Je besturingssysteem, je programma’s en je data: ze staan allemaal wel op een of meer harde schijven of ssd’s. Die wil je dan natuurlijk wel in topvorm hebben en houden. Zijn er geen mankementen? Presteert je schijf wel helemaal naar behoren? En hoe zorg je dat je weer ruimte krijgt op een (te) volle schijf?

Tip 01: Foutcontrole

Windows heeft een tool voor schijfcontrole ingebouwd. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. Klik met rechts op een volume, kies Eigenschappen, open het tabblad Extra en klik op Controleren. Mogelijk verschijnt het bericht: “Het is niet nodig om dit station nu te scannen.” In dat geval heeft Windows tijdens een eerdere automatische controle al vastgesteld dat er geen problemen zijn. Als je dat wilt, kun je alsnog de knop Station scannen indrukken. Na afloop klik je op Details weergeven, dit brengt je naar de Windows-logboeken, waar je op het tabblad Algemeen meer informatie krijgt. Heeft de controle logische fouten (op het niveau van het bestandssysteem) gedetecteerd, dan kun je die met een druk op een knop door Windows laten herstellen. Deze controle is vergelijkbaar met de volgende procedure. Tik in het Windows-startmenu Opdrachtprompt, klik er met rechts op en kies Als administrator uitvoeren. Tik vervolgens chkdsk x: /F in, waarbij je x vervangt door de gewenste stationsletter.

Heeft de eerder vermelde methode de fouten niet kunnen oplossen, dan ziet het er minder goed uit: mogelijk heeft je schijf fysieke schade opgelopen met slechte sectoren of clusters tot gevolg. In dit geval kun je chkdsk x: /R uitvoeren, waarbij een soort oppervlaktescan wordt uitgevoerd. Deze arbeidsintensieve scan is vooral zinvol bij klassieke harde schijven.

©PXimport

Tip 02: Externe tool

Zowel de ingebouwde foutcontrole als het chkdsk-commando zijn nogal Spartaans. Geef je de voorkeur aan een gebruiksvriendelijkere tool met een grafische interface of wil je sowieso de mening van een ander programma, probeer dan eens MiniTool Partition Wizard Free (www.tiny.cc/minit). Let wel op tijdens de installatie dat je geen overtollige software laat installeren (druk dan op Decline).

Start de tool op en selecteer een volume. Links, bij Check Partition, klik je op Check File System. Je kunt nu kiezen tussen Check only (wat ook de Windows Foutcontrole initieel doet) en Check & fix detected errors (vergelijkbaar met wat Foutcontrole doet als je de gedetecteerde fouten laat herstellen).

Een oppervlaktescan van een hele schijf is ook mogelijk, hoewel zo’n scan vooral zin heeft op een klassieke harde schijf. Selecteer dan een fysieke schijf (bijvoorbeeld Disk 1) en klik links, bij Check Disk, op Surface Test en vervolgens op Start Now. Geduld is een schone zaak.

Nagenoeg identieke functies vind je in EaseUS Partition Master Free, via Controle Bestandssysteem en Oppervlaktetest (www.tiny.cc/pmfree).

©PXimport

Tip 03: S.M.A.R.T.

Je kunt de betrouwbaarheid van je schijf nog op een andere manier testen. Nagenoeg alle schijven worden namelijk aangestuurd door een controller die continu de gezondheid van de schijf bewaakt en die schijfstatus via allerlei attributen kan rapporteren. Daarvoor heb je een zogenoemde S.M.A.R.T-tool nodig (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Tool). Een eenvoudige en gratis tool is HDDExpert (www.kcsoftwares.com/?hdde).

Start het programma na installatie op en selecteer de schijf, waarna een uitgebreid statusoverzicht volgt. Zie je Health Status: OK staan, dan hoef je je normaal gesproken geen zorgen te maken. Staat er juist Failures detected, dan betekent dit dat een of meer attributen problematisch zijn. Houd de muisaanwijzer even boven zo’n attribuut voor meer uitleg. Je hoeft gelukkig niet zelf uit te zoeken om welke attributen het gaat: die geeft HDDExpert een gekleurde achtergrond mee. Meer uitleg over S.M.A.R.T. vind je onder meer via www.tiny.cc/smartbasics.

©PXimport

Tip 04: Schijfspecifiek

Resulteert de oppervlaktescan in fouten, dan is de kans groot dat je bij HDDExpert ook problemen ziet opduiken bij de attributen read en reallocation. Wat je dan nog kunt proberen, is een low-level herformattering van je schijf, uiteraard nadat je eerst alle data veilig hebt geback-upt! Tijdens zo’n formattering kunnen slechte sectoren worden gemarkeerd, zodat je besturingssysteem die niet langer zal gebruiken. Zo’n formattering kun je niet zomaar vanuit het Windows Schijfbeheer uitvoeren. Je hebt daar een tool van de fabrikant voor nodig.

Achterhaal eerst de makelij van je schijfmodel. De tools van zowel MiniTool, EaseUS als HDDExpert helpen je heirbij, maar je komt het ook als volgt te weten: druk op Windows-toets+R, voer devmgmt.msc uit en open de rubriek Schijfstations. Noteer de merknaam van de schijf die je wilt gaan formatteren. Geef daarna in je browser een zoekopdracht als <merknaam> low level format voor klassieke harde schijven of <merknaam> secure erase voor ssd’s. Op deze manier vind je snel de geschikte tool voor jouw schijf. Bezoek alleen webpagina’s van de fabrikant zelf. Via deze links vind je bijvoorbeeld instructies voor:

Seagate: www.tiny.cc/seagatebs

Western Digital: www.tiny.cc/wderase

Samsung: www.tiny.cc/smagic

Brengt ook deze ingreep geen soelaas, dan is je harde schijf of ssd waarschijnlijk echt aan vervanging toe.

©PXimport

Tip 05: Specifieke meting

Ook al blijkt je schijf technisch helemaal in orde te zijn, je wilt vast ook weten hoe goed die presteert. Dat is vooral van belang bij applicaties met veel schijfoperaties.

Een benchmarkprogramma als ATTO Disk Benchmark kan je dat vertellen (www.atto.com/disk-benchmark). Die kan zowel met harde schijven, ssd’s als raid-arrays overweg.

Installeer de tool en start die op. Kies een station op de gewenste schijf. Druk je meteen op de knop Start, dan voert de tool een lees- en schrijftest uit met standaardwaarden.

Je kunt ook verschillende parameters instellen. De I/O Size ofwel de blokgrootte is bijvoorbeeld instelbaar van 512 B (512 bytes) tot 64 MB. De grootte van de gebruikte testbestanden laat zich instellen van 64 KB tot 32 GB en dat geldt ook voor de Queue Depth ofwel het maximale aantal lees- en schrijfcommando’s dat je gelijktijdig wilt laten uitvoeren (van 1 tot 256). Bepaal of de benchmarktool gebruik mag maken van systeembuffering en caching, via een vinkje bij Direct I/O en Bypass Write Cache. Je kunt zelfs een eigen testpatroon instellen wanneer je de optie Verify Data inschakelt. Na afloop van de test verschijnt de overdrachtssnelheid voor zowel lezen als schrijven, naar keuze in bytes per seconde (Bytes/S) of in aantal blokken per seconde (IO/s).

©PXimport

Tip 06: Vergelijkende meting

Vind je de instelbare parameters van ATTO Disk Benchmark toch wat te technisch of wil juist de prestaties van je eigen schijf vergelijken met dezelfde of andere schijven, dan kun je de portable tool UserBenchMark (UBM) proberen (www.userbenchmark.com).

Wanneer je UBM start, worden er standaard verschillende componenten getest: Processor, Graphics, Fixed Drives, Memory en USB Drives. We zijn hier weliswaar vooral in Fixed Drives geïnteresseerd, maar de hele test duurt amper twee minuten en na afloop krijg je een rapportage via je browser. Scrol naar beneden tot je bij de benchmarks van je schijven uitkomt (Drives). In de kolommen Sequential, Random 4K en Deep queue 4K lees je de testresultaten af. Klik op het vraagteken voor meer uitleg.

In de kolom Bench zie je het algemene resultaat als een percentage en onder de naam van je schijf zie je het gemiddelde percentage van alle benchmarks die voor dat schijfmodel al zijn uitgevoerd. Klik hierop voor veel meer details. Je kunt nu je eigen resultaten niet alleen vergelijken met die van anderen, maar het is ook mogelijk andere schijven te selecteren voor een uitvoerige vergelijking.

Presteert je schijf ondermaats? Via www.tiny.cc/ubmdrive vind je enkele mogelijke oorzaken.

©PXimport

Tip 07: Analyse

Zelfs grote schijven van meerdere terabytes slibben na verloop van tijd dicht en dan is het zoeken naar de grootste dataslurpers. De portable tool WizTree (www.wiztreefree.com; gratis voor persoonlijk gebruik) kan je daarbij helpen. Start de toepassing op en kies het station. Zodra je op Scan drukt, krijg je meteen een detailoverzicht van je schijfgebruik. Uitzoeken welke data het meeste schijfruimte innemen, gaat het eenvoudigst vanuit het tabblad Boom venster. Klik een of twee keer op de kolomtitel Grootte om de juiste sortering te kiezen, waarna je overtollige bestanden makkelijk kunt weghalen. Meervoudige selecties zijn mogelijk door de Shift- of de Ctrl-toets ingedrukt te houden tijdens het aanklikken, waarna je met rechts op de selectie klikt en Verwijderen kiest. De verwijderde bestanden worden dan met rood gemarkeerd. Om in één keer alle bestanden van hetzelfde type te selecteren, rechtsklik je op de bijbehorende extensie in het rechterpaneel en kies je Selecteer.

©PXimport

Tip 08: Opruiming

WizTree is niet alleen handig om je schijfverbruik in kaart te brengen, maar je kunt het dus ook inzetten om overtollige gegevens weg te halen. Ook Windows zelf heeft daar enkele hulpmiddelen voor. Druk op de Windows-toets, tik Schijfopruiming in en start de bijbehorende applicatie. Selecteer het station en bevestig met OK. Even later geef je via vinkjes aan welke bestanden je niet langer nodig acht, zoals Gedownloade programmabestanden, Tijdelijke (internet)bestanden enzovoort. Je ziet direct wat zo’n verwijderoperatie je zal opleveren.

Druk hier ook op de knop Systeembestanden opschonen en herstart de procedure. Nu komen er nog wat extra rubrieken bij, zoals Tijdelijke Windows-installatiebestanden. Via het tabblad Meer opties kun je eventueel ook overtollige programma’s en onderdelen weghalen, evenals alle systeemherstelpunten behalve de recentste.

Deze verwijderoperaties schelen ongetwijfeld al iets, maar je kunt Windows 10 ook zo instellen dat die proactief en automatisch overtollige data verwijdert. Ga hiervoor naar Windows Instellingen / Systeem / Opslag en zet de schakelknop bij Opslag op Aan. Klik op Slim opslaanconfigureren of nu uitvoeren en stel alle parameters naar wens in, zoals Opslaginzicht uitvoerenbij onvoldoende vrije schijfruimte en Bestanden in de Prullenbak verwijderen als deze langer zijn bewaard dan 30 dagen. Nog meer handige opruimtips voor Windows 10 vind je via www.tiny.cc/schijfschoon.

©PXimport

Tip 09: Defragmentatie?

Heb je flink wat bestanden opgeschoond, dan kreeg je in het verleden vaak het advies om alle ‘open plekken’ weg te halen door de vrijgekomen dataclusters weer netjes aan elkaar te rijgen (dat proces heet defragmenteren). Maar al jarenlang is dit eigenlijk zinloos advies. Standaard regelt Windows dat automatisch al. Maar als je twijfelt, controleer je dit door de Windows-toets in te drukken, defrag in te tikken en de app Stations defragmenteren en optimaliseren te starten. Via de knop Instellingen wijzigen kun je controleren dat deze taak daadwerkelijk automatisch is ingesteld. Zo niet, plaats dan een vinkje bij Gepland uitvoeren. De standaardfrequentie staat ingesteld op Wekelijks.

Echte defragmentatie op een ssd is overigens géén goed idee, maar ook dat heeft Windows 10 gelukkig zelf door. Op ssd-schijven voert Windows daarom automatisch een andere optimalisatie uit, een zogenoemde ‘trim’ (zie ook www.tiny.cc/ssdtrim).

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Met de feestdagen voor de deur kijken we dit keer naar 5.1-surroundsets voor de woonkamer. Want wat is er nou leuker om je favoriete film of serie te kijken met supergoed geluid? Of bij het gamen? Voor minder dan 300 euro welteverstaan.

Een 5.1 speakerset is een geluidssysteem dat is opgebouwd uit zes verschillende luidsprekers. Het cijfer 5 staat voor de satellietluidsprekers: een middenkanaal voor spraak, twee speakers voorin (links en rechts) en twee speakers die je achter je plaatst. De .1 verwijst naar de subwoofer, die specifiek de lage bastonen voor zijn rekening neemt. Doordat deze luidsprekers rondom de luisterpositie worden geplaatst, komt het geluid vanuit verschillende richtingen op je af. Dit creëert een ruimtelijk effect waardoor je bij het kijken van films en series of het spelen van games wordt omringd door geluid.

Logitech Z906

Deze set is ontworpen om meerdere audiobronnen tegelijkertijd te kunnen verwerken. Je sluit tot zes apparaten aan, zoals een televisie, gameconsole of computer, via de beschikbare digitale optische, digitale coaxiale of analoge ingangen. De set beschikt over een bedieningsconsole die je stapelt bij je apparatuur en een draadloze afstandsbediening voor bediening vanaf de bank. Het systeem levert een continu vermogen van 500 watt en is THX-gecertificeerd, wat betekent dat het voldoet aan specifieke prestatie-eisen voor bioscoopgeluid. De decodering ondersteunt Dolby Digital en DTS-soundtracks. Naast de subwoofer krijg je vier satellietluidsprekers en een middenkanaal die je flexibel kunt plaatsen.

Sony HT-S40R

Bij dit systeem worden de achterste luidsprekers aangestuurd door een draadloze versterker, waardoor er geen kabels van de soundbar voorin de kamer naar achteren hoeven te lopen. De soundbar zelf beschikt over drie kanalen en werkt samen met de subwoofer en de twee achterspeakers voor de 5.1-weergave. Het totale uitgangsvermogen bedraagt 600 watt. Voor de connectiviteit maak je gebruik van HDMI ARC, een optische ingang of een analoge aansluiting. Daarnaast is er Bluetooth 5.0 aanwezig voor het streamen van audio vanaf mobiele apparaten. De soundbar kan aan de muur worden bevestigd of voor de televisie worden geplaatst.

Trust GXT 658 Tytan

Dit geluidssysteem is eigenlijk voornamelijk bedoeld voor games en in combinatie met een pc of gameconsole, waarbij de houten subwoofer het middelpunt vormt. De basweergave is gesynchroniseerd met geïntegreerde LED-verlichting die reageert op het ritme van het geluid. Het systeem schakelt automatisch naar een stand-by modus wanneer het niet in gebruik is. De set wordt geleverd met een afstandsbediening waarmee je onder andere de bas en het volume regelt. De kabels voor de achterste luidsprekers hebben een lengte van 8 meter, wat plaatsing in grotere ruimtes mogelijk maakt zonder verlengsnoeren. Het piekvermogen ligt op 180 watt.

Hisense AX5100G

Dit audiosysteem ondersteunt Dolby Atmos-technologie voor een ruimtelijke geluidsweergave. De set bestaat uit een soundbar, een losse subwoofer en twee achterluidsprekers. Met een totaal vermogen van 340 watt worden de verschillende frequenties verdeeld over de speakers. Je hebt de beschikking over diverse equalizer-modi, waaronder instellingen voor nieuws, film en games. Aansluiten op de televisie gaat via HDMI eARC, maar er zijn ook opties voor USB en een optische kabel. De achterspeakers plaats je achter de luisterpositie om het surround-effect van de 5.1-opstelling te completeren.

Sony HT-S20R

Je installeert dit systeem met een soundbar, subwoofer en twee bedrade achterspeakers. De soundbar verzorgt de linker-, rechter- en middenkanalen, terwijl de externe subwoofer de lage tonen voor zijn rekening neemt. Het systeem heeft een totaal vermogen van 400 watt en ondersteunt Dolby Digital. Via de USB-poort speel je audiobestanden direct af van een geheugenstick. Voor de verbinding met de televisie gebruik je HDMI ARC, maar als je televisie dit niet ondersteunt, zijn er optische en analoge ingangen beschikbaar. De set beschikt over diverse geluidsmodi die je met een knop op de afstandsbediening selecteert.

AOC brengt met de Gaming 25G4KUR een monitor op de markt die volledig is afgestemd op competitieve gamers. Het 24,5-inch scherm haalt een verversingssnelheid tot 420 Hz en biedt snelle reactietijden, Adaptive-Sync en ergonomische instelmogelijkheden.

Supersnel beeld voor competitieve spelers

De AOC Gaming 25G4KUR (adviesprijs 259 euro) is bedoeld voor wie elke milliseconde telt. Dankzij een overklokte verversingssnelheid van 420 Hz (400 Hz standaard) en een responstijd tot 0,3 milliseconde reageert het scherm vrijwel direct op elke actie. Dat maakt hem geschikt voor snelle shooters, esports-toernooien en spelers die vloeiende bewegingen en minimale vertraging willen.

Het 24,5-inch formaat is populair onder professionele esports-spelers, omdat het speelveld overzichtelijk blijft zonder dat de ogen veel hoeven te bewegen. De Full HD-resolutie zorgt ervoor dat hoge framerates haalbaar zijn, zelfs met een middenklasse grafische kaart.

©AGON by AOC

Heldere kleuren en vloeiende beelden

De 25G4KUR gebruikt een Fast IPS-paneel met brede kijkhoeken en een kleurdekking van 121 procent sRGB. Het scherm is compatibel met NVIDIA G-SYNC. Adaptive-Sync, zorgt ervoor dat beelden vloeiend blijven zonder haperingen of tearing. DisplayHDR 400 biedt bovendien een iets hoger contrast en betere helderheid dan standaard SDR-monitoren.

Ontworpen voor urenlang gamen

AOC rust de monitor uit met functies die lange gamesessies comfortabeler moeten maken. De flicker-free achtergrondverlichting en blauwlichtreductie verminderen vermoeide ogen, terwijl de ergonomische standaard in hoogte verstelbaar is en kantel-, draai- en rotatiefuncties heeft. Via AOC's G-Menu-software kunnen spelers profielen aanmaken, instellingen aanpassen en de Low Input Lag-modus activeren.