Er zijn meerdere diensten die je gratis plaatjes laten maken met behulp van kunstmatige intelligentie (AI), maar Playground AI biedt daarnaast heel veel extra’s.

In het artikel Dall-E of SDXL: wie maakt betere plaatjes? hebben we het uitgebreid gehad over de sterke en zwakke punten zijn van de twee bekendste gratis AI-plaatjesmakers Dall-E 3 en Stable Diffusion XL (SDXL). We zagen dat de eerste voor beginners wat meer gelikte resultaten kan bieden maar regelmatig ‘nee’ zegt tegen opdrachten (prompts genaamd). Ook kun je met Dall-E niet voortborduren op eerder gemaakte afbeeldingen. SDXL biedt je aanzienlijk meer vrijheid en Playground AI, een site waar je gratis met dit model kunt werken, biedt bovendien allerlei aanvullende AI-tools, bijvoorbeeld om plaatjes uit te breiden. Tijd om dit moois eens nader te bekijken.

Inloggen

Je vindt Playground AI op www.playgroundai.com. Klik je daar bovenin op het menu Pricing dan zie je dat je in de gratis versie dagelijks tot 500 afbeeldingen kunt maken. Ook zie je welke functies beperkt bruikbaar zijn (zoals vergroten, oftewel upscale) en welke betaalde mogelijkheden er zijn.

Klik je op Create first image in de kolom onder Free dan kom je op een pagina waar je in kunt loggen met behulp van je Google-account. Aangezien dat de enig beschikbare methode is, heb je dus zo’n account nodig. Eenmaal ingelogd kom je op de Canvas-pagina, een plek waar je plaatjes in één groot werkblad worden verzameld.

Ga je een volgende keer naar de website, dan zie je rechts bovenin in plaats van Get Started for Free een knop Create die je naar je Canvas brengt.

Soms zie je ook een pop-upvenster waar je een introductie of video over nieuwe functies kunt bekijken. Die klikken we voor nu weg.

Op het Canvas zie je straks al je creaties bij elkaar.

Instellingen

Playground AI kent een heleboel instellingsmogelijkheden die je in het paneel aan de rechterkant vindt. Te beginnen met Model. Standaard kiest Playground AI een van de modellen uit, maar als je het uitklapmenu opent, kun je kiezen uit Stable Diffusion XL, Playground v2 en Playground v2.5.

Daaronder zie je Image Dimensions. Met de schuifjes kun je de breedte (W) en hoogte (H) aanpassen, maar de standaardresolutie van 1024x1024 werkt vaak het best. Bovendien kun je plaatjes ook achteraf bijsnijden met het Crop-gereedschap.

De schuifjes voor Prompt Guidance, Quality & Details en Refinement hebben allemaal invloed op de kwaliteit van de gemaakte afbeeldingen. We komen hier later op terug.

Seed is een willekeurig startgetal dat ervoor zorgt dat je met dezelfde prompt steeds verschillende plaatjes kunt maken. Gebruik je de Seed en prompt van een eerder gemaakt plaatje dan krijg je dat opnieuw. Zo kun je varianten van dezelfde afbeelding maken door met de overige instellingen of de prompt te spelen.

Scrol je in het rechterpaneel naar beneden, dan zie je nog Number of Images waar je maximaal vier plaatjes tegelijk kunt maken en Sampler. Dat is de benaming voor een technische functie die bepaalt hoe plaatjes worden gemaakt. Ook daar komen we op terug.

De functies in het linkerpaneel behandelen we verderop.

Je eerste plaatje

Bovenin zie je een achttal pictogrammen. Om ons eerste plaatje te maken, klikken we op het vierde daarvan (Generate Image). Er verschijnt nu een vierkant kader (Generation frame) met de ingestelde resolutie. Klik je daarop, dan verschijnt daaronder een tekstvak waar je je prompt kunt typen. Playground kan automatisch Nederlandstalige prompts vertalen, maar daarbij gaan altijd nuances verloren. Dit kan tot ongewenste resultaten leiden, omdat de AI met de Engelse taal getraind is. Wij gebruiken in deze workshop daarom Engelse prompts. We typen a cute kitten en klikken op Generate. De AI gaat nu aan de slag en na doorgaans een halve minuut is daar je eerste plaatje.

Daarnaast verschijnt meteen een nieuw leeg vak met daaronder je laatst gegeven prompt.

Ons eerste plaatje is een feit.

Preview-modus

Waar je bij de meeste AI-diensten maar moet afwachten wat je krijgt, kun je bij Playground een voorvertoning (Preview) vragen. We zetten dat knopje aan onder het lege vak. Je ziet nu een nieuw katje en met een klik op het dobbelsteenpictogram kun je een andere variant opvragen.

De grote kracht van Preview is dat deze wordt bijgewerkt wanneer je je prompt aanpast. Op die manier kun je ontdekken wat de invloed van bepaalde woorden is, wat voor gevolgen woordvolgorde heeft, enzovoort. Het maken van goede prompts is namelijk een kunst op zich die oefening vergt.

Om Preview in actie te zien, typ je achter de tekst een spatie en de tekst wearing a red hat. Je ziet meteen hoe de Preview wordt bijgewerkt. Ben je tevreden over de voorvertoning dan kun je op Generate klikken, maar je kunt ook verder aan de prompt sleutelen of een hele nieuwe opgeven. Het plaatje is namelijk nog niet gemaakt.

Klik op Generate om het plaatje alsnog te maken.

Dankzij de Preview kunnen we de invloed van promptwijzigingen testen.

Navigeren en opslaan

Omdat na elk gemaakt plaatje een nieuw Generation frame verschijnt, schuiven eerder gemaakte plaatjes naar links en verdwijnen zo uit beeld. Ze zijn echter niet weg. Het Canvas is één grote vergaarbak met eerder gemaakte plaatjes waarin je eenvoudig kunt navigeren.

Met Control-toets+muiswiel kun je in- en uitzoomen op het Canvas en sleep je met ingedrukte linkermuisknop+spatiebalk, dan kun je het Canvas verschuiven.

Klik nu op het middelste plaatje van de kitten met de rode hoed. Er verschijnen zes pictogrammen boven. De linker daarvan is Download. Klik daarop en sla het plaatje op in een map naar keuze met de standaard-bestandsnaam. Deze bevat het Seed-nummer wat handig is om verder aan een plaatje te werken.

Experimenteren

Omdat naast elk gegenereerd plaatje een nieuwe Preview met dezelfde prompt verschijnt, kun je gemakkelijk kijken wat de instellingen doen. Speel zo met de schuifjes voor Prompt Guidance en Quality & Detail.

De standaardwaarde van 7 voor de eerste is vaak goed. Als je hem erg hoog maakt, kan de beeldkwaliteit daar onder lijden. Een en ander hangt ook samen met de promptlengte. Langere prompts kunnen doorgaans een hogere waarde hebben.

Het Quality-schuifje staat standaard op 80, maar daar kun je ook wel 50 van maken. Plaatjes zijn daarmee vaak nog uitstekend, maar ze zijn sneller klaar.

Als Preview aan staat, is het schuifje Refinement voor fijnere details niet actief. Om daarmee te experimenteren moet je Preview dus even uitzetten.

In je experimenten kun je ook kiezen voor verschillende instellingen onder Sampler. Deze bepaalt hoe de AI uit het universum van alle mogelijke plaatjes een geschikte destilleert. Met dezelfde Seed en prompt levert dit vaak een iets of zelfs totaal ander resultaat. Onze favorieten zijn Euler a en DPM2 a. De betaalde versie van Playground bevat enkele samplers die nog betere resultaten kunnen geven.

Het (soms mislukte) resultaat van experimenteren met verschillende instellingen.

Inpainting

In Playground kun je gemaakte afbeeldingen op verschillende manieren te lijf.

Zet indien nodig Preview weer aan en geef de meer uitgebreide prompt a contemporary living room on a foggy winter dawn, wide-angle, intricate, realistic, highly detailed, 35mm, Kodachrome, vibrant, HDR. Klik op de dobbelsteen totdat het resultaat je bevalt en maak dan het plaatje.

Deze uitgebreidere scène gaan we aanpassen.

Selecteer het plaatje, klik bovenin op ^ achter het voorlaatste pictogram en kies Inpaint. Klik ergens op de vloer van het interieur om daar een cirkel te plaatsen. Geef vervolgens in het vak onder de afbeelding als prompt a cute kitten en klik op Inpaint. Even later verschijnt de kat in het interieur. Valt het resultaat tegen, dan kun je er eenvoudig overheen schilderen met het Inpaint-penseel en een nieuwe poging doen.

Klik op ^ achter het zesde pictogram en kies Object Eraser. Ga met het penseel over de kat en klik op Erase als deze is afgedekt. De kat wordt nu verwijderd.

Door middel van inpainting voeg je objecten toe aan een plaatje.

Outpainting

Selecteer opnieuw het gemaakte interieur (dus niet de Preview) en klik weer op het pictogram Generate image (vierde pictogram bovenin). Zorg dat in het tekstvak weer de prompt voor het interieur staat. Ga je nu met de cursor over de afbeelding dan zie je Drag to move frame. Sleep met ingedrukte linkermuisknop ongeveer 1/3 van de afbeelding naar rechts zodat daar een lege strook verschijnt en klik op Outpaint. Je plaatje wordt nu naar rechts uitgebreid met nieuwe inhoud die aansluit bij het aanwezige beeld.

Sleep het kader vervolgens naar links en voeg daar een soortgelijke strook beeld toe zodat uiteindelijk een breedbeeld-afbeelding van het interieur ontstaat.

Outpainting werkt niet alleen naar links en rechts maar ook naar boven en beneden.

Mochten er tijdens het proces ongewenste beeldelementen verschijnen (zogeheten artefacten, zoals letters) dan kun je die met de Object Eraser te lijf.

Met outpainting kun je afbeeldingen in alle richtingen uitbreiden.

Negatieve prompts

Als we het hebben over ongewenste beeldelementen, dan komen we automatisch bij zogeheten negatieve prompts. Waar je in je gewone prompt beschrijft wat je in een plaatje wilt zien, beschrijf je met een negatieve prompt wat je juist níét wilt zien.

Je vindt deze in het scherm links onder Exclude from image. Hier staan standaard de nodige zaken (zoals missing fingers) waar SDXL meer last van heeft dan bijvoorbeeld Dall-E. Je kunt de lijst ook vervangen door of aanvullen met je eigen termen. Begrippen aan het eind van lange prompts verliezen echter aan betekenis, dus houd het beknopt.

Prompthulp

Nu we toch in het linker schermdeel zijn aanbeland kunnen we mooi even kijken naar enkele andere functies.

Maak een Preview voor een nieuwe afbeelding met als prompt A spooky forest. Zet links Expand Prompt aan en maak het plaatje. Wanneer het klaar is en je erop klikt, dan zie je rechts de technische details. Als eerste zie je de originele prompt en daaronder de Expanded Prompt, een met behulp van AI opgepepte versie van je oorspronkelijke prompt die mooier beeld moet leveren. In de gratis versie van Playground kun je maximaal 30 prompts per maand laten uitbreiden.

Een Expanded Prompt breidt jouw opdracht uit tot iets dat meer beeldend is.

Een andere manier om je prompts op te peppen, is met Filters. Dat zijn geen filters zoals je die kent van een fotobewerker, maar speciaal afgestelde varianten van een AI die zijn geoptimaliseerd voor een bepaald type afbeelding. Klik links onder Filter en kies uit de aanwezige modellen Mysterious V4. Genereer vervolgens nogmaals een eng bos.

Zoals je ziet levert een ander model voor dezelfde prompt een afbeelding met een heel andere sfeer. Je kunt ze desgewenst allemaal testen om te zien wat wel en niet past bij jouw smaak en wensen.

Filters zijn AI-modellen die zijn geoptimaliseerd voor een bepaald type afbeeldingen.

Voorbeeld

Behalve door prompts automatisch uit te laten breiden, zijn er nog twee andere manieren om de AI een handje te helpen. De eerste heet Image to Image. We hebben een erbarmelijk schetsje op papier gemaakt en gefotografeerd. Dat laden we door op de + onder Image to Image in het venster links te klikken.

Met een erbarmelijk schetsje op papier ...

We zetten het schuifje Image Strength op 50 en maken een plaatje met de prompt A house in a green field. Blue sky with white fluffy clouds and sun. Flowers in front of the house. Het witte papier is vooral omgezet in wolken. We doen een tweede poging met het schuifje op 25. Da’s beter. Alles staat op de plek van de schets, zelfs het zonnetje rechtsboven.

… kunnen we SDXL al op weg helpen.

Controle

Zet de cursor op het geladen schetsje en klik op het prullenbak-pictogram om deze te wissen. Dat is nodig omdat we gaan kijken naar een recentere en nog krachtiger methode om de AI te helpen, namelijk ControlNet.

Scrol in het linkervenster zo nodig omlaag tot je de knop + Add Control onder Control Traits ziet. Klik op Upload en laad daar het schetsje. Laat de instelling op Edge staan. Genereer een nieuw plaatje met dezelfde prompt. Deze lijkt aanzienlijk meer op het schetsje, inclusief krakkemikkige lijntjes. Kies je in plaats van Edge voor Depth en maak je een nieuw plaatje, dan zie je meer realisme waarbij ons schetsje keurig wordt ‘strakgetrokken’ maar exact wordt gevolgd.

De modus Pose is vooral bedoeld voor plaatjes van mens en dier, maar ook die maakt van het schetsje een compleet huis.

Met SDXL gemaakte plaatjes kun je vanuit het Canvas direct naar Image to Image en Control Trait sturen via de pictogrammen boven een geselecteerd plaatje.

Het menu boven een geselecteerd plaatje biedt nog wat andere functies, zoals vier keer vergroten (maximaal 30 per maand), bijsnijden en achtergrond verwijderen die je zelf mag ontdekken.

Een deel van de functies kun je ook toepassen op bestaande foto’s die je importeert via het eerste pictogram bovenin Canvas.

De modus Board die je linksboven ziet, is een vereenvoudigde werkomgeving met minder functies zodat we die buiten beschouwing hebben gelaten. Met je kennis van Canvas mag het werken daarin geen probleem zijn.

Met alles wat je nu weet, kun je in een handomdraai de meest fantastische plaatjes maken. Veel creatief plezier daarbij!

ControlNet geeft je meer controle over de output van SDXL.

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.