Steeds meer apparatuur ondersteunt Wifi 6. Daar heb je natuurlijk alleen echt iets aan als ook je draadloze netwerk deze standaard ondersteunt. De TP-Link Deco x90 is het topmodel wifi-mesh-systeem met ondersteuning voor Wifi 6 is het assortiment. Hoe presteert dit systeem?

De TP-Link Deco X90 is volgens de verpakking een AX6600 Tri-Band Mesh Wi-Fi 6 System. Qua vormgeving doen de nodes met hun inkepingen denken aan eerdere Deco-systemen, al zijn de torentjes bij deze set met een hoogte van 21 centimeter een stuk groter dan we tot nu toe gewend waren van de topmodellen wifi-mesh-systemen van TP-Link. Het merk viel tot nu toe immers op door zijn relatief bescheiden nodes. De torentjes zijn van mat kunststof in een tint wit die we niet zouden omschrijven als spierwit, maar net een tintje warmer. De bovenkant is glanzend afgewerkt. Er is geen verschil tussen een node die dienst doet als router of satelliet, alle componenten zijn identiek en je kunt zelf kiezen welke van de nodes je als router inzet. De torentjes zijn voorzien van twee netwerkaansluitingen waarvan eentje een multigigabitvariant met een snelheid tot 2,5 Gbit/s is. Je kunt voor de router zelf kiezen welke poort als wan- en lan-aansluiting dienst doet waardoor je op het gebied van multigigabit erg flexibel bent. Het systeem ondersteunt een bedrade backhaul en dit kan indien gewenst via de multigigabitaansluiting.

©PXimport

©PXimport

Uitstekende app en beperkte webinterface

Net als alle andere Deco-systemen beheer je de X90 met een app die beschikbaar is voor Android of iOS. Die app zit uitstekend in elkaar en biedt alle opties die je voor een router nodig hebt. Je kunt via de app het systeem instellen in een router- of accesspointmodus waardoor je de Deco ook kunt gebruiken als aanvulling op een eigen router. 

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Behalve via de app kun je dit Deco-systeem ook benaderen via een webinterface, iets dat op goedkopere Deco-systemen niet kan. Dat lijkt een handige toevoeging voor geavanceerdere gebruikers, maar deze webinterface biedt vrijwel geen instelmogelijkheden en is meer bedoeld als informatie over de status van het systeem. Voor het wijzigen van instellingen heb je echt de app nodig. Jammer, want op zich vinden wij het voor geavanceerde gebruikers wel handig als we vanaf de pc alle instellingen kunnen wijzigen.

©PXimport

Radio-configuratie

De naamgeving van wifi-producten blijft doordat het theoretische maximale snelheden bij elkaar worden opgeteld altijd lastig. Zo is de Deco X90 volgens TP-Link een AX6600-systeem. Dat klinkt snel, omdat bijvoorbeeld Netgears absolute topmodel ‘slechts’ een AX6000-systeem is. Toch is TP-Links AX6600 minder krachtig dan Netgears AX6000 en dat komt doordat TP-Link deels rekent met 160 MHz brede kanalen waar Netgear rekent met 80 MHz brede kanalen. Beide rekenmethodes zijn op zich de waarheid, maar in de praktijk zijn kanalen van 160 MHz breed lastig continue te gebruiken. Een volgens ons betere manier om wifi-systemen te vergelijken is op basis van het aantal datastromen.

De Deco X90 biedt zoals alle high-end-systemen per node drie radio’s: tweemaal 5 Ghz en eenmaal 2,4 GHz. Eén 5GHz-radio heeft vier datastromen (4x4) terwijl de andere 5GHz-radio 2 datastromen (2x2) biedt. Ook de 2,4GHz-radio biedt twee datastromen. Hiermee is het systeem op het gebied van beschikbare radio’s vergelijkbaar met Netgears eerder geteste Orbi Wifi 6 AX4200-systeem.

Een verschil met hoe Netgear Orbi inregelt, is dat bij Orbi de meest krachtige 4x4-radio wordt gereserveerd voor de backhaul terwijl bij Deco de radio met vier datastromen juist voor de clients gebruik wordt. Voor de backhaul wordt de 5GHz-radio met twee datastromen gereserveerd. Theoretisch is de backhaul dus minder krachtig dan bij het systeem van Netgear. Wel kan het systeem dynamisch datastromen van de clientradio's toevoegen aan de backhaul indien nodig. In ieder geval is de clientradio beter dan Netgears AX4200 en vergelijkbaar met de clientradio op Netgears AX6000-systeem. Het blijft wel de vraag of een 4x4-clientradio voor de doorsnee consument echt meerwaarde biedt. Een dergelijke radio heeft eigenlijk pas echt nut als ook je clients 3 of 4 datastromen gebruiken. Vooralsnog bestaan dergelijke Wifi 6-clients niet en zien we in de praktijk vooral clients met een 2x2-radio aan boord. Komen dergelijke clients in de toekomst wel, dan is de Deco X90 wellicht in het voordeel. Zeker als je dan gebruikmaakt van de bedrade backhaul in combinatie met de multigigabitaansluitingen.

Prestaties

We hebben de Deco X90 in de praktijk getest in een woning met 2,5 verdiepingen. De ‘begane grond’ van dit appartement is uitgevoerd in split-level. Omdat een groot gedeelte van het appartement in beton is uitgevoerd, is er voor een overal goed presterend wifi-netwerk normaal gesproken voorzien in een bedraad wifi-systeem op basis van drie accesspoints.

Voor de test van de Deco X90 hebben we de node die dienst doet als router in het kantoor op het laagste split-levelniveau gezet, terwijl de node die dienst doet als satelliet in een slaapkamer (eerste verdieping) of de woonkamer (split-level-verdieping) staat. Voor wat het waard is hebben we op de router de 1Gbit/s-poort gebruikt voor de internetverbinding en op de 2,5GBit/s-poort een testserver met multigigabitaansluiting aangesloten.

In het kantoor halen we een uitstekende snelheid van 871 Mbit/s waarbij onze laptop netjes via een 160 MHz breed kanaal verbindt. Met enkel de router in het kantoor actief halen we in de slaapkamer op de andere verdieping een veel lagere snelheid van 97,2 Mbit/s. Om de backhaul te testen schakelen we de satelliet in de slaapkamer in. Dan halen we in de slaapkamer 482 Mbit/s. We hebben de prestaties ook getest in de woonkamer. Met alleen de router actief halen we daar 171 Mbit/s. Schakelen we daar de satelliet in, dan wordt de snelheid 546 Mbit/s. 

Ter vergelijking: de Netgear Orbi RBK50, een van de beste systemen van de Wifi 5-generatie, haalt in deze test in zowel de slaapkamer als de woonkamer een snelheid van ongeveer 250 Mbit/s. De backhaul op basis van Wifi 6-techniek in de Deco X90 is in de praktijk dus overduidelijk een flink stuk beter dan die van de topsystemen van de vorige generatie. Toch kan het nog iets beter, want Netgears vergelijkbare Orbi Wifi 6 AX4200 scoort in dezelfde test in de slaapkamer 609 Mbit/s terwijl in de woonkamer 619 Mbit/s gehaald wordt. Dat komt vermoedelijk omdat Netgear voor de backhaul juist de krachtigste radio met vier datastromen reserveert.

Het energieverbruik is bij weinig activiteit zo’n 9 watt per node en stijgt naar zo’n 12 watt bij wat meer activiteit.

Conclusie

TP-Link zet met de Deco X90 een wifi-mesh-systeem op de markt dat dankzij Wifi 6 duidelijk beter presteert dan de topsystemen uit de Wifi 5-generatie.  TP-Link heeft er wel voor gekozen de meest krachtige radio voor clientcommunicatie in te zetten. Ondanks dat het systeem de clientradio's dynamisch kan gebruiken als aanvulling op de dedicated 2x2-backhaul liggen de prestaties toch wat lager dan we bij Orbi zagen. Een (momenteel vooral theoretisch) voordeel ten opzichte van Netgear is de aanwezigheid van een multigigabitaansluiting op iedere node. In de toekomst kan dit interessant zijn als je je huis voorziet van een multigigabit bedraad netwerk.

De Deco X90 heeft als voordeel dat de prijs waarvoor je hem in huis hebt momenteel lager is dan die van de tegenhanger. Ben je overigens in de markt voor een nieuw wifi-mesh-systeem? Doe dan goed onderzoek. De prijzen van wifi-mesh-systemen als deze Deco X90 schommelen momenteel sterk.

Op zoek naar een nieuwe e-reader met kleurenscherm? Goed nieuws, want er verschijnen steeds meer geschikte producten in de (digitale) winkelschappen. Een voorbeeld hiervan is de onlangs verschenen Amazon Kindle Colorsoft Signature Edition. Is dit product zijn stevige prijskaartje van 299,99 euro waard?

De hier besproken Signature Edition heeft een aantal extra's ten opzichte van de reguliere Kindle Colorsoft Base Edition (269,99 euro). Zo bevat deze e-reader 32 GB (in plaats van 16 GB) opslagruimte. Bovendien is er ondersteuning voor draadloos opladen ingebakken. Vanwege het compacte touchscreen van 7 inch en de dunne schermranden is de behuizing ongeveer net zo groot als die van een normaal pocketboek, maar dan een stuk dunner. In combinatie met het bescheiden gewicht van 219 gram is de Amazon Kindle Colorsoft Signature Edition een aangenaam leesapparaat voor thuis en onderweg. De achterzijde heeft een ruwe afwerking, waardoor het apparaat prettig in de hand ligt. Behalve de aan-uitknop telt de sober vormgegeven behuizing geen fysieke knoppen.

©Maikel Dijkhuizen

Snelle configuratie

Zodra je op de aan-uitknop aan de onderzijde drukt, verschijnt binnen enkele ogenblikken het configuratiemenu. Na het kiezen van de Nederlandse taal stel je de e-reader verder in. Dat kan met behulp van een smartphone-app of op het apparaat zelf. Laatstgenoemde optie werkt snel genoeg. Heb je het wifi-wachtwoord en je Amazon-accountgegevens eenmaal ingevuld, dan verschijnt het hoofdvenster. Een korte rondleiding neemt je op sleeptouw. Zo zijn diverse schermopties via een handig snelmenu bereikbaar. De configuratie duurt slechts enkele minuten, zodat je snel kunt beginnen met lezen.

Je koopt nieuwe e-books rechtstreeks in de Kindle Store. Via de Send to Kindle-dienst kun je ook eigen bestanden naar de e-reader sturen, zoals digitale boeken in het populaire epub-formaat. Andere ondersteunde bestandsformaten zijn onder meer pdf, mobi, docx en jpeg. Je kunt ook nog luisterboeken afspelen. Koppel in dat geval een draadloze koptelefoon via bluetooth.

©Maikel Dijkhuizen

7inch-kleurenscherm

De hamvraag is natuurlijk of een kleurenscherm op dit Kindle-product de hoge aanschafprijs rechtvaardigt. Een lastige kwestie, want de huidige generatie e-ink-kleurenschermen oogt toch wat flets. Er is weliswaar een instelling om een levendige kleurenstijl te activeren, maar het verschil is minimaal. Wel ziet de bibliotheek met alle gekleurde boekenkaften er aantrekkelijker uit. Daarnaast komt een kleurenscherm goed van pas bij het lezen van stripboeken, tijdschriften en kranten. De Colorsoft Signature Edition geeft afbeeldingen en foto's in een redelijke kwaliteit weer, al zijn de beelden ietwat korrelig. Verder pas je naar eigen wens de warmte van het scherm aan. Hierbij houdt de e-reader op jouw verzoek rekening met de zonsondergang en -opgang. Tot slot zijn de hoge contrastwaarden van dit scherm een voordeel.

©Maikel Dijkhuizen

Hoog leescomfort

Het scherm heeft een matte afwerking, zodat je comfortabel buiten kunt lezen. Zelfs met fel zonlicht vallen de weerspiegelingen erg mee. Lees je 's avonds, dan komt de automatische schermverlichting goed van pas. Deze functie zit overigens niet op de reguliere Kindle Colorsoft Base Edition. Voor e-readerbegrippen navigeer je snel in boeken en het menu. Hiervoor tik of veeg je op het touchscreen. Een nieuwe bladzijde opent vrijwel zonder vertraging, zodat je vlot kunt doorlezen. Wil je ondertussen iets online opzoeken? Open dan gewoon de browser en typ een url in de adresbalk. Deze e-reader laadt websites behoorlijk rap.

Een pluspunt is dat dit product voldoet aan de IPx8-norm. Je kunt dus gerust e-books in bad lezen, want de behuizing is waterdicht. Dankzij de lange accuduur hoef je het apparaat waarschijnlijk pas na een paar weken of zelfs enkele maanden op te laden.

©Maikel Dijkhuizen

Amazon Kindle Colorsoft Signature Edition kopen?

Als je naast boeken ook graag kranten, tijdschriften en stripboeken op een e-reader leest, is de Kindle Colorsoft Signature Edition zeker het overwegen waard. Je bekijkt dan namelijk foto’s en afbeeldingen in kleur. Vergeleken met een smartphone- of tabletscherm zijn de kleuren wel veel fletser. Behalve dat en de hoge adviesprijs valt er verder weinig op deze e-reader aan te merken. Hij is namelijk snel, gebruiksvriendelijk en comfortabel. Kortom, een aanrader!

TP-Link heeft de Deco BE25 Outdoor aangekondigd, een weerbestendige Mesh wifi-router met wifi 7 die speciaal ontworpen is om het WiFi-netwerk eenvoudig uit te breiden naar de tuin. De router biedt een oplossing voor het probleem dat goed geïsoleerde ramen en muren het wifi-signaal vaak blokkeren, waardoor internetgebruik in de tuin vaak problematisch is.

De Deco BE25 Outdoor kan naadloos worden toegevoegd aan een bestaand Deco-netwerk, ongeacht of je al een wifi 5, 6 of 7-set gebruikt. Via de Deco-app is het apparaat met enkele klikken toe te voegen, waarna alle Deco apparaten één netwerk vormen met één naam en wachtwoord. Tot 10 Deco apparaten kunnen aan elkaar worden gekoppeld voor één groot WiFi-netwerk. Het apparaat is ook te gebruiken als losstaande router of als access point naast een bestaand netwerk van een ander merk.

De Deco-apparaten vormen samen één netwerk, met één naam en één wachtwoord, waardoor je in en om het huis stabiele wifi hebt. De router beschikt over een ingebouwde voeding en kan direct in een stopcontact worden gestoken of via Power over Ethernet (PoE) worden gevoed via een van de twee 2,5Gbps netwerkaansluitingen. De verbinding met een bestaand Deco-netwerk kan zowel via ethernetkabel als draadloos.

Met wifii 7 BE3600 haalt de router snelheden tot 3,6Gbps. Dankzij nieuwe wifi 7-technologieën zoals Multi Link Operation, 4K-QAM en 160Mhz brede kanalen levert het apparaat volgens TP-Link goede prestaties in de tuin. De router wordt geleverd met montagemateriaal en kan aan een muur of paal worden bevestigd of los worden neergezet.

Uiteraard ook met AI

De ingebouwde AI-Driven Mesh technologie stemt het wifi-netwerk automatisch af op de omgeving door patronen te herkennen, netwerkbelasting in kaart te brengen en gebruikers te verbinden met het optimale WiFi-punt. Voor de beveiliging maakt de router gebruik van WPA3 encryptie en TP-Link HomeShield, waarmee onder meer ouderlijk toezicht kan worden ingesteld.

Beschikbaarheid en prijzen

De TP-Link Deco BE25 Outdoor is direct beschikbaar voor een adviesprijs van 149 euro.