Als je in het verleden al met ChatGPT hebt gewerkt, maakte je gebruik van de online versie, maar sinds kort is er ook een officiële app uit. Wij keren 'm binnenstebuiten. Heb je ChatGPT nog niet eerder gebruikt? Lees dan ook verder voor een snelle start!

Je vindt de officiële app in de App Store van Apple en de Play Store van Google. Ga je zelf op zoek naar de app, let dan goed op dat je de juiste app selecteert. Gezien de populariteit van AI zijn er talloze apps beschikbaar, met namen die op elkaar lijken en logo’s die nauwelijks onderscheidend zijn. Sommige apps vragen flinke bedragen of verplichten tot een abonnement. De officiële ChatGPT-app is afkomstig van uitgever OpenAI en mag gratis worden gedownload en gebruikt.

We gaan in dit artikel uit van de app voor iOS.

Eenmaal geïnstalleerd, maak je een account aan. Voor het aanmelden kun je gebruikmaken van Google of Apple of een nieuw account maken op basis van je e-mailadres. Bij het aanmaken van een account wordt gevraagd om je naam, geboortedatum en telefoonnummer. De app stuurt een verificatie-mail en een code naar je e-mailadres en telefoonnummer. Pas na het accepteren hiervan wordt je account aangemaakt. Heb je al eerder met ChatGPT gewerkt, dan kun je uiteraard je bestaande aanmeldgegevens gebruiken.

Eenvoudige opbouw

De app heeft een eenvoudige opbouw. In het grote vlak bovenin wordt de conversatie getoond. Onderin vind je een balk waarin je vragen, instructies en andere regels plaatst. Typ een bericht en tik op de knop ernaast om de vraag te stellen. In plaats hiervan kun je de invoer ook met je stem regelen: tik op de knop met de microfoon en spreek het bericht in.

Tik op de knop met het stopteken om de opname af te ronden. Controleer of de tekst correct is herkend: deze wordt op de invoerbalk getoond. Tevreden? Tik op de knop ernaast om het bericht in te dienen.

Dat kan beter

Net als in het echte leven hoeft een antwoord niet meteen bruikbaar te zijn. Is dat het geval, dan kun je om een nieuw antwoord vragen: zodra het antwoord in de conversatie verschijnt, tik je hierop en druk je je vinger er heel even op. Kies in het menu dat nu verschijnt voor Regenerate Response en het antwoord wordt opnieuw geformuleerd.

De makers zijn er ook bij gebaat om te weten of een antwoord in orde is. In hetzelfde menu kun je feedback geven. Kies voor Good Response als je tevreden bent met het antwoord. Kan het beter kies dan Bad Response. Doe dat bij voorkeur voordat je kiest voor Regenerate Response, zodat de makers een goed beeld krijgen van het betreffende antwoord.

Instellingen

Rechtsboven in het venster vind je een knop met drie puntjes (...). Tik hierop voor een menu met opties. Via History krijg je een overzicht van eerder gevoerde chatgesprekken.

Met Settings open je het instellingenvenster. Standaard is ChatGPT zo ingesteld dat het de taal automatisch herkent op basis van het gesprek. In plaats hiervan kun je de taal ook vastzetten, zodat ChatGPT niet meer hoeft te gissen. In het instellingenvenster zoek je naar de optie Main Language (onder Speech). Verander Auto-Detect in de taal waaraan je de voorkeur geeft, bijvoorbeeld Dutch.

Nieuwe chatgesprekken worden standaard op je telefoon of tablet opgeslagen in de sectie met chatgeschiedenis. Deze conversaties kunnen dan ook worden gebruikt om het taalmodel van ChatGPT te verbeteren. Heb je dat liever niet, dan schakel je de functie uit. Kies in het instellingenvenster voor Data Controls. Zet de schuif op Uit bij Chat History & Training. Wil je de eerdere geschiedenis volledig verwijderen, dan tik je op Clear Chat History.

Net als met veel socialmedia-accounts, kun je je persoonlijke gegevens ook exporteren en hiermee inzien wat er is vastgelegd. Kies in hetzelfde scherm voor Export Data. Onder Data Controls heb je ook de mogelijkheid om je account volledig te verwijderen, bijvoorbeeld als je niet langer gebruik wilt maken van ChatGPT. Kies voor Delete account.

Antwoord gebruiken

Ben je tevreden met de informatie uit een chatconversatie, dan is het de moeite waard om wat met die gegevens te doen. Als je op het antwoord tikt en het bericht ingedrukt houdt, heb je toegang tot het eerdergenoemde menu waarin je onder meer de kwaliteit van het gesprek kunt beoordelen.

Via hetzelfde menu kun je de tekst van het antwoord ook selecteren. Kies voor de optie Select Text. Een nieuw venster verschijnt, waarin het antwoord volledig is gemarkeerd. Je kunt delen ervan zelf markeren (als je niet het gehele antwoord wilt gebruiken) en vervolgens verschillende opties uitvoeren, afhankelijk van de instellingen in iOS. Zo kun je het bericht kopiëren (Copy) of in zijn geheel vertalen naar een andere taal (Translate). Bovendien kun je het gebruiken als startpunt voor een zoekactie op internet (Search Web). De optie om te kopiëren, kun je overigens ook sneller bereiken via het menu dat verschijnt zodra je op het bericht tikt (Copy).

Meer uit je gesprek

Wanneer je tijdens een gesprek op de knop met de drie puntjes (…) drukt, vind je opties die gekoppeld zijn aan het betreffende gesprek. Tik op Share chat om het gesprek met anderen te delen. Tik op Share link om het bericht te delen. ChatGPT maakt dan een link aan waarmee anderen het opgeslagen bericht kunnen opvragen.

Het gaat hierbij om een momentopname. Ga je na het delen van de chat verder met je gesprek, dan is de rest van deze conversatie niet zichtbaar via de eerder gedeelde link. Voor een bijgewerkt gesprek, maak je een nieuwe link aan. Om met een schone lei te beginnen en een nieuwe conversatie te starten, tik je op de knop met de drie puntjes (…) en kies je New chat.

Snel terugvinden

Sommige gesprekken zijn de moeite waard om later terug te lezen, bijvoorbeeld omdat ze belangrijke informatie bevatten. Het is dan ook handig om je chats zo goed mogelijk te archiveren, zodat je de berichten makkelijk terugvindt.

Tik op de knop met de drie puntjes (...) en kies voor Rename om het chatgesprek een eigen naam te geven. Het gesprek vind je vervolgens terug in de geschiedenis: tik op History om een lijst van berichten te bekijken.

Als de lijst in de loop van de tijd te lang wordt, gaat het terugvinden natuurlijk minder snel. Schoon daarom de lijst af en toe op. In de geschiedenislijst veeg je op de conversatie van rechts naar links. Tik op het pictogram van de prullenbak. Ook kun je een geopend gesprek eenvoudig verwijderen door in het menu te kiezen voor Delete.

Tegen betaling

Standaard maak je gebruik van de kosteloze variant van ChatGPT. Heb je de smaak te pakken, dan kun je een upgrade naar de betaalde variant (ChatGPT Plus) overwegen. Je krijgt dan toegang tot de nieuwste versie van het taalmodel met allerlei extra features. De betaalde versie kost maandelijks 23 euro.

Het betaalde model biedt toegang tot ChatGPT-4, terwijl je bij de kosteloze versie gebruikmaakt van GPT-3.5. GPT-4 ondersteunt – in tegenstelling tot GPT-3.5 – zowel tekst als afbeeldingen. Zo kun je een afbeelding gebruiken in je conversatie en hierover vragen stellen. Dit biedt je bijvoorbeeld de mogelijkheid om een foto te sturen en te vragen of deze kan worden beschreven. Ook is het model een stuk slimmer geworden middels ‘steerability’: het antwoord kan worden gegeven in een specifieke stijl, bijvoorbeeld vanuit de rol van een professor.

Het geheugen van de nieuwe versie is ook uitgebreid. Zo onthoudt GPT-3.5 zo’n 8000 woorden, maar breidt versie 4 dit uit tot zo’n 64.000 woorden. Ook worden nieuwe opties als eerste beschikbaar gesteld aan betalende leden. Verder heb je altijd toegang tot ChatGPT, ook op de momenten dat de vraag groot is en de capaciteit beperkter is dan normaal. Tot slot worden je vragen sneller verwerkt, waardoor je sneller een reactie krijgt dan bij de gratis editie.

Snelle tips

Voor het beste resultaat tijdens een conversatie, kun je een aantal handige richtlijnen hanteren.

Heb je een complex probleem, knip het dan op in meerdere stappen. Voeg bij elke stap extra informatie toe, zodat het onderwerp voor ChatGPT behapbaar blijft en je gefaseerd naar de eindstap toewerkt. Ben je niet tevreden met een antwoord of is het te kort (bijvoorbeeld door de limiet van het systeem), dan kun je ChatGPT uitnodigen om verder uit te weiden. Typ dan ‘Ga verder’.

Voor het beste resultaat met ChatGPT schets je bij elk gesprek zo goed mogelijk de context. Bijvoorbeeld vanuit welke rol je een vraag stelt, wat de omstandigheden zijn en waaraan het antwoord moet voldoen. Vergeleken met een simpele vraag zonder enige context, geeft ChatGPT je vervolgens een beter antwoord terug.

Bing Chat

Zoals eerder vermeld, is het bij ChatGPT via OpenAI verplicht om een gebruikersaccount te maken (inclusief telefoonnummer waarop je een bericht gestuurd krijgt). Heb je hier geen behoefte aan, dan kun je geen gebruikmaken van de OpenAI-implementatie van ChatGPT. Dan maar helemaal geen ChatGPT gebruiken? Dat is gelukkig niet nodig, want er zijn prima alternatieven, waaronder de versie die Microsoft aanbiedt, in de vorm van Bing Chat. Bijkomend voordeel is dat je in die versie gebruikmaakt van GPT-4 en je alsnog de AI-functies kunt gebruiken via een app. Je maakt hiervoor gebruik van de (mobiele) app van Edge.

Je kunt de browser downloaden via de App Store van Apple, maar ook via Google Play voor Android-toestellen. Eenmaal geïnstalleerd kun je de functie direct gebruiken, ook zonder Microsoft-account. De app beperkt zich daarbij wel tot vijf antwoorden per conversatie. Wil je meer, dan geef je alsnog een Microsoft-account op. Hiermee krijg je een ongelimiteerd aantal antwoorden per gesprek.

Snel aan de slag

Onder in het scherm van Edge vind je een prominente Bing-knop. Tik hierop om een nieuw gesprek te beginnen. Kies eerst de manier waarop het gesprek wordt gevoerd: onder Een gespreksstijl kiezen selecteer je Creatiever, Gebalanceerder of Nauwkeuriger. De modus Creatiever geeft Bing meer vrijheid bij het formuleren van een antwoord. Gebalanceerder geeft een neutralere stijl van antwoorden. De optie Nauwkeuriger richt zich op feitelijke antwoorden.

Onder in het scherm zie je een voorbeeld van de gekozen stijl, waarmee je snel beoordeelt of dit de juiste vorm is. Begin hierna het gesprek via de tekstregel helemaal onderin. Wil je een nieuw gesprek beginnen, dan tik je op de knop met de bezem, links van de tekstregel. In plaats van getypte tekst, kun je je bericht ook inspreken: tik op de microfoon rechts en spreek de boodschap in.

Vergelijkbaar met de officiële ChatGPT-app, kun je antwoorden beoordelen en hiermee helpen bij het verbeteren van het systeem. Tik je op een antwoord, dan verschijnen rechtsboven knoppen om het gesprek goed of af te keuren. Daarnaast vind je een knop waarmee je de chatconversatie kunt kopiëren.

Geschiedenis

Net als ChatGPT van OpenAI, worden eerdere gesprekken automatisch opgeslagen in een geschiedenis. Links bovenin vind je de knop waarmee je de geschiedenis opent. Geef elke chat een duidelijke naam, zodat je deze later snel terugvindt.

Tik rechts bovenin op de drie puntjes (...) en kies Naam wijzigen. Wil je een chatconversatie niet bewaren, dan vind je in hetzelfde menu de optie Verwijderen. Het is vooralsnog niet mogelijk om de chatgeschiedenis via de app leeg te maken.

Afbeeldingen maken

Via de Edge-app kun je ook afbeeldingen laten maken op basis van een beschrijving. Ook hierin wijkt de functionaliteit af van de (gratis) versie van ChatGPT van OpenAI. Laatstgenoemde is een tekstgebaseerd model, dat geen afbeeldingen kan maken of weergeven. Bij Bing Chat is dit wel mogelijk: de makers maken hiervoor gebruik van een ander model: Dall-E. Dit model kan een natuurlijke beschrijving interpreteren en een afbeelding maken. Dat kunnen realistische afbeeldingen zijn, maar ook fantasie-afbeeldingen van nog niet bestaande objecten.

In het invoervak geef je een duidelijke beschrijving van de gewenste afbeelding, bijvoorbeeld ‘Maak een afbeelding van een chauffeur die in een gele vrachtwagen rijdt’. Je kunt het gesprek hierna voortzetten en de afbeelding verbeteren, bijvoorbeeld door elementen toe te voegen (zoals ‘Geef de lucht een aantal wolken’) of te veranderen (‘Verander de kleur van de vrachtwagen naar blauw’).

Ga je weer werken na een vakantie, dan voelt dat vaak aan als een frisse start. Net zoals wanneer kinderen weer naar school gaan. Deze ‘back-to-school-periode’ is daarom voor veel gebruikers het moment om op zoek te gaan naar een nieuwe pc of laptop. Wij vertellen je in dit artikel waar je dan op moet letten.

Voor de meeste gebruikers is hun computer tegenwoordig een laptop. De desktop-pc raakt steeds meer in de vergetelheid en wordt vooral nog gebruikt door mensen die meer kracht nodig hebben dan een gemiddelde laptop kan bieden.

De klassieke laptop is echter niet het enige apparaat dat geschikt is om op te werken. Convertibles, oftewel tablets die je met een toetsenbord kunt gebruiken, hebben de traditionele laptop niet volledig vervangen zoals ooit werd voorspeld. Toch zijn ze vaak erg handig en kunnen ze een prima alternatief vormen, afhankelijk van je behoeften.

Oudere modellen

Na een opleving tijdens de coronaperiode is de verkoop van pc's en laptops sterker gedaald dan verwacht. Hierdoor hebben fabrikanten en winkels nog een flinke voorraad oudere modellen. Zo zijn er nog volop laptops te vinden met een Core-processor van de elfde generatie, chips die al in 2020 op de markt zijn gebracht. Bij AMD zijn er eveneens veel laptops met een Ryzen-processor uit de 5000-serie, uit 2021, beschikbaar.

Dat hoeft echter geen probleem te zijn. Ook iets oudere processors van Intel en AMD zijn nog altijd snel genoeg om comfortabel op te werken. Met een beetje geluk kun je voor een aantrekkelijke prijs een laptop op de kop tikken die nog prima aan je wensen voldoet.

©Maanas - iStock

Schermformaat

Het scherm bepaalt in grote mate het formaat van je laptop. Een 13- tot 14inch-scherm biedt wat ons betreft de beste verhouding tussen formaat en draagbaarheid. Toch zijn juist laptops met een 15- tot 16inch-scherm de populairste modellen, wellicht omdat veel gebruikers een laptop vooral thuis gebruiken en draagbaarheid in dat geval geen issue is. Laptops met een 17inch-scherm scharen we onder desktopvervangers. Zo’n groot scherm kan natuurlijk prettig zijn om langer op te werken, maar pas dan wel op dat je niet langdurig in een verkeerde houding zit.

Steeds meer laptops zijn voorzien van een scherm met een beeldverhouding van 16:10 in plaats van 16:9. Hiermee heb je verticaal meer werkruimte, en dat is bij vrijwel alle werkzaamheden prettig.

Een Full-HD-schermresolutie van 1920 × 1080 pixels (of bij een beeldverhouding van 16:10 1920 × 1200 pixels) is tegenwoordig standaard, ook in laptops van zo’n 500 euro vind je een Full-HD-scherm. In duurdere laptops hebben de schermen een hogere resolutie, zoals 2560 × 1440, 2560 × 1600, 2880 × 1800 of 4K.

Windows 11 is geschikt voor aanraakbediening en sommige laptops zijn daarom voorzien van een aanraakscherm. Zo’n aanraakscherm is in de praktijk vooral handig als je het scherm ook kunt omklappen om je laptop op schoot als tablet te gebruiken. Aanraakschermen zijn vrijwel altijd glanzend afgewerkt, iets dat ook voor veel normale schermen geldt. Wil je dat niet, zoek dan specifiek naar een mat afgewerkt scherm.

Schermtechnologie

Er wordt weleens gezegd dat echt slechte schermen niet meer bestaan, maar bij de goedkoopste laptops vind je soms uitzonderingen die deze regel bevestigen. Dit komt deels door het gebruik van tn (twisted nematic) schermtechnologie. Het voordeel van tn-panelen is de lage prijs en snelle reactietijd, maar de nadelen zijn de relatief beperkte kijkhoeken en minder goede kleurweergave. Toch betekent dat niet dat alle tn-panelen onbruikbaar zijn; sommige laptops met tn-schermen zijn zeker goed genoeg voor alledaags gebruik. Omdat tn-panelen tegenwoordig vooral in goedkopere laptops worden toegepast, zijn het automatisch ook de simpelste schermen op de markt.

Gelukkig zijn steeds meer laptops voorzien van een ips-scherm (in-plane switching), dat goede kleurweergave combineert met brede kijkhoeken. Hoewel er kwaliteitsverschillen bestaan, is een ips-scherm in de meeste gevallen ruim voldoende voor normaal gebruik. De betere (en vaak duurdere) ips-panelen hebben een groter kleurbereik, waardoor ze geschikter zijn voor beeldbewerking.

Een derde schermtechnologie die snel aan populariteit wint, is oled (organic light-emitting diode). Een oledscherm bestaat uit individueel aangestuurde pixels die ook volledig uitgeschakeld kunnen worden. Hierdoor is zwart ook echt zwart, wat zorgt voor een uitstekend contrast en een indrukwekkende beeldkwaliteit.

Besturingssysteem

Misschien ben je simpelweg op zoek naar een laptop voorzien van Windows. Andere opties zijn macOS en Chrome OS. MacOS werkt in de basis vergelijkbaar met Windows en veel populaire software is ook voor Apples besturingssysteem beschikbaar.

Wanneer je een laptop alleen gebruikt voor taken die je in een browser kunt uitvoeren, dan kan Chrome OS een interessante keuze zijn. Chrome OS is ontworpen voor online gebruik, maar documenten kun je ook offline bewerken. Daarnaast kun je Android-apps en Linux-software installeren. Een voordeel van Chrome OS is dat het relatief licht is, waardoor het ook op minder krachtige laptops acceptabel presteert. Chromebooks zijn over het algemeen dan ook goedkoper dan laptops waar Windows op draait. Toch geldt dat niet voor iedere Chromebook; er zijn varianten te koop met krachtige hardware vergelijkbaar met luxere Windows-laptops.

Processorreeksen

Met tientallen opties op de markt kan het kiezen van de juiste processor behoorlijk lastig zijn. Zowel Intel als AMD bieden chips aan voor vrijwel elk prijspunt, en daarnaast zijn er nog laptops beschikbaar met processors uit drie verschillende generaties.

Op het eerste gezicht lijkt de keuze overzichtelijk, aangezien zowel Intel als AMD hun processors indelen in verschillende duidelijke reeksen. Intel biedt bijvoorbeeld de Core i3-, i5-, i7- en i9-processors aan, terwijl AMD Ryzen 3, 5, 7 en 9 in het assortiment heeft. Over het algemeen geldt: hoe hoger het getal, des te beter de prestaties van de processor, met meer cores en een hogere kloksnelheid. Intel zal overigens vanaf de volgende generatie (die nog niet te koop is) overstappen op Core 3, 5 en 7 voor reguliere processors, en Core Ultra 5, 7 en 9 voor de snellere varianten.

Bij desktopprocessors is deze indeling vaak al een goede leidraad, maar bij laptopprocessors ligt het wat ingewikkelder. Zowel Intel als AMD delen hun laptopprocessors namelijk verder in op basis van energieverbruik, waardoor het vergelijken van verschillende modellen iets complexer kan zijn.

©Intel Corporation

Lees ook: Kies de juiste processor voor je laptop

Energieverbruik

Het energieverbruik van processors verschilt voornamelijk door het aantal cores en de kloksnelheid, maar bij Intels twaalfde en dertiende generatie Core-processors ook door het type cores. Deze generaties gebruiken een hybride architectuur met twee soorten cores: performance-cores voor hoge prestaties en efficiency-cores die zuiniger zijn.

Bij Intel zijn de chips die speciaal ontworpen zijn voor energiezuinige toepassingen voorzien van een 'U' in het typenummer, zoals de Core i5-1235U. Deze processors hebben een standaard energieverbruik (thermal design power, tdp) van maximaal 15 watt, waarbij een hoger verbruik voor betere prestaties slechts kortstondig mogelijk is. Een stap hoger zijn de chips met een 'P' in het typenummer, die een tdp van 28 watt hebben en meer performance-cores bevatten dan de U-varianten.

In de elfde generatie Core-processors worden de energiezuinige varianten aangeduid met een 'G' in de typenaam. Deze generatie gebruikt geen hybride architectuur, maar de tdp kan wel worden ingesteld tussen 15 en 28 watt, wat tot prestatieverschillen leidt.

De krachtigste processors hebben een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Core i7-13700H) en zijn ontworpen voor een tdp van 45 of 55 watt.

Bij AMD is er een vergelijkbaar systeem. Processors met een 'U' in het typenummer, zoals de Ryzen 5 6600U, zijn afhankelijk van het model ontworpen voor een tdp tussen de 15 en 28 watt, met soms instelbare tdp-opties. De chips met een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Ryzen 7 7735HS) hebben een configureerbare tdp van 35 tot 45 watt, of zelfs 55 watt voor de krachtigere modellen.

©Intel Corporation

Normaal of meer kracht

In de meeste laptops die voor thuisgebruik interessant zijn, zul je een processor terugvinden die voorzien is van een U in het typenummer (of een G in het geval van een processor uit de elfde generatie Core-processors). Deze vereisen de minste koeling en maken dunne laptops mogelijk. De processors met een wat hoger energieverbruik (bij Intel met een G of P in het typenummer) vind je in de duurdere en luxere dunne laptops waarin een betere koeling mogelijk is.

De snelste chips met een H in het typenummer zul je niet terugvinden in normale laptops, maar worden gebruikt voor doelgroepen die meer kracht nodig hebben, zoals grafische professionals of gamers. Dergelijke laptops of workstations zijn over het algemeen dikker, luidruchtiger en hebben een kortere accuduur dan dunne laptops.

Werkgeheugen

Er zijn laptops met 4 GB RAM te koop. Die voldoen weliswaar aan de minimumeisen van Windows 11, maar toch raden we je ten minste 8 GB aan. Wil je ook langere tijd prettig werken, dan is 16 GB vermoedelijk de beste keuze. Twijfel je tussen 8 en 16 GB, ga dan voor 16 GB, omdat het geheugen op steeds meer laptops een vast gegeven is; de geheugenchips zijn immers direct op het moederbord gesoldeerd.

Sommige laptops bieden een combinatie van gesoldeerd geheugen en een geheugenslot, waardoor uitbreiding wél mogelijk is. Al loop je dan al snel tegen de situatie aan dat je moet werken met ongelijke modules, en dat is minder optimaal dan twee gelijke modules. Uiteraard zijn er ook laptops met losse geheugenmodules; dat zijn over het algemeen de duurdere of krachtigere modellen, zoals gamelaptops.

©NIKITA SOBOLKOV

Opslag

Als je weinig lokale opslagruimte nodig hebt, kun je mogelijk uit de voeten met een ssd van 128 GB. Maar zelfs met slechts een paar geïnstalleerde programma's raakt deze capaciteit snel vol, vooral omdat updates ook tijdelijk extra ruimte in beslag nemen. Daarom raden we aan om in de prijsklasse tot ongeveer 500 euro minimaal te kiezen voor 256 GB opslag. Bij duurdere laptops is het verstandig om te gaan voor minimaal 512 GB opslag.

Gelukkig kun je bij de meeste laptops de ssd vervangen, omdat ze vaak zijn uitgerust met een M.2-ssd. Dit maakt het eenvoudig om de opslagruimte te upgraden als dat nodig is.

Let er wel op dat ook de goedkoopste laptops tegenwoordig voorzien zijn van op flashgeheugen gebaseerde opslag. Soms wordt er echter geen echte ssd gebruikt, maar eMMC-opslag. Dit type opslag is meer vergelijkbaar met een snelle geheugenkaart en is merkbaar trager dan een echte ssd, vooral bij gebruik van een volledig pc-besturingssysteem zoals Windows.

Grafische kaart

Elke laptopprocessor heeft tegenwoordig een geïntegreerde gpu, die voor de meeste dagelijkse werkzaamheden prima voldoet. Hoewel er prestatieverschillen zijn tussen deze geïntegreerde gpu's, is dat voor normaal gebruik meestal niet zo belangrijk. Wanneer je echter grafisch intensieve taken wilt uitvoeren, zoals het spelen van games of het bewerken van video's, heb je al snel een extra (dedicated) gpu nodig.

Mobiele gpu's worden geproduceerd door zowel Nvidia als AMD, maar in de meeste laptops zie je toch voornamelijk Nvidia-gpu's terug.

Voor een gaming-laptop is de minimale aanbevolen gpu de Nvidia GeForce RTX 4050. Hiermee kun je de meeste games spelen in Full HD-resolutie met gemiddelde kwaliteitsinstellingen. De oudere Nvidia RTX 3060 biedt vergelijkbare prestaties als de RTX 4050.

Een RTX 4060 is een goede keuze als je games op hogere instellingen wilt spelen. Voor oudere laptops kun je dan naar een RTX 3070 kijken. De krachtigere RTX 4070 (of de RTX 3080) maakt het mogelijk om vrijwel alle games op de hoogste instellingen te spelen, terwijl een RTX 4080 zelfs gaming in 4K ondersteunt.

Let op de aansluitingen

Uiteraard let je er bij de keuze van een laptop op of het apparaat is voorzien van de door jou gewenste aansluitingen als usb-poorten, HDMI en een kaartlezer. Vrijwel alle moderne laptops zijn tegenwoordig voorzien van in ieder geval één usb-c-aansluiting. Helaas is de ene usb-c-poort de andere niet, want usb-c ondersteunt diverse standaarden.

Het trage usb 2.0 is zeldzaam, maar bij gebruik van usb 3.2 (dat soms nog 3.1 genoemd wordt) kan het om gen 1 of gen 2 gaan met een maximale snelheid van 5 of 10 Gbit/s. De meeste laptops met usb-c laten zich via usb-c opladen, maar dat is niet altijd het geval. Hetzelfde geldt voor een DisplayPort-beeldsignaal. Controleer dit dus goed in de specificaties, want een usb-c-poort die zowel laden, dataoverdracht als een beeldsignaal ondersteunt, is in de praktijk erg handig. Hiermee is het mogelijk om je laptop met één kabel op een keur aan dockingstations aan te sluiten die je al voor enkele tientjes in huis hebt.

Vind je thunderbolt 3 of 4 of usb 4.0 in de specificaties van je laptop, dan heb je automatisch een aansluiting die voorzien is van alle mogelijkheden.

©cronislaw@gmail.com

Prijsklassen

Je haalt al vanaf zo’n 300 euro een nieuwe laptop in huis, maar op dat prijsniveau kun je niet heel veel verwachten. Zo zal de processor een relatief langzame Intel Pentium zijn en zul je 4 GB RAM krijgen in combinatie met een krappe ssd. We raden je daarom aan om minimaal 500 euro voor je nieuwe laptop te reserveren. Voor dat bedrag kun je een laptop kopen die is voorzien van een Intel Core i3- of AMD Ryzen 3-processo in combinatie met 8 GB RAM en 256 GB opslag.

Ben je op zoek naar meer kracht en luxe, dan vind je in de prijscategorie tussen 700 en 800 euro interessante modellen. Voor dit geld is het mogelijk om een laptop met 16 GB RAM in huis te halen in combinatie met een ssd van 512 GB. De processors zullen doorgaans nog een Core i5 of Ryzen 5 van de wat oudere generaties zijn.

Ben je op zoek naar een snelle, moderne en lichte laptop, dan heb je voor zo’n 1000 euro een prima exemplaar in huis voorzien van een moderne processor, 16 GB RAM en 512 GB opslag. Ook een scherm met een resolutie hoger dan Full HD vind je in deze prijsklasse terug.

Wist je dat je met Taakplanner in Windows veel terugkerende taken kunt automatiseren? Zo kun je met Schijfopruiming bijvoorbeeld de tijdelijke bestanden opschonen of je NAS regelmatig een back-up laten maken van je lokale bestanden. Als je Taakplanner goed instelt, hoef je er niet meer naar om te kijken.

Sommige programma’s zijn minder zichtbaar, maar wel handig. Een goed voorbeeld is Windows Taakplanner. Met dit ingebouwde onderdeel laat je allerhande taken automatisch verlopen, zoals dat jou uitkomt. Denk aan terugkerende taken om je computer in een goede conditie te houden, of aan programma’s die je op bepaalde momenten automatisch wilt uitvoeren. Taakplanner is een oude getrouwe in Windows en gaat al heel wat versies mee. In dit artikel gaan we ervan uit dat je Windows 10 of Windows 11 gebruikt.

Starten maar

Je opent Taakplanner het eenvoudigst via het Startmenu: typ Taakplanner. Je kunt Taakplanner ook openen via de opdrachtregel en het venster Uitvoeren. Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+R om het venster te openen en typ Taskschd.msc. Het venster is opgebouwd uit meerdere elementen. Uiterst links vind je de Task Scheduler-bibliotheek. Deze bevat al enkele taken, ingesteld door Windows zelf en programma’s die je hebt geïnstalleerd.

Klik op Task Scheduler-bibliotheek en bekijk het middelste venster. Hier worden de taken getoond. In de kolom Naam vind je de naam van de taak. De kolom Status geeft aan of de taak actief is of uitgeschakeld. In de laatste kolom – Triggers – zie je op welke momenten de taak automatisch wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld Bij aanmelden van elke gebruiker of Als computer niet wordt gebruikt. Ook lees je hier of de taak meerdere keren kan worden herhaald, bijvoorbeeld Na trigger elke 03:00:00 eindeloos herhalen.

Soms maken programma’s een eigen submap binnen de Task Scheduler-bibliotheek om hierin hun eigen taken onder te brengen. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door Microsoft en Google, maar kan ook worden ingesteld door individuele programma’s, zoals PowerToys. Als je straks zelf taken aanmaakt, kun je ook eigen mappen maken. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op Task Scheduler-bibliotheek en kies Nieuwe map. Geef de map een naam en klik op OK.

Details

Klik op een taak om de details te zien. Deze worden onderaan in het middelste venster getoond. Het detailvenster bestaat uit meerdere tabs. Op de tab Algemeen lees je de naam van de taak en eventueel wie de eigenaar is, een persoon of programma.

Het vak Beschrijving vertelt wat de verantwoordelijkheden van de taak zijn en waarvoor deze worden ingezet. Ook lees je op de tab onder welke gebruikersaccount de taak wordt uitgevoerd. Sommige taken hebben systeemrechten nodig (bijvoorbeeld voor systeemonderhoud) en maken geen gebruik van een gebruikersaccount, maar van een systeemaccount.

De overige tabbladen geven details over de taak zelf, bijvoorbeeld wanneer deze wordt uitgevoerd en welke condities gelden om de taak uit te voeren. Hierop komen we later terug, als we zelf een taak maken.

Een eigen taak

Tijd om een eigen taak te maken. Dat kan op twee manieren: via Basistaak maken en via Taak maken. Je gebruikt de eerste optie om een eenvoudige taak te maken met behulp van een wizard. De tweede optie – Taak maken – geeft meer mogelijkheden, maar minder begeleiding.

Wij gebruiken Basistaak maken. Geef de taak een compacte en herkenbare titel in het vak Naam. Hierna typ je een korte omschrijving van de taak: in het vak Beschrijving. Deze informatie wordt getoond in het hoofdvenster, zoals je eerder hebt gelezen. Klik op Volgende. Nu geef je aan wanneer de taak moet worden uitgevoerd. Je kunt hierbij kiezen voor vaste tijdstippen, bijvoorbeeld Dagelijks of Maandelijks. Ook interessant zijn andere triggers, zoals Als de computer wordt opgestart of Als ik mij aanmeld.

Voor de meer gevorderde gebruiker is de optie Als een specifieke gebeurtenis wordt geregistreerd interessant. Hierbij kun je op basis van een vermelding in het Windows-logboek (bijvoorbeeld gedaan door een ander programma) een gebeurtenis koppelen. Afhankelijk van je keuze, verschijnt een subvenster waarin je het tijdstip specificeert. Kies je voor bijvoorbeeld Dagelijks, dan kun je hier aangeven op welke datum de actie moet starten en om de hoeveel dagen de taak moet worden uitgevoerd. Tevreden? Klik op Volgende.

De taak zelf

In het volgende scherm geef je aan welke actie moet worden uitgevoerd: Een programma starten. Je ziet ook opties staan om een e-mail te verzenden en een bericht weer te geven, deze zijn alleen niet beschikbaar. Windows 10 en Windows 11 hebben deze laten vervallen: je kunt alleen nog een programma starten.

In het volgende scherm geef je aan welke programma moet worden geopend. Klik op Bladeren om het programmabestand aan te geven. In de vakken eronder bepaal je de eventueel aanvullende opties. Via Parameters toevoegen kun je bijvoorbeeld schakelopties opgeven. Bij Beginnen in kun je een map opgeven. In ons voorbeeld willen wij dat Schijfopruiming op gezette tijden wordt uitgevoerd, zodat we zonder al te veel werk altijd op een schone computer blijven werken. We bladeren naar C:\ProgramData\Microsoft\Windows\Start Menu\Programs\Administrative Tools en kiezen voor Schijfopruiming.

Extra opties

Afhankelijk van het programma dat je wilt gebruiken, kun je de eerdergenoemde parameters toevoegen. Deze verschillen per programma. Online vind je in de meeste gevallen waardevolle informatie over de aanwezigheid van zulke variabelen. In ons voorbeeld van Schijfopruiming kunnen we gebruikmaken van de paramater /d <schijfletter> om meteen de schijf aan te duiden die door Schijfopruiming onder handen moet worden genomen. Ook kun je verschillende opruimprofielen maken, waarbij je per profiel aangeeft welke onderdelen je wilt opschonen (zoals de prullenbak of tijdelijke internetbestanden). Via deze webpagina vind je duidelijke voorbeelden.

In het laatste venster vind je een samenvatting van de taak en instellingen. Hier lees je wat de taak inhoudt, wanneer deze wordt gestart en welk programma wordt gebruikt. Voor extra controle plaats je een vinkje bij Eigenschappenvenster van deze taak openen als ik op voltooien klik. Klik op Voltooien. In het geopende venster kun je onder meer aangeven welke gebruikersaccount de taak moet uitvoeren. Wil je automatisch een programma uitvoeren waarvoor je normaal gesproken meer rechten dan een standaardgebruikersaccount nodig hebt? Klik dan bij Beveiligingsopties op Wijzigen en geef je andere account aan. Wees hiermee terughoudend: een programma met verhoogde vrijheden kan uiteraard ook schade toebrengen aan de computer.

Voorwaarden

De echte meerwaarde van het gedetailleerde eigenschappenvenster vind je op de andere tabbladen. Kies voor Triggers en kies Bewerken. In het vak Geavanceerde instellingen geef je bij je taak bijvoorbeeld een verloopdatum op. Ook kun je de taak automatisch laten stoppen als deze gedurende een bepaalde tijd niet meer actief is.

In het vak Start deze taak vind je opties die de wizard je in eerste instantie niet heeft aangeboden, zoals Bij vergrendelen van werkstation. In ons voorbeeld kunnen we hiermee Schijfopruiming laten draaien zodra de Windows-sessie wordt vergrendeld, bijvoorbeeld tijdens onze lunchpauze. De taak kan hiermee op de achtergrond het werk doen.

We klikken hierna door naar de tab Voorwaarden. Ook deze biedt interessante opties die je niet terugvindt in de wizard. Hier kun je aangeven welke condities moeten gelden voordat de taak wordt uitgevoerd. Kies bijvoorbeeld voor De taak alleen starten als niet actief gedurende en kies een bijbehorende periode, bijvoorbeeld 10 minuten. Zo maak je taken die echt op de achtergrond draaien, zonder dat je hiervan hinder ondervindt.

Heeft de taak een internet- of specifieke netwerkverbinding nodig? Plaats dan een vinkje bij Alleen starten als de volgende netwerkverbinding beschikbaar is. Kies voor Elke verbinding als het je alleen gaat om een actieve verbinding. Je kunt de taak ook alleen laten uitvoeren bij een specifieke connectie, bijvoorbeeld alleen op het moment dat de computer zich op het veilige thuisnetwerk bevindt. Selecteer dan de thuisverbinding.

Extra eisen

Via de tab Instellingen ken je extra eisen toe aan je taak. Zo kun je de taak bijvoorbeeld in het geval van problemen opnieuw een kans geven met de optie Als de taak mislukt, opnieuw opstarten elke. Geef aan hoeveel tijd mag verstrijken, bijvoorbeeld 1 uur. Bij Maximaal aantal keren opnieuw starten geef je eventueel een limiet op aan het aantal keer.

Zorg voor een opgeruimde werkomgeving en verwijder de ongebruikte taken op. Windows kan je hiermee helpen via de optie Als taak niet meer wordt uitgevoerd, verwijderen na. Kies de periode, bijvoorbeeld 30 dagen.

Meer controle

Er zijn meerdere manieren om te controleren of je taak naar behoren werkt. Uiteraard kun je dit zelf opmerken als je de computer gebruikt en een taak wordt uitgevoerd. Taken die je op de achtergrond uitvoert of wanneer je de computer niet gebruikt, zijn minder zichtbaar. Hiervoor kun je gebruikmaken van de logboekregistratie. Windows houdt dan bij welke taken zijn uitgevoerd en of er eventuele fouten zijn opgetreden.

In het hoofdvenster van Taakplanner klik je rechts in het hoofdvenster op De geschiedenis van alle taken inschakelen. Je vindt de registraties vervolgens op de tab Geschiedenis, die je ook opent via de geavanceerde eigenschappen. Schakel deze logboekregistratie weer uit zodra je de gewenste gegevens hebt: het logboek kan namelijk flink in omvang toenemen.