Of je nu video’s bekijkt met YouTube Premium of gewoon met de gratis versie: de dienst heeft meer in huis dan alleen het afspelen van video’s. Welke verborgen extra’s heeft YouTube en hoe zorg je ervoor dat je alles uit de videodienst haalt? We laten het zien met dit artikel waarmee we gaan voor het ultieme kijkplezier.

YouTube wordt elke maand door meer dan twee miljard ingelogde gebruikers bezocht. Elke dag wordt er meer dan een miljard uur aan video’s bekeken, waarmee miljoenen weergaven worden bereikt. Op YouTube kun je je dus urenlang (eigenlijk jarenlang) vermaken. En niet alleen door naar de geüploade video’s te kijken. Je kunt er nog veel meer mee doen. YouTube heeft een groot aantal extra’s dat door veel mensen nog niet is ontdekt. Het is tijd om daar verandering in te brengen, want die extra’s, zoals het maken van gif-bestanden of afspeellijsten, maken het wereldwijde videokanaal alleen maar aantrekkelijker.

Zoeken voor pro’s

Het zoeken naar de juiste video’s op YouTube kan nauwkeuriger dan op het eerste gezicht lijkt. Je kunt een video zoeken op basis van sleutelwoorden en daarbij specifieke woorden uitsluiten. Typ de sleutelwoorden waarop je wilt zoeken, gevolgd door de sleutelwoorden die je wilt uitsluiten. Die laatste laat je voorafgaan door een minteken. Bijvoorbeeld: Natuur bomen -strand. In die zoekactie wordt ‘strand’ uitgesloten. Andersom kan ook: wil je dat de zoekresultaten een specifiek woord bevatten, dan gebruik je juist het plusteken. Bijvoorbeeld: Natuur +bomen -strand. Nog interessanter is de mogelijkheid om gebruik te maken van filters. Eerst typ je de zoekopdracht en laat je YouTube zoeken. In het zoekvenster klik je linksboven op Filters. Bij Uploaddatum kun je filteren op wanneer de gezochte video is geüpload, bijvoorbeeld Deze maand.

De kolom ernaast (Type) biedt de mogelijkheid om te sorteren op soort content, bijvoorbeeld Tv-programma of Film. Tot slot zijn er de filters categorieën Lengte en Functies. Via Lengte bepaal je of een video kort (korter dan 4 minuten) of lang is (langer dan 20 minuten). Bij Functies kun  sorteren op aanvullende eigenschappen van een video, bijvoorbeeld als je alleen 360 graden-video’s wilt zien of beelden in 4K-resolutie.

©PXimport

Nog meer zoekopties

Je kunt het zoekvak gebruiken voor aanvullende opties en hiermee de kans vergroten dat je de juiste video vindt. Zoek je een video waarin een van de twee sleutelwoorden moet terugkomen (bijvoorbeeld óf regen óf zon), dan gebruik je de volgende opdracht: regen | zon.

Je kunt ook op zoek gaan naar sleutelwoorden die alleen in een videotitel voorkomen. Gebruik hiervoor de opdracht: Intitle:. Bijvoorbeeld Intitle:zomer. Als je de titel deels kent, kun je een asterisk (*) gebruiken om het ontbrekende woord weg te laten.

Meldingen onder controle

Gelukkig kun je de regie houden over de meldingen die YouTube toont. Je bepaalt zelf op welke manier de meldingen verschijnen en welk type melding wordt getoond. Open het hamburgermenu linksboven in het venster en kies Instellingen. Klik nu op Meldingen. Bij Algemeen schakel je de meldingen uit die je niet meer wilt zien.

Wil je juist wel meldingen ontvangen, ook als YouTube niet is geopend in de browser? Activeer de optie Meldingen ontvangen in deze browser. In het vak eronder (E-mailmeldingen) bepaal je of YouTube berichten naar je e-mailadres mag sturen. Schakel alle opties uit om niet meer per e-mail te worden benaderd.

Open hierna de sectie Privacy. Wil je dat alle afspeellijsten die je zelf hebt opgeslagen, altijd privé blijven en niet op je eigen kanaal worden gedeeld? Activeer dan de optie Alle playlists die ik heb opgeslagen privé houden. Ook kun je ervoor kiezen om niet met de buitenwereld te delen op welke videokanalen je je hebt geabonneerd: activeer de optie Al mijn abonnementen privé houden.

©PXimport

Even doorlezen

Op zoek naar specifieke informatie, bijvoorbeeld in een studievideo, maar geen tijd om de hele video te bekijken? In dat geval kun je slim gebruik maken van de transcriptfunctie: deze geeft weer wat er in de video wordt uitgesproken en op welke momenten.

Klik op de knop met de drie puntjes en kies Transcript openen. Rechts verschijnt de tekst. Klik op een zin om daarnaartoe te spoelen in de video. Gaat het je alleen om de tekst, dan kun je de tijdcode ook uitschakelen. Klik op de knop met de drie verticale puntjes en kies Tijdstempels in-/uitschakelen. Je kunt de tekst ook selecteren en kopiëren, bijvoorbeeld naar een Word- of kladblok-bestand.

©PXimport

Gif’s

Gif’s (bewegende plaatjes) gaan al heel wat jaren mee en zijn nog steeds mateloos populair, bijvoorbeeld voor gebruik op Instagram of in een blog. Met een slimme truc kun je ook snel van je favoriete video een gif maken.

Open de video die je (gedeeltelijk) in een gif wilt veranderen. Ga nu naar de adresregel in de browser en verander het gedeelte www.youtube.com in www.gifyoutube.com. De rest van het adres laat je intact. Een nieuwe pagina wordt geladen en je kunt je video direct bewaren als gif-bestand of vooraf nog bewerken.

©PXimport

Starten maar

Video’s kun je eenvoudig delen, maar soms is niet de volledige video interessant of wil je juist verwijzen naar een specifiek gedeelte binnen video. Zorg ervoor dat de video automatisch start op het juiste tijdstip. Open de video en spoel deze door naar het moment dat interessant is.

Kies hierna voor Delen. Een nieuw venster wordt geopend. Plaats een vinkje bij Beginnen bij. De juiste tijdcode is al ingevuld. Je kunt deze bovendien nog aanpassen. Klik hierna op Kopiëren om de koppeling te kopiëren of deel direct met een ander netwerk via de sectie Delen.

©PXimport

Zonder internet

Later bekijken

Als je een interessante video tegenkomt, maar geen tijd hebt om deze meteen te bekijken, kun je de video bewaren voor een later moment. Op de pagina waarop de video speelt, klik je op de knop Opslaan. Je kunt de video vervolgens toevoegen aan een afspeellijst of opslaan om op een later moment af te spelen (kies Later bekijken). Voor toegang tot deze video’s, klik je op het hamburgermenu en kies je Later bekijken.

©PXimport

Geschiedenis beheren

YouTube houdt bij welke video’s je bekijkt. Ook hierover heb je zelf de controle. Open het hamburgermenu (linksboven in het venster) en kies Geschiedenis. In de lijst Kijkgeschiedenis vind je een overzicht van alle bekeken items. Om de gehele lijst te verwijderen, klik je rechts in het venster op Volledige kijkgeschiedenis wissen. Je kunt de geschiedenis ook tijdelijk pauzeren: er wordt dan niet bijgehouden wat je hebt bekeken, maar je hebt de mogelijkheid om de geschiedenisfunctie later weer in te schakelen. Kies voor Kijkgeschiedenis onderbreken.

Klik op Alle geschiedenis beheren voor de volledige set aan opties. Hier kun je onder meer bepaalde tijdvakken van geschiedenis verwijderen en automatische verwijdering instellen. Klik op Activiteit verwijderen op basis van en kies Automatische verwijdering instellen. Kies vervolgens de gewenste optie, bijvoorbeeld Activiteit ouder dan 18 maanden automatisch verwijderen.

©PXimport

Snelle sneltoetsen

Afspeellijsten

Interessant is de mogelijkheid om afspeellijsten te maken. Hierin plaats je bijvoorbeeld video’s van eenzelfde thema of groepeer je video’s die je later nogmaals wilt bekijken. Klik rechtsboven op de afbeelding van je account en kies YouTube Studio. Een nieuw venster wordt geopend. Links in het venster kies je voor Playlists. Klik rechtsboven op Nieuwe playlist. Geef deze een naam bij Titel en bepaal hierna voor wie de afspeellijst zichtbaar is.

In het vak Zichtbaarheid kies je voor Openbaar als iedereen de afspeellijst mag bekijken of Privé als je de lijst voor uzelf wilt houden. Tot slot is er de optie Verborgen: kies deze als je de lijst alleen wilt delen met specifieke gebruikers die over de directe koppeling beschikken. Als je een video kijkt die je graag toevoegt aan een lijst, klik je op Opslaan. Plaats een vinkje bij de gewenste afspeellijst. Via dit menu kun je overigens ook een nieuwe lijst maken: kies Nieuwe playlist maken.

©PXimport

Afspeellijsten samen maken

Je kunt de afspeellijsten zelf beheren, maar ook andere gebruikers kunnen bijdragen aan de lijst. In de YouTube Studio klik je bij de afspeellijst waaraan je wilt samenwerken op de knop met de pen (Bewerken in YouTube). Klik hierna op de knop met de drie puntjes en kies Samenwerken.

Activeer de optie Bijdragers kunnen video’s aan deze playlist toevoegen. Kies ook voor Nieuwe bijdragers toestaan. Een koppeling verschijnt: klik op Kopiëren en stuur de koppeling naar de personen die je aan de afspeellijst wilt laten samenwerken. Het aantal gebruikers wordt naderhand aangegeven in de sectie Bijdragers. Bevestig door te klikken op Klaar.

Statistieken bekijken

YouTube houdt verschillende statistieken bij voor elke video, waaronder de resolutie, kwaliteit van de verbinding en welke resolutie het meest optimaal is. De statistieken worden standaard verborgen. Klik met de rechtermuisknop op het videobeeld en kies voor Statistieken voor nerds. Linksboven in het videovenster verschijnt de aanvullende informatie. Klik op het kruisje rechtsboven om het informatievenster weer te sluiten zodat je de volledige video ziet.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.