij moderne smartphones worden je gezicht of vinger lokaal opgeslagen in een speciale, zwaarbeveiligde chip in de telefoon (de Secure Enclave). Deze data verlaat je telefoon nooit. Er wordt ook geen foto van je vinger opgeslagen, maar een versleutelde wiskundige code. Zelfs als de servers van de fabrikant gehackt worden, liggen jouw biometrische gegevens niet op straat.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten


Bescherm je smartphone optimaal met een stevig telefoonhoesje.

Zo blijft je toestel in topconditie, hoe je het ook ontgrendelt!
▼ Volgende artikel
Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3
© ID.nl
Huis

Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Brede ondersteuning

Wat erg prettig is aan Gimp is dat het programma beschikbaar is voor verschillende platformen. Voor dit artikel bekeken we versie 3.0.4. Deze versie is er voor Windows, Linux en macOS. Zorg bij Windows voor Windows 10 of hoger en bij macOS voor versie 11 of hoger. Je vindt de nieuwste edities via www.gimp.org/downloads.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Handig: de aangepaste gebruikersomgeving bewaren.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

In het zoekoverzicht kun je zoeken naar specifieke opties die je niet snel kunt vinden.

Meerdere schermen

Als je gebruikmaakt van meerdere schermen, kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Zo kun je de vensters naar een ander scherm verplaatsen. Kies voor Beeld / Verplaatsen naar scherm. Ook kun je individuele vensters naar een ander scherm verplaatsen. Klik op het kleine pictogram rechtsboven (Tabblad configureren) en kies Verplaatsen naar scherm.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Je kunt zelf een afbeelding schalen.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

In de linkeronderhoek vind je details van geselecteerde acties.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

De geschiedenis geeft een overzicht van de gedane bewerkingen.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Gimp heeft een flinke verzameling filters.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Afbeeldingsinfo

Heb je een bestand geopend en wil je alles weten over de afmeting, resolutie, bitdiepte en andere belangrijke gegevens? Kies Afbeelding / Afbeeldingsinfo. Of nog sneller: druk op de toetscombinatie Alt+Enter. Het venster bestaat uit drie tabbladen, waarbij Eigenschappen de meeste informatie bevat. Neem ook een kijkje bij Afbeelding / Metadata / Metagegevens bekijken. Hier vind je aanvullende informatie over het document.

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Bepaal in welke bestandsindeling je de afbeelding wilt bewaren.

Xcf-bestand verkleinen

Afhankelijk van de complexiteit kan een xcf-bestand flink in omvang toenemen. Heb je behoefte aan een compactere omvang, dan kun je een betere compressie selecteren. Kies Bestand / Opslaan (XCF). In het nieuw geopende venster zet je een vinkje bij Dit XCF-bestand opslaan met betere maar tragere compressie. Houd er rekening mee dat je het bestand vervolgens alleen in de nieuwste versies van Gimp kunt gebruiken: in oudere edities kan het mogelijk niet worden ingelezen.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Bespaar tijd door een standaardafbeelding te definiëren.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.