De ASUS Eee PC is klein, goedkoop en verkrijgbaar in een Windows XP- en Linux-versie. Kiest u voor het vertrouwde Windows of is Linux eigenlijk net zo gebruiksvriendelijk en makkelijk in gebruik? Wij lieten iemand die nog nooit Linux heeft gebruikt los op beide varianten van de Eee 900.

We kijken nu alleen naar de software die op de ASUS Eee PC draait: de aangepaste versie van de Linux-distributie Xandros. Op de hardware-aspecten van het kleine notebookje zijn we al eerder ingegaan: zie testcenter-ID 2951.

De ASUS Eee PC heeft zich inmiddels bewezen als verkoopsucces. Mensen kochten massaal het handzame notebookje waarvan er inmiddels al een aantal varianten zijn verschenen: na de Eee 700/701 met 7-inch scherm verscheen de 900/901 met 8,9 inch scherm. Inmiddels is er ook een 10-inch versie aangekondigd en komt er een desktop variant. Leuk om te hebben en de prijs past in ieders budget. Maar bij aankoop staat u voor een lastige keuze: de Linuxversie heeft voor dezelfde prijs veel meer opslagruimte: bij de Eee 900 krijgt u een 20 GB SSD (Solid State Disk), terwijl de Windows versie maar 12 GB heeft. Kiest u voor het vertrouwde Windows XP, of gaat u het Linux avontuur aan? U kunt er later immers zelf nog XP op zetten. ASUS levert de instructies daarvoor zelfs mee. Hoe Windows XP eruit ziet weten we; ze zijn eigenlijk nieuwsgieriger of er met de Linux-versie te werken valt.

Gemak

ASUS heeft het voor kopers van de Eee PC met Linux erg gemakkelijk gemaakt: er is een mooie grafische schil aanwezig die alle mogelijkheden presenteert in vier tabbladen: Internet, Work, Learn en Play. Op het tabblad Internet gaat u met een klik op het pictogram Web naar de webbrowser (Firefox), met de pictogrammen Skype en Messenger kunt u chatten en met Network gaat u naar de netwerkinstellingen. Voor sommige applicaties, zoals Google Docs, is een internetverbinding nodig die u met een klik op Wireless Networks kunt instellen. Wij kochten de Eee in Engeland, maar koopt u bij een Nederlandse winkelier dan is deze voorzien van de Nederlandse taal.
Tot zover eigenlijk niets nieuws: de vensters zien er verdacht veel uit zoals u ze van Windows gewend bent. Het is even zoeken naar de juiste instellingen, maar het toevoegen van printers, het gebruik van usb-sticks of toegang krijgen tot het netwerk is een fluitje van een cent. Xandros, de Linux-variant die ASUS voor de Eee PC heeft gekozen heeft een opmerkelijke overeenkomst met Windows XP. Exact dezelfde look-and-feel, dezelfde toetscombinaties om bijvoorbeeld een nieuw tabblad in Firefox te openen of een stuk tekst te kopiëren.

Afgeschermd

De Eee is op het eerste gezicht in alle opzichten easy. Zo heeft ASUS het ook bedoeld: kinderen en onervaren computergebruikers moeten er meteen mee aan de slag kunnen. De ervaren computergebruiker ziet na een paar uur gebruik wel wat beperkingen: het bekende startmenu uit Windows is niet aanwezig en ook het installeren van extra software is door ASUS sterk ingeperkt. Via Add/Remove Software kunt u aanvullende software toevoegen, maar veel keuze is er niet. Wie op onderzoek uitgaat ontdekt al snel de SynapticPackage Manager waarmee u aanvullende software zou kunnen installeren, maar op onze Eee 900 levert elk pakket een foutmelding op. In de meegeleverde handleiding vindt u geen uitleg hoe de beperkingen te omzeilen, maar op internet zijn er wel instructies om naar Full Desktop Mode te gaan. Dit houdt in dat de eenvoudige interface met vier tabbladen wordt vervangen door een volledige interface die meer aan Windows XP doet denken. Wilt u aanpassingen in de software doen, dan zult u niet moeten terugschrikken voor wat commandoregel-opdrachten: het openen van de terminal met Ctrl+Alt+T wordt al snel een gewoonte en commando's zoals 'sudobash' hebt u nodig om überhaupt iets voor elkaar te krijgen.

Obstakels

Tot zover de theorie. De instructies zijn voor de doorgewinterde computeraar niet ingewikkeld: u hoeft alleen maar een paar commando's nauwgezet in te tikken. Maar in de praktijk blijkt dat het toch niet zo simpel is: instructies voor de Eee 700 blijken op de Eee 900 niet meer te werken. Bovendien heeft onze Eee 900 problemen met een zogenaamd libqt3c102-mt-conflict. Veel software blijkt een ander librarybestand (libqt3) te vereisen dan op de Eee is meegeleverd. Zomaar vervangen blijkt door onderlinge afhankelijkheden niet mogelijk. Voor u het weet hebt u uzelf ongewild opgewerkt tot Linux-expert. We hadden niet gedacht dat we het onderdeel 'Learn' zo letterlijk moesten nemen. Waarom heeft ASUS de Linux-versie van de Eee PC eigenlijk zo dichtgetimmerd? We vragen het Milan Rado, PR-verantwoordelijke bij ASUS: "Je bekijkt het vanuit het oogpunt van een power user. Dit is geen notebook, het is ook nooit op de markt gezet als een vervanger van een notebook. Voor de computerleek is het absoluut onnodig om dit makkelijker te maken. Mijn maandenlange feedback van eindgebruikers is dat het systeem meer dan voldoende is met de Xandros-distributie. Mochten mensen Windows XP willen, dan wordt die kant-en-klaar op die manier verkocht in de winkel. Het feit dat juist de tweakers graag aan de slag gaan met de Eee PC vinden wij een geweldige ontwikkeling. Maar met het besturingssysteem hadden we een heel andere gebruikersgroep in gedachten." Blijkbaar verwacht ASUS dat tweakers die extra uitdagingen en de noodzaak om in UNIX-commando's te duiken zien als onderdeel van het avontuur.

Windows of Linux?

Terugkomend op de vraag die we aan het begin van dit artikel hebben gesteld: kunt u als doorgewinterde Windows-gebruiker maar beter voor de technisch iets mindere Windows-versie van de ASUS Eee PC kiezen?
Wilt u de ASUS Eee PC gebruiken voor veelvoorkomende activiteiten onderweg, zoals het beantwoorden van e-mail, opzoeken van informatie op internet en het werken met tekstdocumenten of spreadsheets, dan bent u inderdaad prima af met de Linux-versie. Alle dagelijks benodigde software is aanwezig en daarnaast is het een interessante ontdekkingstocht om een nieuw besturingssysteem te leren kennen en te achterhalen hoe u meer mogelijkheden uit het kleine apparaatje haalt. Bent u door werk of hobby gebonden aan heel specifieke software die uitsluitend onder Windows draait, dan zou dat een reden kunnen zijn om de Windows-versie te kopen. In dat geval zou u ook de Linux-versie kunnen kiezen om er zelf XP op te installeren.PluspuntenMinpuntenConclusie

De Linux-versie van de ASUS Eee PC is ook zonder Linux-kennis prima te gebruiken. Als u de kleine notebook voornamelijk wilt gebruiken voor e-mail, internet en tekstverwerking hebt u aan de meegeleverde applicaties meer dan genoeg.Downloadversie beschikbaarneeDemoversie beschikbaarneeHoeveelheid RAM (minimaal benodigd)512

Ninja pakt het concept van airfryers met de CRISPi helemaal anders aan. In plaats van een groot apparaat met bakmanden, is dit een compact geheel van glazen schalen waarop je een pod plaatst waar de hitte uit komt. Is dit een handig alternatief? ID.nl test het.

Eerste indruk

De CRISPi pakt airfryen anders aan: geen dichte mand, maar glazen zogeheten Tempware-schalen met daaraan vastgemaakt handgrepen. Daar bovenop klem je de PowerPod (verwarming + ventilator). In Europa geeft Ninja 1700 watt op als vermogen; dat is meer dan de 1500 watt die het apparaat in de VS heeft.

In de doos vind je een kleine kom van ongeveer 1,4 liter en een grote kom van ongeveer 3,8 liter, beide met zogeheten Crisper Plates om in de schalen te leggen, en bijpassende deksels. Ook levert Ninja een full-colour instructie- en inspiratieboekje mee, met uitgebreide uitleg over de werking, voorbeeldrecepten en tabellen met instellingen en baktijden voor zowel de kleine als de grote schaal. Ninja lijkt de kleine schaal vooral te hebben bedoeld voor snacks en bijvoorbeeld lunchgerechten voor één persoon, terwijl de grote schaal eerder voor avondeten bedoeld is.

©Saskia van Weert

Ninja benadrukt op meerdere plekken dat de CRISPi en de schalen niet alleen bedoeld zijn om eten te airfryen, maar ook om voedsel te marineren. Doe er bijvoorbeeld kip en marinade in, sluit de schaal af met het deksel, zet alles in de koelkast, waarna je tegen etenstijd de kip erin bereidt. Of je dekt na het eten de kliekjes in de schaal af met het deksel en zet het geheel na afkoelen in de koelkast. Dat meervoudige gebruik is even een mindset die je jezelf als gebruiker moet aanleren.

Uitpakken en installatie

Het in elkaar zetten is niet moeilijk: na een eerste keer proberen is het duidelijk. De Crisper Plates moeten elk in hun bijpassende schaal worden gelegd. Ze hebben rubber pootjes aan alle vier de hoeken; deze moeten met de bolletjes omlaag in de schaal worden gelegd, zonder druk uit te oefenen. Druk je te hard of leg je de platen ondersteboven in de schalen, dan kunnen de pootjes loslaten, en die kun je daarna niet meer terugplaatsen.

Gebruik je de kleine schaal, dan plaats je de PowerPod er direct op. Gebruik je de grote schaal, dan zet je eerst de adapter op de schaal en klik je daar de PowerPod in.

Doordat de schalen van glas zijn, kun je in theorie via de zijkant de garing in de gaten houden. In de praktijk is het handiger om de pod tijdens het airfryen op te tillen en van boven te kijken. Dat is sowieso wel makkelijk, omdat je etenswaren tijdens het bakken doorgaans een aantal keer moet omdraaien voor optimaal resultaat.

Bediening en functies

De PowerPod heeft maar een paar drukknoppen. Met de ronde knop kies je een van de vier mogelijke standen: Air Fry, Roast, Recrisp (opnieuw krokant) en Keep Warm. Ninja geeft geen temperaturen op voor de verschillende standen. Air Fry is de hoogste stand met 185 graden, zo vonden we online. Roast is wat minder heet, bedoeld voor bijvoorbeeld vlees. Recrisp is bedoeld voor snacks die afgekoeld of koud zijn en die je wilt oppiepen, en Keep Warm is uiteraard bedoeld om eten op temperatuur te houden.

©Saskia van Weert

Met de ronde knop kies je de gewenste stand, met de plus- en minknop pas je de tijd aan, en met Start gaat alles van start, of juist niet. De opties lichten op zodra de PowerPod goed bevestigd is en je de stekker aansluit. Standaard staat de machine na het aanzetten op Air Fry en 10 minuten.

Alles werkt heel intuïtief. Is de tijd voorbij, dan hoor je een pieptoon en komt er 'End' in het display te staan. De CRISPi gaat niet automatisch uit; dat moet je zelf doen door de stopknop lang ingedrukt te houden of de stekker uit het stopcontact te halen. Doe je dat niet en zet je de Pod na het serveren van het eten weer terug op de schaal, dan begint hij weer doodleuk met 10 minuten Air Fry. Tijdens de testperiode haalden we de stekker daarom maar gewoon uit het stopcontact om stroomverspilling tegen te gaan.

Als je de pod tussentijds optilt om het eten te bekijken of te draaien, dan stopt de pod uiteraard wel. Hij gaat verder als je hem terugplaatst en op Start drukt.

Klein minpunt: je kunt niet twee kommen tegelijk gebruiken; er is één pod. Je kunt de pod natuurlijk wel eerst op de ene schaal zetten en meteen erna op de andere, maar dat zal meestal niet heel praktisch zijn.

Prestaties in de keuken

Tijdens de testperiode is de CRISPi voor werkelijk elk denkbaar doeleinde gebruikt. Niet alleen voor het bakken van diepvriessnacks en patat/friet, maar ook voor het opwarmen van worstenbroodjes, kip met marinade voor de tikka masala, speklapjes, aardappeltjes: alles lukte. Omdat de schalen compact zijn, is voorverwarmen eigenlijk niet nodig. Net als bij alle andere airfryers is het een kwestie van proberen welke stand en welke tijd de beste zijn.

De standen Roast en Air Fry worden in de praktijk het meest gebruikt. Air Fry omdat dit de heetste stand is, en Roast voor zaken die minder snel warm moeten worden, zoals kippenpoten en stukken vlees. Je kunt trouwens ook makkelijk tussendoor de instellingen aanpassen, bijvoorbeeld eerst een tijdje op Roast en daarna 'afgrillen' met Air Fry.

©Ninja

Naast de uitstekende prestaties valt ook het gemak op waarmee je de CRISPi er even bij pakt. Omdat hij klein is en de schalen van glas zijn, oogt hij niet massief, dus kan hij bij veel mensen vast gewoon op het aanrecht staan. Als je de Crisper Plates eruit haalt, kun je de kleine glazen schaal in de grote zetten, en dan de adapter en pod erbovenop. Je hebt dan een betrekkelijk klein stapeltje met bijna alle onderdelen bij elkaar.

©Ninja

Onder de kom en de Pod bevinden zich het hitteschild en een stel harde pootjes, waardoor je ze veilig op het aanrecht of een tafel parkeert. Ninja claimt dat dit ook direct na de bereiding kan, maar gezien de warmte hebben we dat maar niet gedaan. We zetten de pod en de schalen voor de zekerheid liever op onderzetters. De handgrepen blijven wel koel genoeg om de schalen zonder keukenhandschoenen op tafel te zetten.

Schoonmaken & materialen

De glazen kommen, deksels en adapter mogen in de vaatwasser. Glas neemt geen geurtjes op, dus het vuil weekt makkelijk los. De Crisper Plates hebben een (keramische) antiaanbaklaag en alles is PFAS-vrij.

Er is desondanks één schoonmaak-aandachtspunt. De handgrepen lopen onder de schalen door in het hitteschild, en er zit een opening tussen het glas en het zwarte hitteschild. Meerdere malen zaten er toch vegen of kruimels vast tussen het glas en het kunststof. Ik heb dit verwijderd door een lang mes te omwikkelen met keukenpapier en dat tussen de spleet te wringen. Het zou handig zijn als Ninja met een dunne ragger of iets anders zou komen om ook die spleet goed schoon te houden.

Water blijft er soms ook in staan vanuit de vaatwasser, dus om te drogen is het verstandig de schalen op een theedoek schuin tegen een wand te zetten, zodat de druppels eruit kunnen lopen.

Gebruikerservaringen (NL + internationaal)

Nederlandse gebruikers op fora en websites prijzen vooral het compacte formaat, het relatief geringe geluid en het feit dat je na het koken weinig afwas hebt. De CRISPi verdwijnt zó in een keukenkastje. Een terugkerend puntje is de condens die na het koken soms in de dekselrand blijft hangen; even droogmaken helpt. Ook zagen we regelmatig dat mensen in het begin moesten zoeken naar de juiste tijden, juist omdat je niet per graad kunt instellen.

In professionele reviews uit het buitenland wordt de CRISPi neergezet als een echte kleine-keukenwinnaar: ideaal voor snacks en restjes dankzij de Recrisp-stand. In metingen kwam de thermostaat af en toe zo'n 5 graden Celsius lager uit dan de ingestelde waarde, maar dat had weinig invloed op het eindresultaat. De draagbaarheid wordt overal genoemd: de PowerPod is licht en het geheel is makkelijk te verplaatsen.

©Saskia van Weert

Eindoordeel

De Ninja CRISPi onderscheidt zich met een andere benadering van airfryen: een compacte PowerPod boven op glazen Tempware-schalen met handgrepen. Het meervoudige gebruik (marineren, bereiden, bewaren) maakt de CRISPi functioneel buiten het daadwerkelijke airfryen om. De CRISPi pakt door zijn formaat bovendien snel op en is door zijn geringe omvang makkelijk op het aanrecht te laten staan; onderdelen zijn bovendien compact in elkaar te stapelen.

Er zijn aandachtspunten. Met één Pod kun je niet met twee schalen tegelijk werken, en wie graag per graad regelt, mist die fijnmazigheid. Door het glas kun je de garing volgen, maar in de praktijk is bovenlangs kijken het meest accuraat, te meer omdat tussentijds draaien voor het beste resultaat nodig blijft. Positief is dat schalen en deksels in de vaatwasser kunnen, het materiaal PFAS-vrij is en de handgrepen voldoende koel blijven om zonder handschoenen te serveren.

Alles bij elkaar is de Ninja CRISPi een logische keuze voor wie meestal één tot drie porties bereidt, restjes krokant wil opwarmen en waarde hecht aan glaswerk dat direct de koelkast in kan. Wie juist grote batches en precieze temperatuurregeling zoekt, is beter uit met een klassieke, grotere airfryer. Maar voor dagelijks, compact en veelzijdig gebruik overtuigt de CRISPi absoluut.

Standaard is de cloudopslag van Microsoft op alle Windows 11-apparaten ingeschakeld. Maar misschien is OneDrive niet je favoriete cloudplatform en wil je deze pauzeren, uitschakelen of zelfs verwijderen. Op deze manieren doe je dat.

Pauzeren

OneDrive slaat je gegevens op externe servers op. Zorgen over de privacy van je gegevens kan een reden zijn om deze cloudopslag uit te schakelen. Maar ook prestatieproblemen op een ouder systeem of het feit dat je inmiddels de opslaglimiet hebt bereikt, kunnen goede redenen zijn om OneDrive op non-actief te zetten. Via het OneDrive-menu kun je de synchronisatie pauzeren. Klik op de kleine pijl omhoog naast de wifi- en volumeknoppen in de rechterbenedenhoek van het bureaublad om het systeemvak te openen. Selecteer het OneDrive-pictogram en open dan de instellingen via de knop in vorm van het tandwieltje. Hier kun je de optie Synchroniseren onderbreken selecteren. Daarna bepaal je of je OneDrive 2, 8 of 24 uur wilt stopzetten.

Uitschakelen

Het is ook mogelijk om de OneDrive-app volledig uit te schakelen. Uiteraard stopt dan de synchronisatie totdat je de app opnieuw inschakelt of totdat je de pc opnieuw opstart. Klik weer op het OneDrive-pictogram in het systeemvak en open de instellingen. Vervolgens kies je opnieuw Synchroniseren onderbreken. Deze keer selecteer je geen tijdsduur, maar ga je onderaan naar de optie OneDrive afsluiten. Dan verschijnt een pop-upbericht met de vraag of je zeker bent, want dan stopt de synchronisatie en worden er niet langer back-ups in de cloud gemaakt. Klik nogmaals op OneDrive afsluiten om te bevestigen.

Verwijderen

Wil je voorkomen dat deze dienst ooit nog bestanden naar de cloud uploadt, dan kun je OneDrive ook definitief verwijderen. Ga naar het instellingenvenster van Windows. De snelste manier om daar te komen is om Windows-toets+I in te drukken. In het linkermenu klik je op Apps. Daarna selecteer je in het rechterdeel de optie Geïnstalleerde apps. Vervolgens krijg je een lijst van alle apps die op de pc geïnstalleerd zijn. Je kunt naar OneDrive zoeken via de zoekbalk of je scrolt door de alfabetische lijst tot je bij Microsoft OneDrive komt. Klik op de knop met de drie puntjes naast deze app en selecteer Verwijderen. Wanneer de knop Verwijderen er niet is of lichtgrijs is, kun je in de plaats daarvan de optie Wijzigen selecteren en vervolgens kiezen om de app uit te schakelen. Deze blijft dan permanent uitgeschakeld tot je besluit om OneDrive opnieuw in te schakelen.