Computers zijn complex en de mogelijkheden met de vele componenten op de markt zijn eindeloos. Ga je een gaming-pc samenstellen, wat past dan goed bij elkaar? In dit artikel zetten we vijf systemen uiteen, van budget-pc's tot high-end-modellen. Gebruik de voorbeelden gerust om je eigen game-pc op te baseren!

Instapcomponenten zijn voor systemen primair bedoeld voor populaire, lichtere games (naast Fortnite zijn dat bijvoorbeeld League of Legends en de WarGames-spellen). Met een instap-game-pc zul je praktisch elk spel wel kunnen spelen, maar zwaardere games werken alleen met een lagere beeldkwaliteit.

Voor de mid-range richten we ons op gamers die alle moderne games met hoge instellingen in beeld willen brengen, of games juist op zeer hoge framerates willen spelen voor bijvoorbeeld competitief online gamen met snelle gamemonitoren.

Bij de adviezen voor de high-end-pc’s richten we ons op de groep mensen die niet alleen alles willen kunnen spelen op hogere resoluties (27inch-schermen met 2560 × 1440p, 34inch-ultrawides met 3440 × 1440p of 4K-schermen), maar feitelijk alles met hun pc willen kunnen doen wat denkbaar is.

Hieronder vind je in één oogopslag vijf soorten configuraties. Onder de afbeelding gaan we per component dieper op ieder systeem in. Denk uiteraard aan het soort videokaart, maar ook zaken als opslag, voeding en de behuizing komen aan bod.

Het is belangrijk te onthouden dat de adviezen wat betreft instap, mid-range, en high-end geen harde regels zijn. Je kunt normaliter prima mixen en matchen, afhankelijk van je eigen wensen. Wil je je games ook streamen of opnemen? Pak dan een wat zwaardere processor en wat extra opslag. Mag jouw game-pc iets duurder zijn dan de mid-range-optie, maar is de hele high-end-lijst je te gortig? Combineer dan gerust zaken van beide. Let alleen op dat je geen Intel-moederborden met AMD-processors gaat combineren of omgekeerd, dan heb je een heel slecht weekend voor de boeg.

©PXimport

Videokaart

De videokaart is zonder twijfel het meest cruciale onderdeel van je game-pc. Hij bepaalt grotendeels hoe soepel games lopen en hoe goed ze voor de dag komen. Met slechts twee fabrikanten (Nvidia en AMD) aan de basis van elke moderne videokaart, is de juiste kiezen niet heel lastig: koop een zo snel mogelijke als je budget toestaat.

©PXimport

Budget-videokaart

Voor de instap-pc strijden de Nvidia GeForce GTX 1050 Ti (4 GB) en de AMD Radeon RX 570 (4 GB) tegen elkaar. Beide kosten tussen de 150 en 200 euro. De Nvidia-chip is zuiniger, maar de AMD Radeon RX 570 biedt op zijn prijspunt flink betere prestaties. Ook FreeSync is een sterk argument in het voordeel van AMD, hierdoor komen zwaardere games beter naar voren op een FreeSync-scherm. Nvidia’s tegenhanger G-Sync is even capabel, maar dat zien we praktisch alleen in luxe, dure schermen terug. Daardoor is de AMD RX 570 overtuigend onze aanrader in het instapsegment. We raden je af te besparen met een goedkopere RX 560 of GTX 1030 of 1050: daar lever je heel veel prestaties mee in.

Mid-range-videokaart

Voor een mid-range-pc kijken we richting de Nvidia GeForce GTX 1060 (6 GB) of de AMD Radeon RX 580 (8 GB), te koop vanaf ca. 250 euro. Beide kaarten zijn uitstekend geschikt voor het spelen van zwaardere of zeer snelle games op full hd. Een echt betere keuze is er niet. Beide hebben hun sterke kanten: ze zijn grofweg even snel, Nvidia is iets zuiniger wat fijn is in compactere behuizingen, AMD heeft wederom FreeSync als voordeel. Ons advies is een leuke aanbieding op te zoeken, denk aan een extra scherpe prijs of wat gratis games bij je aanschaf. Valt een GTX 1070 of RX 590 binnen je budget? Pak die upgrade dan mee.

High-end-videokaart

Het high-end-segment wordt gedomineerd door Nvidia. Een incidentele aanbieding van de AMD Radeon Vega kan interessant zijn, maar het zijn de GeForce-kaarten die dit segment domineren. Koop de beste chip die je budget toestaat: een RTX 2070 is een mooie kaart voor 1440p-gaming, maar het zijn de RTX 2080 en extreem dure RTX 2080 Ti die de beste prestaties bieden als je het geld ervoor over hebt. Tip: als je nog een GTX 1080 Ti op de kop kunt tikken, doe dat dan gerust: dat is bijna een RTX 2080-prestatie voor flink minder geld.

Processor

De processor is de motor van de typische computer en bepaalt veelal waar die toe in staat is. Bij een game-pc ligt de nadruk primair op de videokaart, maar een slechte processor kan wel degelijk de prestaties nekken. De juiste balans zoeken is wat we hier gaan doen, want extra budget geven we veelal liever aan de videokaart uit dan aan de processor.

©PXimport

Budget-processor

Voor een instap-game-pc kijken we direct naar de AMD Ryzen 5 2600. Zes cores met multi-threading (6 cores, 12 threads) is eigenlijk geen instapprocessor meer, maar met een prijs van 170 euro is het een uitstekende koop. Een Intel Core i3-8100 zou eigenlijk genoeg zijn voor de doelstelling, maar deze is in prestaties met z’n vier cores en vier threads zo veel beperkter, dat we het die twee tientjes besparing niet waard vinden. Bijkomend voordeel: met de genoemde AMD-processor heb je ook meteen de prestaties in huis mocht je bijvoorbeeld Fornite willen streamen of af en toe een video renderen voor YouTube. Al raden we ons mid-range AMD-processoradvies aan als je fanatiek wilt gaan streamen.

Mid-range-processor

Ook voor de mid-range-pc heeft Intel het lastig. De Intel Core i5-9600K zou perfect zijn, maar 300 euro voor een processor met zes cores en zes threads is wel gortig. De AMD Ryzen 7 2700X met acht cores en zestien threads is maar ietsjes duurder, en de Ryzen 7 2700 is goedkoper en kan handmatig worden opgevoerd naar hetzelfde niveau. Puur voor gaming is de Core i5 leuk, maar mocht je je pc iets breder willen inzetten, dan zouden we toch serieus naar de Ryzen 7-serie kijken.

High-end-processor

In het high-end-segment heeft AMD het weer moeilijk. De Ryzen 7 2700X zou even goed staan in een high-end-game-pc, maar de echt ultieme gameprestaties liggen toch bij Intel. De Intel Core i7-9700K (8 core, 8 thread) is per core dermate snel dat dit voor de meeste games ideaal blijkt. Daarmee is het de ultieme pure game-processor. Doe je ook veel creatieve zaken met je computer, overweeg dan de Intel Core i9-9900K: de ultieme (doch prijzige) consumentenprocessor van dit moment.

Let wel op dat Intel de laatste tijd moeite heeft met het in toom houden van de prijzen: 200 euro meer betalen voor een i7-9700K boven een Ryzen 7 2700X gaat erg ver. Mocht dat nog het geval zijn wanneer jij je game-pc laat/gaat bouwen, kies dan gerust de AMD Ryzen 7 2700X, ook voor je high-end-game-pc.

Moederbord

Twee zaken zijn belangrijk in een moederbord: zorgen dat hij jouw processor aankan én dat hij wat aansluitingen betreft voldoet. Heb je bijvoorbeeld veel usb-apparaten, of speakers met een optische ingang, dan moet je wel zorgen dat je moederbord daar de aansluitingen voor heeft. Heb je geen netwerkkabel bij je computer, dan is een model met goede wifi handig. Omdat er te veel wensen zijn om te bespreken raden we aan bij twijfel navraag te doen.

©PXimport

Budget-moederbord

Bij de AMD Ryzen 5 2600 van de instap-game-pc pakken wij de Gigabyte Aorus B450 PRO (110 euro): een solide middenklasser met genoeg aansluitingen voor de meeste doeleinden. Wil je wifi, dan is de iets duurdere en iets luxer ogende MSI B450 Gaming Pro Carbon AC (140 euro) een goede keuze.

Mid-range-moederbord

Ga je voor de AMD Ryzen 7 2700X in een mid-range- of zelfs high-end-systeem dan adviseren we een iets steviger moederbord. De ASUS Prime X470-PRO (175 euro) of de lastig verkrijgbare MSI X470 Gaming Pro Carbon (indien te vinden voor 180 euro) zijn dan uitstekende complete opties. Die hebben o.a. uitstekende geluidskwaliteit en meer aansluitingen dan de meeste mensen kunnen gebruiken. Wil je wifi, dan scoort de Gigabyte Aorus X470 Gaming 5 WiFi (200 euro) hoge ogen.

High-end-moederbord

Ga je voor de Intel Core i5-9600K of i7-9700K, dan heb je een Z390-moederbord nodig. Praktisch elk model rond de 200 euro voldoet. Positieve uitschieter is de Gigabyte Z390 Aorus Pro (200 euro), die met zijn uitzonderlijk sterke stroomvoorziening op dat prijspunt veel waarde biedt. Wil je veel verschillende RGB-onderdelen aan elkaar koppelen? Dan kijken we naar ASUS, want die heeft de RGB-sync-software verreweg het best voor elkaar.

Werkgeheugen (RAM)

©PXimport

Van instap- tot en met high-end-game-pc’s is 16 GB geheugen ideaal; games die meer nodig hebben wij nog niet ontdekt. Als je echt krap bij kas zit, kun je voor je instap-pc 8 GB geheugen gebruiken, maar die paar tientjes besparing is lastig aan te raden voor een allround-game-pc. AMD-processors profiteren in de regel van wat sneller geheugen (een 3200MHz-kit heeft de voorkeur). De Corsair Vengeance LPX CMK16GX4M2B3200C16 wordt door ons veel gebruikt en is zowel compatibel met Intel als AMD en ook scherp geprijsd.

Wil je liever wat meer bling? De Corsair Vengeance RGB PRO CMW16GX4M2C3200C16 werkt eveneens op Intel en AMD, en komt met een flinke berg RGB-verlichting en goede software. In geval van twijfel kan je altijd afgaan op de QVL: de lijst met de geheugenkits die door de moederbord-fabrikant zijn getest op compatibiliteit.

Opslag (hdd en/of ssd)

©PXimport

Eigenlijk mag een ssd in een pc anno 2019 niet ontbreken. Je games draaien er niet sneller door, maar je hele pc voelt lekker vlot aan en games starten wel degelijk vlotter. Wil je echt op de centen letten, dan is een harde schijf van 1 TB zoals de WD Blue 1TB voor zo’n vier tientjes prima. Je games draaien dan even goed, maar de pc voelt wel trager en zal meer geluid maken.

Wij zouden dus minimaal een 1TB-ssd kopen (ca. 150 euro). Dan start je game-pc vlot op, voelt hij bij dagelijks gebruik ook lekker snel en starten je games eveneens razendsnel op. En met 1 TB heb je genoeg ruimte voor Windows, een forse fotocollectie en een dozijn AAA-games: perfect voor zowel instap-, mid-range- als high-end-game-pc’s. Wil je als high-end-koper niet te krap zitten? Koop dan twee 1TB-ssd’s, dat kost je in de regel een stuk minder dan één ssd van 2 TB.

Voeding

Een slechte voeding is funest voor de levensduur van alle onderdelen in je computer, dus raden we altijd aan om een echte A-kwaliteit voeding aan te schaffen. Maar hoe bepaal je wat een goede voeding is? Helaas is daar geen eenzijdig antwoord op, maar staar je in elk geval niet blind op het maximale vermogen, dat zegt niets over de kwaliteit.

©PXimport

Budget-voeding

Voor onze instap-game-pc gaan we voor de Cooler Master MWE Bronze 450, een recent uitgebracht model dat een redelijke kwaliteit biedt voor een lagere prijs dan de meeste directe concurrenten. Hij is ook redelijk zuinig en 450 watt is ruim genoeg voor de combinatie van Ryzen 5 en Radeon RX 570.

Mid-range-voeding

Voor ons mid-range-model gaan we iets hoger zitten: de Corsair RM550x en de Seasonic Focus Plus Gold 550 bouwen op iets betere componenten, zijn wat zuiniger, en komen met een veel langere garantie: respectievelijk 10 en 12 jaar.

High-end-voeding

Voor ons high-end-systeem houden we dezelfde modellen aan als voor mid-range. Ga je echter voor een AMD Radeon Vega 64 of een Nvidia GeForce GTX 1080 Ti, RTX 2080 of RTX 2080 Ti? Dan zouden wij de 650watt-varianten pakken voor wat extra ruimte voor wat overklokken of veel extra componenten. Ga je extreem overklokken met een high-end-cpu en RTX 2080 Ti? Maak er dan een 750watt-variant van.

Behuizing

Over smaak valt niet te twisten, al vinden we de écht goedkope cases niet interessant meer. Deels te danken aan de stand van de dollar, deels aan het feit dat er tussen 60 en 80 euro echt uitstekende cases op de markt te vinden zijn.

©PXimport

Budget-behuizing

Met 59 euro is de Phanteks P300 (verkrijgbaar in drie kleuren) onze budgetklapper: compact, chic, voorzien van glas en prettig te bouwen. Als je per sé nog een tientje moet besparen is de Cooler Master MasterBox Lite 5 te overwegen.

Mid-range-behuizing

De middenklasse wordt gedomineerd door de circa 75 euro kostende NZXT H500. Die is net wat netter afgewerkt, koelt wat beter en komt met een extra ventilator. Eigenlijk kunnen we stellen dat dit ook een prima basis vormt voor een high-end-game-pc, stop extra budget liever in de videokaart. Wil je liever een behuizing waar je niet in kunt kijken? Dan is de Fractal Design Meshify C (80 euro) onze favoriet.

High-end-behuizing

Ga je voor een echte high-end en wil je toch wat luxers? Rond de 130 euro vinden we de extreem indrukwekkende NZXT H700. Flink zwaardere kwaliteit, vier ventilatoren en eveneens leverbaar in meerdere kleuren. Mag het nog duurder? Spiek dan eens naar de Cooler Master SL600M. Uitstekende koeling, prachtige aluminium afwerking, ingebouwde fan controller en de usb-poorten lichten op als je hand in de buurt komt. Prijzig, maar wel wat bijzonders.

Koeler

Een stevige processor profiteert al snel van een apart aan te schaffen processorkoeler. Die houdt je systeem koeler, stiller en geeft je ruimte om te overklokken. Zit je echt krap? Houd dan de meegeleverde koeler van je AMD Ryzen 5 2600 aan. Die voldoet en je gameprestaties leiden er niet onder. Heb je een beetje budget over? Pak dan een Gelid Phantom Black of een Cooler Master Hyper 212 Black Edition. Krachtiger, met ca. drie tientjes niet duur en ze zien er nog strak uit ook.

©PXimport

Voor zowel onze mid-range- als high-end-game-pc’s is de Scythe Mugen 5 PCGH al tijden ongeslagen, vooral wat prijs-prestatieverhouding betreft: voor ca. 50 euro kan hij een dikke Ryzen 7 of Intel Core i5 en i7 in stilte koelen. Waterkoeling is zeker een leuk alternatief, de NZXT Kraken X62 oogt prachtig en koelt nog beter. De Corsair H-series RGB Platinum vormen een mooi alternatief en de Cooler Master ML240R laat zien dat RGB-waterkoeling ook betaalbaar (doch wat luider) kan zijn. Die investering is puur voor een luxere uitstraling.

Monitor

Welke game-pc je ook koopt, uiteindelijk bepaalt de laatste schakel in grote mate jouw ervaring: de monitor. Het loont dan ook om game-pc en monitor op elkaar af te stemmen.

©PXimport

Budget-monitor

Voor onze instap-game-pc is de Iiyama G-Master G2530HSU een uitstekende budget-keuze. Voor nog geen 140 euro hebben we daar een gebalanceerd scherm dat net even wat sneller is dan de rest in zijn prijsklasse (75 Hz in plaats van 60 Hz) en FreeSync biedt.

Mid-range-monitor

Het grootste probleem van die Iiyama is dat nog snellere gamemonitoren vandaag de dag veel goedkoper zijn geworden. Een AOC C24G1 met 144 Hz is al voor 169 euro te koop. Dat is een vlot game-scherm plus een capabele allrounder voor een te aantrekkelijke prijs om te laten liggen. We noemen deze als aanrader voor een mid-range-pc, maar mocht je 30 euro overhouden na aanschaf van je instap-game-pc is deze upgrade wel de moeite waard.

High-end-monitor

Met het high-end-systeem kun je twee kanten op: iets groter en 1440p, of juist extra breed. Wil je één maatje groter, een hogere resolutie (WQHD), snel, degelijk en goedkoop? Dan is de AOC AG271QX voor zo’n 400 euro uitstekend. Je mist dan de G-Sync voor je high-end-gpu van Nvidia, maar daar is de prijs ook naar. De iets betere, nog snellere ASUS ROG Swift PG278QR van 165 Hz heeft wel G-Sync, maar is met 600 euro ook een stuk duurder.

Liever adviseren wij dan de nog iets luxere ASUS ROG Swift PG279Q: degelijk, snel en voorzien van G-Sync. En die is met een goed ips-paneel aan de basis ook goed bruikbaar voor creatieve taken zoals foto- of videobewerking: een prachtig luxepaard.

Liever de breedte in? Dat snappen we, want de game-ervaring op een ultrawide-monitor van 34 of 35 inch is fantastisch. Daarvoor zul je wel een spaarpotje nodig hebben, want een gaming-ultrawide is niet goedkoop en bij voorkeur heb je minimaal een GeForce RTX 2080 als videokaart. Met 649 euro is de BenQ EX3501R, een va-scherm van 35 inch met 100 Hz, een uitstekende en nog relatief betaalbare optie. De ca. 850 euro kostende AOC AG352UGC6 met zijn 120 Hz en G-Sync-paneel won recent onze ultrawide-monitorentest en is ons advies als je een luxe ultrawide zoekt voor het gamen op je high-end-game-pc.

Wat hebben organisaties als KRO-NCRV, NS, Bits of Freedom en Oxfam Novib met elkaar gemeen? Dat ze niet langer actief zijn op het socialmediaplatform X. Waarom willen ze dat niet meer? Wat speelt er bij X? Welke alternatieven zijn er?

Sinds juli 2023 voegden veel media maandenlang ‘Twitter’ toe achter elke vermelding van X. Velen moesten namelijk nog wennen aan de nieuwe naam. Elon Musk, die Twitter in oktober 2022 voor 44 miljard dollar kocht, vond dat X beter paste bij zijn visie om het microblogging-platform om te vormen tot een allesomvattend digitaal ecosysteem, vergelijkbaar met WeChat in China. Musk lijkt trouwens een opvallende affiniteit te hebben met de letter X, wat ook zichtbaar is in projecten als SpaceX, Tesla Model X en xAI. Veel gebruikers waren niet gerust op deze overname, en niet geheel onterecht, want Musk heeft inmiddels ingrijpende veranderingen doorgevoerd.

X: aanpassingen

Kort na de overname herstelde Musk eerder geschorste accounts, waaronder die van controversiële figuren als Donald Trump, Andrew Tate en Kanye West. Het platform stopte bovendien met het handhaven van het beleid tegen desinformatie rond Covid-19. En waar vroeger een gratis verificatiesysteem was, waarbij Twitter invloedrijke personen en organisaties een blauw vinkje gaf, is dat nu puur commercieel: wie betaalt, krijgt een vinkje. Het staat niet langer voor authenticiteit, maar toont enkel aan dat een gebruiker betaalt voor X Premium en zo extra functionaliteit en zichtbaarheid krijgt.

Daarnaast introduceerde X de For You-feed, een sectie met aanbevelingen op basis van gebruikersvoorkeuren en -gedrag, maar ook beïnvloed door strategische beleidsbeslissingen. Dit gebeurt via een AI-gestuurd algoritme, waarvan slechts delen openbaar zijn gemaakt, wat vragen oproept over transparantie en mogelijke bias.

Het moderatiebeleid veranderde eveneens. Tweets die de richtlijnen schenden, worden niet meer verwijderd, maar zijn enkel minder zichtbaar (‘Freedom of Speech, Not Reach’). Daarnaast is er een verschuiving naar gemeenschapsgestuurde moderatie (‘Community Notes’), waardoor factchecking minder centraal en vaak trager verloopt.

De algoritmen van X roepen bij velen vragen op over de transparantie en mogelijke bias.

Fediverse

Musk zelf noemt deze aanpassingen democratischer, maar voor veel gebruikers hebben deze aanpassingen geleid tot een meer toxische inhoud. Daarbij worden specifieke groepen kritisch bekeken en beoordeeld, onder wie liberalen en de LGBTQ+-gemeenschap.

De cijfers lopen uiteen, maar de meeste bronnen zijn het er wel over eens dat heel wat gebruikers en organisaties het platform hebben verlaten sinds de overname door Musk.

Twee jaar geleden leek er maar één echt alternatief te zijn: Fediverse, dat gebruikers meer controle gaf over hun data en de moderatie.

Fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’ en kun je zien als een netwerk van onderling verbonden platformen en servers, die onafhankelijk worden beheerd door organisaties of individuen. Bij traditionele socialmediaplatforms ben je afhankelijk van één centrale organisatie. Daardoor kun je met bijvoorbeeld een Instagram-account niet zomaar gebruikers van X bereiken. De gemeenschappelijke protocollen binnen het Fediverse, zoals het populaire ActivityPub, maken onderlinge communicatie juist wel mogelijk. Je kunt dus een account aanmaken op een server en vervolgens communiceren en gegevens uitwisselen met gebruikers op andere platformen. Binnen het Fediverse beweeg je dus vrijelijk tussen verschillende servers en platformen.

Het Fediverse-netwerk bevat talrijke platformen, waarvan de meeste door het ActivityPub-protocol zijn verbonden (afbeelding: Per Axbom, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons).

Mastodon

Mastodon was – en is nog steeds – het populairste Fediverse-platform, maar dat bleek helaas niet geschikt voor het grote publiek. Veel (mainstream) gebruikers vonden het namelijk verwarrend dat ze zelf een server moesten kiezen bij registratie. Ook de interface en gebruikerservaring waren minder gestroomlijnd dan bij Twitter/X. Door de decentrale structuur werkten sommige servers ook traag of werden ze slecht beheerd.

Daarnaast bood Mastodon slechts beperkte ondersteuning voor video en live-updates en ontbraken universeel doorzoekbare inhoud en trending topics, waardoor populaire discussies moeilijker te volgen waren. Bekende personen waren er ook nauwelijks actief, en veel gebruikers hadden moeite om hun sociale netwerk opnieuw op te bouwen. Eind 2023 bereikte Mastodon een piek in regelmatige bezoekers, maar de groei vlakte al snel af.

De interface van Mastodon, met vertrouwde ingrediënten als tijdlijn, meldingen en favorieten.

Threads

Mastodon behoudt weliswaar een niche bij privacybewuste en opensource-enthousiastelingen, maar bleek dus te ingewikkeld en gefragmenteerd voor de doorsneegebruiker. Vanaf eind 2023 zochten velen daarom hun toevlucht tot traditionelere sociale netwerken als LinkedIn, Instagram en vooral Threads.

Dit laatste platform werd medio 2023 door Meta (Mark Zuckerberg) gelanceerd als reactie op de groeiende kritiek op Twitter/X. Het is direct gekoppeld aan Instagram, waardoor gebruikers hun bestaande account kunnen gebruiken.

De interactiemogelijkheden binnen Threads lijken sterk op die van X, met opties als liken, citeren, posten en reageren. Ook doet het veel denken aan het oude Twitter: je volgt zelf mensen of vertrouwt op het algoritme. Volgens veel gebruikers is dit algoritme vooral ontworpen om politieke discussies en nieuwsverwijzingen te mijden. Al kun je zelf wel bepaalde mensen volgen. Het platform toont daarnaast vaak berichten die reacties willen uitlokken (‘engagement bait’). Op dit platform vind je veel beroemdheden en influencers, en de meeste content is vrij luchtig.

Threads werkt trouwens ook aan ondersteuning voor het ActivityPub-Fediverse, wat de dienst compatibel maakt met onder meer Mastodon.

Ook bij Threads kun je zelf bepalen wie je wilt volgen.

Bluesky

Hoewel Threads momenteel veel meer maandelijkse gebruikers heeft (circa 275 miljoen), trekt ook het microblogging-platform Bluesky tegenwoordig een groeiend aantal voormalige X-gebruikers aan (circa 30 miljoen). Ter vergelijking: X zou nu nog zo’n 500 miljoen maandelijkse gebruikers tellen, terwijl Mastodon er ongeveer 15 miljoen heeft.

Bluesky wordt gerund door Bluesky Social. Het werd begin 2023 officieel gelanceerd, maar ontstond al in 2021, opgericht door Jack Dorsey, medeoprichter van Twitter.

Net als Mastodon is Bluesky een gedistribueerd netwerk, maar het is wel gebruiksvriendelijker, mede dankzij het modernere, open protocol AT (Authenticated Transfer). Het platform streeft naar transparantie en wil ook gebruikers zelf hun eigen algoritme laten maken en verfijnen.

Er zijn nog geen advertenties en de tijdlijn toont berichten in chronologische volgorde, zonder verborgen algoritme. In principe kun je ook zelf een server kiezen, al is dat in de praktijk nagenoeg altijd hostingprovider bsky.social. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een eigen server hosten (PDS, personal data server).

Bluesky wordt momenteel vooral bevolkt door Amerikaanse gebruikers, en het valt nog af te wachten in welke mate ook het aantal actieve Nederlandse en Vlaamse gebruikers zal toenemen. In het vervolg van dit artikel maken we grondiger kennis met Bluesky, waarbij we vooral focussen op hoe je volgaccounts en berichtgeving meer naar eigen hand kunt zetten, met onder meer migratie, startpakketten, lijsten, feeds en ook extra diensten.

Meer dan Threads verwelkomt Bluesky ook politieke discussies.

Account

Je kunt Bluesky gebruiken via je browser of de app, beschikbaar in de officiële appstores van Android en Apple. Na installatie kies je de interface-taal (waaronder Nederlands) en registreer je je met een e-mailadres, wachtwoord, geboortedatum en ‘gebruikershandle’. Vervolgens upload je een profielafbeelding of kies je een avatar, en na het aanduiden van je interesse(s) kun je direct aan de slag. Je moet nog wel even een verificatiecode invullen die je via e-mail krijgt.

Bluesky: na een snelle registratie ben je er klaar voor.

Ontdekken en volgen

Wanneer je de startpagina opent, zie je twee secties: Discover en Following. In Discover verschijnen direct berichten, gebaseerd op de interesses die je bij registratie hebt opgegeven. Je ziet hier ook trending topics en populaire posts binnen de gemeenschap. Je kunt deze feed personaliseren via aangepaste feeds, door er zelf een te creëren of een passend algoritme te kiezen.

In de sectie Following zie je berichten van accounts die je volgt. Aanvankelijk is deze leeg, behalve het Bluesky-account. Om iemand te volgen, houd je de muis boven de post header (met accountnaam, tijdstip en berichttitel) en klik je op +Volgen. Dit verandert in Volgend; klik hierop als je het account niet langer wilt volgen. Berichten van gevolgde accounts verschijnen vervolgens in de sectie Following.

Het vergt slechtsr een muisklik om iemand te (ont)volgen.

Zoeken en migreren

Er zijn verschillende manieren om snel extra accounts aan je volglijst toe te voegen. Open de rubriek Zoeken (tik in de mobiele app op het pictogram met drie streepjes) en vul in de zoekbalk een onderwerp in, zoals Artificial intelligence. Selecteer een geschikt account en klik op +Volgen.

Wil je accounts van Twitter/X ook op Bluesky volgen, dan gaat dit het snelst met de browserextensie Sky Follower Bridge, beschikbaar in de officiële Chrome- en Firefox-webstores. Na installatie start je de extensie en meld je je aan met je Bluesky-handle of e-mailadres en een app-wachtwoord.

Om zo’n wachtwoord (met beperkte machtigingen) te maken, ga je in Bluesky naar Instellingen, kies je Privacy en beveiliging, selecteer je App-wachtwoorden en klik je op +App-wachtwoord toevoegen. Geef het een naam, bijvoorbeeld SkyFollowerBridge, bevestig met Volgende, kopieer of noteer het wachtwoord en klik pas daarna op Gereed.

Na aanmelding open je je lijst met gevolgde accounts op X via www.x.com/<je_accountnaam>/following. Klik op de extensieknop en kies Find Bluesky Users. De extensie zoekt naar actieve Bluesky-accounts in je lijst. Klik op View Detected Users en daarna op Follow on Bluesky om de gewenste accounts te volgen.

Sky Follower Bridge automatiseert het migratieproces van gevolgde accounts van X naar Bluesky.

Startpakketten

Een andere handige manier om je volglijst uit te breiden is met startpakketten. Als je een interessant account vindt, klik je erop om de profielpagina te openen en ga je naar het onderdeel Startpakketten. Met wat geluk heeft deze persoon al pakketten aangemaakt: dit zijn verzamelingen accounts rond een specifiek onderwerp. Open zo’n pakket, bekijk de tabbladen Personen en Berichten en volg gewenste accounts via de knop +Volgen.

Je kunt ook zelf startpakketten maken. Ga naar Profiel en open het tabblad Startpakketten. Klik op Aanmaken, geef je pakket een naam en voeg een beschrijving toe. Druk op Volgende en voeg minstens acht accounts toe die relevante berichten posten. Klik weer op Volgende om eventueel feeds toe te voegen of kies voor Overslaan. Daarna kun je anderen uitnodigen via een QR-code of door de link te kopiëren.

Je kunt ook je eigen startpakketten creëren en deze met anderen delen.

Lijsten en feeds

Je kunt zelf ook een reeks gebruikers opsommen en deze lijsten eventueel delen. Open hiervoor de rubriek Lijsten en klik op +Nieuw. Vul een naam en omschrijving in en bevestig met Opslaan. Voeg gebruikers toe en bekijk hun berichten vanuit de lijst. Klik op Vastzetten op startpagina om de lijst als aparte feed naast Discover en Following te tonen.

Je beheert feeds rechtstreeks via de rubriek Feeds. Onder Ontdek nieuwe feeds kun je voorgestelde feeds toevoegen of zelf zoeken via de zoekbalk. Klik op een feed bij Mijn feeds om de berichten te bekijken.

Gebruik het tandwielpictogram bij Feeds om feeds via het pinicoon op je startpagina vast te zetten of hieruit weg te halen. Niet-vastgezette feeds kun je hier ook verwijderen.

Je kunt eigen feeds creëren, bijvoorbeeld met een no-code tool als Skyfeed.app. Meld je aan met je Bluesky-account en een app-wachtwoord (zie ook de paragraaf ‘Zoeken en migreren’). Klik op Create your first feed en voeg in de Visual Editor (of JSON Editor) de gewenste blokken toe, zoals Input, Remove, RegEx, Sort by en Limit. Bevestig met Publish Feed.

Kopieer de feed-ID achteraan de gegenereerde link en deel deze met anderen. Zij hoeven alleen de rubriek Feeds in Bluesky te openen en het ID in de zoekbalk Search feeds te plakken om je feed toe te voegen.

Met een app als Skyfeed kun je ook eigen feeds creëren en deze met anderen delen.

Vandaag zijn het vooral Odido-abonnees die te kampen hebben met storing, maar ook als je klant bent bij bijvoorbeeld KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta komt het voor: je kunt niet bellen en/of internetten. Als zo'n storing wat langer duurt, kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Bron: Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!