Met elke generatie nas-schijven die we in ons testlab onder de loep nemen, komt er weer méér functionaliteit bij. Eén van de voorlopers op dit gebied is QNAP, die met de TS-109 een opvolger biedt voor de waanzinnig populaire TS-101.

De TS-109 Pro mag dan wel hetzelfde uiterlijk hebben als zijn voorganger, intern heeft QNAP wel degelijk het één en ander aangepakt. Een compleet nieuwe (en snellere) processor, meer intern geheugen en ondersteuning voor MySQL zijn zomaar een aantal zaken waarin de TS-109 Pro zich onderscheidt van zijn voorganger. Overigens is er ook nog een niet-Pro-uitvoering verkrijgbaar; deze mist een aantal kleinzakelijke functies zoals NFS en Active Directory.

QNAP specificeert de doorvoersnelheid over Samba op 23 MB/s. Dat is behoorlijk rap voor een (consumenten-)nas. Ter vergelijking: de TS-101 had nog een doorvoersnelheid van 12.5 MB/s. Wie de TS-109 Pro vooral via ftp zal aanspreken, zal nog hogere snelheden kunnen halen (tot 33 MB/s). We hebben uiteraard gekeken of QNAP deze snelheid over Samba ook waar kan maken. Met iozone voeren we een aantal benchmarks uit, waaruit blijkt dat de snelheid van zowel lezen als schrijven rond de 17 MB/s ligt. Hoewel dit iets minder is dan de beloofde 23 MB/s, behoort de QNAP TS-109 Pro hiermee tot de snellere nas-schijven.

De TS-109 Pro is vooral interessant voor mediafanaten. Standaard is de nas-schijf uitgerust met de TwonkyMedia-server om audio- en videobestanden naar UPnP-apparaten te streamen. Wie liever gebruik maakt van de SlimServer-software kan deze ook via een aangepaste distributie op de TS-109 Pro installeren. Een speciaal stukje software met de naam 'Multimedia Station' beheert uw foto's. De TS-109 Pro maakt er automatisch webalbums van, compleet met thumbnails en informatie. Als laatste fungeert de TS-109 Pro als iTunes-server, zodat iedere iTunes-gebruiker in het netwerk van muziek kan genieten.

Mediafunctionaliteit is niet het enige waar de TS-109 Pro in uitblinkt. De ingebouwde ftp-server en het rechtenbeheer is weinig verrassend, maar de nas-drive biedt ook nog eens speciale backup- en replicatiemogelijkheden. Een webserver installeren is een fluitje van een cent, printers kunnen gedeeld worden met alle gebruikers en als toetje levert QNAP een 'download'-center mee die uw ftp-, http- en zelfs bittorrent-downloads binnenhengelt -- ook als uw pc uitstaat.

De QNAP TS-109 Pro is verkrijgbaar met of zonder (sata-)schijf. Het nas-station heeft geen probleem met de huidige 1 TB-schijven, maar voor wie dit niet voldoende is zijn er ook een aantal usb-poorten en één esata-poort om extra opslagcapaciteit op aan te sluiten. De usb-poorten kunnen overigens ook eventueel gebruikt worden om printers of webcams op aan te sluiten.

In gebruik toont de QNAP TS-109 Pro zich vooral als een stille werker. De harde schijf wordt passief gekoeld, wat de wat forse omvang van de behuizing verklaart. We worden dus niet gestoord door een lawaaiige ventilator, zoals bij veel nas-schijven wel het geval is. Het ontbreken van een actieve ventilator heeft een positief effect op het stroomverbruik. Onder vollast meten we niet meer dan 14 watt en in idle-stand verbruikt de TS-109 Pro tussen de 6 en 7 watt. Gezien het omvangrijke functiepakket zijn we daar blij verrast mee.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Hoewel de QNAP TS-109 Pro niet de snelste nas-schijf is, maakt het enorme scala aan mogelijkheden dit meer dan goed. Daarnaast is de nas-drive stil, verbruikt weinig stroom en is gemakkelijk te bedienen. Voor wie voldoende heeft aan de opslagcapaciteit van één schijf is de TS-109 Pro een serieuze aanrader. Een duurder model met twee drive-bays, de TS-209 Pro, moet rond deze tijd inmiddels ook verkrijgbaar zijn.Disk: Meegeleverde schijven0Disk: Meegeleverde capaciteit (GB)0Disk: Resterende drive bays1Disk: RAID-level-
LAN: Ethernet-poorten1x Gigabit Ethernet
LAN: Wifi-
LAN: Wifi-encryptie-
Connectors: USB0Connectors: USB-host3Connectors: eSATA1Behuizing: VentilatorneeBehuizing: Bedieningstoetsenpower
reset
usb-sync
Behuizing: Indicatieledspower
status
usb
lan
harddisk
Behuizing: Afmetingen21.1 x 18.3 x 6.2Functionaliteit: Webinterfaceja (Engels)Functionaliteit: ProtocollenSamba
NFS
AFS (AppleTalk)
Active Directory
Functionaliteit: Authenticatiegebruikers
groepen
shares
Functionaliteit: Serverswebserver
ftp-server
http-folders
DLNA-server
iTunes-server
SlimServer
printserver
Functionaliteit: Downloadshttp-downloads
ftp-downloads
torrent-downloads

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!