ID.nl logo
10 veelgestelde vragen over AI
© Thitichaya - stock.adobe.com
Huis

10 veelgestelde vragen over AI

Je hoort de afgelopen tijd steeds meer over AI: artificial intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie. De ontwikkelingen op dit gebied gaan dan ook razendsnel en kunstmatige intelligentie is tegenwoordig vaak in het nieuws. We kunnen ons voorstellen dat je een hoop vragen hebt over deze snel evoluerende vorm van wetenschap. In dit artikel behandelen we daarom 10 veelgestelde vragen over AI.

In dit artikel geven we antwoord op de volgende 10 vragen:

  • Wat is AI?
  • Hoe leert AI?
  • Waar wordt AI voor gebruikt?
  • Wat zijn de voordelen van AI?
  • Wat kan een AI niet?
  • Wat zijn voorbeelden van AI?
  • Wat kost een AI?
  • Welke banen verdwijnen door AI?
  • Wat is het gevaar van AI?
  • Wat is de toekomst van AI?
  • Mocht je zelf met AI aan de gang willen, bekijk dan eens dit artikel: Zelf creatief met kunstmatige intelligentie

Wat is AI?

AI houdt in brede zin in dat een computerprogramma in staat is om cognitieve taken van mensen over te nemen. Het kan bijvoorbeeld zelfstandig leren, redeneren, plannen en creatief zijn. Er wordt echter nog vaak discussie gevoerd over wanneer een computer precies als ‘kunstmatig intelligent’ kan worden beschouwd.

De meeste AI-experts zijn het er over eens dat er een mate van interpretatie aanwezig moet zijn (bij een machine of programma) voordat het stempel AI van toepassing is. Het AI-model wordt geacht eigen keuzes te kunnen maken op basis van wat het heeft geleerd (zie ook Hoe leert AI?).

Maar is zoiets vervolgens écht intelligent? Ook daar zijn de meningen over verdeeld. De veronderstelde intelligentie is immers puur gebaseerd op de data die mensen aan de machine of het programma verschaffen. Dergelijke modellen worden daarom voor het gemak ook wel machinelearning-modellen genoemd. Sommigen zeggen om deze reden dat een ‘echte’ AI (met een eigen wil, zoals vaak te zien in sciencefictionfilms) nog niet bestaat. Als we het hebben over AI, bedoelen we meestal dus eigenlijk machinelearning-modellen. Maar om een en ander niet onnodig ingewikkeld te maken, gebruiken we in dit artikel gewoon de term AI.

©phonlamaiphoto - stock.adobe.com

Hoe leert AI?

Over het algemeen moet een AI bakken met data binnenkrijgen om te kunnen leren. Hoe meer data er voorhanden is, des te complexer de zaken die de AI kan leren. Simpel voorbeeld: door een AI een dataset van 500 kattenfoto’s te sturen, maar ook 500 foto’s van andere dieren, kun je het model leren om katten in foto’s te onderscheiden van andere dieren. Als je het daarna nog een foto geeft, is er een grote kans dat het zelfstandig weet aan te geven óf (en waar) er een kat aanwezig is in de foto. En als de dataset nog twee keer zo groot is, is die kans natuurlijk weer een stuk groter.

©zapp2photo - stock.adobe.com

Door een AI grote hoeveelheden data te voeden, leert het zaken van elkaar te onderscheiden.

Waar wordt AI voor gebruikt?

Kunstmatige intelligentie wordt vaak gebruikt om taken van mensen over te nemen. Het gaat dan niet alleen om monotone taken, maar (vooral) zaken waarbij beslissingen moeten worden genomen (denk aan een van de eerste toepassingen van AI: schaken). Kunstmatige intelligentie is in staat om in snel tempo een hoop gegevens te verwerken en op basis daarvan betrouwbare berekeningen en weloverwogen keuzes te maken. Er zijn veel scenario’s denkbaar waarbij dat goed van pas kan komen (zie ook Wat zijn de voordelen van AI? en Wat zijn voorbeelden van AI?).

Wat zijn de voordelen van AI?

Door middel van AI kunnen veel mensentaken eenvoudig worden geautomatiseerd en wordt het leven in zekere zin vergemakkelijkt. De bedoeling is echter dat AI de taken ook betrouwbaarder en sneller kan uitvoeren. Daar komt bij dat een AI nooit vermoeid raakt, waardoor deze dus non-stop door kan blijven werken. Men hoopt dat AI uiteindelijk zo geavanceerd is dat deze problemen kan oplossen die nog te moeilijk zijn voor mensen. Het is dus goed denkbaar dat een AI-model uiteindelijk mensen helpt met het vinden van een geneesmiddel voor kanker (iets waar overigens al volop mee wordt geëxperimenteerd).

Wat kan een AI niet?

Het is moeilijk te zeggen wat een AI nooit zou kunnen, aangezien kunstmatige intelligentie nog volop in ontwikkeling is. Wel heeft AI tegenwoordig nog veel (vooral technologische) beperkingen. Zo kan een AI niet voor zichzelf denken; de modellen zijn nog erg afhankelijk van de data die ze door mensen krijgen voorgeschoteld. Als die data onvolledig zijn, of onjuist, zullen de resultaten dat ook zijn. Daarnaast is het nog maar de vraag of het AI ooit gaat lukken om menselijke emoties en abstracte zaken als een ‘gezond verstand’ werkelijk te begrijpen.

Wat zijn voorbeelden van AI?

Zoekmachines als Google en Bing gebruiken AI-algoritmen onder meer om relevante zoekresultaten tevoorschijn te toveren. Niet alleen in algemene zin, maar vooral zoekresultaten die jij graag wilt zien. Soortgelijke algoritmen op onder meer YouTube en TikTok proberen te voorspellen wat voor filmpjes je leuk vindt en allerlei onlinewinkels proberen zo eveneens een beeld te schetsen van jouw ‘smaak’, zodat ze gericht op je kunnen adverteren (als vervanging van cookies, aangezien die langzamerhand verdwijnen).

Ook spraakassistenten als Siri en Google Assistent zijn vormen van AI, evenals zelfrijdende auto’s. Bij laatstgenoemde wordt geprobeerd om door middel van een hoop geavanceerde algoritmen autorijden betrouwbaarder en dus veiliger te maken dan met mensen aan het stuur.

Voorbeelden waarbij het duidelijker is dat je met AI te maken hebt zijn chatbots als ChatGPT, die op zeer menselijke wijze antwoord kunnen geven op vragen en tekst-gebaseerde opdrachten kunnen uitvoeren, zoals het schrijven van code of het bedenken van een filmplot. Image-AI’s als Dall-E en Stable Diffusion zijn daarentegen in staat om van een opdracht (bijvoorbeeld ‘realistisch portret van een schattige kat met een hoge hoed’) een unieke afbeelding te genereren.

Wat kost een AI?

Een AI ‘runnen’ is een duur en tijdrovend grapje. Simpele automatisatie kan al vrij makkelijk en snel, maar voor een betrouwbaar machinelearning-model heb je al snel een grote dataset nodig, maar ook een rigoureuze training. Prijzen verschillen per usecase, maar als je een simpel neuraal netwerk opzet voor één specifieke toepassing, kost dat al snel 20.000 tot 50.000 dollar, aldus softwarebedrijf Itrex.

ChatGPT (zie vorige paragraaf) draaiende houden zou zelfs 100.000 dollar per dag kosten, alleen al vanwege de serverkosten. Veel grote bedrijven die met dergelijke ‘baanbrekende’ AI bezig zijn, willen het inzetten voor commerciële doeleinden en hopen zo hun kosten terug te kunnen winnen.

Welke banen verdwijnen door AI?

We begeven ons nu op speculatief terrein, maar zaken die puur computer-gebaseerd zijn (en dus een ‘fysiek’ sociaal aspect missen) hebben de grootste kans om (gedeeltelijk) overgenomen te worden door AI. Denk aan administratieve ICT-banen zoals boekhouding en data-analyse, maar ook zaken als online-klantenservice (voor die laatstgenoemde worden al veel chatbots gebruikt). Onderzoekers hebben een programmaatje gemaakt dat berekent hoe groot de kans is dat jouw beroep wordt overgenomen door robots.

Verwacht echter niet dat beroepen zomaar pats-boem verdwijnen; automatisatie is een traag proces en momenteel is AI nog niet betrouwbaar genoeg om zelfstandig volledige banen over te nemen. Volgens dit onderzoeksrapport uit 2017 is 60 procent van de banen in 2030 voor hooguit 30 procent te automatiseren, en is slechts 5 procent van de banen volledig overgenomen door AI.

Het Future of Jobs-rapport van het World Economic Forum uit 2020 schat dat tegen 2025 85 miljoen banen zijn vervangen door AI. Dat is redelijk wat, maar AI kan aan de andere kant ook banen creëren. Volgens hetzelfde rapport zorgt AI-onderzoek en -ontwikkeling namelijk voor 97 miljoen nieuwe banen in hetzelfde jaar. Wel vereist dat voor veel mensen die hun baan verliezen her- en bijscholing.

©sdecoret

Wat is het gevaar van AI?

Door de algoritmen op internet ontstaat het probleem dat mensen in hun eigen bubbel verstrikt raken (doordat je alleen posts of video’s te zien krijgt die passen bij jouw denkbeelden, blijf je in je eigen denkwereldje zitten: de ‘Fabeltjesfuik’, zoals dat in een Zondag met Lubach-item over het onderwerp werd genoemd).

Daarnaast is er zoiets als een algorithmic bias; kunstmatige intelligentie die systematisch beslissingen maakt waardoor een bepaalde groep mensen wordt benadeeld. Het bestaan van dit soort vooroordelen is in meerdere onderzoeken bewezen en kan een groot probleem vormen als AI bijvoorbeeld sollicitaties behandelt, of een leven-of-doodkeuze moet maken, bijvoorbeeld in zelfrijdende auto’s.

Wat is de toekomst van AI?

Hoewel AI lange tijd nog in de kinderschoenen stond, zitten de ontwikkelingen de laatste tijd in een heuse stroomversnelling. Dat heeft alles te maken met de verbeteringen qua rekenkracht, waardoor er steeds groter wordende datasets kunnen worden gebruikt, in combinatie met de ontdekking van nieuwe algoritmen om machinelearning-modellen sneller – en beter – dingen te leren.

Waar AI eerst een noviteit was (en een soort gimmick) proberen bedrijven de modellen nu steeds meer toe te passen op gebieden waar de gewone gebruiker iets aan heeft. Vooral Microsoft heeft naar verluidt grootse plannen om AI te integreren in zijn online-diensten, zoals Bing, Outlook en de Office-programma’s. Zo wil de techgigant er mogelijk voor zorgen dat AI automatisch zinnen of zelfs hele alinea’s kan aanvullen in Word (voor als je zelf even geen inspiratie hebt voor een goed slot), of automatische reacties kan sturen op e-mails.

Verder zijn er ook grote ontwikkelingen te zien in weersvoorspelling, waarbij AI in sommige gevallen beter in staat is om het weer te voorspellen dan professionele weermannen en -vrouwen. Ook op het gebied van factchecking zou AI erg behulpzaam kunnen zijn. Oftewel: als je op internet zit, kun je er dus al haast niet onderuit om met AI te maken te krijgen. En dat zal in de toekomst alleen maar meer worden.

▼ Volgende artikel
WhatsApp voegt live foto's, AI-thema's en slimme zoekfunctie toe
© ER | ID.nl
Huis

WhatsApp voegt live foto's, AI-thema's en slimme zoekfunctie toe

WhatsApp rolt de komende tijd opnieuw een reeks functies uit die het chatten en videobellen persoonlijker en praktischer moeten maken. Van creatieve AI-hulpmiddelen tot betere zoekopties in groepsgesprekken: dit zijn de belangrijkste vernieuwingen.

In dit artikel lees je meer over de nieuwste WhatsApp-functies, waaronder:
  • Live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen

  • Eigen chatthema's en achtergronden maken met Meta AI

  • Nieuwe stickerpakketten downloaden

  • Groepschats makkelijker terugvinden via zoekfunctie

  • Documenten scannen en delen op Android

Rijkere momenten met live en bewegende foto’s

Gebruikers kunnen nu live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen. Die bevatten niet alleen beeld, maar ook geluid en beweging. Het idee is dat gesprekken zo meer diepte krijgen en dat je herinneringen realistischer kunt doorsturen, ongeacht of je gesprekspartner iOS of Android gebruikt. In de praktijk betekent dit dat je niet langer gebonden bent aan statische kiekjes: een lach, een begroeting of een spontaan moment komt beter tot zijn recht, compleet met de sfeer van dat moment. WhatsApp wil hiermee de beleving dichter bij die van een echte ontmoeting brengen, zodat een chat niet alleen informatief is, maar ook emotioneel rijker en levendiger aanvoelt.

Chatthema's en achtergronden met Meta AI

WhatsApp zet ook verder in op kunstmatige intelligentie. Met behulp van Meta AI kun je eigen chatthema's maken en zo je gesprekken een volledig unieke stijl geven. Denk aan kleurenpaletten die aansluiten bij je persoonlijke voorkeuren of achtergronden die zijn geïnspireerd op je favoriete muziek, seizoen of stemming. Daarnaast is het mogelijk om AI-gegenereerde achtergronden te gebruiken tijdens videogesprekken, waardoor je jezelf in een virtuele omgeving plaatst, zoals een tropisch strand of een futuristische skyline. Ook kun je deze achtergronden direct toevoegen bij het maken van foto's en video's in de chat, wat creatieve experimenten eenvoudig maakt. WhatsApp benadrukt dat de uitrol stap voor stap gebeurt: sommige gebruikers zien de opties al, terwijl anderen nog even moeten wachten tot de update beschikbaar is.

©WhatsApp

Nieuwe stickerpakketten

Wie zich liever uitdrukt zonder woorden, krijgt meer keuze uit stickers. WhatsApp voegde pakketten toe met veelzeggende namen als 'Onverschrokken vogel', 'Schooldagen' en 'Vakantie'. De stijl varieert van speels tot gezellig en schattig, zodat er ongetwijfeld voor elke stemming wel een passende illustratie is.

Groepen makkelijker terugvinden

Groepschats hebben vaak creatieve namen die je niet altijd paraat hebt. WhatsApp maakt het daarom eenvoudiger om groepen terug te vinden: zoek in je tabblad Chats gewoon op de naam van een contactpersoon, en de groepen waarin jullie samen zitten worden automatisch getoond.

Documenten scannen op Android

Tot slot is de mogelijkheid om documenten te scannen nu ook beschikbaar voor Android. Gebruikers kunnen rechtstreeks vanuit WhatsApp bestanden vastleggen, bijsnijden, opslaan en verzenden. Daarmee wordt het eenvoudiger om bijvoorbeeld contracten, bonnetjes of formulieren snel te delen zonder eerst een aparte scanner- of camera-app te openen. De functie herkent de randen van het document automatisch en zorgt dat het beeld wordt rechtgetrokken voor een nette weergave. iPhone-gebruikers hadden deze optie al langer, maar door de uitbreiding naar Android is het nu voor vrijwel alle WhatsApp-gebruikers mogelijk om documenten direct in de app te digitaliseren en door te sturen.

▼ Volgende artikel
Van stoofpot tot nagerecht: waarom de slowcooker zo handig is
© Dirk Weischenberg
Huis

Van stoofpot tot nagerecht: waarom de slowcooker zo handig is

Je kent het wel: je hebt een drukke dag, weinig zin om koken, maar wel trek in iets warms en voedzaams. Kom er maar in slowcooker! Je vult hem 's ochtends, zet hem aan en later op de dag staat er een complete maaltijd te wachten. Zeker in de herfst, dé tijd voor stevige soepen en stoofgerechten, is de slowcooker een uitkomst. En: je kunt er veel meer mee maken dan je denkt!

In dit artikel lees je:

– Hoe de slowcooker werkt – Wat je er allemaal mee kunt maken – Welke apparaten je deels kunt vervangen door een slowcooker – Het verschil tussen slowcooker, multicooker en snelkookpan – Tips en aandachtspunten bij gebruik – Twee recepten: apple crumble en pompoensoep uit de slowcooker

Lees ook: 5 veelgemaakte fouten met de slowcooker

Hoe werkt de slowcooker precies?

Een slowcooker werkt anders dan de pan op het fornuis of een braadslee in de oven. Hij gaart gerechten langzaam op lage temperatuur, vaak tussen de 70 en 95 graden. De warmte verspreidt zich gelijkmatig rondom een keramische of metalen binnenpan, terwijl het deksel de stoom en smaken vasthoudt. Omdat er nauwelijks vocht ontsnapt, blijven ingrediënten mals en vol van smaak. Vlees valt na uren sudderen uit elkaar en groente wordt zacht zonder zijn structuur helemaal te verliezen.

Van stoofpot tot nagerecht

Wie denkt dat de slowcooker alleen geschikt is voor stoofpotten, heeft het mis. Natuurlijk kun je er klassiekers als rundvleesstoof of chili con carne mee maken, maar net zo goed linzenstoof, curry of een rijke groentesoep. Voor het ontbijt kun je de avond ervoor havermout in de pan doen, zodat je 's ochtends wakker wordt met een warme kom pap. Zelfs nagerechten zoals rijstepap of een appelcrumble met kaneel (recept verderop) komen goed uit de slowcooker. Sommige modellen hebben bovendien een braadfunctie, zodat je vlees eerst kunt dichtschroeien voordat je het rustig laat garen.

©from_my_point_of_view

Welke apparaten vervangt de slowcooker?

De kracht van de slowcooker zit niet alleen in variatie, maar ook in vervanging. Veel bereidingen die je normaal in de oven of op het fornuis zou doen, kunnen ook prima met de slowcooker. Een stoofpot die je anders urenlang in de gaten moet houden, pruttelt hier vanzelf rustig door zonder dat je steeds hoeft te roeren. Zelfs een rijstkoker, stoommandje of au-bain-marie-apparaat kun je soms links laten liggen, want ook rijst, groente en custard kunnen prima langzaam garen. De slowcooker vervangt niet alle apparatuur in je keuken, maar wel deels.

Slowcooker, multicooker en snelkookpan: dit zijn de verschillen

De slowcooker is niet het enige apparaat dat koken makkelijker maakt. Hij wordt vaak vergeleken met de multicooker en de snelkookpan, maar de werking verschilt duidelijk. De slowcooker werkt op lage temperatuur en heeft vooral tijd nodig. Het voordeel is dat je gerechten kunt laten garen zonder dat je er de hele tijd bij hoeft te blijven en dat smaken zich rustig ontwikkelen. De multicooker is veelzijdiger: die combineert meerdere functies in één toestel, zoals stomen, bakken, rijst koken en vaak ook slowcooken. Daarmee vervangt hij meer losse apparaten, al vraagt het soms om meer instellingen en handelingen. De snelkookpan werkt juist tegengesteld aan de slowcooker. Met hoge druk en hoge temperatuur verkort hij kooktijden drastisch. Waar de slowcooker zes uur nodig heeft voor een stoofpot, staat het gerecht uit een snelkookpan binnen een uur op tafel. Het resultaat is minder diep van smaak, maar wel een snelle uitkomst voor drukke dagen. Kortom: de slowcooker draait om gemak en smaakontwikkeling, de multicooker om veelzijdigheid en de snelkookpan om snelheid.

De voordelen van langzaam garen

Het gebruik van de slowcooker brengt een aantal voordelen met zich mee. Doordat de temperatuur laag blijft, brandt er zelden iets aan en kun je gerust de deur uit terwijl het eten staat te pruttelen. De smaken trekken dieper in de ingrediënten en vlees wordt malser dan dan wanneer je het op hoog vuur bereidt. Bovendien heb je minder olie of boter nodig en kun je vaak goedkopere vleessoorten gebruiken die dankzij het lange garen bijzonder zacht worden. Het energieverbruik is doorgaans lager dan bij een oven of kookplaat, omdat het apparaat constant op een laag pitje werkt.

Waar je op moet letten

Er zijn ook dingen om rekening mee te houden. Omdat er nauwelijks vocht verdampt, is het beter om zuinig te zijn met bouillon of water. Te veel vocht maakt de maaltijd dunner dan de bedoeling is. Kruiden ontwikkelen zich anders bij lage temperaturen en hebben soms minder kracht, waardoor het slim is om vlak voor het serveren je gerecht nog even extra op smaak te brengen. En omdat gerechten vaak vier tot acht uur nodig hebben, vraagt het koken met een slowcooker om planning. Zet hem tijdig aan, zodat je eten op het juiste moment klaar is.

De slowcooker in de herfst

Juist in de herfst laat de slowcooker zich van zijn beste kant zien. Het seizoen van pompoensoep, erwtensoep, goulash en linzenstoof vraagt om comfort food dat langzaam kan trekken. Terwijl de regen tegen de ramen slaat en de dagen korter worden, vult je huis zich met de geur van een gerecht dat urenlang rustig staat te garen. Na een boswandeling of werkdag hoef je alleen nog maar de deksel te lichten en te genieten.

Recept: pompoensoep uit de slowcooker

Pompoensoep past perfect bij de herfst en is eenvoudig te maken in de slowcooker. Gebruik een middelgrote flespompoen, twee winterwortels, een grote ui, twee teentjes knoflook, een liter groentebouillon en een theelepel gemalen komijn. Snijd de pompoen in blokjes (schil mag blijven zitten als hij dun is) en doe samen met wortel, ui en knoflook in de slowcooker. Voeg de bouillon en komijn toe, zet de pan zes uur op de lage stand of drie uur op de hoge stand. Pureer de soep met een staafmixer glad en breng eventueel verder op smaak met peper en zout. Voor een romige variant kun je een scheutje kokosmelk toevoegen. Serveer met brood of een beetje geroosterde pompoenpitten als topping. 

©posinote - stock.adobe.com

Recept: apple crumble uit de slowcooker

Een klassieker die verrassend goed lukt in de slowcooker is apple crumble. Je hebt nodig: zes zoetzure appels, een eetlepel kaneel, twee eetlepels suiker, 100 gram bloem, 75 gram havermout, 100 gram koude boter in blokjes en een snuf zout. Schil de appels, snijd ze in stukjes en leg ze op de bodem van de ingevette slowcooker. Meng bloem, havermout, boter, suiker en zout tot een kruimelig deeg en verdeel dit over de appels. Zet de slowcooker drie uur op de hoge stand, of vijf uur op de lage stand, met een theedoek onder het deksel om condens op te vangen (zodat de crumble-topping knapperig blijft). Zorg er wel voor dat het deksel en de pan goed afgesloten blijven. Serveer de crumble warm, eventueel met een bolletje vanille-ijs of slagroom.

Slowcooker? Ja, graag!

De slowcooker laat zich goed inpassen in een druk dagelijks leven. Hij neemt je een deel van het werk uit handen en zorgt voor supersmaakvolle gerechten. Heb je wat plek over in je keuken, dan is een slowcooker dus zeker aan te raden!

Nog veel meer recepten?

Slowcookerboeken genoeg!