Computers zijn complex en de mogelijkheden met de vele componenten op de markt zijn eindeloos. Ga je een gaming-pc samenstellen, wat past dan goed bij elkaar? In dit artikel zetten we vijf systemen uiteen, van budget-pc's tot high-end-modellen. Gebruik de voorbeelden gerust om je eigen game-pc op te baseren!

Instapcomponenten zijn voor systemen primair bedoeld voor populaire, lichtere games (naast Fortnite zijn dat bijvoorbeeld League of Legends en de WarGames-spellen). Met een instap-game-pc zul je praktisch elk spel wel kunnen spelen, maar zwaardere games werken alleen met een lagere beeldkwaliteit.

Voor de mid-range richten we ons op gamers die alle moderne games met hoge instellingen in beeld willen brengen, of games juist op zeer hoge framerates willen spelen voor bijvoorbeeld competitief online gamen met snelle gamemonitoren.

Bij de adviezen voor de high-end-pc’s richten we ons op de groep mensen die niet alleen alles willen kunnen spelen op hogere resoluties (27inch-schermen met 2560 × 1440p, 34inch-ultrawides met 3440 × 1440p of 4K-schermen), maar feitelijk alles met hun pc willen kunnen doen wat denkbaar is.

Hieronder vind je in één oogopslag vijf soorten configuraties. Onder de afbeelding gaan we per component dieper op ieder systeem in. Denk uiteraard aan het soort videokaart, maar ook zaken als opslag, voeding en de behuizing komen aan bod.

Het is belangrijk te onthouden dat de adviezen wat betreft instap, mid-range, en high-end geen harde regels zijn. Je kunt normaliter prima mixen en matchen, afhankelijk van je eigen wensen. Wil je je games ook streamen of opnemen? Pak dan een wat zwaardere processor en wat extra opslag. Mag jouw game-pc iets duurder zijn dan de mid-range-optie, maar is de hele high-end-lijst je te gortig? Combineer dan gerust zaken van beide. Let alleen op dat je geen Intel-moederborden met AMD-processors gaat combineren of omgekeerd, dan heb je een heel slecht weekend voor de boeg.

©PXimport

Videokaart

De videokaart is zonder twijfel het meest cruciale onderdeel van je game-pc. Hij bepaalt grotendeels hoe soepel games lopen en hoe goed ze voor de dag komen. Met slechts twee fabrikanten (Nvidia en AMD) aan de basis van elke moderne videokaart, is de juiste kiezen niet heel lastig: koop een zo snel mogelijke als je budget toestaat.

©PXimport

Budget-videokaart

Voor de instap-pc strijden de Nvidia GeForce GTX 1050 Ti (4 GB) en de AMD Radeon RX 570 (4 GB) tegen elkaar. Beide kosten tussen de 150 en 200 euro. De Nvidia-chip is zuiniger, maar de AMD Radeon RX 570 biedt op zijn prijspunt flink betere prestaties. Ook FreeSync is een sterk argument in het voordeel van AMD, hierdoor komen zwaardere games beter naar voren op een FreeSync-scherm. Nvidia’s tegenhanger G-Sync is even capabel, maar dat zien we praktisch alleen in luxe, dure schermen terug. Daardoor is de AMD RX 570 overtuigend onze aanrader in het instapsegment. We raden je af te besparen met een goedkopere RX 560 of GTX 1030 of 1050: daar lever je heel veel prestaties mee in.

Mid-range-videokaart

Voor een mid-range-pc kijken we richting de Nvidia GeForce GTX 1060 (6 GB) of de AMD Radeon RX 580 (8 GB), te koop vanaf ca. 250 euro. Beide kaarten zijn uitstekend geschikt voor het spelen van zwaardere of zeer snelle games op full hd. Een echt betere keuze is er niet. Beide hebben hun sterke kanten: ze zijn grofweg even snel, Nvidia is iets zuiniger wat fijn is in compactere behuizingen, AMD heeft wederom FreeSync als voordeel. Ons advies is een leuke aanbieding op te zoeken, denk aan een extra scherpe prijs of wat gratis games bij je aanschaf. Valt een GTX 1070 of RX 590 binnen je budget? Pak die upgrade dan mee.

High-end-videokaart

Het high-end-segment wordt gedomineerd door Nvidia. Een incidentele aanbieding van de AMD Radeon Vega kan interessant zijn, maar het zijn de GeForce-kaarten die dit segment domineren. Koop de beste chip die je budget toestaat: een RTX 2070 is een mooie kaart voor 1440p-gaming, maar het zijn de RTX 2080 en extreem dure RTX 2080 Ti die de beste prestaties bieden als je het geld ervoor over hebt. Tip: als je nog een GTX 1080 Ti op de kop kunt tikken, doe dat dan gerust: dat is bijna een RTX 2080-prestatie voor flink minder geld.

Processor

De processor is de motor van de typische computer en bepaalt veelal waar die toe in staat is. Bij een game-pc ligt de nadruk primair op de videokaart, maar een slechte processor kan wel degelijk de prestaties nekken. De juiste balans zoeken is wat we hier gaan doen, want extra budget geven we veelal liever aan de videokaart uit dan aan de processor.

©PXimport

Budget-processor

Voor een instap-game-pc kijken we direct naar de AMD Ryzen 5 2600. Zes cores met multi-threading (6 cores, 12 threads) is eigenlijk geen instapprocessor meer, maar met een prijs van 170 euro is het een uitstekende koop. Een Intel Core i3-8100 zou eigenlijk genoeg zijn voor de doelstelling, maar deze is in prestaties met z’n vier cores en vier threads zo veel beperkter, dat we het die twee tientjes besparing niet waard vinden. Bijkomend voordeel: met de genoemde AMD-processor heb je ook meteen de prestaties in huis mocht je bijvoorbeeld Fornite willen streamen of af en toe een video renderen voor YouTube. Al raden we ons mid-range AMD-processoradvies aan als je fanatiek wilt gaan streamen.

Mid-range-processor

Ook voor de mid-range-pc heeft Intel het lastig. De Intel Core i5-9600K zou perfect zijn, maar 300 euro voor een processor met zes cores en zes threads is wel gortig. De AMD Ryzen 7 2700X met acht cores en zestien threads is maar ietsjes duurder, en de Ryzen 7 2700 is goedkoper en kan handmatig worden opgevoerd naar hetzelfde niveau. Puur voor gaming is de Core i5 leuk, maar mocht je je pc iets breder willen inzetten, dan zouden we toch serieus naar de Ryzen 7-serie kijken.

High-end-processor

In het high-end-segment heeft AMD het weer moeilijk. De Ryzen 7 2700X zou even goed staan in een high-end-game-pc, maar de echt ultieme gameprestaties liggen toch bij Intel. De Intel Core i7-9700K (8 core, 8 thread) is per core dermate snel dat dit voor de meeste games ideaal blijkt. Daarmee is het de ultieme pure game-processor. Doe je ook veel creatieve zaken met je computer, overweeg dan de Intel Core i9-9900K: de ultieme (doch prijzige) consumentenprocessor van dit moment.

Let wel op dat Intel de laatste tijd moeite heeft met het in toom houden van de prijzen: 200 euro meer betalen voor een i7-9700K boven een Ryzen 7 2700X gaat erg ver. Mocht dat nog het geval zijn wanneer jij je game-pc laat/gaat bouwen, kies dan gerust de AMD Ryzen 7 2700X, ook voor je high-end-game-pc.

Moederbord

Twee zaken zijn belangrijk in een moederbord: zorgen dat hij jouw processor aankan én dat hij wat aansluitingen betreft voldoet. Heb je bijvoorbeeld veel usb-apparaten, of speakers met een optische ingang, dan moet je wel zorgen dat je moederbord daar de aansluitingen voor heeft. Heb je geen netwerkkabel bij je computer, dan is een model met goede wifi handig. Omdat er te veel wensen zijn om te bespreken raden we aan bij twijfel navraag te doen.

©PXimport

Budget-moederbord

Bij de AMD Ryzen 5 2600 van de instap-game-pc pakken wij de Gigabyte Aorus B450 PRO (110 euro): een solide middenklasser met genoeg aansluitingen voor de meeste doeleinden. Wil je wifi, dan is de iets duurdere en iets luxer ogende MSI B450 Gaming Pro Carbon AC (140 euro) een goede keuze.

Mid-range-moederbord

Ga je voor de AMD Ryzen 7 2700X in een mid-range- of zelfs high-end-systeem dan adviseren we een iets steviger moederbord. De ASUS Prime X470-PRO (175 euro) of de lastig verkrijgbare MSI X470 Gaming Pro Carbon (indien te vinden voor 180 euro) zijn dan uitstekende complete opties. Die hebben o.a. uitstekende geluidskwaliteit en meer aansluitingen dan de meeste mensen kunnen gebruiken. Wil je wifi, dan scoort de Gigabyte Aorus X470 Gaming 5 WiFi (200 euro) hoge ogen.

High-end-moederbord

Ga je voor de Intel Core i5-9600K of i7-9700K, dan heb je een Z390-moederbord nodig. Praktisch elk model rond de 200 euro voldoet. Positieve uitschieter is de Gigabyte Z390 Aorus Pro (200 euro), die met zijn uitzonderlijk sterke stroomvoorziening op dat prijspunt veel waarde biedt. Wil je veel verschillende RGB-onderdelen aan elkaar koppelen? Dan kijken we naar ASUS, want die heeft de RGB-sync-software verreweg het best voor elkaar.

Werkgeheugen (RAM)

©PXimport

Van instap- tot en met high-end-game-pc’s is 16 GB geheugen ideaal; games die meer nodig hebben wij nog niet ontdekt. Als je echt krap bij kas zit, kun je voor je instap-pc 8 GB geheugen gebruiken, maar die paar tientjes besparing is lastig aan te raden voor een allround-game-pc. AMD-processors profiteren in de regel van wat sneller geheugen (een 3200MHz-kit heeft de voorkeur). De Corsair Vengeance LPX CMK16GX4M2B3200C16 wordt door ons veel gebruikt en is zowel compatibel met Intel als AMD en ook scherp geprijsd.

Wil je liever wat meer bling? De Corsair Vengeance RGB PRO CMW16GX4M2C3200C16 werkt eveneens op Intel en AMD, en komt met een flinke berg RGB-verlichting en goede software. In geval van twijfel kan je altijd afgaan op de QVL: de lijst met de geheugenkits die door de moederbord-fabrikant zijn getest op compatibiliteit.

Opslag (hdd en/of ssd)

©PXimport

Eigenlijk mag een ssd in een pc anno 2019 niet ontbreken. Je games draaien er niet sneller door, maar je hele pc voelt lekker vlot aan en games starten wel degelijk vlotter. Wil je echt op de centen letten, dan is een harde schijf van 1 TB zoals de WD Blue 1TB voor zo’n vier tientjes prima. Je games draaien dan even goed, maar de pc voelt wel trager en zal meer geluid maken.

Wij zouden dus minimaal een 1TB-ssd kopen (ca. 150 euro). Dan start je game-pc vlot op, voelt hij bij dagelijks gebruik ook lekker snel en starten je games eveneens razendsnel op. En met 1 TB heb je genoeg ruimte voor Windows, een forse fotocollectie en een dozijn AAA-games: perfect voor zowel instap-, mid-range- als high-end-game-pc’s. Wil je als high-end-koper niet te krap zitten? Koop dan twee 1TB-ssd’s, dat kost je in de regel een stuk minder dan één ssd van 2 TB.

Voeding

Een slechte voeding is funest voor de levensduur van alle onderdelen in je computer, dus raden we altijd aan om een echte A-kwaliteit voeding aan te schaffen. Maar hoe bepaal je wat een goede voeding is? Helaas is daar geen eenzijdig antwoord op, maar staar je in elk geval niet blind op het maximale vermogen, dat zegt niets over de kwaliteit.

©PXimport

Budget-voeding

Voor onze instap-game-pc gaan we voor de Cooler Master MWE Bronze 450, een recent uitgebracht model dat een redelijke kwaliteit biedt voor een lagere prijs dan de meeste directe concurrenten. Hij is ook redelijk zuinig en 450 watt is ruim genoeg voor de combinatie van Ryzen 5 en Radeon RX 570.

Mid-range-voeding

Voor ons mid-range-model gaan we iets hoger zitten: de Corsair RM550x en de Seasonic Focus Plus Gold 550 bouwen op iets betere componenten, zijn wat zuiniger, en komen met een veel langere garantie: respectievelijk 10 en 12 jaar.

High-end-voeding

Voor ons high-end-systeem houden we dezelfde modellen aan als voor mid-range. Ga je echter voor een AMD Radeon Vega 64 of een Nvidia GeForce GTX 1080 Ti, RTX 2080 of RTX 2080 Ti? Dan zouden wij de 650watt-varianten pakken voor wat extra ruimte voor wat overklokken of veel extra componenten. Ga je extreem overklokken met een high-end-cpu en RTX 2080 Ti? Maak er dan een 750watt-variant van.

Behuizing

Over smaak valt niet te twisten, al vinden we de écht goedkope cases niet interessant meer. Deels te danken aan de stand van de dollar, deels aan het feit dat er tussen 60 en 80 euro echt uitstekende cases op de markt te vinden zijn.

©PXimport

Budget-behuizing

Met 59 euro is de Phanteks P300 (verkrijgbaar in drie kleuren) onze budgetklapper: compact, chic, voorzien van glas en prettig te bouwen. Als je per sé nog een tientje moet besparen is de Cooler Master MasterBox Lite 5 te overwegen.

Mid-range-behuizing

De middenklasse wordt gedomineerd door de circa 75 euro kostende NZXT H500. Die is net wat netter afgewerkt, koelt wat beter en komt met een extra ventilator. Eigenlijk kunnen we stellen dat dit ook een prima basis vormt voor een high-end-game-pc, stop extra budget liever in de videokaart. Wil je liever een behuizing waar je niet in kunt kijken? Dan is de Fractal Design Meshify C (80 euro) onze favoriet.

High-end-behuizing

Ga je voor een echte high-end en wil je toch wat luxers? Rond de 130 euro vinden we de extreem indrukwekkende NZXT H700. Flink zwaardere kwaliteit, vier ventilatoren en eveneens leverbaar in meerdere kleuren. Mag het nog duurder? Spiek dan eens naar de Cooler Master SL600M. Uitstekende koeling, prachtige aluminium afwerking, ingebouwde fan controller en de usb-poorten lichten op als je hand in de buurt komt. Prijzig, maar wel wat bijzonders.

Koeler

Een stevige processor profiteert al snel van een apart aan te schaffen processorkoeler. Die houdt je systeem koeler, stiller en geeft je ruimte om te overklokken. Zit je echt krap? Houd dan de meegeleverde koeler van je AMD Ryzen 5 2600 aan. Die voldoet en je gameprestaties leiden er niet onder. Heb je een beetje budget over? Pak dan een Gelid Phantom Black of een Cooler Master Hyper 212 Black Edition. Krachtiger, met ca. drie tientjes niet duur en ze zien er nog strak uit ook.

©PXimport

Voor zowel onze mid-range- als high-end-game-pc’s is de Scythe Mugen 5 PCGH al tijden ongeslagen, vooral wat prijs-prestatieverhouding betreft: voor ca. 50 euro kan hij een dikke Ryzen 7 of Intel Core i5 en i7 in stilte koelen. Waterkoeling is zeker een leuk alternatief, de NZXT Kraken X62 oogt prachtig en koelt nog beter. De Corsair H-series RGB Platinum vormen een mooi alternatief en de Cooler Master ML240R laat zien dat RGB-waterkoeling ook betaalbaar (doch wat luider) kan zijn. Die investering is puur voor een luxere uitstraling.

Monitor

Welke game-pc je ook koopt, uiteindelijk bepaalt de laatste schakel in grote mate jouw ervaring: de monitor. Het loont dan ook om game-pc en monitor op elkaar af te stemmen.

©PXimport

Budget-monitor

Voor onze instap-game-pc is de Iiyama G-Master G2530HSU een uitstekende budget-keuze. Voor nog geen 140 euro hebben we daar een gebalanceerd scherm dat net even wat sneller is dan de rest in zijn prijsklasse (75 Hz in plaats van 60 Hz) en FreeSync biedt.

Mid-range-monitor

Het grootste probleem van die Iiyama is dat nog snellere gamemonitoren vandaag de dag veel goedkoper zijn geworden. Een AOC C24G1 met 144 Hz is al voor 169 euro te koop. Dat is een vlot game-scherm plus een capabele allrounder voor een te aantrekkelijke prijs om te laten liggen. We noemen deze als aanrader voor een mid-range-pc, maar mocht je 30 euro overhouden na aanschaf van je instap-game-pc is deze upgrade wel de moeite waard.

High-end-monitor

Met het high-end-systeem kun je twee kanten op: iets groter en 1440p, of juist extra breed. Wil je één maatje groter, een hogere resolutie (WQHD), snel, degelijk en goedkoop? Dan is de AOC AG271QX voor zo’n 400 euro uitstekend. Je mist dan de G-Sync voor je high-end-gpu van Nvidia, maar daar is de prijs ook naar. De iets betere, nog snellere ASUS ROG Swift PG278QR van 165 Hz heeft wel G-Sync, maar is met 600 euro ook een stuk duurder.

Liever adviseren wij dan de nog iets luxere ASUS ROG Swift PG279Q: degelijk, snel en voorzien van G-Sync. En die is met een goed ips-paneel aan de basis ook goed bruikbaar voor creatieve taken zoals foto- of videobewerking: een prachtig luxepaard.

Liever de breedte in? Dat snappen we, want de game-ervaring op een ultrawide-monitor van 34 of 35 inch is fantastisch. Daarvoor zul je wel een spaarpotje nodig hebben, want een gaming-ultrawide is niet goedkoop en bij voorkeur heb je minimaal een GeForce RTX 2080 als videokaart. Met 649 euro is de BenQ EX3501R, een va-scherm van 35 inch met 100 Hz, een uitstekende en nog relatief betaalbare optie. De ca. 850 euro kostende AOC AG352UGC6 met zijn 120 Hz en G-Sync-paneel won recent onze ultrawide-monitorentest en is ons advies als je een luxe ultrawide zoekt voor het gamen op je high-end-game-pc.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.