Na jaren van ontwikkeling zijn dit jaar wereldwijd de eerste regionale 5G-netwerken geactiveerd. Nederland zet in 2020 de eerste stappen op dit vlak, maar voorlopig blijft 4G hier nog gemeengoed. Hoe werkt 5G in Nederland precies en wat zijn de toekomstplannen van providers en overheden?

Je mobiele internetverbinding verloopt nu waarschijnlijk via 4G. Oudere standaarden als HSPA en 3G kom je ook nog wel tegen. In de toekomst kun je ook 5G gebruiken, de nieuwste mobiele internetstandaard die al voorzichtig live is in onder meer de Verenigde Staten, Zuid-Korea, Frankrijk en Engeland. De ontwikkeling van 5G begon al in 2008, een jaar na de lancering van de eerste iPhone en jaren voordat 4G beschikbaar kwam. NASA-onderzoekers bogen zich samen met andere Amerikaanse partijen over de vraag hoe de 5G-standaard eruit moest gaan zien. Ze onderzochten ook de technische haalbaarheid. Zuid-Korea begon bijna tegelijk een vergelijkbaar project. In de jaren erna sloten netwerkleveranciers als Ericsson, Huawei en Nokia zich aan bij deze en andere nieuwe projecten.

De Europese Unie richtte in 2012 een groep op om de 5G-standaard te onderzoeken. Uiteindelijk rondde de industriestandaardgroep 3GPP de 5G NR-standaard (New Radio) eind 2018 af, inclusief een officieel logo voor partijen die 5G willen gebruiken in hun apparatuur of diensten. Dat wil niet zeggen dat 5G af is. De 3GPP bood eind 2019 de ‘eerste fase’ van 5G-specificaties aan in de vorm van een zogeheten Release-15. Ergens in 2020 volgt Release-16 met de tweede set specificaties. Die zijn van belang voor partijen zoals providers, nationale overheden en producenten van 5G-apparatuur.

In het kort ziet de tijdlijn er zo uit:

5G-benodigdheden

Met de huidige 5G-specificaties is er echter al veel mogelijk. Begin 2019 activeerden providers in de Verenigde Staten en Zuid-Korea hun eerste 5G-netwerken in stedelijk gebied. In de maanden erna volgden landen als Engeland, Japan, Spanje, Zwitserland en oliestaten als Koeweit. Providers in die landen breiden de 5G-dekking voortdurend uit. Inmiddels hebben veel grotere steden een prima dekkend 5G-netwerk. Om 5G te kunnen gebruiken, heb je wel een geschikte smartphone, tablet of laptop nodig. Deze laatste twee zijn er nog niet met 5G. De eerste 5G-telefoons kwamen begin 2019 uit en het aanbod groeit snel. De eerste 5G-routers komen ook op de markt, maar ze zijn nog duur.

5G is ook een belangrijke vernieuwing voor het bedrijfsleven. Van de hogere bandbreedte en hogere up- en downloadsnelheden tot de extreem lage vertraging (latency) en energiezuinigheid: er zijn veel voordelen ten opzichte van 4G en wifi. Telecomproviders en bedrijven experimenteren onder andere met grote aantallen IoT-apparaten, zelfrijdende auto’s en het automatiseren van bedrijfsprocessen in bijvoorbeeld havens en fabriekshallen.

5G-veiling

In Nederland vinden ook zulke tests plaats, ondanks het feit dat er nog geen 5G-netwerk is. Het kabinet moet het spectrum op de 5G-frequentiebanden nog veilen aan providers en dat levert meer kopzorgen op dan gedacht. De belangrijkste 5G-frequentie, de 3,5GHz-band, wordt nu namelijk gebruikt door een militair afluisterstation in het Friese Burum. Omdat commercieel 5G-gebruik op die frequentie niet samengaat met het werk van de inlichtingendiensten, heeft de minister na lang wikken en wegen besloten dat het afluisterstation moet verhuizen naar een ander land. Details zijn er maanden na die aankondiging nog niet.

Vanwege de complexiteit van die operatie gaat het kabinet de 3,5GHz-band pas later veilen, namelijk eind 2021 of begin 2022. Betrokkenen houden rekening met verder uitstel. Op korte termijn wil het kabinet wel alvast de drie andere 5G-frequenties veilen. Het spectrum op de 700, 1400 en 2100MHz-banden komt na de veiling per direct beschikbaar voor providers. Die zijn al maanden bezig met de voorbereidingen om kort na de veiling hun 5G-netwerken te kunnen activeren.

©PXimport

T-Mobile plaatst bijvoorbeeld overal in Nederland de benodigde zendmasten en heeft – net als KPN – sinds oktober een landelijke testvergunning voor 5G op de 700 MHz-band. VodafoneZiggo mag de beruchte 3,5GHz-band testen in het zuiden van Nederland, omdat de inlichtingendiensten daar geen last van hebben. Wanneer de drie providers precies 5G kunnen aanbieden, is nog niet bekend. T-Mobile belooft in de loop van 2020 landelijk 5G, maar wil niet zeggen of het netwerk dan ook echt landelijk dekkend is en wat de verwachte (minimum)snelheid wordt.

KPN en VodafoneZiggo laten zich sowieso nog niet uit over wanneer en hoe ze 5G kunnen aanbieden. Zij wachten de eerste frequentieveiling af.

Toekomstplannen

Het kabinet heeft de providers al wel 5G-eisen opgelegd. Minstens drie providers krijgen de mogelijkheid een eigen netwerk te beginnen. Dat zijn VodafoneZiggo, KPN en T-Mobile, dat eind 2017 concurrent Tele2 overnam. Geen enkele partij mag straks meer dan 40 procent van de totale frequentieruimte bezitten. Allemaal moeten ze minstens 98 procent van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeenten dekken, zodat je overal bereik hebt. Vanaf 2022 moeten alle providers een minimumsnelheid van 8 Mbit/s garanderen en in 2026 moet dat 10 Mbit/s zijn. Deze minimumsnelheid geldt voor de grenzen van het mobiele netwerk, want dichter bij zendmasten zal de gemiddelde mobiele snelheid minimaal 100 Mbit/s bedragen.

In de toekomst kan maximaal 2 gigabit per seconde worden. Op Europees niveau zijn er ook eisen. De Europese Commissie heeft alle lidstaten verplicht om eind 2020 minimaal één regionaal 5G-netwerk te hebben. Nederland zet in op de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam, omdat daar in 2020 het EK voetbal plaatsvindt en er veel zakelijke activiteit rond het stadion is. In 2025 moeten alle bewoonde EU-gebieden en grote vervoerswegen 5G-dekking hebben.

Zwarte huishoudelijke apparaten veroveren het interieur. Ze ogen stijlvol, tijdloos en passen perfect bij de moderne woontrends. Tijdens Black Friday scoor je bij EP twee zwarte toppers van Samsung met slimme technologie en krachtig design. Ontdek waarom zwart het nieuwe wit is!

Partnerbijdrage - in samenwerking met EP

De tijd dat de wasruimte een rommelhok was waar je zo snel mogelijk weer uit vluchtte, is voorbij. Steeds meer huishoudens maken er juist een plek van die gezien mag worden. Want waarom zou het mooier, rustiger en stijlvol kunnen zijn in de woonkamer, maar niet daar waar je wekelijks uren met wasgoed in de weer bent? De nieuwste trend is dan ook overduidelijk: zwarte apparatuur maakt de wasruimte volwassen. Niet schreeuwerig, niet druk, maar gewoon strak, rustig en een tikje hotel-chic.

En precies dát laat EP tijdens Black Friday zien met twee stijlvolle toppers van Samsung in diep zwart: de WW11DG6B25LBU3 SuperSpeed-wasmachine en de DV90DG6845LBU3 warmtepompdroger. Geen saaie witte wasbeesten meer, maar apparaten die je met plezier in het zicht zet.

Waarom zwart zo goed werkt

Wit was decennialang de standaard, maar het voelde ook altijd een beetje… veilig. Zwart daarentegen heeft karakter. Het brengt rust in ruimtes met hout, beton of staal, en past moeiteloos in moderne interieurs. Het oogt minder aanwezig, zachter zelfs, en daarmee krijgt de wasruimte ineens dezelfde ontwerptaal als de keuken of woonkamer. Samsung speelt daar slim op in met donkere uitvoeringen die mat zijn, subtiel afgewerkt, en absoluut niet schreeuwen om aandacht. Ze zijn de aandacht.

©Samsung

Stijl ontmoet snelheid

Neem de Samsung WW11DG6B25LBU3, of in gewone mensentaal de AI SuperSpeed 6000-serie. Onder die zwarte behuizing schuilt een werkpaard met 11 kilo trommelcapaciteit: ideaal voor gezinnen die niet elk moment van de dag willen draaien. Dankzij het SuperSpeed-programma is een volle lading in slechts 39 minuten klaar. Even douchen, koffie zetten, klaar.

Maar wat 'm echt bijzonder maakt, is de combinatie van slimme technologieën. AI EcoBubble laat wasmiddel al op lagere temperatuur krachtige bubbels vormen die dieper in de vezels dringen. Daardoor lossen vlekken makkelijker op, zonder dat je heet hoeft te wassen, wat je kleding én je energierekening ten goede komt. De SpaceMax-trommel geeft je 11 kilo inhoud zonder dat de machine zelf groter wordt, dus méér laadruimte zonder een log apparaat in de wasruimte.

Dankzij de SmartThings-app kun je je wasjes plannen, starten en volgen vanaf je smartphone. Het AI Control-display herkent je gewoontes, doet wasprogramma-suggesties en koppelt zelfs automatisch met je droger, zodat die direct het juiste droogprogramma kiest.

©Samsung

Droog slim, droog zacht, droog zuinig

En dan de Samsung DV90DG6845LBU3, oftewel de Bespoke Droger AI Dry+ 6000-serie warmtepompdroger. Net als de wasmachine uitgevoerd in diep zwart, zodat ze samen een setje vormen. De droger heeft een capaciteit van 9 kilo, dus ook dekbedhoezen, handdoeken of de weekwas van het hele huishouden gaan er zonder gedoe in. Omdat het een warmtepompdroger is met energielabel A, draait hij zuinig: je merkt het verschil vooral in je stroomverbruik over een heel jaar.

Wat 'm slim maakt, is AI Dry+. De droger meet tijdens het drogen voortdurend hoe vochtig de was nog is en welke stoffen erin zitten. Vervolgens past hij automatisch de temperatuur en de droogtijd aan. Resultaat: kleding droog, maar niet kapot gedroogd; minder kreuk, minder krimp, minder onnodige minuten draaien. Daar bovenop leert AI Control welk soort was jij het meest hebt en welke programma's je meestal kiest. De droger stelt dan zelf de meest logische optie voor. En via SmartThings kun je gewoon op je telefoon zien hoe ver hij is of alvast iets inplannen; handig als je toch al beneden op de bank ligt.

©Samsung

Een duo dat klopt

Samen vormen de wasmachine en de droger een logische set. Ze delen dezelfde kleur, dezelfde matte afwerking en hetzelfde rustige display, waardoor ze direct aanvoelen als één geheel. Dat maakt het niet alleen mooi om naar te kijken, maar ook overzichtelijk in het gebruik: je weet meteen waar welke bediening zit en hoe alles werkt. Plaats je ze naast elkaar, dan krijg je een strakke, horizontale lijn; stapel je ze, dan houd je juist vloeroppervlak vrij.

Belangrijker nog is wat er onder die stijlvolle vormgeving gebeurt. Zowel de wasmachine als de droger zijn ontworpen om efficiënt met energie om te gaan en slim mee te bewegen met jouw ritme. De AI-functies leren welke programma's je het meest gebruikt en stemmen instellingen automatisch daarop af. Dat scheelt tijd, gedoe en onnodig energieverbruik. Het is apparatuur die niet alleen mooi staat, maar ook op de lange termijn prettig blijft werken. Ook als je gezin groeit, je schema verandert of als je simpelweg minder zin hebt om na te denken over programma's en instellingen.

Black Friday maakt stijl bereikbaar

Als je al langer twijfelt of het tijd is voor nieuwe apparatuur, dan is dit het moment. EP staat bekend om echte service en échte kennis: je koopt niet zomaar een doos, je kiest wat past. Tijdens Black Friday zijn de Samsung WW11DG6B25LBU3 en de DV90DG6845LBU3 extra scherp geprijsd. En zo wordt dat hotelgevoel opeens iets dat gewoon bij jou thuis kan staan.

Wie slim shopt, doet het nu. Tijdens Black Friday biedt Dyson forse kortingen op zijn populairste producten – van draadloze stofzuigers tot haarstylingtools met intelligente luchtstroom. Een unieke kans om echte Dyson-kwaliteit in huis te halen, met kortingen die oplopen tot honderden euro’s.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Dyson

Black Friday is hét moment om slimme investeringen te doen. Niet alleen in apparaten die je huishouden lichter maken, maar ook in tools die je dagelijkse routine nét dat beetje beter laten verlopen. Dyson bewijst opnieuw dat technologie en design perfect hand in hand kunnen gaan. Van baanbrekende stofzuigers tot innovatieve haarstylingtools: deze vier toppers zijn tijdelijk extra scherp geprijsd.

Onverslaanbare zuigkracht: de Dyson Gen5detect Absolute

Wie eenmaal met een Dyson heeft gestofzuigd, weet dat het moeilijk is om terug te gaan. De Gen5detect Absolute is het vlaggenschip onder de draadloze stofzuigers, uitgerust met de krachtigste motor die Dyson ooit bouwde. Dankzij de Hyperdymium-motor, die met 135.000 toeren per minuut draait, levert hij tot 250 Air Watts aan zuigkracht – goed voor zelfs het hardnekkigste vuil. De laser-technologie in de Fluffy Optic-vloerzuigmond maakt microscopisch stof zichtbaar dat je normaal over het hoofd ziet, terwijl het HEPA-filter 99,99 procent van de deeltjes tot 0,1 micron opvangt.

©Dyson

Met een looptijd tot zeventig minuten en een verrassend lichte behuizing is dit de ultieme draadloze alleskunner voor elk type vloer. Tijdens Black Friday daalt de prijs van 929 naar 629 euro, een buitenkans voor wie altijd al het beste van het beste wilde.

Check de deal hier!

Slimmer schoonmaken met de Dyson V15 Detect Absolute

Mag het iets compacter, maar niet minder slim? Dan is de V15 Detect Absolute het model dat precies de juiste balans biedt tussen kracht en gebruiksgemak. Ook hier laat de laser-technologie precies zien waar stof zich verstopt, terwijl de zuigkracht van 240 Air Watts en de Digital Motorbar-borstel moeiteloos haren en vuil verwijderen.

©Dyson

Met een accuduur tot een uur en automatische zuigkrachtregeling is dit de perfecte keuze voor gezinnen, huisdiereigenaren of wie gewoon houdt van een vlekkeloos huis. De Black Friday-korting van 799 naar 499 euro maakt het bovendien een bijzonder aantrekkelijke deal!

Check de deal hier!

Van schoon huis naar perfect haar: Dyson Airwrap ID Multi-styler

Dyson-technologie stopt niet bij de drempel van je woonkamer. De Airwrap ID Multi-styler tilt haarstyling naar een nieuw niveau, zonder extreme hitte. Met de Coanda-luchtstroomtechnologie stylet, droogt en vormt hij je haar met lucht in plaats van hitte, waardoor het haar glad en glanzend blijft zonder schade. Dankzij slimme sensoren en de MyDyson-app wordt de warmte en luchtstroom automatisch aangepast aan jouw haartype, of je nu steil, golvend of krullend haar hebt.

©Dyson

De nieuwe Ceramic Pink-editie is bovendien een lust voor het oog: elegant, modern en typisch Dyson. Nu tijdelijk geen 549 maar 399 euro, en voor dat geld haal je een serieus salonwaardige tool in huis!

Check de deal hier!

Professioneel resultaat met de Dyson Airstrait

Wie liever een stijltang gebruikt, ontdekt in de Dyson Airstrait een geheel nieuwe manier van stylen. Geen hete platen, maar een krachtige luchtstroom die het haar droogt én glad maakt in één beweging. De intelligente warmteregeling controleert de temperatuur dertig keer per seconde om je haar te beschermen tegen oververhitting, terwijl de Hyperdymium-motor met 106.000 toeren per minuut zorgt voor directe resultaten.

©Dyson

Het resultaat: glanzend, soepel haar zonder pluizen, met behoud van volume en veerkracht. In het elegante blauw-koperen ontwerp is het ook nog eens een beauty op je kaptafel. Nu voor 349 in plaats van 499 euro!

Check de deal hier!

Profiteer nú van dikke Dyson-deals!

Of je nu je huis wilt upgraden of je kapsel wilt perfectioneren, Black Friday is hét moment om in actie te komen. Dyson combineert innovatie, duurzaamheid en design als geen ander merk, en de huidige kortingen maken het extra verleidelijk om die stap te zetten.