LoRaWAN is een protocol om draadloze apparaten over de hele wereld met internet te verbinden via een licentievrij spectrum. Een laag verbruik, ver bereik en toegankelijkheid voor doe-het-zelvers zijn sterke troeven van de technologie.

LoRaWAN is een zogenoemd low-power wide-area network (lpwan): het protocol implementeert draadloze communicatie over grotere afstanden (in perfecte omstandigheden zelfs meer dan tien kilometer) met een laag stroomverbruik. De keerzijde is dat de overdrachtssnelheid laag is; maximaal enkele kilobits per seconde. Maar voor veel toepassingen is dat voldoende. 

Denk maar aan door batterijen gevoede sensoren om stedelijke infrastructuur of gewassen op landbouwgronden te monitoren. Door om de tien minuten een klein pakketje met sensorwaardes door te sturen, kan een LoRaWAN-sensor gemakkelijk tien jaar op één batterij werken.

LoRa (Long Range) is de specificatie van de fysieke laag van het netwerkmodel. De standaard specificeert de gebruikte frequentiebanden (868 MHz in Europa, 915 MHz in Noord-Amerika en Australië en 923 MHz in Azië) en modulatie. Bijzonder aan LoRa is dat het goed tegen interferentie kan. Dat is ook nodig, want in Europa werkt Z-Wave bijvoorbeeld binnen dezelfde frequentieband.

LoRa is een propriëtair protocol van SemTech, dat is gebaseerd op zogeheten chirp spread spectrum. Met deze techniek wordt informatie gecodeerd in de vorm van een ‘tjilp’: een sinusoïdaal signaal waarvan de frequentie met de tijd verhoogt (up-chirp) of verlaagt (down-chirp). De snelheid waarmee de frequentie van het signaal verandert, is de chirp rate. Hoe hoger de chirp rate, hoe meer informatie er in dezelfde tijd doorgestuurd kan worden, maar hoe moeilijker die te decoderen is. 

LoRa definieert zes spreading factors, van SF7 (snelle chirp rate) tot SF12 (trage chirp rate). Hoe hoger de spreading factor, hoe verder weg het signaal nog ontvangen kan worden.

Op voortbouwen

Terwijl LoRa slechts de fysieke laag definieert, bouwt LoRaWAN daarop voort om communicatie tussen de nodes en internet mogelijk te maken. Een node (ook wel end device genoemd) is in deze context elk apparaat met een LoRa-antenne en firmware die de LoRaWAN MAC-laag implementeert. LoRaWAN is een open standaard die door de LoRa Alliance wordt gepromoot.

Diverse gateways zijn ook voorzien van een LoRa-antenne en ontvangen de boodschappen van LoRa-nodes in de ruime omgeving. Dat maakt de ontvangst heel foutbestendig: maar één gateway hoeft de boodschap te ontvangen voor succes. En omdat LoRa-nodes geen vaste associatie met één gateway hebben, zijn hun boodschappen ook te ontvangen als ze bewegen, bijvoorbeeld in voertuigen.

Via wifi, ethernet of een mobiele dataverbinding stuurt elke gateway de boodschappen door naar een centrale netwerkserver. Mogelijk ontvangen meerdere gateways dezelfde boodschap van een node. De netwerkserver filtert die dubbel ontvangen boodschappen eruit. Ook verzekert de netwerkserver de authenticiteit van elke node op het netwerk en de integriteit van elke boodschap. Alle LoRaWAN-boodschappen tussen de nodes en de netwerkserver zijn met een 128bit-AES-sleutel versleuteld.

©PXimport

De netwerkserver stuurt ontvangen boodschappen door naar een applicatieserver om iets met die data te doen. Verschillende (types) nodes kunnen met verschillende applicatieservers gekoppeld zijn, en de netwerkserver stuurt de boodschappen dan naar de juiste applicatieserver door. De netwerkserver kan de verzonden data niet inzien: elke boodschap tussen een node en de bijbehorende applicatieserver is met een 128bit-AES-sleutel versleuteld die specifiek is voor de gebruikte applicatieserver.

Verder is er ook een join server. Die werkt samen met de netwerkserver om nieuwe nodes op het netwerk toe te laten en meldt ook aan de netwerkserver welke applicatieserver bij de node hoort. Ook leidt ze de sessiesleutels af voor de encryptie op netwerk- en applicatieniveau. De netwerksessiesleutel bezorgt ze dan aan de netwerksleutel en de applicatiesessiesleutel aan de applicatieserver. Op deze manier kunnen noch de gateways, noch de netwerkserver de data van de nodes lezen.

Apparaatklassen

LoRaWAN specificeert drie modi en daarmee overeenkomend drie klassen van apparaten: A, B en C. Alle apparaten moeten Class A ondersteunen. In deze modus luistert het apparaat alleen naar boodschappen van het netwerk tijdens twee korte ontvangstvensters nadat het zelf een boodschap zendt. 

De rest van de tijd bevindt het apparaat zich in slaapmodus en kan het dus niet onmiddellijk op boodschappen van het netwerk reageren. Dat is ideaal voor een sensor die lang op een batterij moet meegaan, maar niet voor een actuator, bijvoorbeeld om op afstand een machine in te schakelen.

Alle apparaten starten in Class A-modus, maar Class B-apparaten kunnen daarna naar de Class B-modus overschakelen. Apparaten in deze modus kluisteren ook op vaste periodieke momenten naar boodschappen van het netwerk.

Tot slot zijn er ook Class C-apparaten. Die luisteren continu naar boodschappen van het netwerk, behalve op de momenten dat ze zelf een boodschap uitsturen. Deze nodes slapen dus nooit. Ze zijn ideaal om verlichting of apparaten op afstand in- en uit te schakelen, want ze reageren onmiddellijk.

Amazon Sidewalk

LoRaWAN is niet het enige protocol dat met LoRa werkt. Amazon kondigde in 2019 zijn IoT-netwerk Sidewalk aan. Het gebruikt de slimme luidsprekers Amazon Echo en de deurbellen en camera’s van Ring als gateways (Sidewalk Bridges) voor draadloze communicatie. In de fysieke laag maakt het daarvoor gebruik van bluetooth low-energy voor korte afstanden en LoRa voor lange afstanden. Daarmee kun je dan ook buitenshuis trackers van Tile vinden.

Het Sidewalk-protocol dat Amazon bovenop LoRa bouwt, is propriëtair. De LoRa Alliance ging eind 2020 in gesprek met Amazon in een poging om het bedrijf naar LoRaWAN over te laten schakelen. Daarvoor zouden ook aanpassingen aan het LoRaWAN-protocol nodig zijn om het meer geschikt te maken voor smarthometoepassingen.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare qled-televisie met een helder beeld? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung 55Q74D (QE55Q74DATXXN)

Deze ruime qled-televisie van 55 inch heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Zoek je een model voor een forse woonkamer, dan kun je ook een grotere uitvoering van 65 inch of zelfs 75 inch overwegen. Deze modellen zijn eveneens zeer betaalbaar. Net als alle qled-panelen beschikt ook dit exemplaar over een folielaagje met nanokristallen. Deze zogeheten quantum dots resulteren in een groot kleurbereik. In combinatie met een respectabele resolutie van 3840 × 2160 pixels profiteer je dus van een scherpe en heldere beeldkwaliteit.

De achterzijde telt vier HDMI-poorten, zodat je bijvoorbeeld een tv-ontvanger, blu-ray-speler, gameconsole en audiosysteem kunt aansluiten. Ondersteunt jouw receiver of soundbar geen HDMI, dan geef je het geluid via de optische uitgang door aan dit audiosysteem. Wanneer je de 55Q74D aan het draadloze of bekabelde thuisnetwerk koppelt, staan in het Tizen OS-smartplatform alle bekende video-apps voor je klaar. Tot slot is de compacte afstandsbediening het vermelden waard. Die heeft namelijk eigen knoppen voor Netflix, Disney+ en Amazon Prime Video. Verder bevat de achterzijde een zonnecel, waardoor de accu in de afstandsbediening vanzelf oplaadt.

Hisense 65A7NQ

Qled-televisies zijn de afgelopen jaren nogal in prijs gezakt. De Hisense 65A7NQ is daarvan een goed voorbeeld. Vermoedelijk zul je niet gauw een goedkoper qled-paneel van 65 inch vinden. Vergeleken met duurdere modellen ondersteunt dit exemplaar wel een iets lagere vernieuwingsfrequentie van 60 hertz. Overigens zijn de kleinere broertjes van 43 inch, 50 inch en 55 inch eveneens scherp geprijsd. Voor het gebruik van apps is het relatief onbekende VIDAA-platform geïntegreerd, maar gelukkig zijn alle bekende internationale en Nederlandse diensten beschikbaar. Denk onder andere aan NPO Start, NLZiet en Videoland. Verbind deze smart-tv hiervoor met wifi of ethernet.

Hoewel je voor de 65A7NQ nou niet bepaald de hoofdprijs betaalt, is er ondersteuning voor Dolby Vision én HDR10. Moderne films, series en games hebben hierdoor een gedetailleerder kleurverloop. Een opvallende functie is de zogenoemde Filmmaker-modus. Daarmee kijk je naar rauwe beelden zoals de regisseur dat oorspronkelijk bedoeld heeft. Verder bevat de behuizing een lichtsensor. Prettig, want de helderheid wordt zorgvuldig afgestemd op het omgevingslicht in de kamer. De achterzijde telt onder andere drie HDMI-aansluitingen en twee usb-poorten.

TCL 55C803

De TCL 55C803 heeft uitstekende schermeigenschappen. Allereerst bevat deze smart-tv duizenden kleine led-lampjes. Hierdoor kan de beeldprocessor delen van het qled-paneel zeer helder of juist erg donker maken. Voeg daar de ondersteuning voor Dolby Vision IQ en HDR10+ aan toe en je kijkt naar uiterst realistische filmbeelden. Verder kunnen fervente gamers de maximale vernieuwingsfrequentie van 144 hertz ongetwijfeld waarderen. Tijdens snelle actiescènes zie je nergens haperingen.

Voor wat betreft de smartfuncties leunt de 55C803 op Google TV. Installeer vanuit de Play Store je favoriete video-apps, zoals Netflix, Disney+ en Amazon Prime Video. Via Google Cast en Apple AirPlay kun je trouwens ook vanaf mobiele apparaten video's streamen. Even geen zin om de afstandsbediening te gebruiken? Geen probleem, want je bedient de smart-tv net zo makkelijk met je stem. Dat werkt via Google Assistent. Naast de hier besproken 55inch-uitvoering is deze bijna randloze qled-televisie ook in diverse andere formaten te koop. Je kunt dan kiezen tussen 50 inch, 65 inch, 75 inch, 85 inch en 98 inch.

Lees ook: Zo kies je de ideale televisie voor jouw woonkamer

Samsung The Frame 43LS03D (QE43LS03DAUXXN)

The Frame-televisies van Samsung zijn al sinds jaar en dag een hit. Zoals we van deze stijlvolle modellen gewend zijn, oogt dit exemplaar van 43 inch als een heus schilderij. Staat het tv-toestel 'uit', dan toont het mat afgewerkte qled-paneel een kunstwerk of eigen foto. De keuze is aan jou! De fabrikant levert bij dit product een zogenoemde One Connect Box. Je sluit op dit externe kastje alle randapparaten aan. Je kunt onder meer vier HDMI-poorten, twee usb-ingangen en een ethernetaansluiting benutten. Vanaf de One Connect Box loopt er slechts één onopvallende kabel naar de beeldbuis.

De schermeigenschappen zijn in orde. Zo ondersteunt het qled-paneel een nette resolutie van 3840 × 2160 pixels en is er ondersteuning voor HDR10+ ingebakken. Het Tizen OS-platform zit vol met bekende video-apps, terwijl je via AirPlay ook nog eigen beeldmateriaal kunt streamen vanaf Apple-apparaten. Voor een fraaie wandmontage is er een speciale beugel inbegrepen. Daarmee hang je de 43LS03D strak tegen de muur. Als alternatief plaats je de beeldbuis met behulp van de twee bijgeleverde voetjes op een meubel. Deze 2024-versie van The frame is overigens ook met een groter schermdiagonaal te koop, namelijk 50 inch, 55 inch, 65 inch, 75 inch en 85 inch.

Samsung QE43Q60D (QE43Q60DAUXXN)

Op zoek naar een prijsvriendelijke qled-televisie van Samsung? De QE43Q60D is momenteel goedkoper dan ooit. Het 43inch-scherm leent zich bijvoorbeeld goed voor gebruik in een slaapkamer of bescheiden woonkamer. Verder is de smart-tv ook met een grotere beelddiagonaal van 50 inch, 55 inch, 65 inch, 75 inch of 85 inch verkrijgbaar. Als je een redelijk recente soundbar van Samsung bezit, komt de functie Q-Symphony goed van pas. In dat geval werken de speakers van de smart-tv en soundbar naadloos met elkaar samen. Je luistert daardoor naar een voller geluid.

Een pluspunt is dat Samsung ook zijn goedkopere televisies voorziet van het Tizen OS-smartplatform. Hierin zijn alle populaire video-apps uit binnen- en buitenland te vinden. Bepaal zelf welke toepassingen je aan het menu toevoegt. Een leuke optie is dat je via de televisie andere geschikte smarthome-apparaten in jouw woning kunt aansturen. Gebruik hiervoor de aanwezige SmartThings-hub. Vergeleken met duurdere beeldbuizen ondersteunt de QE43Q60D een lagere vernieuwingsfrequentie van 50 hertz. Daarentegen toont deze televisie de beelden wel op een riante resolutie van 3840 × 2160 pixels. Voor het aansluiten van randapparaten heb je de beschikking over drie HDMI-poorten en twee usb-aansluitingen.

Je wilt een nieuwe telefoon kopen, maar een premium smartphone is eigenlijk te duur. Als je binnen je budget wilt blijven, heb je twee opties: een tweedehands toptoestel of een nieuwe middenklasser. Waarom die laatste keuze vaak slimmer is, lees je hier.

Lees ook: Wat is het beste moment om je smartphone te vervangen?

We maken in dit artikel geen overzicht van midrange smartphones die je tijd en geld waard zijn – daar hebben we andere overzichten voor. Maar we vertellen wél wat middenklasse toestellen tegenwoordig zo goed maakt en waarom je wellicht beter voor een goedkoper model zou kunnen gaan. Scheelt in de portemonnee, terwijl je helemaal niet zo inlevert op kwaliteit, ontwerp en prestaties. Natuurlijk ligt het eraan wat je wilt uitgeven, maar voor dit soort apparaten houden we rekening met een marktprijs van tussen de 400 en 700 euro. Dit is waarom een nieuwe middenklasser vaak beter is dan een tweedehands toestel uit het topsegment:

➕ De nieuwste software

Midrange toestellen zijn vaak voorzien zijn van recente besturingssysteemversies en kunnen rekenen op een softwarebeleid dat gemiddeld op vier jaar aan upgrades uitkomt. Sommige smartphones presteren beter op dit vlak ten opzichte van andere. Zo bieden Samsung en Google, ongeacht het model, zeven jaar aan support aan. Oppo en OnePlus houden het meestal op vier tot vijf jaar. Xiaomi, Sony, Poco, Nothing en meer presteren helaas slechter. Houd hier bij de keuze van je nieuwe midranger rekening mee.

©Rens Blom

➕ Recente, snelle, krachtige processor

Een beter softwarebeleid garandeert lang een werkzaam en beveiligd toestel. Wat daar ook een rol in speelt, is natuurlijk de hardware. Zo worden midrangers tegenwoordig steeds vaker voorzien van krachtige chipsets die premium cpu's evenaren. Soms zijn ze even krachtig als het topmodel van het jaar ervoor. Als dat het geval is, dan ben je spekkoper. Want dan heb je niet de volle mep betaalt voor de prestaties waar alle premiumjagers wel geld voor hebben neergelegd. Goed voor de prijs-kwaliteitverhouding.

➕ Gezonde batterij

De batterij valt eveneens onder het kopje hardware. Als je een nieuwe middenklasser koopt, dan krijg je daar een gezonde accu bij. Klinkt logisch – maar dat heeft ten opzichte van bijvoorbeeld een tweedehands vlaggenschip kopen een groot voordeel. De accu is nog niet gebruikt en gaat dus jaren mee; een gebruikt premium model heeft een batterij die al wat klappen opgevangen heeft. Daardoor houdt die het minder lang vol dan een nieuwe smartphone. Ook dit spreekt voor de prijs-kwaliteitverhouding (al gaat ook deze accu er uiteindelijk op achteruit natuurlijk – maar dat kan nog jaren duren).

➕ Je hebt nog garantie

Tot slot kijken we naar een ander belangrijk onderdeel: de garantie. Als je een premium toestel tweedehands koopt (omdat je de kosten wilde drukken), dan kun je vaak fluiten naar de garantie. Misschien heeft de vorige koper de bon niet meer of – waarschijnlijker nog – is de garantieperiode al (lang) verlopen. Een nieuwe midranger heeft dat probleem niet – je weet dus waar je aan toe bent. Dat zorgt voor wat rust. Nu kun je een tweedehands toestel met garantie kopen, maar de kans op fouten neemt aanzienlijk toe naarmate zo'n smartphone ouder wordt. Dat kan dus een dure grap worden. Ook hier wint een nieuwe midranger dus weer op punten.