Verwijderde bestanden terughalen: Dit zijn je opties

Veel paniekerige gebruikers laten zich er al snel toe verleiden enkele datahersteltools te installeren op dezelfde partitie waarop ze hun gegevens zijn kwijtgeraakt. Dat is een slecht idee, omdat ze hierdoor juist verloren data zouden kunnen overschrijven. Het is zelfs af te raden zulke tools op een andere partitie van dezelfde schijf te installeren, aangezien je niet kunt uitsluiten dat Windows niet ook op andere partities gegevens schrijft, zoals naar je profielmap of het register.

Live herstel

Om ongewenste overschrijvingen te vermijden, kun je eventueel je systeem met een live bootmedium opstarten. Best geschikt zijn oplossingen die zelf al datahersteltools bevatten, zoals SystemRescue en Hiren’s BootCD PE. Geef je de voorkeur aan een Windows-omgeving. dan is deze laatste het ideale hulpmiddel omdat deze volledig rond Windows 10 PE is gebouwd. Bovendien komt deze bootschijf met wel zeventig systeemtools, inclusief datahersteltools als Puran Data Recovery, Recuva, ReclaiMe Recovery en Lazesoft Windows Recovery.

In een notendop maak je hiervoor als volgt een live usb-stick. Download ISO2USB, klik met rechts op het exe-bestand en kies Als administrator uitvoeren. Selecteer een (lege) usb-stick van minimaal 8 GB en verwijs naar het iso-bestand. Laat beide vinkjes staan en klik op Process en Ja. Wanneer je je systeem van deze stick opstart, verschijnt het vertrouwde Windows-bureaublad. Je vindt de belangrijkste datahersteltools bij All Programs / Hard Disk Tools / Data Recovery.

Zo’n live medium is ook handig wanneer je de data op je schijf niet meer kunt benaderen, bijvoorbeeld doordat de bootsector beschadigd is.

Vergeten back-ups

Je zou de eerste gebruiker niet zijn die allerlei datahersteltools gebruikt om dan pas te beseffen dat de data niet eens echt verdwenen waren. Zo voorzien de meeste besturingssystemen standaard in een vangnet in de vorm van een prullenbak.

Of wellicht heeft Windows voor automatische back-ups van je bestanden gezorgd via de module Bestandsgeschiedenis, in te stellen via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Bestandsgeschiedenis / Inschakelen. Een voorwaarde hiervoor is wel dat ook het systeemherstel is ingeschakeld. Druk hiervoor op Windows-toets+R, voer sysdm.cpl uit en open het tabblad Systeembeveiliging. Daar selecteer je het station en via Configureren kies je de optie Systeembeveiliging inschakelen.

Was deze functie al ingeschakeld, dan zoek je via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Bestanden vanuit een back-up terugzetten met Bestandsgeschiedenis in je bestandsgeschiedenis naar eerder bewaarde bestandsversies. Of je klikt in Verkenner met rechts op een abusievelijk overschreven bestand, je kiest Eigenschappen en opent het tabblad Vorige versies.

Een laatste oplossing is om de portable tool PreviousFileRecovery te gebruiken om snel naar vorige bestandsversies te zoeken.

En wat gebruikers ook weleens uit het oog verliezen: de meeste cloudopslagproviders voorzien eveneens in een versiegeschiedenis. Doorgaans klik je met rechts op een overschreven bestand en selecteer je opties als Versie beheren of Versiegeschiedenis.

Gewiste bestanden

We gaan er even van uit dat je inderdaad enkele bestanden hebt gewist en dat die zich niet meer in de prullenbak of in een back-up bevinden. We beginnen met de datahersteltools: er zijn diverse gratis applicaties beschikbaar (zie bijvoorbeeld https://kwikr.nl/retools), maar de gouwe ouwe Recuva blijkt nog altijd een van de betere. In het kort ga je er als volgt mee aan de slag.

Standaard start de tool op in wizardmodus, waar je aangeeft naar welke bestandstypen je zoekt (zoals Afbeeldingen, E-mails of Gecomprimeerd) en op welk medium die zich bevinden. Gedeelde netwerkmappen kun je hier helaas niet selecteren. In het volgende venster kun je een vinkje plaatsen bij Uitvoerig Scannen inschakelen, maar dat doe je alleen als de minder grondige methode onvoldoende succes oplevert. Immers, uitvoerig scannen is veel tijdrovender aangezien niet alleen de Master File Table, maar ook de dataclusters zelf worden ingelezen om aan de hand van headers bestandstypen te herkennen.

Bij elke scanronde geeft Recuva de kans op herstel van de bestanden aan, van Uitstekend tot Onherstelbaar. Vanuit het contextmenu kun je vervolgens bestanden herstellen naar een geschikte locatie, bij voorkeur op een andere schijf.

Partitieproblemen

Dat je bepaalde bestanden plotseling niet meer kunt bereiken, kan natuurlijk ook liggen aan partitieproblemen. Heb je een partitie abusievelijk geformatteerd, dan kan wellicht Recuva misschien ook helpen. Start de app en klik op Annuleren in het startvenster van de wizard. In het uitklapmenu linksboven selecteer je de geformatteerde partitie. Lukt het zo niet, klik dan op Opties, open het tabblad Acties en plaats een vinkje bij Uitvoerige scan (Langere scantijd), waarna je het nogmaals probeert.

Een degelijk alternatief is Lazesoft Recovery Suite Home (ook te vinden in Hiren’s BootCD PE). Zodra je op Data Recovery klikt, verschijnt een wizard met vier opties. Kies hier Unformat en duid het station met de geformatteerde partitie aan. Bevestig met Next / Automatic drive recovery / Start search. Open Lost File Results en duid de extensies aan van de gezochte bestanden. Hopelijk duiken die vervolgens op in het rechterdeelvenster.

Gaat het om een onbereikbare (want beschadigde) partitie, dan kies je Deep Scan in de Lazesoft-wizard en duid je de fysieke schijf met de verdwenen partitie aan. Via Options / Partition Recovery kun je de zoektocht beperken tot specifieke partitietypen, zoals FAT32 en NTFS. Eventueel plaats je een vinkje bij Specify the sector range for the search en geef je de vermoedelijke startsector en hoeveelheid sectoren aan, zoals je die bijvoorbeeld met een fysieke schijfeditor hebt uitgevist. De app toont nu een lijst van alle mogelijke partities op. Selecteer deze in het linkerdeelvenster. Als het goed is, verschijnen de bijbehorende bestanden aan de rechterkant en laten die zich van hieruit herstellen.