Je besturingssysteem, je programma’s en je data: ze staan allemaal wel op een of meer harde schijven of ssd’s. Die wil je dan natuurlijk wel in topvorm hebben en houden. Zijn er geen mankementen? Presteert je schijf wel helemaal naar behoren? En hoe zorg je dat je weer ruimte krijgt op een (te) volle schijf?

Tip 01: Foutcontrole

Windows heeft een tool voor schijfcontrole ingebouwd. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. Klik met rechts op een volume, kies Eigenschappen, open het tabblad Extra en klik op Controleren. Mogelijk verschijnt het bericht: “Het is niet nodig om dit station nu te scannen.” In dat geval heeft Windows tijdens een eerdere automatische controle al vastgesteld dat er geen problemen zijn. Als je dat wilt, kun je alsnog de knop Station scannen indrukken. Na afloop klik je op Details weergeven, dit brengt je naar de Windows-logboeken, waar je op het tabblad Algemeen meer informatie krijgt. Heeft de controle logische fouten (op het niveau van het bestandssysteem) gedetecteerd, dan kun je die met een druk op een knop door Windows laten herstellen. Deze controle is vergelijkbaar met de volgende procedure. Tik in het Windows-startmenu Opdrachtprompt, klik er met rechts op en kies Als administrator uitvoeren. Tik vervolgens chkdsk x: /F in, waarbij je x vervangt door de gewenste stationsletter.

Heeft de eerder vermelde methode de fouten niet kunnen oplossen, dan ziet het er minder goed uit: mogelijk heeft je schijf fysieke schade opgelopen met slechte sectoren of clusters tot gevolg. In dit geval kun je chkdsk x: /R uitvoeren, waarbij een soort oppervlaktescan wordt uitgevoerd. Deze arbeidsintensieve scan is vooral zinvol bij klassieke harde schijven.

©PXimport

Tip 02: Externe tool

Zowel de ingebouwde foutcontrole als het chkdsk-commando zijn nogal Spartaans. Geef je de voorkeur aan een gebruiksvriendelijkere tool met een grafische interface of wil je sowieso de mening van een ander programma, probeer dan eens MiniTool Partition Wizard Free (www.tiny.cc/minit). Let wel op tijdens de installatie dat je geen overtollige software laat installeren (druk dan op Decline).

Start de tool op en selecteer een volume. Links, bij Check Partition, klik je op Check File System. Je kunt nu kiezen tussen Check only (wat ook de Windows Foutcontrole initieel doet) en Check & fix detected errors (vergelijkbaar met wat Foutcontrole doet als je de gedetecteerde fouten laat herstellen).

Een oppervlaktescan van een hele schijf is ook mogelijk, hoewel zo’n scan vooral zin heeft op een klassieke harde schijf. Selecteer dan een fysieke schijf (bijvoorbeeld Disk 1) en klik links, bij Check Disk, op Surface Test en vervolgens op Start Now. Geduld is een schone zaak.

Nagenoeg identieke functies vind je in EaseUS Partition Master Free, via Controle Bestandssysteem en Oppervlaktetest (www.tiny.cc/pmfree).

©PXimport

Tip 03: S.M.A.R.T.

Je kunt de betrouwbaarheid van je schijf nog op een andere manier testen. Nagenoeg alle schijven worden namelijk aangestuurd door een controller die continu de gezondheid van de schijf bewaakt en die schijfstatus via allerlei attributen kan rapporteren. Daarvoor heb je een zogenoemde S.M.A.R.T-tool nodig (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Tool). Een eenvoudige en gratis tool is HDDExpert (www.kcsoftwares.com/?hdde).

Start het programma na installatie op en selecteer de schijf, waarna een uitgebreid statusoverzicht volgt. Zie je Health Status: OK staan, dan hoef je je normaal gesproken geen zorgen te maken. Staat er juist Failures detected, dan betekent dit dat een of meer attributen problematisch zijn. Houd de muisaanwijzer even boven zo’n attribuut voor meer uitleg. Je hoeft gelukkig niet zelf uit te zoeken om welke attributen het gaat: die geeft HDDExpert een gekleurde achtergrond mee. Meer uitleg over S.M.A.R.T. vind je onder meer via www.tiny.cc/smartbasics.

©PXimport

Tip 04: Schijfspecifiek

Resulteert de oppervlaktescan in fouten, dan is de kans groot dat je bij HDDExpert ook problemen ziet opduiken bij de attributen read en reallocation. Wat je dan nog kunt proberen, is een low-level herformattering van je schijf, uiteraard nadat je eerst alle data veilig hebt geback-upt! Tijdens zo’n formattering kunnen slechte sectoren worden gemarkeerd, zodat je besturingssysteem die niet langer zal gebruiken. Zo’n formattering kun je niet zomaar vanuit het Windows Schijfbeheer uitvoeren. Je hebt daar een tool van de fabrikant voor nodig.

Achterhaal eerst de makelij van je schijfmodel. De tools van zowel MiniTool, EaseUS als HDDExpert helpen je heirbij, maar je komt het ook als volgt te weten: druk op Windows-toets+R, voer devmgmt.msc uit en open de rubriek Schijfstations. Noteer de merknaam van de schijf die je wilt gaan formatteren. Geef daarna in je browser een zoekopdracht als <merknaam> low level format voor klassieke harde schijven of <merknaam> secure erase voor ssd’s. Op deze manier vind je snel de geschikte tool voor jouw schijf. Bezoek alleen webpagina’s van de fabrikant zelf. Via deze links vind je bijvoorbeeld instructies voor:

Seagate: www.tiny.cc/seagatebs

Western Digital: www.tiny.cc/wderase

Samsung: www.tiny.cc/smagic

Brengt ook deze ingreep geen soelaas, dan is je harde schijf of ssd waarschijnlijk echt aan vervanging toe.

©PXimport

Tip 05: Specifieke meting

Ook al blijkt je schijf technisch helemaal in orde te zijn, je wilt vast ook weten hoe goed die presteert. Dat is vooral van belang bij applicaties met veel schijfoperaties.

Een benchmarkprogramma als ATTO Disk Benchmark kan je dat vertellen (www.atto.com/disk-benchmark). Die kan zowel met harde schijven, ssd’s als raid-arrays overweg.

Installeer de tool en start die op. Kies een station op de gewenste schijf. Druk je meteen op de knop Start, dan voert de tool een lees- en schrijftest uit met standaardwaarden.

Je kunt ook verschillende parameters instellen. De I/O Size ofwel de blokgrootte is bijvoorbeeld instelbaar van 512 B (512 bytes) tot 64 MB. De grootte van de gebruikte testbestanden laat zich instellen van 64 KB tot 32 GB en dat geldt ook voor de Queue Depth ofwel het maximale aantal lees- en schrijfcommando’s dat je gelijktijdig wilt laten uitvoeren (van 1 tot 256). Bepaal of de benchmarktool gebruik mag maken van systeembuffering en caching, via een vinkje bij Direct I/O en Bypass Write Cache. Je kunt zelfs een eigen testpatroon instellen wanneer je de optie Verify Data inschakelt. Na afloop van de test verschijnt de overdrachtssnelheid voor zowel lezen als schrijven, naar keuze in bytes per seconde (Bytes/S) of in aantal blokken per seconde (IO/s).

©PXimport

Tip 06: Vergelijkende meting

Vind je de instelbare parameters van ATTO Disk Benchmark toch wat te technisch of wil juist de prestaties van je eigen schijf vergelijken met dezelfde of andere schijven, dan kun je de portable tool UserBenchMark (UBM) proberen (www.userbenchmark.com).

Wanneer je UBM start, worden er standaard verschillende componenten getest: Processor, Graphics, Fixed Drives, Memory en USB Drives. We zijn hier weliswaar vooral in Fixed Drives geïnteresseerd, maar de hele test duurt amper twee minuten en na afloop krijg je een rapportage via je browser. Scrol naar beneden tot je bij de benchmarks van je schijven uitkomt (Drives). In de kolommen Sequential, Random 4K en Deep queue 4K lees je de testresultaten af. Klik op het vraagteken voor meer uitleg.

In de kolom Bench zie je het algemene resultaat als een percentage en onder de naam van je schijf zie je het gemiddelde percentage van alle benchmarks die voor dat schijfmodel al zijn uitgevoerd. Klik hierop voor veel meer details. Je kunt nu je eigen resultaten niet alleen vergelijken met die van anderen, maar het is ook mogelijk andere schijven te selecteren voor een uitvoerige vergelijking.

Presteert je schijf ondermaats? Via www.tiny.cc/ubmdrive vind je enkele mogelijke oorzaken.

©PXimport

Tip 07: Analyse

Zelfs grote schijven van meerdere terabytes slibben na verloop van tijd dicht en dan is het zoeken naar de grootste dataslurpers. De portable tool WizTree (www.wiztreefree.com; gratis voor persoonlijk gebruik) kan je daarbij helpen. Start de toepassing op en kies het station. Zodra je op Scan drukt, krijg je meteen een detailoverzicht van je schijfgebruik. Uitzoeken welke data het meeste schijfruimte innemen, gaat het eenvoudigst vanuit het tabblad Boom venster. Klik een of twee keer op de kolomtitel Grootte om de juiste sortering te kiezen, waarna je overtollige bestanden makkelijk kunt weghalen. Meervoudige selecties zijn mogelijk door de Shift- of de Ctrl-toets ingedrukt te houden tijdens het aanklikken, waarna je met rechts op de selectie klikt en Verwijderen kiest. De verwijderde bestanden worden dan met rood gemarkeerd. Om in één keer alle bestanden van hetzelfde type te selecteren, rechtsklik je op de bijbehorende extensie in het rechterpaneel en kies je Selecteer.

©PXimport

Tip 08: Opruiming

WizTree is niet alleen handig om je schijfverbruik in kaart te brengen, maar je kunt het dus ook inzetten om overtollige gegevens weg te halen. Ook Windows zelf heeft daar enkele hulpmiddelen voor. Druk op de Windows-toets, tik Schijfopruiming in en start de bijbehorende applicatie. Selecteer het station en bevestig met OK. Even later geef je via vinkjes aan welke bestanden je niet langer nodig acht, zoals Gedownloade programmabestanden, Tijdelijke (internet)bestanden enzovoort. Je ziet direct wat zo’n verwijderoperatie je zal opleveren.

Druk hier ook op de knop Systeembestanden opschonen en herstart de procedure. Nu komen er nog wat extra rubrieken bij, zoals Tijdelijke Windows-installatiebestanden. Via het tabblad Meer opties kun je eventueel ook overtollige programma’s en onderdelen weghalen, evenals alle systeemherstelpunten behalve de recentste.

Deze verwijderoperaties schelen ongetwijfeld al iets, maar je kunt Windows 10 ook zo instellen dat die proactief en automatisch overtollige data verwijdert. Ga hiervoor naar Windows Instellingen / Systeem / Opslag en zet de schakelknop bij Opslag op Aan. Klik op Slim opslaanconfigureren of nu uitvoeren en stel alle parameters naar wens in, zoals Opslaginzicht uitvoerenbij onvoldoende vrije schijfruimte en Bestanden in de Prullenbak verwijderen als deze langer zijn bewaard dan 30 dagen. Nog meer handige opruimtips voor Windows 10 vind je via www.tiny.cc/schijfschoon.

©PXimport

Tip 09: Defragmentatie?

Heb je flink wat bestanden opgeschoond, dan kreeg je in het verleden vaak het advies om alle ‘open plekken’ weg te halen door de vrijgekomen dataclusters weer netjes aan elkaar te rijgen (dat proces heet defragmenteren). Maar al jarenlang is dit eigenlijk zinloos advies. Standaard regelt Windows dat automatisch al. Maar als je twijfelt, controleer je dit door de Windows-toets in te drukken, defrag in te tikken en de app Stations defragmenteren en optimaliseren te starten. Via de knop Instellingen wijzigen kun je controleren dat deze taak daadwerkelijk automatisch is ingesteld. Zo niet, plaats dan een vinkje bij Gepland uitvoeren. De standaardfrequentie staat ingesteld op Wekelijks.

Echte defragmentatie op een ssd is overigens géén goed idee, maar ook dat heeft Windows 10 gelukkig zelf door. Op ssd-schijven voert Windows daarom automatisch een andere optimalisatie uit, een zogenoemde ‘trim’ (zie ook www.tiny.cc/ssdtrim).

©PXimport

Met zijn elegante touchscreen, ruime kijkvenster en geïntegreerde verlichting is de Bosch Serie 6 Air Fryer een heuse blikvanger. Naast het oog willen je smaakpapillen natuurlijk ook wat. We voelden deze stijlvolle airfryer een aantal weken aan de tand. Lees hier onze ongezouten mening.

Dankzij een riante capaciteit van 7,2 liter is de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) geschikt voor gezinnen. Naast de airfryer zelf levert de Duitse fabrikant een grillrooster en vijf vleesspiesjes mee. Dit grillrooster komt ook van pas als je gerechten wilt 'stapelen'. Kortom, keukenprinsen en -prinsessen kunnen er alle kanten mee op. Na het uitpakken kan de kok van dienst er vrijwel meteen mee aan de slag. Je dient wel eerst even het handvat op het mandje te monteren, maar dat is vanwege het kliksysteem zo gepiept. De behuizing weegt nog geen 6 kilo, waardoor je deze airfryer van 30,9 × 31,4 × 38,8 centimeter relatief makkelijk meeneemt, mocht dat nodig zijn.

©Maikel Dijkhuizen

Kookinstellingen kiezen

Het touchscreen bevat duidelijke pictogrammen voor patat, kip, vlees, vis, groente, gebak en brood. Daarnaast is er een warmhoudfunctie. Zodra je op een van de pictogrammen tikt, selecteert het apparaat de bijbehorende temperatuur en kooktijd. Het kan eigenlijk niet misgaan. Vanzelfsprekend pas je deze automatische instellingen naar eigen inzicht aan. Gebruik hiervoor de plus- en minknoppen. Kies hierbij tussen een temperatuur van minimaal 40 en maximaal 200 graden Celsius. Dat gaat in stapjes van vijf graden. Het opgegeven uitgangsvermogen bedraagt 1800 watt. Wanneer er een kookprogramma is gestart, komt het geluidsniveau uit op zo'n 63 decibel. Dat valt erg mee, zodat je in de keuken gelukkig nog gewoon een gesprek kunt voeren.

©Maikel Dijkhuizen

Eten bereiden

Op de bodem van het mandje bevindt zich een uitneembaar rooster. Hierop plaats je rechtstreeks een flinke lading friet, snacks of groente. Voor het bereiden van vlees kun je eventueel ook het bijgesloten grillrooster gebruiken. Een minpunt is het ietwat stroeve sluitsysteem voor het mandje. De onderzijde bevat weliswaar antislipvoetjes, maar het apparaat glijdt evengoed (te) makkelijk over het keukenblad. Hierdoor is het noodzakelijk om de achterkant van de behuizing met één hand tegen te houden als je het mandje in het apparaat duwt. Zeker wanneer het apparaat al warm is, is dat niet zo prettig.

Dankzij het kijkvenster houd je de voortgang van het gerecht nauwlettend in de gaten. Tik je op het pictogram met het lampje, dan gaat de verlichting ongeveer tien seconden branden. Voor diverse kookprogramma's activeert de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) het zogeheten Shake-alarm. Je hoort dan om de zoveel minuten een piepend geluid. Na het schudden van het mandje gaat het kookproces weer verder.

©Maikel Dijkhuizen

Knapperige gerechten

Net als de meeste airfryers heeft ook dit exemplaar boven in de behuizing een verwarmingselement en ventilator. Deze fan blaast de hete lucht omlaag. Volgens de fabrikant heeft deze airfryer voldoende power om vijf porties friet klaar te maken. Dat blijkt ook in de praktijk. Het bereiden van 750 gram patat is bijvoorbeeld geen enkel probleem. Leg daarnaast gerust tien kroketten in de mand, want ze worden stuk voor stuk warm. Bosch claimt dat je gerechten zonder voorverwarmen kunt klaarmaken, maar neem deze belofte met een flinke korrel zout. Voor een knapperig resultaat is het namelijk wel degelijk nodig om de airfryer voor te verwarmen. Daarnaast is goed schudden essentieel, anders worden de frietjes niet gelijkmatig gaar.

Verder zien we een verschil in kleur, maar gelukkig smaken ook de ietwat bleke patatjes prima. Na de maaltijd ben je weinig tijd kwijt met schoonmaken. De gladde buitenkant bevat geen knoppen die uitsteken, waardoor je de behuizing vlot kunt afnemen. Verder zijn alle losse onderdelen vaatwasserbestendig. Was je het mandje handmatig af, dan belandt er soms wel wat water of sop in de loze ruimte van het kijkvenster. Dit kijkvenster bestaat namelijk uit twee 'plaatjes' van transparante kunststof. Overigens trekt dat vocht snel weg.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Bosch Serie 6 Air Fryer kopen?

De Bosch Serie 6 Air Fryer heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Merken als Ninja, Inventum en Tefal produceren weliswaar vergelijkbare airfryers tegen een iets lagere aanschafprijs, maar toch vinden we de adviesprijs van 169,99 euro gerechtvaardigd. Dit apparaat beschikt tenslotte over enkele extra's die veel andere producten niet hebben. Zo volg je met het kijkvenster en de verlichting het kookproces op de voet. Bovendien maak je de airfryer inclusief alle accessoires binnen mum van tijd schoon. Ook niet onbelangrijk; de gerechten smaken prima! Jammer genoeg levert Bosch geen fysiek receptenboek mee.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.