Als een harddisk totaal niet meer bereikbaar is, moge het duidelijk zijn dat een vervangend exemplaar noodzakelijk is. Meestal gaat er heel wat – vaak onopgemerkt – aan vooraf voordat het zover is. Maar wanneer is het tijd om je harddisk te vervangen? We focussen op de NAS!

Feitelijk kun je een moderne harddisk (we kijken hier trouwens naar de traditionele variant en niet de ssd) beschouwen als een op zichzelf draaiende microcomputer. De onboard microcontroller stuurt het ding niet alleen (elektro)mechanisch aan, maar checkt ook met regelmaat of er mogelijk gekke dingen gaande zijn. In principe behoort ieder modern besturingssysteem die meetwaarden – samengevat in de zogeheten S.M.A.R.T.-tabel – uit te lezen. En waarschuwingen van de schijf zelf serieus te nemen. Helaas gebeurt dat lang niet altijd. Hoe je zelf een oogje in het zeil kunt houden, lees je in dit artikel. 

Nu is het leuk om te weten hoe je gegevens uitleest, maar hoe interpreteer je ze vervolgens? Verder is de kans groot dat als je een beetje serieus met data-opslag omgaat, je je documenten natuurlijk allang niet meer op je pc of laptop bewaart. In plaats daarvan gebruik je een nas, liefst met schijven in gespiegelde RAID-configuratie. Gaat er dan met een schijf wat mis, dan kun je die gewoon vervangen zonder dat er kostbare data verloren gaat. En als je helemaal op safe wilt spelen, back-up je de data van die nas ook nog eens regelmatig naar een externe usb-harddisk, een andere nas of zelfs cloudopslag. Data op je pc moet je echt meer zien als vergankelijk. 

En op een laptop helemaal, want die kan kapot vallen, gestolen of verloren worden. Zet daar echt alleen je benodigde software (en natuurlijk een OS) op. Als je er onderweg al data op bewaart, hevel die bij thuiskomst dan zo snel mogelijk over naar de nas. En daarmee is de nas dan ook hét apparaat waarbij je de gezondheid van de ingebouwde schijven kritisch dient te volgen.

Melding als het mis is

Het aardige is dat veel nas'en de ‘gezondheid’ van de ingebouwde schijven gelukkig zelf goed in de gaten houden. In het geval van Synology nas'en (momenteel het meest populaire merk wat dit soort apparaten betreft) wordt niet alleen naar S.M.A.R.T.-waarden van de harde schijven zelf gekeken, maar wordt ook de integriteit van de RAID-volumes in het systeem regelmatig gecontroleerd en waar nodig gerepareerd. Heb je je nas optimaal geconfigureerd, dan krijg je een mailtje als er iets mis is (maar ook als een controle goed verlopen is). 

Even inloggen bij de gebruikersinterface toont ook direct de noodzakelijke meldingen. In het allerergste geval gaat er een alarmpieper af en knippert er een waarschuwings-LED oranje, wanneer een schijf totaal niet bruikbaar meer is. Dan heb je echt te lang gewacht met vervangen. In een RAID-configuratie hoeft dat nog altijd geen ramp te zijn, maar je speelt dan wel met vuurt. Bij thuisgebruikers wordt meestal in een RAID met twee schijven gedraaid, wat betekent dat als er met een volledig rotte schijf nu ook problemen op de andere schijf ontstaan je een groot probleem qua dataverlies hebt.

©PXimport

Vervangen bij afwijkend gedrag

Kortom: wanneer is het tijd om je harddisk te vervangen? Als je gewoon op safe wilt spelen is dat eigenlijk het geval zodra de eerste slechte sectoren na jaren trouwe dienst opduiken. Zelfs al is het er maar eentje: ’t betekent dat de schijf aan het slijten is. Niet abnormaal natuurlijk, en gezien de huidige prijzen qua opslag ook niet iets om qua vervanging wakker van te liggen. Kies je in je nas voor harde schijven met een capaciteit van 3 of 4 TB, dan ben je voor rond de €100 klaar per schijf. Da’s prima te overzien, zeker ook omdat vervangen niet aan de lopende band gebeurt. 

Kortom: zodra de eerste melding – hetzij via mail hetzij via de gebruikersinterface van je nas - betreffende een toename van bad sectors verschijnt, dan is het simpelweg tijd om een nieuwe drive te bestellen en in te bouwen. Klaar. Ook andere foutmeldingen betreffende een schijf duiden veelal op naderende problemen. Denk aan een ineens regelmatig te hoge temperatuur ten opzichte van de andere schijven in de nas. 

I/O-fouten zijn ook een rode vlag, het betekent dat een schijf z’n data op een bepaald moment niet kwijt kon of kon lezen. Dat gebeurt onder normale omstandigheden nooit. Ook mechanische bijgeluiden zijn verdacht. Probleem is alleen dat die op het gehoor moeilijk te lokaliseren zijn in een nas met meerdere ingebouwde schijven. 

Hoor je een schijf echter regelmatig haperen, herstarten, kloink-geluiden maken enzovoort, dan is de kans levensgroot dat er allang fouten ontdekt zijn door je nas. Die fouten vind je door in te loggen bij de gebruikersinterface; klik dan op de startknop en vervolgens op Opslagbeheer. Klik in het geopende venster op HDD/SSD. Je ziet nu een overzicht van alle fysieke drives. Nu wordt het wat verwarrend: je nas ziet een drive zelfs na het constateren van een fout niet direct als problematisch. Dat gebeurt pas na een aantal serieuze fouten, niet bij de eerste. Kortom: check in de oorspronkelijke waarschuwing welke schijf precies de mist is ingegaan. Klik hierop in het overzicht en dan op de knop Logboeken. Bingo! Hier is duidelijk iets fout gegaan.

©PXimport

S.M.A.R.T.-gegevens, voor de nerds

Wil je weten wat precies, klik dan weer op de tab HDD/SSD, selecteer de zieke schijf en klik op Integriteitsinfo. Je kunt eventueel nog een uitgebreide S.M.A.R.T.-test uit laten voeren, mogelijk kom je dan nog meer gekkigheden op het spoor. Zo’n test kost wel enkele uren, maar dan heb je ook wat. Scroll helemaal naar beneden en klik op Details. Je ziet nu de tabel met meetgegevens. Voor een leek niet echt chocola, maar in ons voorbeeld zien we inderdaad een pending sector. Daar is een keer iets mis gegaan met een lees- of schrijfactie. En dat probleem zien we terug in de foutmelding van de nas. Maak je er verder niet druk over: de gekke sector is reden genoeg om de schijf te vervangen, wat ons betreft. Zeker na jaren trouwe dienst.

©PXimport

Vervangen

Heb je dus een melding gekregen betreffende een schijf waar ‘iets’ op mis aan het gaan is, zorg dan dat je de nieuwe harde schijf hebt besteld. Meestal heb je nog wel wat ademruimte om even door te draaien met de ‘beschadigde’ schijf; een bad sector wordt automatisch uitgesloten van gebruik en dankzij de genoemde RAID-configuratie raak je de gegevens op die sector ook niet kwijt. Wil je helemaal op safe spelen, dan kun je de nas ook uitzetten tot je een nieuwe schijf in huis hebt, maar dat is natuurlijk – zeker nu met thuiswerken – niet altijd een reële optie. Is de nieuwe harddisk gearriveerd – zorg trouwens dat je een gelijkwaardig of nog beter exact ’t zelfde exemplaar bestelt – dan kun je de nas uitschakelen. Overigens hoeft dat lang niet altijd, de meeste nas'en van Synology zijn ‘hot swappable’. Maar ach, op zeker spelen kan nooit kwaad wat ons betreft.

Alarm (uit)!

Uiteraard is het zaak dat je de juiste schijf verwijdert. Check en dubbelcheck daarvoor in de foutmelding over welke schijf het gaat. Bouw deze uit en bouw de nieuwe vervangschijf weer in. De nas kan weer aan. Schrik niet van de alarmpieper en oranje status-LED. Ja, natuurlijk is er iets mis met je RAID-volume, want er is een complete schijf qua inhoud verdwenen. Om de RAID-eenheid weer netjes compleet te maken klik je in het al automatisch voor je geopende paneel van het Configuratiescherm eerst op de knop Beep uit. Rust in de tent!

©PXimport

Volume herstellen

Start nu weer de app Opslagbeheer, alwaar je onder Overzicht alvast de melding Beschadigd ziet staan. Klik links in de kolom op Opslagpool en dan op Actie en Herstellen. Vervolgens kun je met een gerust hart op één oor gaan liggen, het herstellen kost flink wat tijd. Mooi klusje dus om in de nachtelijke uren uit te laten voeren. Dat het lang duurt is niet zo heel vreemd: alle gegevens van de achtergebleven RAID-schijf (of een deel ervan als je bijvoorbeeld 4 schijven hebt ingebouwd) worden gekopieerd naar de nieuw ingebouwde harddisk. Dat kan om vele Terabytes aan data gaan. Je kunt de nas tijdens de herstelactie gewoon gebruiken, maar het is aan te raden om het apparaat niet te veel te belasten om problemen (en nóg langer wachten...) te voorkomen. Is de herstelactie klaar, dan kun je – tenminste wat de nieuwe harddisk betreft – als het een beetje meezit weer een paar jaar vooruit!

©PXimport

WAARSCHUWING

Deze ‘truc’ werkt alleen als je nas schijven in een zogeheten gespiegelde RAID-configuratie draait. In het geval van de Synology’s zal dat meestal SHR (Synology Hybrid Raid) zijn. Gebruik je RAID 0 ofwel striping dan heb je een serieus probleem. In dat geval worden namelijk beide harddisks niet gespiegeld, maar qua capaciteit bij elkaar opgeteld. Ofwel: als je twee 4 TB harddisks inbouwt, krijg je in totaal 8 TB aan opslagruimte. Klinkt mooi maar RAID 0 biedt geen enkele bescherming tegen dataverlies. Zou je een harddisk uit een werkend RAID 0-volume trekken, dan raak je een enorme hoeveelheid – tot Terabytes aan toe, afhankelijk van de vulling - voorgoed kwijt. Check dus eerst of je een normale gespiegelde RAID-configuratie draait (SHR, RAID 1 en RAID 5 zijn het meest voorkomend). Indien niet, dan moet je een totaal andere weg qua herstel bewandelen. 

Namelijk: eerst alle data van je nas kopiëren naar een externe harddisk en dan pas de beschadigde schijf vervangen. Het RAID-volume dient vervolgens van nul af aan opnieuw opgebouwd te worden. Doe dat dan wel gelijk in SHR. Ja, dat kost je de helft aan opslag maar het levert wel een heel veilig geheel op! En dat is waarom nas'en zijn uitgevonden: centraal en veilig data bewaren.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.