We kijken nu alleen naar de software die op de ASUS Eee PC draait: de aangepaste versie van de Linux-distributie Xandros. Op de hardware-aspecten van het kleine notebookje zijn we al eerder ingegaan: zie testcenter-ID 2951.

De ASUS Eee PC heeft zich inmiddels bewezen als verkoopsucces. Mensen kochten massaal het handzame notebookje waarvan er inmiddels al een aantal varianten zijn verschenen: na de Eee 700/701 met 7-inch scherm verscheen de 900/901 met 8,9 inch scherm. Inmiddels is er ook een 10-inch versie aangekondigd en komt er een desktop variant. Leuk om te hebben en de prijs past in ieders budget. Maar bij aankoop staat u voor een lastige keuze: de Linuxversie heeft voor dezelfde prijs veel meer opslagruimte: bij de Eee 900 krijgt u een 20 GB SSD (Solid State Disk), terwijl de Windows versie maar 12 GB heeft. Kiest u voor het vertrouwde Windows XP, of gaat u het Linux avontuur aan? U kunt er later immers zelf nog XP op zetten. ASUS levert de instructies daarvoor zelfs mee. Hoe Windows XP eruit ziet weten we; ze zijn eigenlijk nieuwsgieriger of er met de Linux-versie te werken valt.

Gemak

ASUS heeft het voor kopers van de Eee PC met Linux erg gemakkelijk gemaakt: er is een mooie grafische schil aanwezig die alle mogelijkheden presenteert in vier tabbladen: Internet, Work, Learn en Play. Op het tabblad Internet gaat u met een klik op het pictogram Web naar de webbrowser (Firefox), met de pictogrammen Skype en Messenger kunt u chatten en met Network gaat u naar de netwerkinstellingen. Voor sommige applicaties, zoals Google Docs, is een internetverbinding nodig die u met een klik op Wireless Networks kunt instellen. Wij kochten de Eee in Engeland, maar koopt u bij een Nederlandse winkelier dan is deze voorzien van de Nederlandse taal.
Tot zover eigenlijk niets nieuws: de vensters zien er verdacht veel uit zoals u ze van Windows gewend bent. Het is even zoeken naar de juiste instellingen, maar het toevoegen van printers, het gebruik van usb-sticks of toegang krijgen tot het netwerk is een fluitje van een cent. Xandros, de Linux-variant die ASUS voor de Eee PC heeft gekozen heeft een opmerkelijke overeenkomst met Windows XP. Exact dezelfde look-and-feel, dezelfde toetscombinaties om bijvoorbeeld een nieuw tabblad in Firefox te openen of een stuk tekst te kopiëren.

Afgeschermd

De Eee is op het eerste gezicht in alle opzichten easy. Zo heeft ASUS het ook bedoeld: kinderen en onervaren computergebruikers moeten er meteen mee aan de slag kunnen. De ervaren computergebruiker ziet na een paar uur gebruik wel wat beperkingen: het bekende startmenu uit Windows is niet aanwezig en ook het installeren van extra software is door ASUS sterk ingeperkt. Via Add/Remove Software kunt u aanvullende software toevoegen, maar veel keuze is er niet. Wie op onderzoek uitgaat ontdekt al snel de SynapticPackage Manager waarmee u aanvullende software zou kunnen installeren, maar op onze Eee 900 levert elk pakket een foutmelding op. In de meegeleverde handleiding vindt u geen uitleg hoe de beperkingen te omzeilen, maar op internet zijn er wel instructies om naar Full Desktop Mode te gaan. Dit houdt in dat de eenvoudige interface met vier tabbladen wordt vervangen door een volledige interface die meer aan Windows XP doet denken. Wilt u aanpassingen in de software doen, dan zult u niet moeten terugschrikken voor wat commandoregel-opdrachten: het openen van de terminal met Ctrl+Alt+T wordt al snel een gewoonte en commando's zoals 'sudobash' hebt u nodig om überhaupt iets voor elkaar te krijgen.

Obstakels

Tot zover de theorie. De instructies zijn voor de doorgewinterde computeraar niet ingewikkeld: u hoeft alleen maar een paar commando's nauwgezet in te tikken. Maar in de praktijk blijkt dat het toch niet zo simpel is: instructies voor de Eee 700 blijken op de Eee 900 niet meer te werken. Bovendien heeft onze Eee 900 problemen met een zogenaamd libqt3c102-mt-conflict. Veel software blijkt een ander librarybestand (libqt3) te vereisen dan op de Eee is meegeleverd. Zomaar vervangen blijkt door onderlinge afhankelijkheden niet mogelijk. Voor u het weet hebt u uzelf ongewild opgewerkt tot Linux-expert. We hadden niet gedacht dat we het onderdeel 'Learn' zo letterlijk moesten nemen. Waarom heeft ASUS de Linux-versie van de Eee PC eigenlijk zo dichtgetimmerd? We vragen het Milan Rado, PR-verantwoordelijke bij ASUS: "Je bekijkt het vanuit het oogpunt van een power user. Dit is geen notebook, het is ook nooit op de markt gezet als een vervanger van een notebook. Voor de computerleek is het absoluut onnodig om dit makkelijker te maken. Mijn maandenlange feedback van eindgebruikers is dat het systeem meer dan voldoende is met de Xandros-distributie. Mochten mensen Windows XP willen, dan wordt die kant-en-klaar op die manier verkocht in de winkel. Het feit dat juist de tweakers graag aan de slag gaan met de Eee PC vinden wij een geweldige ontwikkeling. Maar met het besturingssysteem hadden we een heel andere gebruikersgroep in gedachten." Blijkbaar verwacht ASUS dat tweakers die extra uitdagingen en de noodzaak om in UNIX-commando's te duiken zien als onderdeel van het avontuur.

Windows of Linux?

Terugkomend op de vraag die we aan het begin van dit artikel hebben gesteld: kunt u als doorgewinterde Windows-gebruiker maar beter voor de technisch iets mindere Windows-versie van de ASUS Eee PC kiezen?
Wilt u de ASUS Eee PC gebruiken voor veelvoorkomende activiteiten onderweg, zoals het beantwoorden van e-mail, opzoeken van informatie op internet en het werken met tekstdocumenten of spreadsheets, dan bent u inderdaad prima af met de Linux-versie. Alle dagelijks benodigde software is aanwezig en daarnaast is het een interessante ontdekkingstocht om een nieuw besturingssysteem te leren kennen en te achterhalen hoe u meer mogelijkheden uit het kleine apparaatje haalt. Bent u door werk of hobby gebonden aan heel specifieke software die uitsluitend onder Windows draait, dan zou dat een reden kunnen zijn om de Windows-versie te kopen. In dat geval zou u ook de Linux-versie kunnen kiezen om er zelf XP op te installeren.PluspuntenMinpuntenConclusie

De Linux-versie van de ASUS Eee PC is ook zonder Linux-kennis prima te gebruiken. Als u de kleine notebook voornamelijk wilt gebruiken voor e-mail, internet en tekstverwerking hebt u aan de meegeleverde applicaties meer dan genoeg.Downloadversie beschikbaarneeDemoversie beschikbaarneeHoeveelheid RAM (minimaal benodigd)512