Met elke generatie nas-schijven die we in ons testlab onder de loep nemen, komt er weer méér functionaliteit bij. Eén van de voorlopers op dit gebied is QNAP, die met de TS-109 een opvolger biedt voor de waanzinnig populaire TS-101.

De TS-109 Pro mag dan wel hetzelfde uiterlijk hebben als zijn voorganger, intern heeft QNAP wel degelijk het één en ander aangepakt. Een compleet nieuwe (en snellere) processor, meer intern geheugen en ondersteuning voor MySQL zijn zomaar een aantal zaken waarin de TS-109 Pro zich onderscheidt van zijn voorganger. Overigens is er ook nog een niet-Pro-uitvoering verkrijgbaar; deze mist een aantal kleinzakelijke functies zoals NFS en Active Directory.

QNAP specificeert de doorvoersnelheid over Samba op 23 MB/s. Dat is behoorlijk rap voor een (consumenten-)nas. Ter vergelijking: de TS-101 had nog een doorvoersnelheid van 12.5 MB/s. Wie de TS-109 Pro vooral via ftp zal aanspreken, zal nog hogere snelheden kunnen halen (tot 33 MB/s). We hebben uiteraard gekeken of QNAP deze snelheid over Samba ook waar kan maken. Met iozone voeren we een aantal benchmarks uit, waaruit blijkt dat de snelheid van zowel lezen als schrijven rond de 17 MB/s ligt. Hoewel dit iets minder is dan de beloofde 23 MB/s, behoort de QNAP TS-109 Pro hiermee tot de snellere nas-schijven.

De TS-109 Pro is vooral interessant voor mediafanaten. Standaard is de nas-schijf uitgerust met de TwonkyMedia-server om audio- en videobestanden naar UPnP-apparaten te streamen. Wie liever gebruik maakt van de SlimServer-software kan deze ook via een aangepaste distributie op de TS-109 Pro installeren. Een speciaal stukje software met de naam 'Multimedia Station' beheert uw foto's. De TS-109 Pro maakt er automatisch webalbums van, compleet met thumbnails en informatie. Als laatste fungeert de TS-109 Pro als iTunes-server, zodat iedere iTunes-gebruiker in het netwerk van muziek kan genieten.

Mediafunctionaliteit is niet het enige waar de TS-109 Pro in uitblinkt. De ingebouwde ftp-server en het rechtenbeheer is weinig verrassend, maar de nas-drive biedt ook nog eens speciale backup- en replicatiemogelijkheden. Een webserver installeren is een fluitje van een cent, printers kunnen gedeeld worden met alle gebruikers en als toetje levert QNAP een 'download'-center mee die uw ftp-, http- en zelfs bittorrent-downloads binnenhengelt -- ook als uw pc uitstaat.

De QNAP TS-109 Pro is verkrijgbaar met of zonder (sata-)schijf. Het nas-station heeft geen probleem met de huidige 1 TB-schijven, maar voor wie dit niet voldoende is zijn er ook een aantal usb-poorten en één esata-poort om extra opslagcapaciteit op aan te sluiten. De usb-poorten kunnen overigens ook eventueel gebruikt worden om printers of webcams op aan te sluiten.

In gebruik toont de QNAP TS-109 Pro zich vooral als een stille werker. De harde schijf wordt passief gekoeld, wat de wat forse omvang van de behuizing verklaart. We worden dus niet gestoord door een lawaaiige ventilator, zoals bij veel nas-schijven wel het geval is. Het ontbreken van een actieve ventilator heeft een positief effect op het stroomverbruik. Onder vollast meten we niet meer dan 14 watt en in idle-stand verbruikt de TS-109 Pro tussen de 6 en 7 watt. Gezien het omvangrijke functiepakket zijn we daar blij verrast mee.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Hoewel de QNAP TS-109 Pro niet de snelste nas-schijf is, maakt het enorme scala aan mogelijkheden dit meer dan goed. Daarnaast is de nas-drive stil, verbruikt weinig stroom en is gemakkelijk te bedienen. Voor wie voldoende heeft aan de opslagcapaciteit van één schijf is de TS-109 Pro een serieuze aanrader. Een duurder model met twee drive-bays, de TS-209 Pro, moet rond deze tijd inmiddels ook verkrijgbaar zijn.Disk: Meegeleverde schijven0Disk: Meegeleverde capaciteit (GB)0Disk: Resterende drive bays1Disk: RAID-level-
LAN: Ethernet-poorten1x Gigabit Ethernet
LAN: Wifi-
LAN: Wifi-encryptie-
Connectors: USB0Connectors: USB-host3Connectors: eSATA1Behuizing: VentilatorneeBehuizing: Bedieningstoetsenpower
reset
usb-sync
Behuizing: Indicatieledspower
status
usb
lan
harddisk
Behuizing: Afmetingen21.1 x 18.3 x 6.2Functionaliteit: Webinterfaceja (Engels)Functionaliteit: ProtocollenSamba
NFS
AFS (AppleTalk)
Active Directory
Functionaliteit: Authenticatiegebruikers
groepen
shares
Functionaliteit: Serverswebserver
ftp-server
http-folders
DLNA-server
iTunes-server
SlimServer
printserver
Functionaliteit: Downloadshttp-downloads
ftp-downloads
torrent-downloads

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!