Zet kinderen achter een beeldscherm en de uren vliegen voorbij – terwijl voor kinderen tussen 6 en 8 jaar wordt geadviseerd maximaal een uur per dag achter een televisie, computer, smartphone, tablet en spelcomputer te zitten. Het schermgebruik in de gaten houden is lastig, maar gelukkig hebben de meeste gadgets daar opties voor aan boord. We nemen je langs populaire gadgets en kijken hoe die je helpen de schermtijd te begrenzen.

Kinderen worden al op jonge leeftijd blootgesteld aan de aantrekkingskracht van beeldschermen op televisies, computers, tablets en mobieltjes. Deskundigen zijn er nog steeds niet uit wat het effect op langere termijn zal zijn bij het te veel gebruiken van apparaten met een scherm. Daarom kun je er maar beter voorzichtig mee omspringen en duidelijke afspraken met je kinderen maken over de online en offline activiteiten. Daarbij is het toch ook veel leuker om op eigen avontuur te gaan dan urenlang afgezonderd vlogs te kijken?

Hoeveel schermtijd voor mijn kind?

©PXimport

01 Windows 10 en Xbox

Microsoft is al lang bezig met het faciliteren van beperking van pc-gebruik door kinderen. Dat begon met hun ‘Family Safety’-dienst en is voor Windows 10 verder uitgebouwd. Inmiddels is de dienst aardig volwassen en worden gegevens niet alleen per computer, maar ook online vastgelegd tussen Windows 10-systemen en Xbox-systemen. Zo kun je vanaf een website zowel de Xbox als de Windows 10-systemen in de gaten houden. Om een account voor je kind te registreren ga je hiernaartoe. Na het invullen van de geboortedatum is bevestiging nodig van een van de ouders. Klik op Mijn ouder kan zich nu aanmelden om het account te bevestigen met je eigen e-mailadres. Na het bevestigen wordt het kinderaccount automatisch toegevoegd aan een gezinsgroep.

©PXimport

02 Aanmelden Xbox en pc

Nu kan het account gebruikt worden voor aanmelding op de computer. Op een Windows 10-pc log je gewoon in met je eigen account. Ga naar Instellingen (Windows-toets+I) en klik op Accounts. Open Gezin en andere gebruikers. Selecteer onder Uw familie het account van het kind en klik op de knop Toestaan. Het kind kan zich nu aanmelden via het vergrendelscherm. Om het account op een Xbox One aan te melden druk je op de Xbox-knop en selecteer je de gamerafbeelding (linksboven in de hoek). Kies vervolgens Nieuwe toevoegen en vul de gegevens van het kinderaccount in om het aan te melden bij de Xbox One.

©PXimport

03 Schermtijd Xbox en pc

Nu de accounts zijn ingesteld op de pc en de Xbox, kunnen de schermtijden worden geconfigureerd. Ga hiernaartoe en log in met het ouderaccount. Op deze pagina staat een overzicht van alle gezinsleden. Klik boven een van de kinderaccounts op Schermtijd. Voor zowel de Xbox One als Windows 10 kun je een schema gebruiken. Zet de knop onder Een schema gebruiken voor alle apparaten op Aan. In het overzicht kun je de dagen en tijden toevoegen wanneer het kind gebruik mag maken van de apparaten. Ook kan een Tijdslimiet worden ingesteld. Zo kan het kind zelf bepalen wanneer de uren besteed worden. Om de limieten voor Windows 10 en de Xbox One afzonderlijk in te stellen, zet je de knoppen achter Xbox One en Windows 10 naar rechts.

©PXimport

04 Android met Family Link

Met Family Link hou je niet alleen een oogje in het zeil, je kunt ook daglimieten instellen en op gezette tijden de smartphone van het kind automatisch vergrendelen. Googles Family Link vereist wel een smartphone met Android 7.0 of hoger. Ook heb je een creditcard nodig om aan te tonen dat je inderdaad een ouder bent. Instaleer de Family Link-app op het toestel. De app voor de ouder vind je hier en als het kind al over een Android-toestel met account beschikt, kun je Family Link voor kinderen en tieners ook installeren op zijn of haar toestel.

Microsoft Launcher op Android

Hoewel Microsoft Launcher geen echte vervanger is voor Googles Family Link, kun je er wel mee registreren welke apps je kind gebruikt en hoeveel tijd je kind aan het apparaat spendeert. Microsoft Launcher is een goed alternatief voor oudere smartphones: Androidversie 5.0 is voldoende voor wie de functie Schermtijd wil gebruiken. De app vind je in de Play Store. Om gebruik te maken van schermtijd dient je kind, net als bij Windows 10 en de Xbox One, te beschikken over een eigen account dat is aangemeld bij het gezin. Vervolgens kun je dat account gebruiken om het kind bij Microsoft Launcher aan te melden. Geef de benodigde permissies en installeer Microsoft Edge om ook de browser af te kunnen schermen. Microsoft Launcher geeft helaas niet de mogelijkheid restricties op te leggen.

©PXimport

05 Family Link instellen

Start eerst de app voor de ouder en doorloop de gevraagde stappen. Uiteindelijk zal er gevraagd worden of het kind al een account heeft of dat er een account aangemaakt moet worden. In het eerste geval kun je door middel van een code de toestellen en accounts aan elkaar koppelen. Open vervolgens Family Link voor kinderen en tieners op het toestel van het kind. Doorloop de gevraagde stappen en vul de instelcode uit de Family Link-app voor ouders in. Doorloop de stappen om het account toe te voegen aan de gezinsbibliotheek en ga akkoord met de servicevoorwaarden. Het is verstandig deze stappen samen met je kind te doorlopen, zodat je kind weet dat je mee kunt kijken en van de beperkingen op de hoogte is.

06 Family Link daglimieten

©PXimport

Als de accounts correct zijn gekoppeld kun je nu op het toestel van de ouder dagelijkse limieten en bedtijden instellen. Open de Family Link-app en open het account van het kind. Zoek naar Schermtijd en tik op Instellen. Onder het tabblad Daglimiet kan de maximale tijd dat het kind het toestel kan gebruiken ingesteld worden. Tik op de knop achter Net gepland om de limieten in te schakelen. Via de tab Bedtijd kun je de tijden instellen waarop het toestel kan worden gebruikt. Zo kun je het toestel bijvoorbeeld tussen 20:00 en 8:00 uur automatisch vergrendelen. Tik op de knop achter Niet gepland om de limieten in te schakelen.

07 PlayStation 4

Ook op de PlayStation 4 kan de speeltijd worden ingesteld via een kinderaccount. Om een kinderaccount aan te maken klik je in het beginscherm op Nieuwe gebruiker. Kies Een gebruiker maken en ga naar Volgende om een PlayStation Network-account te maken. Doorloop de gevraagde stappen en uiteindelijk zal gevraagd worden om de familiemanager in te laten loggen om het account te bevestigen. Tijdens deze stappen zal ook gevraagd worden om speelbeperkingen in te stellen. Kies achter Speeltijdbeperkingen voor de optie Beperken en geef eventueel als consequentie eronder Uitloggen bij PS4. De tijd kan per week worden ingesteld. Wanneer de instellingen opgeslagen zijn en het account is toegevoegd kan het kind op zijn of haar eigen account inloggen. Achteraf de tijden wijzigen kan via het account van de familiebeheerder. Ga op zijn account naar Instellingen / Ouderlijk toezicht/Familiebeheer en selecteer de het account dat je wilt aanpassen.

©PXimport

08 Schermtijd op iOS

Schermtijd is een nieuwe functie voor iOS 12 waarmee je kunt bijhouden hoeveel tijd je kind besteedt aan de iPad en de applicaties. Ook kunnen er limieten op de speeltijd worden ingesteld. Als het apparaat van je kind is geconfigureerd, kun je via Delen met gezin vanaf je eigen Apple-apparaat rapporten bekijken en instellingen aanpassen. Kinderen jonger dan 13 jaar kunnen geen eigen Apple ID aanmaken en moeten altijd lid zijn van een gezin.

09 Delen met gezin

Om delen met het gezin in te schakelen ga je naar Instellingen en tik je op je naam. Tik vervolgens op Delen met gezin en Aan de slag. Volg de instructies op het scherm om de gezinsgroep te configureren. Als de groep gemaakt is kun je een id creëren voor een kind jonger dan 13 jaar. Ga naar Instellingen en tik op je naam. Kies voor Delen met gezin en open Voeg gezinslid toe. Tik op Maak account voor kind aan en ga naar Volgende. Geef de juiste geboortedatum op en doorloop de gewenste stappen. Let erop dat je Vraag om te kopen inschakelt om te voorkomen dat je kind ongelimiteerd aankopen kan doen.

©PXimport

10 Schermtijd instellen

Om schermtijd in te schakelen op de iPhone, iPad of iPod Touch ga je naar Instellingen en open je Schermtijd. Tik op Schakel schermtijd in en Ga door. Kies door wie het apparaat gebruikt wordt. Als het apparaat alleen door het kind gebruikt wordt, kun je de schermtijd configureren en instellingen opgeven op het apparaat zelf. Eventueel kan dit later ook vanaf je eigen apparaat. Met Schermtijd kan ook een toegangscode worden aangebracht zodat je de enige bent die extra tijd kan toewijzen. Ga naar Instellingen / Schermtijd en tik op je naam van je kind. Tik op Wijzig toegangscode voor schermtijd. Rapporten bekijken en de limieten instellen kun je doen onder Instellingen / Schermtijd. Door op de grafiek te tikken kun je limieten instellen. Limieten zijn onderverdeeld in Apparaatvrije tijd, Applimieten, Altijd toegestaan en Beperkingen voor materiaal en privacy.

©PXimport

11 Nintendo Switch

©PXimport

De Nintendo Switch is de waardige opvolger van de Nintendo Wii en de Nintendo 3DS. Het apparaatje is bij kinderen ongekend populair, maar Nintendo heeft ook rekening gehouden met de ouders. Via een handige app kun je gemakkelijk in de gaten houden wat voor soort spellen je kind speelt en hoeveel tijd je kind aan de spellen besteedt. Ook kun je speeltijd en limieten instellen. Je kunt ervoor kiezen alleen een melding te tonen of het apparaat automatisch in de slaapstand over te laten gaan. De app is te downloaden voor zowel Android als iOS.

12 Toezicht Switch

Als de app is geïnstalleerd, log je in met je Nintendo-account. Klik op Volgende en er wordt een registratiecode gegenereerd. Ga op de Switch naar Systeeminstellingen / Ouderlijktoezicht en tik op Ouderlijk toezicht. Klik op de knop Als je de app al hebt gedownload en tik op Registratiecode invoeren. Voer de registratiecode van de app in en tik op Koppelen. Op de smartphone verschijnt automatisch het bericht dat de Switch is geregistreerd. Via de knop Speeltijd instellen kun je direct de speeltijd bepalen. Daarna kan eventueel ook een beperkingsniveau worden ingesteld. Onder het tabblad Instellingen kun je op Speeltijdlimiet tikken om de optie voor een weekschema te vinden. Wil je dat de software automatisch uitgeschakeld wordt als de tijd erop zit, zet dan de knop onder Software onderbreken naar rechts.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.