Een nas met lege schijven haalt bij iedere liefhebber van computers en techniek het kind naar boven. Wat je daar allemaal mee kunt doen! Maar na verloop van tijd loopt die nas vol. We leggen uit hoe je ruimte vrijmaken kunt op de nas'en van Synology en QNAP.

Een volle nas vereist een plan. Er zijn namelijk veel opties om het probleem op te lossen, maar geen daarvan mag leiden tot ongewild verlies van gegevens. Belangrijk is daarom dat je begint met het back-uppen van alle gegevens op de nas en pas daarna de volgende stap zet. En ook geldt dat je na elke stap controleert of de nas nog gezond is en alle bestanden veilig. Alleen dan kun je verder met de volgende stap.

Zorg ervoor dat de nas het vroegtijdig aangeeft wanneer zijn opslag vol raakt, door je via mail of sms daarover te informeren. Op een Synology kun je dit instellen via Configuratiescherm, Melding. Op het tabblad E-mail schakel je de e-mailmeldingen in en typ je je mailadres in voor het ontvangen van de berichten. 

De smtp-server is de uitgaande mailserver van je internetprovider. Gebruik de naam van de nas als afzender, zodat je het bericht direct herkent. Op het tabblad Geavanceerd kun je aangeven van welke gebeurtenissen je een waarschuwing wilt ontvangen. Onder Interne Opslag zit de optie om bij minder dan 20 en 10 procent vrije ruimte een waarschuwing te ontvangen.

©PXimport

Bij QNAP heeft elk volume standaard een drempelwaarde van 80 procent vol. Raakt het volume voller, dan wordt een melding gegenereerd. Via Configuratiescherm, Meldingencentrum, Regels voor waarschuwingen kun je aangeven dat je deze bijvoorbeeld via e-mail wilt ontvangen.

Wat neemt zoveel ruimte in?

Raakt de opslag vol, log dan met de webbrowser in op de nas. Controleer de logboeken om te zien of er behalve de vollopende opslag nog andere problemen zijn met het apparaat. Hierna is het zaak een beeld te krijgen van de gegevens op de nas. Wat maakt dat deze zo vol zit?

Synology biedt met de Opslag-analyser een handig hulpje om de opslag te analyseren. Klik op Rapport, Rapport genereren. Door in het rapport te filteren op bijvoorbeeld Bestandstype of Grootte, kun je heel snel de grootste gebruikers in beeld krijgen. Via Rapport bekijken krijg je een overzicht van alle relevante gegevens over het huidige gebruik van de opslagcapaciteit.

©PXimport

QNAP heeft niet zo’n mooie inventarisoptie als Synology; QSirch komt nog het meest in de buurt. Dat laat zich via het App Center installeren, waarna je via Qsirch, Verken uw NAS kunt zoeken op bestanden en aantallen. 

Alternatief kun je met een Windows-programma als WinDirStat of TreeSize het ruimtebeslag van de bestanden op een gedeelde map in kaart brengen.

Opschonen

De eerste remedie bij een tekort aan vrije opslagcapaciteit is opschonen. Gebruik de informatie uit de opslaganalyse om bijvoorbeeld oude of juist hele grote bestanden of alle films te vinden en verwijderen. Gebruik hiervoor de FileStation, de verkenner op de nas waarmee je bestanden en mappen kunt selecteren en verwijderen.

Ook door gebruikers die de nas niet meer gebruiken te verwijderen, maak je opslagcapaciteit vrij. Dit gaat via Configuratiescherm, Gebruiker. Hetzelfde geldt voor packages en apps waarmee je eerder de functionaliteit van de nas hebt uitgebreid. Elke uitbreiding gebruikt een deel van de opslagcapaciteit, en door uitbreidingen te verwijderen die u toch niet meer gebruikt, maak je ruimte vrij. 

Open het Package Center op Synology of de App-store op QNAP en selecteer de geïnstalleerde onderdelen die niet meer worden gebruikt. Schakel de functie eerst uit en kies daarna voor Verwijderen.

©PXimport

Volumes uitbreiden

Het zal minder vaak voorkomen, zeker bij een nas met maar één of enkele schijven, maar het is mogelijk dat er op de nas zelf nog ongebruikte opslagcapaciteit is. Dit kan een deel van de totale opslagcapaciteit zijn dat nog niet aan een volume is toegevoegd, of een slot waarin nog een extra harde schijf past.

Om dit te controleren, open je op een Synology het onderdeel Opslagbeheer en bij QNAP de Opslag en snapshots. Kijk of alle schijfposities zijn gevuld, of alle schijven onderdeel zijn van een eventuele opslagpool en of alle ruimte in de opslagpools is opgenomen in een volume.

©PXimport

Is er nog ruimte voor een extra harde schijf of zit er nog ongebruikte opslagcapaciteit in de nas, neem dan een diepe duik in de handleiding van het apparaat. De beste oplossing verschilt namelijk per nas en schijfconfiguratie, en hangt vaak ook nog af van de gebruikte firmware.

Neem bij twijfel contact op met de supportafdeling van de nas-fabrikant. Deze is meestal zeer bereidwillig om even mee te denken.

Schijven vervangen

Levert opruimen niet voldoende vrije opslagcapaciteit op en is er geen vrije ruimte in de nas, dan blijft er maar één optie over: schijven vervangen door exemplaren met een grotere opslagcapaciteit. Hierbij is het heel belangrijk dat je goed weet hoe de opslag is opgebouwd en ingericht. Hoeveel schijven zijn er, hoeveel opslagpools, hoeveel volumes?

Om te zien hoe de opslag is opgebouwd, kijk je bij een Synology in het Opslagbeheer en bij een QNAP in Opslag en snapshots. Omdat dit zeker bij kleinere nas-apparaten de meest voorkomende configuratie is, gaan we er in dit artikel van uit dat er één opslagpool is met daarin alle schijven en daarop één volume.

Van groot belang is of de opslag met of zonder gegevensbescherming is geconfigureerd. Zonder gegevensbescherming zijn alle configuraties met één disk, maar ook jbod (just a bunch of disks) en raid0. 

©PXimport

In deze drie situaties staan de gegevens één keer op de nas en zijn er geen maatregelen genomen om de gegevens te beschermen tegen een defecte schijf. Gaat een disk stuk of wordt die uit de nas gehaald, dan gaan er gegevens verloren. Dit maakt het vergroten van de opslagcapaciteit minder flexibel.

Is de opslag geconfigureerd zonder gegevensbescherming, kopieer dan eerst alle gegevens van de nas naar een ander apparaat. Schakel dan de nas uit, haal de schijf of schijven eruit en label deze, zodat je later nog weet welke schijf op welke positie in de nas zat. Plaats schijven met een grotere opslagcapaciteit in de nas en start deze weer op. Configureer de opslag en kopieer daarna de gegevens terug naar de nas.

©PXimport

Is de opslag geconfigureerd mét gegevensbescherming, dan staan alle gegevens zo op de nas dat ze behouden blijven wanneer één schijf stuk gaat. Dit geldt voor raid1, raid5, raid6 en raid10. Dit heeft als voordeel dat de opslagcapaciteit vergroot kan worden door de schijven een voor een te vervangen door exemplaren met een grotere capaciteit. Bij een nas met één disk, jbod of raid0 kan dit niet.

Bestaat de opslag uit twee of meer schijven én is deze geconfigureerd als raid1, raid5, raid6 of raid10, dan kun je de opslagcapaciteit vergroten door telkens één schijf te vervangen door een exemplaar met meer opslagcapaciteit, daarna de raid te herstellen en dan de volgende schijf te doen. Net zo lang tot ze allemaal zijn vervangen. Is de nas hot-swappable, dan kan dit zelfs zonder deze uit te schakelen.

Open bij Synology het Opslagbeheer en kijk welke schijf in de opslagpool de kleinste is. Haal die schijf eruit en vervang deze door een grotere. De nas waarschuwt dat de opslag beschadigd is, en dat klopt. Die moet eerst worden gerepareerd. Selecteer bij HDD/SSD de nieuwe schijf, deze heeft de status Niet geïnitialiseerd. Kies vervolgens voor Opslagpool, Actie, Herstellen. Selecteer de nieuwe schijf, bevestig dat deze gewist mag worden en klik op Toepassen.

©PXimport

De nas begint nu met het herstel van de raid. Wacht tot deze pariteitscontrole helemaal is afgerond; dit kan wel een dag of meer duren. Pas wanneer het herstel is afgerond, vervang je de volgende schijf om daarna opnieuw de raid te herstellen enzovoort.

Heb je een nas van QNAP, dan is de werkwijze ongeveer identiek. Open Opslag en snapshots, Opslag/Snapshots en selecteer het volume. Klik op Beheren, Beheren, Vervang de schijven één voor één. Selecteer de eerste schijf en klik op Wijzigen. Vervang die schijf door een grotere en laat de nas de raid herstellen. Wacht tot dit karwei klaar is en verwissel dan de volgende.

©PXimport

Zijn alle schijven vervangen, open dan Opslag en snapshots, Opslag/Snapshots en selecteer het volume. Klik op Beheren, Beheren, Vervang de schijven één voor één. Kies nu Capaciteit uitbreiden en bevestig daarna dat je de uitbreiding wil uitvoeren. Opnieuw wordt nu de raid gesynchroniseerd, wat wederom vele uren duurt. Wacht rustig af. 

Als het werk gedaan is, meldt de nas keurig dat de raid hersteld is en kun je de extra opslagruimte gebruiken.

Of extra nas kopen?

In plaats van de schijven in de nas te vervangen door exemplaren met een grotere opslagcapaciteit, kan een nieuwe nas kopen soms een beter idee zijn om er naast te zetten. Zo voorkom je dat er mooie nieuwe schijven in een nas zitten, waarvan de verdere hardware verouderd is. Een nieuwere nas met een snellere processor en meer geheugen is dan een goede investering die meer plezier brengt dan alleen grotere schijven.

Kies je voor een nieuwe nas, dan kun je de oude bijvoorbeeld via rsync als back-up van de nieuwe nas blijven gebruiken of het oude beestje inzetten als test-nas.

In plaats van een tweede nas is het tot slot ook mogelijk op sommige nas-modellen een tweede behuizing aan te sluiten met daarin alleen extra schijven. Bijna elk nas-merk biedt dergelijke uitbreidingseenheden, zoals de Synology DX517, DX1215 en de TR-002 en TR-004 van QNAP.

Om een nas met een dergelijke eenheid te kunnen uitbreiden, is het noodzakelijk dat de nas over de daarvoor geschikte aansluiting beschikt. Dat is veelal een eSata- of usb-c-poort, maar soms ook een hele eigen ‘stekker’ specifiek voor dat ene nas-merk.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.