Na jaren van ontwikkeling zijn dit jaar wereldwijd de eerste regionale 5G-netwerken geactiveerd. Nederland zet in 2020 de eerste stappen op dit vlak, maar voorlopig blijft 4G hier nog gemeengoed. Hoe werkt 5G in Nederland precies en wat zijn de toekomstplannen van providers en overheden?

Je mobiele internetverbinding verloopt nu waarschijnlijk via 4G. Oudere standaarden als HSPA en 3G kom je ook nog wel tegen. In de toekomst kun je ook 5G gebruiken, de nieuwste mobiele internetstandaard die al voorzichtig live is in onder meer de Verenigde Staten, Zuid-Korea, Frankrijk en Engeland. De ontwikkeling van 5G begon al in 2008, een jaar na de lancering van de eerste iPhone en jaren voordat 4G beschikbaar kwam. NASA-onderzoekers bogen zich samen met andere Amerikaanse partijen over de vraag hoe de 5G-standaard eruit moest gaan zien. Ze onderzochten ook de technische haalbaarheid. Zuid-Korea begon bijna tegelijk een vergelijkbaar project. In de jaren erna sloten netwerkleveranciers als Ericsson, Huawei en Nokia zich aan bij deze en andere nieuwe projecten.

De Europese Unie richtte in 2012 een groep op om de 5G-standaard te onderzoeken. Uiteindelijk rondde de industriestandaardgroep 3GPP de 5G NR-standaard (New Radio) eind 2018 af, inclusief een officieel logo voor partijen die 5G willen gebruiken in hun apparatuur of diensten. Dat wil niet zeggen dat 5G af is. De 3GPP bood eind 2019 de ‘eerste fase’ van 5G-specificaties aan in de vorm van een zogeheten Release-15. Ergens in 2020 volgt Release-16 met de tweede set specificaties. Die zijn van belang voor partijen zoals providers, nationale overheden en producenten van 5G-apparatuur.

In het kort ziet de tijdlijn er zo uit:

5G-benodigdheden

Met de huidige 5G-specificaties is er echter al veel mogelijk. Begin 2019 activeerden providers in de Verenigde Staten en Zuid-Korea hun eerste 5G-netwerken in stedelijk gebied. In de maanden erna volgden landen als Engeland, Japan, Spanje, Zwitserland en oliestaten als Koeweit. Providers in die landen breiden de 5G-dekking voortdurend uit. Inmiddels hebben veel grotere steden een prima dekkend 5G-netwerk. Om 5G te kunnen gebruiken, heb je wel een geschikte smartphone, tablet of laptop nodig. Deze laatste twee zijn er nog niet met 5G. De eerste 5G-telefoons kwamen begin 2019 uit en het aanbod groeit snel. De eerste 5G-routers komen ook op de markt, maar ze zijn nog duur.

5G is ook een belangrijke vernieuwing voor het bedrijfsleven. Van de hogere bandbreedte en hogere up- en downloadsnelheden tot de extreem lage vertraging (latency) en energiezuinigheid: er zijn veel voordelen ten opzichte van 4G en wifi. Telecomproviders en bedrijven experimenteren onder andere met grote aantallen IoT-apparaten, zelfrijdende auto’s en het automatiseren van bedrijfsprocessen in bijvoorbeeld havens en fabriekshallen.

5G-veiling

In Nederland vinden ook zulke tests plaats, ondanks het feit dat er nog geen 5G-netwerk is. Het kabinet moet het spectrum op de 5G-frequentiebanden nog veilen aan providers en dat levert meer kopzorgen op dan gedacht. De belangrijkste 5G-frequentie, de 3,5GHz-band, wordt nu namelijk gebruikt door een militair afluisterstation in het Friese Burum. Omdat commercieel 5G-gebruik op die frequentie niet samengaat met het werk van de inlichtingendiensten, heeft de minister na lang wikken en wegen besloten dat het afluisterstation moet verhuizen naar een ander land. Details zijn er maanden na die aankondiging nog niet.

Vanwege de complexiteit van die operatie gaat het kabinet de 3,5GHz-band pas later veilen, namelijk eind 2021 of begin 2022. Betrokkenen houden rekening met verder uitstel. Op korte termijn wil het kabinet wel alvast de drie andere 5G-frequenties veilen. Het spectrum op de 700, 1400 en 2100MHz-banden komt na de veiling per direct beschikbaar voor providers. Die zijn al maanden bezig met de voorbereidingen om kort na de veiling hun 5G-netwerken te kunnen activeren.

©PXimport

T-Mobile plaatst bijvoorbeeld overal in Nederland de benodigde zendmasten en heeft – net als KPN – sinds oktober een landelijke testvergunning voor 5G op de 700 MHz-band. VodafoneZiggo mag de beruchte 3,5GHz-band testen in het zuiden van Nederland, omdat de inlichtingendiensten daar geen last van hebben. Wanneer de drie providers precies 5G kunnen aanbieden, is nog niet bekend. T-Mobile belooft in de loop van 2020 landelijk 5G, maar wil niet zeggen of het netwerk dan ook echt landelijk dekkend is en wat de verwachte (minimum)snelheid wordt.

KPN en VodafoneZiggo laten zich sowieso nog niet uit over wanneer en hoe ze 5G kunnen aanbieden. Zij wachten de eerste frequentieveiling af.

Toekomstplannen

Het kabinet heeft de providers al wel 5G-eisen opgelegd. Minstens drie providers krijgen de mogelijkheid een eigen netwerk te beginnen. Dat zijn VodafoneZiggo, KPN en T-Mobile, dat eind 2017 concurrent Tele2 overnam. Geen enkele partij mag straks meer dan 40 procent van de totale frequentieruimte bezitten. Allemaal moeten ze minstens 98 procent van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeenten dekken, zodat je overal bereik hebt. Vanaf 2022 moeten alle providers een minimumsnelheid van 8 Mbit/s garanderen en in 2026 moet dat 10 Mbit/s zijn. Deze minimumsnelheid geldt voor de grenzen van het mobiele netwerk, want dichter bij zendmasten zal de gemiddelde mobiele snelheid minimaal 100 Mbit/s bedragen.

In de toekomst kan maximaal 2 gigabit per seconde worden. Op Europees niveau zijn er ook eisen. De Europese Commissie heeft alle lidstaten verplicht om eind 2020 minimaal één regionaal 5G-netwerk te hebben. Nederland zet in op de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam, omdat daar in 2020 het EK voetbal plaatsvindt en er veel zakelijke activiteit rond het stadion is. In 2025 moeten alle bewoonde EU-gebieden en grote vervoerswegen 5G-dekking hebben.

Nog niet zo heel lang geleden was een elektrische deken vooral iets voor omaatjes. Maar sinds de gasprijzen eind 2021 enorm opliepen, hebben we allemaal de warmtekussen en -dekens omarmd. Welk deel van je lichaam je ook wilt verwarmen: het aanbod is enorm. Tijd voor een uitgebreide test dus. Zaten we er warmpjes bij?

Het van oorsprong Duitse bedrijf Beurer richt zich vooral op producten die te maken hebben met beauty, medical en wellbeing. Dat loopt van haardrogers tot weegschalen en bloeddrukmeters. Maar van oorsprong – en we hebben het dan over 1919(!) – hield Beurer zich bezig met de productie van warmtekussens. Het is dan ook niet vreemd dat het bedrijf een aanzienlijk aantal warmteproducten in het assortiment heeft. Voor deze test probeerden we vier producten uit: een verzwaarde warmtemat (HK 145), een oplaadbaar warmtekussen (Heaty HK 77), een voetenwarmer met massagefunctie (FWM 45) en tot slot een elektrische bovendeken (HD 82 Stockholm). 

Voor gerichte warmte: HK 145 Cosy Weight Green Planet

We beginnen met de HK 145. Hoewel de HK 145 Cosy Weight door Beurer zelf als verwarmingskussen wordt aangeduid, zouden wij het toch eerder een warmtemat noemen. Dat komt door de langwerpige vorm (60x30 centimeter) en de geringe dikte (iets minder dan 9 centimeter). Heel geschikt dus om op specifieke delen van je lichaam te leggen – denk aan een stijve schouder of pijnlijke knieën. Ook als je bijvoorbeeld menstruatiekrampen hebt, kan de HK 145 helpen.

Bij het uit de doos halen viel meteen het gewicht van de mat op: ongeveer anderhalve kilo. Door de vulling van glaskralen is hij een stuk zwaarder dan traditionele warmtekussens. Wie wel eens onder een verzwaringsdeken heeft geslapen, weet hoe rustgevend dat werkt. Bovendien zorgen de kralen ervoor dat de warmte langer wordt afgegeven. Fijn is dat de mat gemaakt is van superzachte materiaal (100% gerecycled – de HK 145 maakt deel uit van de duurzame Green Planet-lijn).

©AK | ID.nl

De werking is heel simpel: stekker in het stopcontact en de gewenste stand kiezen. In totaal zijn er zes warmtestanden. Omdat wij enorme koukleumen zijn, vonden we de hoogste stand het lekkerst, maar dat is een persoonlijk iets. We hebben het kussen eerst uitgeprobeerd op onze de buik. Dat voelde door het verzwarende effect vooral heel ontspannend. Daarna was onze schouder aan de beurt (de combinatie een zekere leeftijd + 40 uur per week achter de laptop zitten is daar niet al te best voor). De warmte werkte snel en gericht: na een minuut of vijftien voelde de schouder duidelijk soepeler. Langer doorgaan was minder prettig, vooral door het gewicht en de harde rand van de mat, die in onze nek begon te drukken.

Om mee te knuffelen: HK 77 Heaty warmtekussen

Zeg je cosy warmte, dan zeg je al snel: warmtekussen. Maar dan wel eentje die in je interieur past. Dat hebben ze bij Beurer goed begrepen: het HK 77 Heaty kussen is verkrijgbaar met een corduroy hoes (in crème, oudroze, blauwgroen) of een velvet hoes (in taupe, roze. blauw). De hoes is wasbaar.

Net als bij de andere producten in deze test wordt ook de Heaty (wij probeerden de velvetblauwe versie) geleverd met een handleiding met een duidelijke schematische tekening waarop alle onderdelen en functies staan uitgelegd. Het enige wat we in de handleiding niet helemaal duidelijk vonden, was of je de accu kunt opladen terwijl hij nog in het zakje van het binnenkussen zat, of dat je hem eerst moet verwijderen. Voor de veiligheid hebben wij hem eruit gehaald. Het opladen zelf wijst zich vanzelf. Drie witte ledjes op het bedieningspaneel (het bruine label aan de buitenzijde) geven de voortgang van het opladen aan. Is de accu helemaal opgeladen, dan regel je via de drukknop op het paneel de hoogte van de warmte. Als het kussen aan staat, zie je zowel de ingestelde temperatuur-indicator als de ledjes van het batterijniveau.

©AK | ID.nl

Om met die warmte te beginnen: we kunnen niet anders concluderen dan dat het ultiem comfort is, snuggelen met een warm kussen. Wij als koukleumen opteerden natuurlijk voor de hoogste stand, maar ook na terugschakelen naar een lagere stand gaf het kussen nog steeds behaaglijke warmte af.

Wel vonden we dat de accu redelijk snel leegliep.Na ongeveer een uur op de hoogste warmtestand waren al twee van de drie witte ledlampjes uit. Volgens Beurer heeft de accu een maximale gebruiksduur van vier uur, maar dat geldt alleen voor de laagste stand. Op de hoogste stand haal je dus waarschijnlijk nét het einde van een romantische kerstfilm niet.

Warmte en ontspanning voor je voeten: FWM 45 voetenwarmer

Wie vaak koude voeten heeft, heeft niets aan een warmtekussen. Speciaal voor die mensen is er de FWM 45: een voetenwarmer met een teddyvoering, die twee verschillende warmtestanden heeft én twee verschillende massagestanden. Je kunt zowel de warmte als de massage afzonderlijk of tegelijkertijd gebruiken. Variatie genoeg dus.

Op een thuiswerkdag waarop het buiten behoorlijk koud was hebben wij de voetenzak onder het bureau gezet. Stekker in het stopcontact, even laten opwarmen en voeten erin. Aanvankelijk hielden we daarbij onze sokken aan. Dat voelde oké, maar echt warm: nee. Met blote voeten ging dat wat beter, hoewel het van ons nog wel wat warmer had gemogen. Jammer is dat de warmte alleen van een verwarmingselement aan de onderkant komt en dat de bovenkant niet elastisch sluit, waardoor er een opening blijft waardoor koude lucht naar binnen glipt. Kleine tip: vouw de teddyvoering uit in plaats van die over de zak te laten hangen, zodat je onderbenen beter bedekt zijn. Doen, wat ons betreft.

©AK | ID.nl

Bijzonder aan deze voetenwarmer (geschikt voor voeten tot en met maat 47) is dat er een massagefunctie op zit. Je kunt daarbij kiezen uit twee standen: rustgevend en verkwikkend. De rustgevende modus (stand 1) doet precies wat hij belooft. Je voelt de trilling in je voeten en kuiten. Het is niet hinderlijk en vooral ontspannend. We kunnen ons voorstellen dat dit een prettige stand is bij het tv-kijken na een dag hard werken. Tv-kijken terwijl de verkwikkende modus (stand 2) aan staat, zouden we zelf niet zo snel doen. Het masseren gaat in deze stand namelijk een stuk harder (en maakt ook wat meer geluid). Voelt het vervelend? Nee, dat niet. Maar het voelt ook niet heel lekker – je bent je vooral heel de tijd bewust van het getril onder je voeten. Wij vonden het lastig om ons tijdens deze stand te focussen op ons werk.

Om nooit meer onderuit te kruipen: HD 82 Stockholm warmtedeken

Reviewen is soms hard werken, maar soms is het een feestje. Het uitproberen van de HD 82 warmtedeken was zo'n feestje. Dankzij zijn afmetingen (130x180 centimeter) kun je er helemaal in wegkruipen. Op de handig verlichte bedieningseenheid kun je kiezen uit zes warmtestanden, waarbij koukleumen zoals wij ook bij een lagere stand dan de hoogste nog heerlijk warm blijven.

©AK | ID.nl

De deken is heel zacht (fleece) en ziet er luxueus uit. Geen deken die je na gebruik opbergt omdat hij lelijk staat in je interieur, maar echt een deken om standaard op de bank te hebben liggen. Een fijn idee daarbij is dat er een veiligheidssysteem is ingebouwd: bij een storing schakelt de deken automatisch uit. Ook wanneer hij drie uur heeft aangestaan, schakelt hij automatisch uit. Dat voorkomt dat je hem zelf vergeet uit te zetten. Scheelt weer op je energierekening! Niet veel, want een gemiddelde warmtedeken verbruikt ongeveer 100 watt per uur. Na drie uur is dat dus ongeveer 0,3 kWh. Bij een gemiddelde elektriciteitsprijs van 0,28 euro per kWh (niveau november 2025; bron: ANWB) kom je uit op net iets meer dan 9 cent. Dat is veel goedkoper dan drie uur de kachel aan… 

FRITZ! heeft de Mesh Set 1700 uitgebracht, een nieuwe wifi 7-oplossing die je gewoon in het stopcontact prikt. De compacte set bestaat uit kleine repeaters die samen één groot draadloos netwerk vormen, bedoeld om in elke hoek van het huis snel en stabiel internet te bieden.

De set draait om de vernieuwde FRITZ!Repeater 1200 AX, nu uitgerust met wifi 7 en goed voor snelheden tot 3.600 Mbit/s op de 2,4- en 5GHz-banden – een toename van ongeveer 600 Mbit/s ten opzichte van het vorige model. Dankzij multigigabit-wifi kunnen meer apparaten tegelijk verbonden zijn zonder dat de snelheid merkbaar daalt. De nieuwe wifi 7-functie Multi-Link Operation maakt het mogelijk om data gelijktijdig via beide frequentiebanden te versturen, wat de stabiliteit verder verbetert. Voor vaste apparaten is er bovendien een gigabitpoort aanwezig.

Omdat de repeaters direct in het stopcontact worden gestoken, nemen ze nauwelijks ruimte in en zijn ze eenvoudig te installeren. Gebruikers kunnen kiezen voor een set met twee of drie repeaters, afhankelijk van de grootte van de woning. De FRITZ!Mesh Set 1700 werkt het best samen met een FRITZ!Box, maar kan ook worden gekoppeld aan routers van andere merken. In dat geval fungeert de eerste repeater als centrale wifi-regelaar.

Goed om te weten: alle FRITZ!Box-routers en repeaters worden in Europa geproduceerd, krijgen vijf jaar garantie krijgen en ontvangen gratis beveiligings- en functie-updates.

Beschikbaarheid

De FRITZ!Mesh Set 1700 is per direct verkrijgbaar als set van twee of drie repeaters. De afzonderlijke repeater is ook los te koop onder de naam FRITZ!Repeater 1700.