Tegelijkertijd met meerdere personen werken in één document: het kan! En het is nog gemakkelijk en handig ook. Je hebt nooit meer gedoe met verschillende versies van hetzelfde document en kunt vanaf elke computer verder werken.

Er zijn verschillende online programma's waarmee je samen in één document kunt werken. De twee grootste partijen die deze functie aanbieden zijn Google en Microsoft. In deze cursus bespreken we de overeenkomsten en de verschillen tussen de online officepakketten van deze twee grootmachten.

Meer lezen?

Wil je zelf aan de slag, dan vind je online nog twee workshops:

Google Docs

Microsoft Office Online

Deel 1: Samenwerken

01 Grote namen

Samenwerken in documenten (ook wel cocreatie genoemd) kan vooral met de online kantoorpakketten van Microsoft en Google erg goed. Er zijn meer partijen, maar die laten we in dit verhaal buiten beschouwing, omdat ze minder uitgebreid, minder gemakkelijk of minder toegankelijk zijn. We richten ons op tekstdocumenten, spreadsheets en presentaties. Bij Google heten de drie online officeprogramma's respectievelijk Documenten, Spreadsheets en Presentaties. Microsoft noemt ze Word Online, Excel Online en PowerPoint Online.

©PXimport

01 Google en Microsoft hebben de meest uitgebreide online kantoorpakketten.

02 Waarom samenwerken

De belangrijkste vraag is wellicht: waarom zou je met meerdere personen willen samenwerken binnen één bestand? We illustreren dit met een voorbeeld uit onze eigen ervaring. Een projectgroep van vier mensen maakt samen een draaiboek voor een evenement. De eerste persoon stelt het document op en mailt het naar de rest van de projectgroep. Er zijn nu vier kopieën van het document aanwezig, op vier verschillende computers. Wanneer iedereen nu zijn ideeën aan het document toevoegt, heb je vier verschillende versies van het draaiboek, op vier locaties.

Het samenvoegen van de verschillende wijzigingen is veel werk, je loopt het risico dat je per ongeluk delen van de tekst niet meeneemt, en het doen van dubbel werk is bijna niet te vermijden.

Nu kun je natuurlijk afspreken dat eerst Jantje, dan Pietje en dan pas Dirk aanpassingen gaat doen, of dat Jantje deel A maakt, Pietje deel B en Dirk deel C. Maar dit kan vele malen handiger. Wanneer je dit document online zet bij Google of Microsoft, kun je met zijn allen tegelijk binnen hetzelfde document aan de slag. Geen kopieën meer, geen risico op het per ongeluk verwijderen van delen van de tekst bij het samenvoegen én geen dubbel werk!

©PXimport

02 Een document rondsturen voor aanpassingen levert veel versies op, met het risico op dubbel werk en onjuiste samenvoegingen.

03 Opslagcapaciteit

De officeprogramma's van Google werken voor de opslag van de documenten met Google Drive. Alle bestanden die je maakt of bewerkt, worden in Drive opgeslagen. Hierbij krijg je gratis een opslagcapaciteit van 15 GB. Deze capaciteit deel je met Gmail en Google+ Foto's.

Bij Microsoft worden alle documenten opgeslagen in OneDrive. Je gratis opslagcapaciteit is ook bij deze dienst 15 GB. Je kunt dit nog uitbreiden tot 23 GB door foto's te synchroniseren met je mobiele apparaat (3 GB extra) of door vrienden uit te nodigen (500 MB per vriend, maximaal 5 GB).

Deelt iemand een document met jou, dan gaat dit niet van jouw opslagruimte af, het document staat ten slotte maar op één plek: in de Drive of OneDrive van degene die het bestand met je deelt.

©PXimport

03 Bij OneDrive kun je de opslagruimte gratis uitbreiden tot 23 GB.

Microsoft Office 365

Werk je veel online én offline met office? Overweeg dan Office 365. Hierbij betaal je een abonnementsbedrag van 10 euro per maand of 99 euro per jaar. Je krijgt hiervoor altijd de nieuwste Office-versie op je computer. Ook krijg je 1 TB extra onlineopslag bij OneDrive en die ruimte wordt binnenkort zelfs onbeperkt. De Office 365-abonnementen zijn geschikt voor pc, Mac, iPad en Windows-tablets.

©PXimport

Bij Office 365 krijg je 1 TB opslagruimte, hiervoor betaal je 99 euro per jaar.

04 Weinig verschillen

Wij dachten dat de Office Online-programma's van Microsoft uitgebreider zouden zijn dan de equivalenten van Google. We merkten echter dat dit slechts een vooroordeel is, de functionele verschillen tussen de applicaties zijn zeer klein. Wel hebben de beide diensten nog steeds hun eigen sterke punten. Voor Microsoft is dit vooral de vertrouwde vormgeving van de programma's. Voor Google is dit het gemak dat werkelijk alles zich online afspeelt, plus de snelheid van de online programma's. Ga je met een groep mensen geen al te complexe documenten maken, zoals een tekstverslag, een kostenoverzicht of een nette presentatie, dan maakt het weinig uit welke dienst je kiest.

Een van de belangrijkste overwegingen is dan wellicht wat voor soort account de mensen hebben met wie je samen wilt werken. Weet je dat iedereen een Gmail-adres gebruikt, dan heeft iedereen automatisch al een Google-account en hoeft niemand een nieuw account te creëren. Hetzelfde geldt bij Microsoft voor een Hotmail/Outlook/Live-adres. Overigens hoef je niet per se een Gmail-adres te hebben om samen te kunnen werken in de Google-diensten, en ook geen Hotmail-adres om met Office Online aan de slag te gaan. Je kunt namelijk ieder e-mailadres koppelen aan een Google of Microsoft-account.

©PXimport

04 Je kunt je favoriete e-mailadres koppelen aan een Microsoft-account, dus ook een Gmail-adres.

05 Leercurve

Omdat bijna iedereen gewend is offline te werken met de programma's van Microsoft Office, hebben de online diensten van Microsoft de voorkeur als je een kleine leercurve wilt hebben. Deze zijn qua uiterlijk namelijk een-op-een overgenomen van de desktop-programma's, waardoor de interface erg herkenbaar is.

Hoewel er in de applicaties van Google erg veel mogelijk is, kan het even duren voordat je gewend bent om hiermee te werken. Je werkt voornamelijk via een ouderwetse werkbalk en de menu-items boven in beeld. Onder de meeste werkbalk-knoppen zitten submenu's. Als je aan het Lint in de Office-programma's van Microsoft (sinds Office 2007) gewend bent, dan voelt dit nogal ouderwets aan.

©PXimport

05 De interface van Word Online ziet er gebruiksvriendelijker en moderner uit.

06 Wijzigingen

Wanneer je met twee personen tegelijk bijvoorbeeld een tekstdocument geopend hebt, zie je in realtime de wijzigingen van de verschillende bijdragers. Met een kleurtje wordt aangegeven waar iedereen zich in het document bevindt, zodat je elkaar niet in de weg zit. De wijzigingen die je maakt, worden dan ook direct opgeslagen.

Wanneer je met meerdere personen aan een document werkt, is het natuurlijk mogelijk dat je het niet eens bent met de wijzigingen die iemand in het bestand heeft aangebracht. Geen zorgen. Je kunt de status van het document terugzetten naar een eerder moment. Iedereen die het document kan bewerken, kan ook de vorige versies van het bestand terugzien én terugzetten. In Google heet dit de Revisiegeschiedenis, in Microsoft Office Online Versiegeschiedenis.

©PXimport

06 Rechts zie je de revisiegeschiedenis van Google Documenten. Je kunt hiermee zien wat er gewijzigd is, en vorige versies herstellen.

07 Offline werken

De basis van online samenwerken is natuurlijk dat je allemaal online bent. Maar wat gebeurt er met het document als je offline gaat (bijvoorbeeld omdat je internetverbinding wegvalt)? Op dit punt loopt Google nog ver voor op Microsoft. Wanneer je offline gaat, geeft Microsoft de melding: "Uw wijzigingen zijn niet opgeslagen. Kopieer uw wijzigingen en vernieuw de pagina als u dit documentbestand verder wilt bewerken." Je kunt het document wel blijven bekijken, maar niet verder bewerken totdat je weer online bent.

Google heeft het op dit punt beter voor elkaar, het is namelijk mogelijk om deze onlineoffice-dienst ook offline te gebruiken. Hiervoor zijn wel twee voorwaarden: je moet de browser Chrome gebruiken en de applicatie Google Drive downloaden. Deze is beschikbaar voor OS X en Windows.

Bij een wegvallende verbinding kun je met een gerust hart doorwerken. Je wijzigingen worden offline opgeslagen en zodra je weer verbonden bent met internet, worden je wijzigingen alsnog online opgeslagen. Was je tegelijk met iemand anders op precies hetzelfde punt in de tekst aan het werk? Dan worden jullie teksten gewoon achter elkaar geplakt. Ben je dus enige tijd offline aan het werk geweest, dan is het wel verstandig het document even na te lopen. Voldoe je overigens niet aan de twee genoemde voorwaarden, dan krijg je een vergelijkbare melding als bij Microsoft.

©PXimport

07 Valt je verbinding weg tijdens het bewerken in Word Online, dan krijg je een foutmelding en worden je wijzigingen niet meer opgeslagen.

©PXimport

08 In Office Mobile voor Android kun je op je smartphone of tablet documenten maken en bewerken.

08 Mobiel

Microsoft heeft de gratis app Office Mobile voor Android-apparaten. Voor iOS zijn er losse apps voor Word, Excel en PowerPoint. Je kunt met deze apps prima basisbewerkingen op de bestanden uitvoeren. Na het bewerken sla je het bestand op en wordt het weer geüpload. Dit scheelt dataverkeer. Tegelijk in documenten werken kan niet, je krijgt dan bij het opslaan de vraag welke versie je wilt behouden: jouw versie van je mobiele apparaat of de versie die op de server aanwezig is.

Gek genoeg kun je op een smartphone met Windows Phone je documenten nog niet bewerken. Microsoft heeft aangegeven dat dit wel komt, waarschijnlijk tegelijk met de lancering van Windows 10.

Google heeft de apps Google Documenten, Google Spreadsheets en Google Presentaties voor iOS en Android. Met deze apps kun je je documenten uit Google Drive openen en bewerken. Ook het gelijktijdig bewerken van documenten is mogelijk, en dit werkt ook echt realtime. Ben je offline, dan worden je wijzigingen doorgevoerd zodra je weer verbinding met internet hebt.

Deel 2: Verschillen

We schreven al dat de verschillen tussen de programma's klein zijn. Toch kunnen juist deze kleine dingen bepalen welke software voor jou het beste werkt. We geven hier geen compleet overzicht, maar zetten een paar belangrijke verschillen op een rijtje. We richten ons voornamelijk op de functies binnen Google Documenten en Microsoft Word Online.

09 Bestandsformaat

Het grootste nadeel van Googles diensten vinden wij dat de documenten die je online gaat bewerken, eerst moeten worden omgezet naar Googles eigen bestandsformaat. Dit betekent dat er meer aan de opmaak van je document wordt veranderd dan je wellicht zou willen. In Microsoft Office Online werk je direct vanuit het doc(x)-document. Wel moet je er rekening mee houden dat ook hier niet alle opmaak in stand blijft. Bij onze test verdween bijvoorbeeld de achtergrond-afbeelding.

10 Tabellen

Ook in een tekstdocument wil je af en toe een tabel kunnen maken. In Google kan er van alles (tabel plaatsen en zelf de achtergrondkleur, randkleur, randdikte en randstijl aanpassen), maar het is wel even zoeken naar deze opties. Ze staan in kleine vakjes helemaal aan de rechterkant van de menubalk. Rijen en kolommen toevoegen kan via rechtermuisknop of door in het menu genaamd Tabel te duiken.

In Word Online kun je bij het plaatsen van de tabel al wat meer sleutelen aan de opmaak. Je bepaalt het aantal vakken, maar ook of je wel of geen veldnamenrij wilt, of je een totaalrij hebt etc. De kleuren kun je gelijk aanpassen aan de hand van een aantal nette kleurenschema's. Het toevoegen of verwijderen van rijen en kolommen werkt gemakkelijker en overzichtelijker.

©PXimport

10 Een tabel toevoegen in Word Online is een stuk gebruiksvriendelijker

11 Afbeeldingen

Wil je afbeeldingen toevoegen in Google documenten, dan krijg je veel mogelijkheden om je beeld(en) te selecteren. Je kunt bijvoorbeeld beeld uploaden vanaf je computer, selecteren uit je Google Drive, toevoegen via een linkje op internet of met een losse zoekopdracht via Google. Na het toevoegen kun je het beeld een simpele rand meegeven en de tekstomloop wijzigen. Je kunt ook nog wat kleine wijzigingen maken in de afbeelding, zoals de kleur, transparantie, helderheid en contrast.

Bij Word Online van Microsoft missen we bij het toevoegen van beelden toch echt de connectie met OneDrive en de rest van het internet. Dit kan namelijk alleen vanaf je computer. Een beeld dat in je OneDrive staat, zul je dus eerst moeten downloaden, vervolgens moeten selecteren in je Word-document, waarna het hierin weer geüpload wordt. Na het toevoegen heb je leuke speelse kaders, maar we missen juist de basale functies zoals het bepalen van de tekstomloop. Er is een database met wat clipart om je document op te leuken.

©PXimport

11 Bij de officediensten van Google kun je afbeeldingen op heel veel manieren toevoegen.

12 Sjablonen

Wil je een beetje hulp hebben bij het maken van je bestand (of dit nu een tekstdocument, spreadsheet of presentatie is), dan ben je bij Microsoft aan het goede adres. Hier kun je namelijk starten vanaf een sjabloon. Deze mogelijkheid is in Googles software niet standaard beschikbaar. Je kunt deze door middel van een add-on wel toevoegen, zie het kopje Extra's voor meer informatie hierover.

13 Inhoudsopgave

Bij een groter tekstdocument, bijvoorbeeld een verslag, is het handig om een inhoudsopgave te hebben. In Word Online is dit niet mogelijk, in Google Documenten wel. De functie is nog wel wat beperkt, er worden geen paginanummers toegevoegd, maar je krijgt wel de interactieve verwijzing en de opbouw van de tekst. Een voetnoot toevoegen kan overigens in beide diensten, een eindnoot (handig voor je literatuurlijst) kun je alleen bij Microsoft gebruiken.

©PXimport

13 In Google Documenten maak je een interactieve inhoudsopgave, helaas wel zonder paginacijfers.

14 Extra's

Is er iets in Microsoft Office Online niet mogelijk (bijvoorbeeld het maken van een inhoudsopgave), dan is er in ieder programma de knop OPENEN IN [Programma]. Hiermee open je het document in het desktopprogramma (je moet dan dus wel Office op je computer hebben). Bij het opslaan wordt het document direct weer naar de cloud geüpload. Wil je deze functie in Excel of PowerPoint gebruiken, dan mogen er op dat moment geen anderen in het document werken. Bij ons werkte deze functie overigens niet altijd, met diverse accounts en apparaten kregen we verschillende foutmeldingen.

Google kan niet op een dergelijke functie terugvallen omdat het geen offline kantoorpakket heeft. Maar niet getreurd, Google heeft een heel andere troef.

De applicaties Documenten en Spreadsheets kennen namelijk een menu genaamd Add-ons. Met add-ons (die niet door Google zelf zijn gemaakt, maar door actieve gebruikers/ontwikkelaars) krijgt de kantoorsoftware van Google ineens allerlei extra functionaliteiten. Zo kun je met een toevoeging aan Documenten je tabellen een mooie opmaak meegeven, zoals dat ook in Word kan. Of je laat de inhoudsopgave continu in een apart kadertje rechts in beeld houden, zodat je gemakkelijk binnen je document navigeert. Met een andere add-on maak je eenvoudig nette diagrammen of mindmaps, en met Template Gallery kun je documenten maken vanuit sjablonen. Ook in Spreadsheets zijn er allerlei nuttige toevoegingen. Stiekem zijn bijna alle dingen die we nog misten in Google Documenten, met deze add-ons alsnog toe te voegen!

©PXimport

14 Open het document direct in de desktop-versie van Office, als je deze programma's geïnstalleerd hebt.

Conclusie

Met de online-officepakketten van zowel Microsoft als Google kun je erg goed samenwerken. Werk je veel met andere mensen aan dezelfde documenten, dan voorkom je hierdoor fouten en dubbel werk. Hoewel wij vooraf verwacht hadden dat de software van Microsoft uitgebreider en beter uitgewerkt zou zijn dan die van Google, moeten we onze verwachting bijstellen. Alles bij elkaar opgeteld hebben de diensten van Google meer mogelijkheden. De mogelijkheden om realtime samen te werken zijn wat uitgebreider, omdat dit ook via de mobiele apps kan. Ook heeft Google het voordeel dat je kunt blijven doorwerken aan je document als je offline bent, indien je Google Drive geïnstalleerd hebt.

De mogelijkheden van de verschillende programma's van deze twee rivalen ontlopen elkaar maar weinig. De mogelijkheid van add-ons zijn een grote pre voor Google, maar het moeten omzetten van de documenten voor het bewerken, is ons wel een doorn in het oog: hierdoor gaat veel meer opmaak verloren dan bij Microsoft. Helaas moeten we concluderen dat het echt afhankelijk is van jouw gebruiksdoel welke dienst voor jou beter werkt.

Google Formulieren

Wist je dat je heel gemakkelijk zelf een vragenlijst kunt maken? Vanuit Google Spreadsheets kun je Google Formulieren starten. Vragenlijst maken, mensen uitnodigen, of de link delen (al dan niet openbaar). De resultaten komen in een spreadsheet terecht, die je direct kunt verwerken.

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.