Met een VPN-verbinding (Virtual Private Network) wordt het internetverkeer op je pc, smartphone of tablet omgeleid via een versleutelde (en dus beveiligde) internetverbinding met een VPN-server. In deze cursus leggen we uit hoe je zelf met een VPN aan de slag gaat.

Een VPN ken je misschien wel van je werk: je kunt dan vanuit huis bij alle interne websites en gedeelde bestanden op het intranet van je werkgever, maar niet zonder eerst verbinding te maken met de VPN-server van dat bedrijf. Alle netwerkcommunicatie tussen je thuiscomputer (of je laptop, smartphone, tablet als je onderweg bent) en het bedrijf verloopt dan versleuteld, zodat je geen bedrijfsgeheimen lekt. Iemand die bijvoorbeeld stiekem een netwerksniffer in een hotel geïnstalleerd heeft, kan in principe al het netwerkverkeer van de andere gasten onderscheppen. Verloopt je communicatie via de VPN-dienst van je werk, dan ziet die persoon echter niets zinnigs omdat de VPN-verbinding encryptie gebruikt. Ook om meerdere vestigingen van een bedrijf op een veilige manier met elkaar te verbinden, worden VPN's ingezet.

©PXimport

Veel draadloze netwerken zijn onbeveiligd en dus niet aan te raden om zonder VPN te gebruiken.

Persoonlijk gebruik

Ook voor persoonlijk gebruik komt een VPN vaak van pas, vooral als je veel van huis bent en verbinding maakt met internet via allerlei wifi-netwerken. Kortweg: ga ervan uit dat alles wat je op een wifi-netwerk doet af te luisteren is door anderen die verbinding hebben met datzelfde netwerk (als ze weten hoe ze dat moeten doen). Je kunt dan besluiten dat je nooit met een wifi-netwerk verbindt buiten dat van jezelf thuis, maar soms kun je nu eenmaal niet anders. Je bent bijvoorbeeld op reis in het buitenland en de enige manier om te internetten is het netwerk van je hotel. Een VPN is in zo'n geval een oplossing: je verbindt dan met het onbetrouwbare netwerk en zet dan onmiddellijk een veilige verbinding op met de VPN-server. Zodra dat gebeurd is, surf je veilig zonder dat speurneuzen op het onbetrouwbare netwerk je digitale doen en laten kunnen volgen. Met een VPN kun je dus vanaf iedere locatie veilig internetten. Zowel Windows, OS X en Linux als iOS, Android en Windows Phone ondersteunen VPN-verbindingen.

Een VPN heeft nog een ander voordeel: de websites die je bezoekt terwijl je met een VPN-server verbonden bent, zien het IP-adres van de VPN-server, niet dat van jou. Handig als je de website niet vertrouwt en niet wilt dat ze je IP-adres kent. Nog handiger is dat je met een VPN landrestricties kunt omzeilen. Een website kan immers aan je IP-adres zien uit welk land je komt. Een website zoals Hulu weigert zijn series en films te tonen aan Nederlanders en Belgen. Daar steek je echter een stokje voor als je eerst een VPN-verbinding naar een Amerikaanse server opzet. Voor Hulu lijkt het dan alsof je zelf uit Amerika komt, waardoor de website je probleemloos zijn video's voorschotelt. Tenminste, zolang je VPN-provider niet op een zwarte lijst staat, want sinds enkele maanden blokkeert Hulu gebruikers van bekende Amerikaanse VPN-diensten.

©PXimport

Met software zoals Firesheep kan iedereen je accounts overnemen als je op een onbeveiligd netwerk inlogt.

©PXimport

Met een VPN kun je landrestricties van allerlei websites omzeilen.

Gratis of betaald?

Er bestaan heel wat VPN-diensten die servers aanbieden waarmee je je netwerkverbinding kunt beveiligen. Te veel om allemaal op te noemen, dus we bespreken hier eerder waarop je moet letten bij de keuze voor een VPN-provider. Allereerst is er de prijs. Er bestaan gratis VPN-diensten, maar die zijn vaak te beperkt. Ze garanderen je bijvoorbeeld geen bandbreedte, waardoor het surfen heel traag gaat. Of je mag slechts enkele honderden megabytes netwerkverkeer per maand via hun servers laten gaan. Om zo nu en dan eens je e-mails op reis te lezen zonder pottenkijkers volstaat zo'n dienst wellicht. Gebruik je wat regelmatiger een VPN, dan is een betaald abonnement echter geen overbodige luxe.

©PXimport

Op websites zoals VPN Gate vind je talloze gratis te gebruiken VPN-servers.

Nog anoniemer met Tor

Gebruik je een VPN vooral om anoniem te surfen, dan kun je ook Tor overwegen. Tor (afkorting van The Onion Router) is een netwerkprotocol waarbij je internetverkeer geanonimiseerd wordt door het via willekeurige servers te laten verlopen. Om de tien minuten volgt je netwerkverkeer een ander willekeurig pad, waardoor het in de praktijk heel moeilijk is om al je netwerkverkeer af te luisteren. Tor is dan ook handig om anoniem te internetten zonder dat je door advertentiebedrijven te traceren bent, of als je niet wilt dat overheden over je schouder meekijken.

Bij gebruik van een VPN moet je immers nog altijd erop vertrouwen dat je VPN-provider je niet afluistert, bijvoorbeeld in opdracht van de autoriteiten. Tor gebruiken kan door de Tor Browser Bundle te downloaden en die browser te gebruiken om anoniem te surfen. Als alternatief kun je van je Raspberry Pi een Tor-router maken waardoor alle aangesloten apparaten via Tor surfen. Ook voor Tor geldt overigens dat anonimiteit zijn grenzen lijkt te hebben, uit recente berichtgeving zou blijken dat de NSA op indirecte manier toch Tor-gebruikers probeert te traceren.

©PXimport

Tor is een alternatief voor een VPN als anonimiteit belangrijk voor je is.

Herkomst

Als je landrestricties wilt omzeilen, is keuzevrijheid uiteraard heel belangrijk. Kijk in welke landen een VPN-dienst zijn servers heeft staan en of je zelf kunt kiezen via welk land je surft. Let ook op de locatie binnen het land. Wil je bijvoorbeeld de landrestrictie van een Amerikaanse website omzeilen, kies dan een VPN-provider met servers aan de oostkust, zodat de verbinding zo weinig mogelijk vertraagd wordt. Gebruik je de VPN-dienst enkel om je privacy te beschermen tijdens het surfen op onbetrouwbare netwerken, dan is dit minder relevant.

Je moet wel beseffen dat de VPN-dienst zelf je netwerkverkeer wél kan afluisteren, want het netwerkverkeer tussen hen en jouw bestemming verloopt onversleuteld. Je moet dus wel vertrouwen hebben in je VPN-provider. Ben je daar echt bezorgd over, dan is het land van de VPN-server en het land waar de provider gevestigd is ook een aandachtspunt. Kies dan bij voorkeur voor een Europese provider, waar de privacywetgeving strenger is dan bijvoorbeeld de VS. Vraag ook naar de dataretentie: welke logs houdt de provider allemaal over je bij? En hoe lang worden deze opgeslagen?

Betaalmogelijkheden

De betaalmogelijkheden zijn een volgend aandachtspunt. De meeste VPN-diensten accepteren creditcards en PayPal, maar naar andere mogelijkheden zijn soms schaars. Sommige aanvaarden betalingen in Bitcoin, waardoor je ook anoniem kunt blijven voor de provider. Betaling via iDEAL zul je niet zo snel vinden. Verder moet je uiteraard letten op: de snelheid die de VPN-verbinding biedt, of er een datalimiet opgelegd wordt, of je de dienst met meerdere apparaten mag gebruiken en of bepaalde netwerkprotocollen (zoals BitTorrent) toegestaan zijn.

Software en apps

De mate van ondersteuning is erg belangrijk: levert de VPN-dienst software of een mobiele app die het opzetten en configureren van de verbinding voor jou doet of laat de VPN-dienst dat allemaal aan jou over? Een VPN-dienst zelf configureren in je besturingssysteem is niet zo moeilijk, maar als de dienst de keuze uit meerdere servers geeft, is het handiger als dat via een gebruiksvriendelijke interface gaat.

Verder werken de diensten met allerlei verschillende VPN-protocollen.

In de meeste omstandigheden maakt het niet echt uit welk protocol je gebruikt, omdat ze allemaal zo goed als dezelfde functionaliteit aanbieden. In sommige situaties wordt je keuze echter beperkt door welke protocollen je apparaten ondersteunen. PPTP, L2TP en IPSec worden door de meest courante besturingssystemen voor pc's en mobiele apparaten ondersteund. Enkel PPTP raden we niet aan, omdat aangetoond is dat het niet zo veilig meer is. Een ander veel voorkomend protocol is OpenVPN, dat populair is onder Linux-gebruikers en dat ook in de opensource Android-firmware CyanogenMod standaard ondersteund wordt.

Als een VPN-protocol standaard niet op jouw toestel ondersteund wordt, bestaat er wellicht wel een tool van een derde partij die ondersteuning toevoegt.

Twee interessante clientprogramma's met bijbehorende VPN-dienst zijn SecurityKISS en Cyberghost VPN Beide diensten ondersteunen naast hun client bovendien L2TP en het minder veilige PPTP, dus ze zijn ook met andere clients te gebruiken. Ze bieden ook allebei servers in diverse landen aan, en bieden zowel een gratis als een betaalde versie aan. Een andere populaire gratis VPN-dienst met client en mobiele apps is Hotspot Shield.

©PXimport

De meeste besturingssystemen ondersteunen de VPN-protocollen PPTP, L2TP en IPSec.

Interessante VPN-diensten

Vind je het vooral belangrijk dat je VPN-provider niet te veel informatie over je heeft en zo weinig mogelijk logt, neem dan eens een kijkje bij onderstaande diensten. Zij focussen zich allemaal op privacy.

BTGuard (Canada)

Faceless.ME (Nederland)

iPredator (Zweden)

Its Hidden (Seychellen)

Private Internet Access (VS)

TorGuard (Panama)

Vergelijkingssites

Een vergelijkingssite voor VPN's kan je helpen met het vinden van een dienst die het meest aansluit bij jou wensen. Check deze of bezoek deze website.

Een andere mogelijkheid is om, in plaats van een VPN-dienst, zelf een VPN-server in te stellen op je computer. In deel 2 van deze workshop gaan we daar dieper op in.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.