Met elke generatie nas-schijven die we in ons testlab onder de loep nemen, komt er weer méér functionaliteit bij. Eén van de voorlopers op dit gebied is QNAP, die met de TS-109 een opvolger biedt voor de waanzinnig populaire TS-101.

De TS-109 Pro mag dan wel hetzelfde uiterlijk hebben als zijn voorganger, intern heeft QNAP wel degelijk het één en ander aangepakt. Een compleet nieuwe (en snellere) processor, meer intern geheugen en ondersteuning voor MySQL zijn zomaar een aantal zaken waarin de TS-109 Pro zich onderscheidt van zijn voorganger. Overigens is er ook nog een niet-Pro-uitvoering verkrijgbaar; deze mist een aantal kleinzakelijke functies zoals NFS en Active Directory.

QNAP specificeert de doorvoersnelheid over Samba op 23 MB/s. Dat is behoorlijk rap voor een (consumenten-)nas. Ter vergelijking: de TS-101 had nog een doorvoersnelheid van 12.5 MB/s. Wie de TS-109 Pro vooral via ftp zal aanspreken, zal nog hogere snelheden kunnen halen (tot 33 MB/s). We hebben uiteraard gekeken of QNAP deze snelheid over Samba ook waar kan maken. Met iozone voeren we een aantal benchmarks uit, waaruit blijkt dat de snelheid van zowel lezen als schrijven rond de 17 MB/s ligt. Hoewel dit iets minder is dan de beloofde 23 MB/s, behoort de QNAP TS-109 Pro hiermee tot de snellere nas-schijven.

De TS-109 Pro is vooral interessant voor mediafanaten. Standaard is de nas-schijf uitgerust met de TwonkyMedia-server om audio- en videobestanden naar UPnP-apparaten te streamen. Wie liever gebruik maakt van de SlimServer-software kan deze ook via een aangepaste distributie op de TS-109 Pro installeren. Een speciaal stukje software met de naam 'Multimedia Station' beheert uw foto's. De TS-109 Pro maakt er automatisch webalbums van, compleet met thumbnails en informatie. Als laatste fungeert de TS-109 Pro als iTunes-server, zodat iedere iTunes-gebruiker in het netwerk van muziek kan genieten.

Mediafunctionaliteit is niet het enige waar de TS-109 Pro in uitblinkt. De ingebouwde ftp-server en het rechtenbeheer is weinig verrassend, maar de nas-drive biedt ook nog eens speciale backup- en replicatiemogelijkheden. Een webserver installeren is een fluitje van een cent, printers kunnen gedeeld worden met alle gebruikers en als toetje levert QNAP een 'download'-center mee die uw ftp-, http- en zelfs bittorrent-downloads binnenhengelt -- ook als uw pc uitstaat.

De QNAP TS-109 Pro is verkrijgbaar met of zonder (sata-)schijf. Het nas-station heeft geen probleem met de huidige 1 TB-schijven, maar voor wie dit niet voldoende is zijn er ook een aantal usb-poorten en één esata-poort om extra opslagcapaciteit op aan te sluiten. De usb-poorten kunnen overigens ook eventueel gebruikt worden om printers of webcams op aan te sluiten.

In gebruik toont de QNAP TS-109 Pro zich vooral als een stille werker. De harde schijf wordt passief gekoeld, wat de wat forse omvang van de behuizing verklaart. We worden dus niet gestoord door een lawaaiige ventilator, zoals bij veel nas-schijven wel het geval is. Het ontbreken van een actieve ventilator heeft een positief effect op het stroomverbruik. Onder vollast meten we niet meer dan 14 watt en in idle-stand verbruikt de TS-109 Pro tussen de 6 en 7 watt. Gezien het omvangrijke functiepakket zijn we daar blij verrast mee.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Hoewel de QNAP TS-109 Pro niet de snelste nas-schijf is, maakt het enorme scala aan mogelijkheden dit meer dan goed. Daarnaast is de nas-drive stil, verbruikt weinig stroom en is gemakkelijk te bedienen. Voor wie voldoende heeft aan de opslagcapaciteit van één schijf is de TS-109 Pro een serieuze aanrader. Een duurder model met twee drive-bays, de TS-209 Pro, moet rond deze tijd inmiddels ook verkrijgbaar zijn.Disk: Meegeleverde schijven0Disk: Meegeleverde capaciteit (GB)0Disk: Resterende drive bays1Disk: RAID-level-
LAN: Ethernet-poorten1x Gigabit Ethernet
LAN: Wifi-
LAN: Wifi-encryptie-
Connectors: USB0Connectors: USB-host3Connectors: eSATA1Behuizing: VentilatorneeBehuizing: Bedieningstoetsenpower
reset
usb-sync
Behuizing: Indicatieledspower
status
usb
lan
harddisk
Behuizing: Afmetingen21.1 x 18.3 x 6.2Functionaliteit: Webinterfaceja (Engels)Functionaliteit: ProtocollenSamba
NFS
AFS (AppleTalk)
Active Directory
Functionaliteit: Authenticatiegebruikers
groepen
shares
Functionaliteit: Serverswebserver
ftp-server
http-folders
DLNA-server
iTunes-server
SlimServer
printserver
Functionaliteit: Downloadshttp-downloads
ftp-downloads
torrent-downloads

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.