Je besturingssysteem, je programma’s en je data: ze staan allemaal wel op een of meer harde schijven of ssd’s. Die wil je dan natuurlijk wel in topvorm hebben en houden. Zijn er geen mankementen? Presteert je schijf wel helemaal naar behoren? En hoe zorg je dat je weer ruimte krijgt op een (te) volle schijf?

Tip 01: Foutcontrole

Windows heeft een tool voor schijfcontrole ingebouwd. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. Klik met rechts op een volume, kies Eigenschappen, open het tabblad Extra en klik op Controleren. Mogelijk verschijnt het bericht: “Het is niet nodig om dit station nu te scannen.” In dat geval heeft Windows tijdens een eerdere automatische controle al vastgesteld dat er geen problemen zijn. Als je dat wilt, kun je alsnog de knop Station scannen indrukken. Na afloop klik je op Details weergeven, dit brengt je naar de Windows-logboeken, waar je op het tabblad Algemeen meer informatie krijgt. Heeft de controle logische fouten (op het niveau van het bestandssysteem) gedetecteerd, dan kun je die met een druk op een knop door Windows laten herstellen. Deze controle is vergelijkbaar met de volgende procedure. Tik in het Windows-startmenu Opdrachtprompt, klik er met rechts op en kies Als administrator uitvoeren. Tik vervolgens chkdsk x: /F in, waarbij je x vervangt door de gewenste stationsletter.

Heeft de eerder vermelde methode de fouten niet kunnen oplossen, dan ziet het er minder goed uit: mogelijk heeft je schijf fysieke schade opgelopen met slechte sectoren of clusters tot gevolg. In dit geval kun je chkdsk x: /R uitvoeren, waarbij een soort oppervlaktescan wordt uitgevoerd. Deze arbeidsintensieve scan is vooral zinvol bij klassieke harde schijven.

©PXimport

Tip 02: Externe tool

Zowel de ingebouwde foutcontrole als het chkdsk-commando zijn nogal Spartaans. Geef je de voorkeur aan een gebruiksvriendelijkere tool met een grafische interface of wil je sowieso de mening van een ander programma, probeer dan eens MiniTool Partition Wizard Free (www.tiny.cc/minit). Let wel op tijdens de installatie dat je geen overtollige software laat installeren (druk dan op Decline).

Start de tool op en selecteer een volume. Links, bij Check Partition, klik je op Check File System. Je kunt nu kiezen tussen Check only (wat ook de Windows Foutcontrole initieel doet) en Check & fix detected errors (vergelijkbaar met wat Foutcontrole doet als je de gedetecteerde fouten laat herstellen).

Een oppervlaktescan van een hele schijf is ook mogelijk, hoewel zo’n scan vooral zin heeft op een klassieke harde schijf. Selecteer dan een fysieke schijf (bijvoorbeeld Disk 1) en klik links, bij Check Disk, op Surface Test en vervolgens op Start Now. Geduld is een schone zaak.

Nagenoeg identieke functies vind je in EaseUS Partition Master Free, via Controle Bestandssysteem en Oppervlaktetest (www.tiny.cc/pmfree).

©PXimport

Tip 03: S.M.A.R.T.

Je kunt de betrouwbaarheid van je schijf nog op een andere manier testen. Nagenoeg alle schijven worden namelijk aangestuurd door een controller die continu de gezondheid van de schijf bewaakt en die schijfstatus via allerlei attributen kan rapporteren. Daarvoor heb je een zogenoemde S.M.A.R.T-tool nodig (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Tool). Een eenvoudige en gratis tool is HDDExpert (www.kcsoftwares.com/?hdde).

Start het programma na installatie op en selecteer de schijf, waarna een uitgebreid statusoverzicht volgt. Zie je Health Status: OK staan, dan hoef je je normaal gesproken geen zorgen te maken. Staat er juist Failures detected, dan betekent dit dat een of meer attributen problematisch zijn. Houd de muisaanwijzer even boven zo’n attribuut voor meer uitleg. Je hoeft gelukkig niet zelf uit te zoeken om welke attributen het gaat: die geeft HDDExpert een gekleurde achtergrond mee. Meer uitleg over S.M.A.R.T. vind je onder meer via www.tiny.cc/smartbasics.

©PXimport

Tip 04: Schijfspecifiek

Resulteert de oppervlaktescan in fouten, dan is de kans groot dat je bij HDDExpert ook problemen ziet opduiken bij de attributen read en reallocation. Wat je dan nog kunt proberen, is een low-level herformattering van je schijf, uiteraard nadat je eerst alle data veilig hebt geback-upt! Tijdens zo’n formattering kunnen slechte sectoren worden gemarkeerd, zodat je besturingssysteem die niet langer zal gebruiken. Zo’n formattering kun je niet zomaar vanuit het Windows Schijfbeheer uitvoeren. Je hebt daar een tool van de fabrikant voor nodig.

Achterhaal eerst de makelij van je schijfmodel. De tools van zowel MiniTool, EaseUS als HDDExpert helpen je heirbij, maar je komt het ook als volgt te weten: druk op Windows-toets+R, voer devmgmt.msc uit en open de rubriek Schijfstations. Noteer de merknaam van de schijf die je wilt gaan formatteren. Geef daarna in je browser een zoekopdracht als <merknaam> low level format voor klassieke harde schijven of <merknaam> secure erase voor ssd’s. Op deze manier vind je snel de geschikte tool voor jouw schijf. Bezoek alleen webpagina’s van de fabrikant zelf. Via deze links vind je bijvoorbeeld instructies voor:

Seagate: www.tiny.cc/seagatebs

Western Digital: www.tiny.cc/wderase

Samsung: www.tiny.cc/smagic

Brengt ook deze ingreep geen soelaas, dan is je harde schijf of ssd waarschijnlijk echt aan vervanging toe.

©PXimport

Tip 05: Specifieke meting

Ook al blijkt je schijf technisch helemaal in orde te zijn, je wilt vast ook weten hoe goed die presteert. Dat is vooral van belang bij applicaties met veel schijfoperaties.

Een benchmarkprogramma als ATTO Disk Benchmark kan je dat vertellen (www.atto.com/disk-benchmark). Die kan zowel met harde schijven, ssd’s als raid-arrays overweg.

Installeer de tool en start die op. Kies een station op de gewenste schijf. Druk je meteen op de knop Start, dan voert de tool een lees- en schrijftest uit met standaardwaarden.

Je kunt ook verschillende parameters instellen. De I/O Size ofwel de blokgrootte is bijvoorbeeld instelbaar van 512 B (512 bytes) tot 64 MB. De grootte van de gebruikte testbestanden laat zich instellen van 64 KB tot 32 GB en dat geldt ook voor de Queue Depth ofwel het maximale aantal lees- en schrijfcommando’s dat je gelijktijdig wilt laten uitvoeren (van 1 tot 256). Bepaal of de benchmarktool gebruik mag maken van systeembuffering en caching, via een vinkje bij Direct I/O en Bypass Write Cache. Je kunt zelfs een eigen testpatroon instellen wanneer je de optie Verify Data inschakelt. Na afloop van de test verschijnt de overdrachtssnelheid voor zowel lezen als schrijven, naar keuze in bytes per seconde (Bytes/S) of in aantal blokken per seconde (IO/s).

©PXimport

Tip 06: Vergelijkende meting

Vind je de instelbare parameters van ATTO Disk Benchmark toch wat te technisch of wil juist de prestaties van je eigen schijf vergelijken met dezelfde of andere schijven, dan kun je de portable tool UserBenchMark (UBM) proberen (www.userbenchmark.com).

Wanneer je UBM start, worden er standaard verschillende componenten getest: Processor, Graphics, Fixed Drives, Memory en USB Drives. We zijn hier weliswaar vooral in Fixed Drives geïnteresseerd, maar de hele test duurt amper twee minuten en na afloop krijg je een rapportage via je browser. Scrol naar beneden tot je bij de benchmarks van je schijven uitkomt (Drives). In de kolommen Sequential, Random 4K en Deep queue 4K lees je de testresultaten af. Klik op het vraagteken voor meer uitleg.

In de kolom Bench zie je het algemene resultaat als een percentage en onder de naam van je schijf zie je het gemiddelde percentage van alle benchmarks die voor dat schijfmodel al zijn uitgevoerd. Klik hierop voor veel meer details. Je kunt nu je eigen resultaten niet alleen vergelijken met die van anderen, maar het is ook mogelijk andere schijven te selecteren voor een uitvoerige vergelijking.

Presteert je schijf ondermaats? Via www.tiny.cc/ubmdrive vind je enkele mogelijke oorzaken.

©PXimport

Tip 07: Analyse

Zelfs grote schijven van meerdere terabytes slibben na verloop van tijd dicht en dan is het zoeken naar de grootste dataslurpers. De portable tool WizTree (www.wiztreefree.com; gratis voor persoonlijk gebruik) kan je daarbij helpen. Start de toepassing op en kies het station. Zodra je op Scan drukt, krijg je meteen een detailoverzicht van je schijfgebruik. Uitzoeken welke data het meeste schijfruimte innemen, gaat het eenvoudigst vanuit het tabblad Boom venster. Klik een of twee keer op de kolomtitel Grootte om de juiste sortering te kiezen, waarna je overtollige bestanden makkelijk kunt weghalen. Meervoudige selecties zijn mogelijk door de Shift- of de Ctrl-toets ingedrukt te houden tijdens het aanklikken, waarna je met rechts op de selectie klikt en Verwijderen kiest. De verwijderde bestanden worden dan met rood gemarkeerd. Om in één keer alle bestanden van hetzelfde type te selecteren, rechtsklik je op de bijbehorende extensie in het rechterpaneel en kies je Selecteer.

©PXimport

Tip 08: Opruiming

WizTree is niet alleen handig om je schijfverbruik in kaart te brengen, maar je kunt het dus ook inzetten om overtollige gegevens weg te halen. Ook Windows zelf heeft daar enkele hulpmiddelen voor. Druk op de Windows-toets, tik Schijfopruiming in en start de bijbehorende applicatie. Selecteer het station en bevestig met OK. Even later geef je via vinkjes aan welke bestanden je niet langer nodig acht, zoals Gedownloade programmabestanden, Tijdelijke (internet)bestanden enzovoort. Je ziet direct wat zo’n verwijderoperatie je zal opleveren.

Druk hier ook op de knop Systeembestanden opschonen en herstart de procedure. Nu komen er nog wat extra rubrieken bij, zoals Tijdelijke Windows-installatiebestanden. Via het tabblad Meer opties kun je eventueel ook overtollige programma’s en onderdelen weghalen, evenals alle systeemherstelpunten behalve de recentste.

Deze verwijderoperaties schelen ongetwijfeld al iets, maar je kunt Windows 10 ook zo instellen dat die proactief en automatisch overtollige data verwijdert. Ga hiervoor naar Windows Instellingen / Systeem / Opslag en zet de schakelknop bij Opslag op Aan. Klik op Slim opslaanconfigureren of nu uitvoeren en stel alle parameters naar wens in, zoals Opslaginzicht uitvoerenbij onvoldoende vrije schijfruimte en Bestanden in de Prullenbak verwijderen als deze langer zijn bewaard dan 30 dagen. Nog meer handige opruimtips voor Windows 10 vind je via www.tiny.cc/schijfschoon.

©PXimport

Tip 09: Defragmentatie?

Heb je flink wat bestanden opgeschoond, dan kreeg je in het verleden vaak het advies om alle ‘open plekken’ weg te halen door de vrijgekomen dataclusters weer netjes aan elkaar te rijgen (dat proces heet defragmenteren). Maar al jarenlang is dit eigenlijk zinloos advies. Standaard regelt Windows dat automatisch al. Maar als je twijfelt, controleer je dit door de Windows-toets in te drukken, defrag in te tikken en de app Stations defragmenteren en optimaliseren te starten. Via de knop Instellingen wijzigen kun je controleren dat deze taak daadwerkelijk automatisch is ingesteld. Zo niet, plaats dan een vinkje bij Gepland uitvoeren. De standaardfrequentie staat ingesteld op Wekelijks.

Echte defragmentatie op een ssd is overigens géén goed idee, maar ook dat heeft Windows 10 gelukkig zelf door. Op ssd-schijven voert Windows daarom automatisch een andere optimalisatie uit, een zogenoemde ‘trim’ (zie ook www.tiny.cc/ssdtrim).

©PXimport

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.