De ASUS Eee PC is klein, goedkoop en verkrijgbaar in een Windows XP- en Linux-versie. Kiest u voor het vertrouwde Windows of is Linux eigenlijk net zo gebruiksvriendelijk en makkelijk in gebruik? Wij lieten iemand die nog nooit Linux heeft gebruikt los op beide varianten van de Eee 900.

We kijken nu alleen naar de software die op de ASUS Eee PC draait: de aangepaste versie van de Linux-distributie Xandros. Op de hardware-aspecten van het kleine notebookje zijn we al eerder ingegaan: zie testcenter-ID 2951.

De ASUS Eee PC heeft zich inmiddels bewezen als verkoopsucces. Mensen kochten massaal het handzame notebookje waarvan er inmiddels al een aantal varianten zijn verschenen: na de Eee 700/701 met 7-inch scherm verscheen de 900/901 met 8,9 inch scherm. Inmiddels is er ook een 10-inch versie aangekondigd en komt er een desktop variant. Leuk om te hebben en de prijs past in ieders budget. Maar bij aankoop staat u voor een lastige keuze: de Linuxversie heeft voor dezelfde prijs veel meer opslagruimte: bij de Eee 900 krijgt u een 20 GB SSD (Solid State Disk), terwijl de Windows versie maar 12 GB heeft. Kiest u voor het vertrouwde Windows XP, of gaat u het Linux avontuur aan? U kunt er later immers zelf nog XP op zetten. ASUS levert de instructies daarvoor zelfs mee. Hoe Windows XP eruit ziet weten we; ze zijn eigenlijk nieuwsgieriger of er met de Linux-versie te werken valt.

Gemak

ASUS heeft het voor kopers van de Eee PC met Linux erg gemakkelijk gemaakt: er is een mooie grafische schil aanwezig die alle mogelijkheden presenteert in vier tabbladen: Internet, Work, Learn en Play. Op het tabblad Internet gaat u met een klik op het pictogram Web naar de webbrowser (Firefox), met de pictogrammen Skype en Messenger kunt u chatten en met Network gaat u naar de netwerkinstellingen. Voor sommige applicaties, zoals Google Docs, is een internetverbinding nodig die u met een klik op Wireless Networks kunt instellen. Wij kochten de Eee in Engeland, maar koopt u bij een Nederlandse winkelier dan is deze voorzien van de Nederlandse taal.
Tot zover eigenlijk niets nieuws: de vensters zien er verdacht veel uit zoals u ze van Windows gewend bent. Het is even zoeken naar de juiste instellingen, maar het toevoegen van printers, het gebruik van usb-sticks of toegang krijgen tot het netwerk is een fluitje van een cent. Xandros, de Linux-variant die ASUS voor de Eee PC heeft gekozen heeft een opmerkelijke overeenkomst met Windows XP. Exact dezelfde look-and-feel, dezelfde toetscombinaties om bijvoorbeeld een nieuw tabblad in Firefox te openen of een stuk tekst te kopiëren.

Afgeschermd

De Eee is op het eerste gezicht in alle opzichten easy. Zo heeft ASUS het ook bedoeld: kinderen en onervaren computergebruikers moeten er meteen mee aan de slag kunnen. De ervaren computergebruiker ziet na een paar uur gebruik wel wat beperkingen: het bekende startmenu uit Windows is niet aanwezig en ook het installeren van extra software is door ASUS sterk ingeperkt. Via Add/Remove Software kunt u aanvullende software toevoegen, maar veel keuze is er niet. Wie op onderzoek uitgaat ontdekt al snel de SynapticPackage Manager waarmee u aanvullende software zou kunnen installeren, maar op onze Eee 900 levert elk pakket een foutmelding op. In de meegeleverde handleiding vindt u geen uitleg hoe de beperkingen te omzeilen, maar op internet zijn er wel instructies om naar Full Desktop Mode te gaan. Dit houdt in dat de eenvoudige interface met vier tabbladen wordt vervangen door een volledige interface die meer aan Windows XP doet denken. Wilt u aanpassingen in de software doen, dan zult u niet moeten terugschrikken voor wat commandoregel-opdrachten: het openen van de terminal met Ctrl+Alt+T wordt al snel een gewoonte en commando's zoals 'sudobash' hebt u nodig om überhaupt iets voor elkaar te krijgen.

Obstakels

Tot zover de theorie. De instructies zijn voor de doorgewinterde computeraar niet ingewikkeld: u hoeft alleen maar een paar commando's nauwgezet in te tikken. Maar in de praktijk blijkt dat het toch niet zo simpel is: instructies voor de Eee 700 blijken op de Eee 900 niet meer te werken. Bovendien heeft onze Eee 900 problemen met een zogenaamd libqt3c102-mt-conflict. Veel software blijkt een ander librarybestand (libqt3) te vereisen dan op de Eee is meegeleverd. Zomaar vervangen blijkt door onderlinge afhankelijkheden niet mogelijk. Voor u het weet hebt u uzelf ongewild opgewerkt tot Linux-expert. We hadden niet gedacht dat we het onderdeel 'Learn' zo letterlijk moesten nemen. Waarom heeft ASUS de Linux-versie van de Eee PC eigenlijk zo dichtgetimmerd? We vragen het Milan Rado, PR-verantwoordelijke bij ASUS: "Je bekijkt het vanuit het oogpunt van een power user. Dit is geen notebook, het is ook nooit op de markt gezet als een vervanger van een notebook. Voor de computerleek is het absoluut onnodig om dit makkelijker te maken. Mijn maandenlange feedback van eindgebruikers is dat het systeem meer dan voldoende is met de Xandros-distributie. Mochten mensen Windows XP willen, dan wordt die kant-en-klaar op die manier verkocht in de winkel. Het feit dat juist de tweakers graag aan de slag gaan met de Eee PC vinden wij een geweldige ontwikkeling. Maar met het besturingssysteem hadden we een heel andere gebruikersgroep in gedachten." Blijkbaar verwacht ASUS dat tweakers die extra uitdagingen en de noodzaak om in UNIX-commando's te duiken zien als onderdeel van het avontuur.

Windows of Linux?

Terugkomend op de vraag die we aan het begin van dit artikel hebben gesteld: kunt u als doorgewinterde Windows-gebruiker maar beter voor de technisch iets mindere Windows-versie van de ASUS Eee PC kiezen?
Wilt u de ASUS Eee PC gebruiken voor veelvoorkomende activiteiten onderweg, zoals het beantwoorden van e-mail, opzoeken van informatie op internet en het werken met tekstdocumenten of spreadsheets, dan bent u inderdaad prima af met de Linux-versie. Alle dagelijks benodigde software is aanwezig en daarnaast is het een interessante ontdekkingstocht om een nieuw besturingssysteem te leren kennen en te achterhalen hoe u meer mogelijkheden uit het kleine apparaatje haalt. Bent u door werk of hobby gebonden aan heel specifieke software die uitsluitend onder Windows draait, dan zou dat een reden kunnen zijn om de Windows-versie te kopen. In dat geval zou u ook de Linux-versie kunnen kiezen om er zelf XP op te installeren.PluspuntenMinpuntenConclusie

De Linux-versie van de ASUS Eee PC is ook zonder Linux-kennis prima te gebruiken. Als u de kleine notebook voornamelijk wilt gebruiken voor e-mail, internet en tekstverwerking hebt u aan de meegeleverde applicaties meer dan genoeg.Downloadversie beschikbaarneeDemoversie beschikbaarneeHoeveelheid RAM (minimaal benodigd)512

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.