Kinderen leren razendsnel. Toch is het belangrijk om - zowel de allerkleinsten als de tieners - bewust te leren omgaan met apps, online video's en sociale netwerken. In dit artikel leren we je hoe je je apparaten kunt beveiligen voor kinder- en puberhanden.

Af en toe komt er een bericht over in de media: een kind wordt gepest omdat een (ietwat) gênante foto die iemand gemaakt heeft, wordt rondgestuurd in de WhatsApp-groep van de hele klas. Dit kun je misschien niet voorkomen, en alleen beperken door goed met je kinderen te praten over het omgaan met digitale apparaten en (sociale) media. Laten we voorop stellen: dat is erg belangrijk. Gelukkig kun je wel íets doen om je kinderen online een beetje te beschermen, zodat ze niet naar je toekomen met de opmerking: "ik zag daarnet op internet toch een gek filmpje ...". Lees ook: Online samenwerken doe je zo.

01 Gebruikersaccounts

Om aan je gezinsleden verschillende instellingen toe te kennen, moet je eerst even verschillende gebruikersaccounts aanmaken. Dat voorkomt dat je zelf ook beperkt wordt in alles wat je op het apparaat doet. In Windows 10 kan dit heel eenvoudig via Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers. Klik op Een familielid toevoegen en maak een keuze tussen Een kind toevoegen of Een volwassene toevoegen. Voer het e-mailadres van de persoon in kwestie in om hem of haar een uitnodiging te versturen om lid te worden. Ga verder met Volgende en Bevestigen. Hij of zij zal na enkele seconden een uitnodiging ontvangen om deel uit te maken van het gezin. Deze uitnodiging is veertien dagen geldig. Voor jonge kinderen kies je De persoon die ik wil uitnodigen heeft geen e-mailadres. Vervolgens kun je een Outlook.com-adres aanmaken. Herhaal deze stappen voor alle gezinsleden.

©PXimport

01 We raden aan om per gezinslid een gebruikersaccount aan te maken.

02 Gezinsinstellingen

Via Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers / Familie-instellingen online beheren kun je vervolgens voor je zoon of dochter bepaalde instellingen in- of uitschakelen. Selecteer een kind. In het volgende venster kun je onder Recente activiteit aangeven of je een activiteitenrapport wilt ontvangen. Hierin staat onder andere welke sites hij of zij bezocht heeft, welke apps ie gebruikt heeft en hoeveel tijd je zoon of dochter op de computer doorgebracht heeft. Je kunt het rapport hier raadplegen of via e-mail ontvangen. Voor deze laatste functie vink je simpelweg Stuur mij elke week een rapport aan. Om naar de andere categorieën te gaan, klik je op het driehoekje naast Recente activiteit. Via Browsen op het web kun je de instelling Ongewenste websites blokkeren inschakelen.

Dat houdt in dat inhoud voor volwassenen geblokkeerd wordt. Onderaan kun je bepaalde websites zelf blokkeren of toestaan door de url in te voeren. In de categorie Apps, games en media kun je kiezen voor Ongepaste apps en games blokkeren. Zodra je deze functie inschakelt, kun je een leeftijdsclassificatie instellen, bijvoorbeeld 10-jarigen.

©PXimport

02 Afhankelijk van de leeftijd van je kind krijgt hij of zij bepaalde leeftijdscategorieën toegekend voor apps, films en games.

03 Beperk de schermtijd

Vind je het lastig om de afgesproken internettijd te controleren? Maak dan gebruik van een zogenoemde 'time limitting tool'. Standaard vind je in Windows de functie Schermtijd. Om dit in te schakelen ga je naar Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers / Familie-instellingen online beheren. Vervolgens selecteer je een kind en kies je in het menu voor Schermtijd. Schakel de functie in door de schuifknop bij Limieten instellen voor wanneer mijn kind apparaten kan gebruiken in te schakelen. Vervolgens krijg je een schematisch overzicht met de zeven dagen van de week. Je kunt per dag instellen vanaf en tot welk tijdstip je zoon of dochter op de computer mag. Vergeet echter ook niet Limiet per dag op dit apparaat in stellen. Zo zou je op maandag bijvoorbeeld kunnen instellen dat de computer gebruikt mag worden vanaf 16:00 uur tot 20:00 uur, maar wel met een maximumduur van een halfuur.

©PXimport

03 Je bepaalt helemaal zelf wanneer en hoelang je kind de computer mag gebruiken.

Live toezicht

Ouderlijk toezicht op je computer of het blokkeren van apps of in-app-aankopen is een must. Het is echter nog belangrijker om live toezicht te houden en de dialoog aan te gaan. Enkele tips:

- Ga naast jonge kinderen zitten als ze even op je smartphone of tablet mogen spelen.

- Plaats de computer op een zichtbare plaats zodat je kunt zien wat je kind doet.

- Praat met je tienerzoon of -dochter over het gebruik van sociale netwerken, ongepaste beelden en cyberpesten.

- Maak je kind duidelijk dat hij of zij online geen persoonlijke informatie mag invoeren. Nooit. Aan niemand.

- Leer je kind dat een wachtwoord strikt persoonlijk is.

- Op www.mijnkindonline.nl vind je meer informatie en goede handvatten om gesprekken met je kinderen aan te knopen.

04 Pas op met YouTube

Het lijkt onschuldig om je kleuter even een tekenfilmpje of videoclip op YouTube te laten kijken op je smartphone of tablet. Voor je het weet heeft ie echter al tien keer op een ander fragment getikt en kijkt hij of zij naar één of andere parodie of - erger nog - naar filmpjes die niet voor zijn of haar leeftijd geschikt zijn. Van Bassie & Adriaan naar horrorclowns ... het kost echt niet veel moeite.

In de Verenigde Staten heeft Google begin 2015 YouTube Kids gelanceerd. Via die app krijg je enkel kindvriendelijke beelden te zien en kunnen ouders een timer instellen. In ruil krijg je wel reclame op kindermaat. YouTube Kids is helaas voorlopig nog niet beschikbaar in Europa.

Het is wel mogelijk om de zogenoemde beperkte modus in te schakelen. Wil je bijvoorbeeld op je smartphone bepaalde content weren? Open dan de app en klik rechts bovenaan op de knop met de drie puntjes. Kies Instellingen en tik op Filter voor beperkte modus en vervolgens op Streng. Op je pc scrol je op de homepage van YouTube helemaal naar beneden. Klik vervolgens op Beperkte modus / Aan en voltooi de bewerking met Opslaan. Videofragmenten met ongepaste inhoud worden nu verborgen. De beperkte modus is alleen van toepassing op dit apparaat en in deze browser. Zodra je ingelogd bent op YouTube, kun je deze functie vergrendelen zodat hij niet zomaar teruggezet wordt.

©PXimport

04 Om de beperkte modus op YouTube op je computer in te schakelen, moet je eerst helemaal naar beneden scrollen.

05 Extra software

Naast de standaardfuncties voor ouderlijk toezicht in Windows, kun je ook extra software voor ouderlijk toezicht installeren. Norton Family (gratis) en Norton Family Premier (30 dagen gratis daarna 39,99 euro voor 1 jaar) van Symantec zijn twee goede voorbeelden. Deze tools gaan nog iets verder dan de standaardfuncties en bieden onder andere toezicht op sociale netwerken en zoekacties, bescherming van persoonlijke gegevens enzovoort.

De betaalde versie, Norton Family Premier, is ook bruikbaar op mobiele apparaten en geeft je bijvoorbeeld toezicht op sms-gesprekken en controle over apps op Android-telefoons. Om alle functies te zien en de software te downloaden, surf je naar de website van Norton Family. Nadat je een account hebt aangemaakt, kun je net zoals bij het ouderlijk toezicht in Windows je gezin samenstellen en allerlei huisregels kiezen. YourSafetynet en NetNanny zijn andere goede voorbeelden van software voor ouderlijk toezicht.

06 Kinderbrowsers

Je kunt - zoals eerder al uitgelegd - bepaalde inhoud tegenhouden via het ouderlijk toezicht in Windows of met speciale software. Een andere optie is om speciaal voor je (jonge) kinderen een kinderbrowser te installeren. MyBee is een prima voorbeeld. Om deze browser te installeren op je pc of Mac, surf je naar www.mybee.nl en klik je op de grote blauwe Download Mybee-knop. Opmerkelijk is dat deze browser geen websites verbiedt, maar uitsluitend een verzameling leerzame sites toelaat. Voor iPad is er eveneens een gratis MyBee-app beschikbaar.

MyBee biedt content aan voor verschillende leeftijdscategorieën. Na de installatie maak je een administrator-wachtwoord aan. Vervolgens kun je één of meerdere kinderen toevoegen en de veiligheidsinstellingen kiezen. Je hebt keuze tussen Tolerante ouders, Gemiddelde ouders en Strenge ouders. Desgewenst kun je ook aangeven wat je kind verder nog mag: Favorieten toevoegen, Bestanden downloaden of Persoonlijke gegevens opsturen. Het is zelfs mogelijk om de printknop onzichtbaar te maken (dat kan je héél wat papier en inkt besparen!) of zelf een startpagina in te stellen. Het aanbod van goedgekeurde websites is erg uitgebreid: er zitten heel wat spelletjes in het aanbod en natuurlijk ook educatief materiaal. Dit is ideaal voor kinderen tot pakweg 10 jaar. Uiteraard zijn er nog andere kinderbrowsers, zoals Kibro of Maxthon.

Netflix beperken

Heb je een abonnement op Netflix? Ook daar kun je ouderlijk toezicht instellen. Je kunt sowieso verschillende gebruikers aanmaken, maar daarnaast is het ook mogelijk om een pincode in te stellen voor je kinderen en een leeftijdsgrens aan te geven. Ga hiervoor naar www.netflix.com en log in met je ID en wachtwoord. Klik vervolgens door naar Mijn account en kies Ouderlijk toezicht in de categorie Instellingen. Voer het wachtwoord van je account nogmaals in en stel een pincode in voor je kinderen. Daarna kun je op de schuifbalk je keuze maken tussen Peuters & Kleuters, Oudere kinderen, Tieners en Volwassenen. Klik op Opslaan om de wijzigingen door te voeren. Overigens is het switchen tussen profielen níet beveiligd met een wachtwoord, wat inhoudt dat kinderen eenvoudig de beperkingen kunnen omzeilen door op jouw account over te schakelen.

©PXimport

Ook de inhoud van Netflix kun je onder controle houden.

07 Blokkeren in de browser

Het is ook mogelijk om in je browser restricties op te leggen, al dan niet met een extra browserextensie. In Google Chrome kun je bijvoorbeeld 'Block site' installeren. Je surft naar de Chrome Web Store en gaat op zoek naar Block site. Daarna klik je op Toev. aan chrome / Extensie toevoegen om de extensie te installeren. Via Instellingen / Extensies / Block site / Opties kun je vervolgens websites of bepaalde zoektermen blokkeren. Deze add-on bestaat eveneens voor Mozilla Firefox. Om 'm te installeren ga je naar de add-on-pagina en klik je op Add to Firefox. Surf je voornamelijk via Microsoft Edge? Daar zijn nog geen extensies voor beschikbaar. Je kunt wel via Browsen op het web op de Family-pagina van Microsoft per gebruiker bepaalde websites blokkeren zoals beschreven in stap 2 van dit artikel.

Overigens moet je wel zelf blijven opletten, en biedt het blokkeren binnen een browser alleen veiligheid indien deze browser wordt gebruikt én de plug-in ingeschakeld is. Een kind dat de beperking wil omzeilen, zal er snel genoeg achter komen dat dit zeer gemakkelijk kan (bijvoorbeeld door de plug-in te pauzeren of een andere browser te openen).

©PXimport

Via Block site voor Google Chrome en Mozilla Firefoxkun je bepaalde pagina's of zoekwoorden blokkeren.

08 Beperkingen in iOS

Heeft je zoon of dochter een eigen smartphone of tablet? Dan kun je ook hier beperkingen opleggen. Op een iOS-apparaat bestaat er geen echte kindermodus. Je kunt wel bepaalde handelingen blokkeren via Instellingen / Algemeen / Beperkingen. Je kunt bijvoorbeeld aangeven of hij of zij Safari, de camera, FaceTime, AirDrop en andere toepassingen mag gebruiken. In het tweede deel van het scherm is het mogelijk om onder andere de iTunes Store of Apple Music Connect te blokkeren.

Je kunt hier zelfs instellen of je zoon of dochter apps mag installeren, verwijderen of aankopen. Onder Toegestaan materiaal kun je een leeftijdscategorie aangeven voor films, boeken, apps, websites enzovoort. Standaard kun je in de Apple Store gratis apps zonder wachtwoord installeren. Wil je dat niet? Tik dan op Wachtwoordinstellingen en schakel bij Gratis downloads de optie Vereis wachtwoord in. Verder kun je in het menu Beperkingen via Privacy nog enkele instellingen zoals locatievoorzieningen wijzigen, en ook beperkingen voor Game Center instellen.

Standaard worden overigens de gegevens op een iOS-apparaat gewist als er tien keer een foute toegangscode is ingevoerd. Voor ouders met (jonge) kinderen is dit meestal niet gewenst! Om deze functie uit te schakelen ga je naar Instellingen / Touch ID en toegangscode. Zorg dat Wis gegevens helemaal onderaan uitgeschakeld staat.

09 Beperkingen in Android

In Android kun je verschillende gebruikers aanmaken op één toestel. Dit werkt vanaf Android 5.0 voor smartphones en vanaf 4.3 voor tablets. Op een Android-smartphone kun je dus heel eenvoudig een gastaccount aanmaken zodat je kind bijvoorbeeld even naar YouTube kan kijken, zonder dat ie in je agenda of mailbox zit. Hiervoor ga je naar de Instellingen en kies je Gebruikers / Gast. Bepaalde smartphonefabrikanten voorzien ook een kindvriendelijke modus in de schil die ze over Android leggen. Hiermee kun je het aantal apps beperken en een kindvriendelijke zone creëren. Op tablets kun je vanaf Android 4.3 een zogenoemd beperkt profiel aanmaken en aangeven welke apps gebruikt mogen worden.

Om in-app-aankopen te voorkomen moet je - zowel op een Android-smartphone als -tablet - in de instellingen van de Google Play Store zijn. Daar kun je via Verificatie vereisen voor aankopen kiezen tussen Voor alle Play-aankopen op dit apparaat, Elke 30 minuten en Nooit. We raden je de eerste optie aan. Bovendien kun je in de instellingen van Google Play ook Ouderlijk toezicht instellen. Hiervoor maak je eerst een pincode aan, vervolgens kun je voor de apps en games een PEGI-code toewijzen of muziek met expliciete taal blokkeren.

©PXimport

Op een Android-tablet kun je een beperkt profiel aanmaken.

10 iCloud gezinsconfiguratie

Op je iPhone of iPad kun je eveneens een gezin aanmaken. Het grootste voordeel is dat je vervolgens je aankopen uit de iTunes Store, iBooks Store of App Store kunt delen met je gezinsleden. Je hebt hierbij gewoon allemaal een eigen Apple ID, maar maakt gezamenlijke gezinsaankopen. Voor kinderen kun je bovendien restricties opleggen. Om de functie in te schakelen ga je naar Instellingen / iCloud / Configureer delen met gezin. Een handige wizard helpt je om een gezinshoofd en andere gezinsleden in te stellen. Voor kinderen kun je de functie Vraag om te kopen instellen. Hierdoor heeft je zoon of dochter jouw toestemming nodig om aankopen te doen. Dat gebeurt via een notificatie. Als hij of zij iets wil kopen, ontvang je een melding. Jij kunt de aankoop accepteren met Krijg of blokkeren met Wijs af.

Torenhoge kosten vermijden

Als je de in-app-aankopen niet blokkeert, kan je dat weleens erg duur komen te staan. Een vader uit Gerkesklooster, een dorp in de Friese gemeente Achtkarspelen, viel een tijdje geleden bijna van zijn stoel toen hij de factuur van de Google Play Store te zien kreeg. Zijn twaalfjarige zoon had ruim honderd keer credits aangekocht voor een spelletje. Het totaalbedrag lag ongeveer op 2.500 euro. De ouders probeerden Google Nederland duidelijk te maken dat het om een vergissing ging. Uiteindelijk werden ze doorverwezen naar de Amerikaanse dienst Google Inc., waar ze de klacht in behandeling namen. Na heel wat zenuwslopende conversaties hoefden de ouders het bedrag - gelukkig - niet te betalen.

Wordt je smartphone steeds trager? Geen paniek, je hoeft echt niet meteen een nieuw toestel te kopen. Vooral bij Android kun je met een paar simpele aanpassingen je telefoon weer merkbaar sneller maken, gewoon via de instellingen die al op je toestel staan. Door opslagruimte vrij te maken en het energieverbruik te verlagen, werkt je telefoon weer als een zonnetje. In dit artikel lees je wat echt werkt.

Lees ook: 8 smartphones getest: veel kwaliteit tussen 300 en 500 euro

Tip 1: Ruim overbodige apps en bestanden op

Veel smartphones worden trager omdat het geheugen langzaam volloopt. Dat begint vaak bij apps die je allang niet meer gebruikt. Verwijder ze: ze nemen opslagruimte in, draaien soms op de achtergrond mee en hebben vaak nog toegang tot je gegevens. Kijk daarna meteen even in je Downloads-map. In de app 'Bestanden' (op Samsung-toestellen heet die 'Mijn bestanden') zie je snel wat de grootste ruimtevreters zijn. Grote video's, pdf-bestanden of oude screenshots? Verwijder ze of zet ze over naar de cloud.

Tip 2: Check de automatische helderheid

De automatische helderheid (adaptive brightness) past het scherm aan op je omgeving en werkt meestal prima. Maar soms wordt het scherm onnodig fel, bijvoorbeeld in de zon of als je toestel je gebruik niet goed inschat. Dat vraagt extra energie en kan je telefoon wat langzamer maken, vooral als de accu bijna leeg is. Merk je dat je scherm vaak onnodig fel staat, zet dan de helderheid handmatig iets lager.

Tip 3: Schakel donkere modus in

Heb je een telefoon met een oled-scherm, dan loont het om de donkere modus te gebruiken. Bij deze schermtechniek betekent zwart letterlijk 'uit', wat batterij bespaart en warmteontwikkeling tegengaat. Bovendien ziet het er voor veel mensen rustiger uit.

©ID.nl

Tip 4: Activeer batterijoptimalisatie en Adaptive Battery

Android biedt slimme energiebesparingsopties waarmee apps die je weinig gebruikt automatisch worden begrensd. In het instellingenmenu vind je onder 'Batterij' of 'Energiebeheer' de functie 'Adaptive Battery'. Ook kun je per app instellen of Android achtergrondactiviteit mag beperken. Zo voorkom je dat apps die je niet meer gebruikt ongemerkt op de achtergrond blijven draaien en je telefoon onnodig vertragen.

©ID.nl

Tip 5: Gebruik de onderhoudsfunctie van je toestel

Op veel Android-smartphones, vooral van Samsung, zit een optie als 'Apparaatonderhoud' of 'Device Care'. Hiermee kun je geheugen vrijmaken, overtollige processen sluiten en tijdelijke bestanden verwijderen. Je kunt instellen dat je toestel dit automatisch doet, bijvoorbeeld dagelijks of bij een herstart.

©ID.nl

Tip 6: Herstart je telefoon regelmatig

Zeg eens eerlijk: zet jij je telefoon weleens helemaal uit? Grote kans van niet. De meeste mensen laten hun toestel continu aanstaan, waardoor tijdelijke bestanden zich langzaam opstapelen. Na een tijdje merk je dat aan de snelheid. Door je telefoon af en toe automatisch te laten herstarten (bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks) geef je het systeem de kans om zichzelf op te ruimen. Je vindt die optie bij de geavanceerde instellingen van de onderhoudsapp.

Tip 7: Verlaag de schermverversing of resolutie

Veel moderne toestellen gebruiken een adaptieve verversingssnelheid die zichzelf automatisch aanpast aan wat er op je scherm gebeurt. Toch loont het soms om handmatig naar 60 Hz terug te schakelen,  bijvoorbeeld als het toestel snel warm wordt of als de batterij opvallend snel leegloopt. Van zo'n lagere verversingssnelheid merk je zelf nauwelijks iets, maar het kan wel gunstig zijn voor de prestaties en de accuduur. Kun je dit aanpassen op jouw toestel? Kijk dan bij Instellingen → Beeldscherm → Verversingssnelheid of Schermresolutie.

©ID.nl

Tip 8: Zet onnodige verbindingen uit

Bluetooth en NFC zijn handig voor het koppelen van apparaten of contactloos betalen, maar vaak heb je ze helemaal niet nodig. Hetzelfde geldt voor functies zoals locatieservices of automatische app-updates op mobiele data. Bij moderne telefoons is het energieverbruik van deze verbindingen normaal gesproken minimaal, maar bij slecht bereik of veel achtergrondactiviteit kunnen ze toch voor extra belasting zorgen. Door overbodige functies uit te schakelen bespaar je niet alleen wat batterij, maar verminder je ook de kans op thermal throttling.

Tip 9: Installeer updates voor Android en je apps

Een simpele maar belangrijke stap: updates bevatten bugfixes, beveiligingspatches en prestatieverbeteringen. Als je apps een tijd niet zijn geüpdatet, kunnen ze trager reageren of vastlopen. Dat geldt ook voor Android zelf: zorg dat je ook je systeemversie up-to-date houdt. Regelmatig updaten zorgt dat je telefoon goed blijft draaien.

Tip 10: Laatste redmiddel: je telefoon volledig resetten

Helpen alle tips hierboven niet voldoende? Dan is een fabrieksreset het proberen waard. Daarmee verwijder je alles wat ooit traagheid heeft veroorzaakt – van corrupte bestanden tot fout geïnstalleerde apps. Vergeet niet een back-up te maken voordat je begint. Daarna voelt je toestel vaak weer als nieuw.

Zo simpel kan het zijn!

Met deze aanpassingen – van opruimen tot slimme instellingen – geef je je Android-telefoon een flinke oppepper. Je verlengt niet alleen de levensduur van je toestel, maar kunt ook die aanschaf van een nieuwe telefoon nog even uitstellen.

Heb je zonnepanelen, dan is je energierekening lager dan huishoudens zónder. Maar dankzij de almaar dalende terugleververgoeding en de stijgende terugleverkosten wordt dat verschil wel steeds kleiner. Wat je kunt doen om er nog wél iets aan te verdienen, lees je hier.

Lees ook: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Dat zonnepanelen steeds minder rendabel zijn, daar is al veel over geschreven. Natuurlijk, de energierekening van huishoudens met zonnepanelen zijn nog altijd lager dan die van huishoudens zonder. Om hoeveel euro het gaat, is vaak lastig in te schatten, maar Energievergelijk.nl heeft er een analyse op losgelaten. Daarbij zijn ze uitgegaan van een huishouden met een stroomverbruik van 3.000 kWh per jaar en zonnepanelen van 400 Wp per paneel.

Minder voordeel bij meer panelen

Een huishouden met acht zonnepanelen bespaart gemiddeld 34,81 euro per maand op de energierekening ten opzichte van een huishouden zonder. Is hierbij gekozen voor het goedkoopste energiecontract van dit moment, dan loopt dit op tot maximaal 43,30 euro per maand. Maar zou je in plaats acht panelen er twintig plaatsen (dus x 2,5), dan heb je níet ook 2,5 keer zoveel voordeel. Bij twintig panelen ligt het maximale voordeel op slechts 47,76 euro per maand. Dat is een verschil van slechts 4,46 euro per maand…

Dat komt vooral door twee dingen: de terugleververgoeding (wat je krijgt) en de terugleverkosten (wat je betaalt). Waar die vergoeding vooral steeds lager en lager wordt, worden de kosten steeds hoger. Die zijn namelijk sterk afhankelijk van hoeveel stroom je aan het net teruggeeft. Bij acht panelen wordt in het voorbeeld van Energievergelijk.nl gemiddeld 1.904 kWh teruggeleverd. Bij het goedkoopste energiecontract wordt daarvoor gemiddeld 17,25 euro per maand aan terugleverkosten berekend. Wie twintig zonnepanelen heeft, levert veel meer terug, gemiddeld zo'n 5.440 kWh. En daar betaal je bij het goedkoopste energiecontract 63,50 euro per maand voor. In de grafiek hieronder zie je duidelijk dat investeren in meer zonnepanelen dus niet de oplossing is om er nog redelijk wat aan over te houden – helemaal al niet omdat in 2027 de salderingsregeling verdwijnt én de terugleververgoeding helemáal miniem wordt.

©Data Energievergelijk.nl | Visualisatie BS ID.nl

Hoe kun je dan wél nog verdienen met je zonnepanelen?

Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Zorg dat je zoveel mogelijk van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Energievergelijk.nl heeft becijferd dat wie zonnepanelen heeft, gemiddeld zo'n 30 procent van de opgewekte stroom meteen zelf in huis verbruikt. Dat scheelt, want die stroom hoef je niet zelf in te kopen. Wanneer je erin slaagt om nog meer zelf opgewekte stroom te verbruiken, maak je zelfs dubbele winst: je hoeft minder stroom in te kopen en omdat je minder teruglevert, heb je ook minder terugleverkosten. Maar hoe doe je dat?

Tip 1: Zet elektrische apparaten overdag aan

Zet stroomvreters zoals de wasmachine, vaatwasser of airco op het moment dat je panelen de meeste stroom opwekken. Dat kun je handmatig doen, maar je kunt ook een timer instellen. Er zijn zelfs apparaten die automatisch kunnen starten op het moment dat je zonnepanelen veel stroom opwekken. Heb je de mogelijkheid om je elektrische auto overdag thuis op te laden? Dat is ook een prima manier om je eigen zonnestroom te gebruiken.

Tip 2: Krijg inzicht in je energiegebruik

Er zijn allerlei apps die bijhouden hoeveel stroom je zonnepanelen opwekken, maar waarop je ook kunt zien ook hoeveel energie je op dit moment van de dag gebruikt. Ook zijn er slimme stekkers waarmee je het stroomgebruik van een elektrisch apparaat kunt meten. Dit inzicht kun je twee kanten op gebruiken: wordt er veel stroom opgewekt, dan kun je bijvoorbeeld meer apparaten aanzetten. Is het een dag met weinig opbrengst, dan zou je ervoor kiezen om sommige apparaten juist níet aan te zetten. Hoe erg is het bijvoorbeeld om de was een dag later te doen?

Tip 3: Verspreid je zonnestroom-verbruik over de dag

In plaats van energieslurpers allemaal tegelijk in te schakelen — denk aan wasmachine, droger en vaatwasser — verdeel je hun gebruik over de dag. Zet één apparaat in de ochtend aan, een ander in de middag. Zo vermijd je dat je panelen onvoldoende leveren op een moment dat meerdere apparaten draaien en voorkom je dat je netstroom moet afnemen terwijl dat met een betere planning niet nodig zou zijn.

Tip 4: Vervang apparaten door elektrische varianten

Stap over op elektrische alternatieven: een robotgrasmaaier in plaats van een benzinegrasmaaier, inductiekoken in plaats van gas, een warmtepomp of elektrische verwarming in plaats van een traditionele cv-installatie. Daarmee bespaar je op kosten voor gas én je zorgt ervoor dat je meer van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Waarmee je weer bespaart op netstroom die je zelf moet afnemen. Een win-win-win-situatie dus.

Tip 5: Oost, west …

Veel mensen kiezen voor zonnepanelen op het zuiden, omdat die op een zonnige dag de hoogste opbrengst geven. Toch kan het juist slim zijn om panelen te verdelen over oost en west. Zo sluit de stroomopwekking beter aan op het dagelijkse energiegebruik. Panelen op het oosten leveren vooral in de ochtend stroom, terwijl panelen op het westen juist aan het einde van de middag meer opwekken. Je voorkomt daarmee dat je alleen rond het middaguur een piek aan zonne-energie hebt. De totale opbrengst ligt iets lager dan wanneer je alleen maar zonnepanelen op het zuiden hebt, maar doordat je de stroom meer verspreid gebruikt, haal je er in de praktijk vaak meer voordeel uit

Tip 6: Gebruik een energiemanagementsysteem (EMS)

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een slim kastje in je meterkast dat je zonnepanelen, laadpaal, warmtepomp en andere elektrische apparaten met elkaar verbindt en aanstuurt. Via software houdt het systeem continu in de gaten hoeveel stroom je opwekt, wat je verbruikt en – als je een dynamisch energiecontract hebt – wat de actuele stroomprijzen zijn. Ook weersvoorspellingen worden meegenomen, zodat het systeem vooruit kan plannen.

Op basis van al die informatie zorgt een EMS ervoor dat je elektrische auto of thuisaccu automatisch wordt geladen wanneer er veel zon is of als de stroom goedkoop is. Dreigt terugleveren juist nadelig te worden door lage prijzen of hoge terugleverkosten? Dan schakelt het systeem teruglevering uit en kiest voor direct verbruik of opslag. Ook apparaten zoals een warmtepomp of boiler worden slim aangestuurd, zodat ze draaien op de momenten dat het qua energieverbruik en financieel het gunstigst is.

Tip 7: Vergelijk leveranciers op terugleververgoeding en -kosten

Het netto bedrag dat je overhoudt bij terugleveren (vergoeding min kosten) kan sterk schelen per leverancier. Zo zul je vanaf 1 januari 2027 bij Vattenfall bijvoorbeeld per teruggeleverde kWh netto 0,00230 euro krijgen (minder dan een kwart cent) en bij Eneco en Greenchoice 0,00250 euro (een kwart cent), terwijl bijvoorbeeld Innova Energie een tarief van 0,00968 euro (bijna een cent) hanteert. Wanneer je precies weet hoeveel jouw panelen opwekken en wat je verbruikt (zie Tip 2), weet je ook hoeveel kWh je teruglevert. Door voor het aflopen van je huidige energiecontract goed te vergelijken en een berekening te maken, kun je zien bij welke energieleverancier je het beste af bent bij het afsluiten van je nieuwe contract.