Een nas met lege schijven haalt bij iedere liefhebber van computers en techniek het kind naar boven. Wat je daar allemaal mee kunt doen! Maar na verloop van tijd loopt die nas vol. We leggen uit hoe je ruimte vrijmaken kunt op de nas'en van Synology en QNAP.

Een volle nas vereist een plan. Er zijn namelijk veel opties om het probleem op te lossen, maar geen daarvan mag leiden tot ongewild verlies van gegevens. Belangrijk is daarom dat je begint met het back-uppen van alle gegevens op de nas en pas daarna de volgende stap zet. En ook geldt dat je na elke stap controleert of de nas nog gezond is en alle bestanden veilig. Alleen dan kun je verder met de volgende stap.

Zorg ervoor dat de nas het vroegtijdig aangeeft wanneer zijn opslag vol raakt, door je via mail of sms daarover te informeren. Op een Synology kun je dit instellen via Configuratiescherm, Melding. Op het tabblad E-mail schakel je de e-mailmeldingen in en typ je je mailadres in voor het ontvangen van de berichten. 

De smtp-server is de uitgaande mailserver van je internetprovider. Gebruik de naam van de nas als afzender, zodat je het bericht direct herkent. Op het tabblad Geavanceerd kun je aangeven van welke gebeurtenissen je een waarschuwing wilt ontvangen. Onder Interne Opslag zit de optie om bij minder dan 20 en 10 procent vrije ruimte een waarschuwing te ontvangen.

©PXimport

Bij QNAP heeft elk volume standaard een drempelwaarde van 80 procent vol. Raakt het volume voller, dan wordt een melding gegenereerd. Via Configuratiescherm, Meldingencentrum, Regels voor waarschuwingen kun je aangeven dat je deze bijvoorbeeld via e-mail wilt ontvangen.

Wat neemt zoveel ruimte in?

Raakt de opslag vol, log dan met de webbrowser in op de nas. Controleer de logboeken om te zien of er behalve de vollopende opslag nog andere problemen zijn met het apparaat. Hierna is het zaak een beeld te krijgen van de gegevens op de nas. Wat maakt dat deze zo vol zit?

Synology biedt met de Opslag-analyser een handig hulpje om de opslag te analyseren. Klik op Rapport, Rapport genereren. Door in het rapport te filteren op bijvoorbeeld Bestandstype of Grootte, kun je heel snel de grootste gebruikers in beeld krijgen. Via Rapport bekijken krijg je een overzicht van alle relevante gegevens over het huidige gebruik van de opslagcapaciteit.

©PXimport

QNAP heeft niet zo’n mooie inventarisoptie als Synology; QSirch komt nog het meest in de buurt. Dat laat zich via het App Center installeren, waarna je via Qsirch, Verken uw NAS kunt zoeken op bestanden en aantallen. 

Alternatief kun je met een Windows-programma als WinDirStat of TreeSize het ruimtebeslag van de bestanden op een gedeelde map in kaart brengen.

Opschonen

De eerste remedie bij een tekort aan vrije opslagcapaciteit is opschonen. Gebruik de informatie uit de opslaganalyse om bijvoorbeeld oude of juist hele grote bestanden of alle films te vinden en verwijderen. Gebruik hiervoor de FileStation, de verkenner op de nas waarmee je bestanden en mappen kunt selecteren en verwijderen.

Ook door gebruikers die de nas niet meer gebruiken te verwijderen, maak je opslagcapaciteit vrij. Dit gaat via Configuratiescherm, Gebruiker. Hetzelfde geldt voor packages en apps waarmee je eerder de functionaliteit van de nas hebt uitgebreid. Elke uitbreiding gebruikt een deel van de opslagcapaciteit, en door uitbreidingen te verwijderen die u toch niet meer gebruikt, maak je ruimte vrij. 

Open het Package Center op Synology of de App-store op QNAP en selecteer de geïnstalleerde onderdelen die niet meer worden gebruikt. Schakel de functie eerst uit en kies daarna voor Verwijderen.

©PXimport

Volumes uitbreiden

Het zal minder vaak voorkomen, zeker bij een nas met maar één of enkele schijven, maar het is mogelijk dat er op de nas zelf nog ongebruikte opslagcapaciteit is. Dit kan een deel van de totale opslagcapaciteit zijn dat nog niet aan een volume is toegevoegd, of een slot waarin nog een extra harde schijf past.

Om dit te controleren, open je op een Synology het onderdeel Opslagbeheer en bij QNAP de Opslag en snapshots. Kijk of alle schijfposities zijn gevuld, of alle schijven onderdeel zijn van een eventuele opslagpool en of alle ruimte in de opslagpools is opgenomen in een volume.

©PXimport

Is er nog ruimte voor een extra harde schijf of zit er nog ongebruikte opslagcapaciteit in de nas, neem dan een diepe duik in de handleiding van het apparaat. De beste oplossing verschilt namelijk per nas en schijfconfiguratie, en hangt vaak ook nog af van de gebruikte firmware.

Neem bij twijfel contact op met de supportafdeling van de nas-fabrikant. Deze is meestal zeer bereidwillig om even mee te denken.

Schijven vervangen

Levert opruimen niet voldoende vrije opslagcapaciteit op en is er geen vrije ruimte in de nas, dan blijft er maar één optie over: schijven vervangen door exemplaren met een grotere opslagcapaciteit. Hierbij is het heel belangrijk dat je goed weet hoe de opslag is opgebouwd en ingericht. Hoeveel schijven zijn er, hoeveel opslagpools, hoeveel volumes?

Om te zien hoe de opslag is opgebouwd, kijk je bij een Synology in het Opslagbeheer en bij een QNAP in Opslag en snapshots. Omdat dit zeker bij kleinere nas-apparaten de meest voorkomende configuratie is, gaan we er in dit artikel van uit dat er één opslagpool is met daarin alle schijven en daarop één volume.

Van groot belang is of de opslag met of zonder gegevensbescherming is geconfigureerd. Zonder gegevensbescherming zijn alle configuraties met één disk, maar ook jbod (just a bunch of disks) en raid0. 

©PXimport

In deze drie situaties staan de gegevens één keer op de nas en zijn er geen maatregelen genomen om de gegevens te beschermen tegen een defecte schijf. Gaat een disk stuk of wordt die uit de nas gehaald, dan gaan er gegevens verloren. Dit maakt het vergroten van de opslagcapaciteit minder flexibel.

Is de opslag geconfigureerd zonder gegevensbescherming, kopieer dan eerst alle gegevens van de nas naar een ander apparaat. Schakel dan de nas uit, haal de schijf of schijven eruit en label deze, zodat je later nog weet welke schijf op welke positie in de nas zat. Plaats schijven met een grotere opslagcapaciteit in de nas en start deze weer op. Configureer de opslag en kopieer daarna de gegevens terug naar de nas.

©PXimport

Is de opslag geconfigureerd mét gegevensbescherming, dan staan alle gegevens zo op de nas dat ze behouden blijven wanneer één schijf stuk gaat. Dit geldt voor raid1, raid5, raid6 en raid10. Dit heeft als voordeel dat de opslagcapaciteit vergroot kan worden door de schijven een voor een te vervangen door exemplaren met een grotere capaciteit. Bij een nas met één disk, jbod of raid0 kan dit niet.

Bestaat de opslag uit twee of meer schijven én is deze geconfigureerd als raid1, raid5, raid6 of raid10, dan kun je de opslagcapaciteit vergroten door telkens één schijf te vervangen door een exemplaar met meer opslagcapaciteit, daarna de raid te herstellen en dan de volgende schijf te doen. Net zo lang tot ze allemaal zijn vervangen. Is de nas hot-swappable, dan kan dit zelfs zonder deze uit te schakelen.

Open bij Synology het Opslagbeheer en kijk welke schijf in de opslagpool de kleinste is. Haal die schijf eruit en vervang deze door een grotere. De nas waarschuwt dat de opslag beschadigd is, en dat klopt. Die moet eerst worden gerepareerd. Selecteer bij HDD/SSD de nieuwe schijf, deze heeft de status Niet geïnitialiseerd. Kies vervolgens voor Opslagpool, Actie, Herstellen. Selecteer de nieuwe schijf, bevestig dat deze gewist mag worden en klik op Toepassen.

©PXimport

De nas begint nu met het herstel van de raid. Wacht tot deze pariteitscontrole helemaal is afgerond; dit kan wel een dag of meer duren. Pas wanneer het herstel is afgerond, vervang je de volgende schijf om daarna opnieuw de raid te herstellen enzovoort.

Heb je een nas van QNAP, dan is de werkwijze ongeveer identiek. Open Opslag en snapshots, Opslag/Snapshots en selecteer het volume. Klik op Beheren, Beheren, Vervang de schijven één voor één. Selecteer de eerste schijf en klik op Wijzigen. Vervang die schijf door een grotere en laat de nas de raid herstellen. Wacht tot dit karwei klaar is en verwissel dan de volgende.

©PXimport

Zijn alle schijven vervangen, open dan Opslag en snapshots, Opslag/Snapshots en selecteer het volume. Klik op Beheren, Beheren, Vervang de schijven één voor één. Kies nu Capaciteit uitbreiden en bevestig daarna dat je de uitbreiding wil uitvoeren. Opnieuw wordt nu de raid gesynchroniseerd, wat wederom vele uren duurt. Wacht rustig af. 

Als het werk gedaan is, meldt de nas keurig dat de raid hersteld is en kun je de extra opslagruimte gebruiken.

Of extra nas kopen?

In plaats van de schijven in de nas te vervangen door exemplaren met een grotere opslagcapaciteit, kan een nieuwe nas kopen soms een beter idee zijn om er naast te zetten. Zo voorkom je dat er mooie nieuwe schijven in een nas zitten, waarvan de verdere hardware verouderd is. Een nieuwere nas met een snellere processor en meer geheugen is dan een goede investering die meer plezier brengt dan alleen grotere schijven.

Kies je voor een nieuwe nas, dan kun je de oude bijvoorbeeld via rsync als back-up van de nieuwe nas blijven gebruiken of het oude beestje inzetten als test-nas.

In plaats van een tweede nas is het tot slot ook mogelijk op sommige nas-modellen een tweede behuizing aan te sluiten met daarin alleen extra schijven. Bijna elk nas-merk biedt dergelijke uitbreidingseenheden, zoals de Synology DX517, DX1215 en de TR-002 en TR-004 van QNAP.

Om een nas met een dergelijke eenheid te kunnen uitbreiden, is het noodzakelijk dat de nas over de daarvoor geschikte aansluiting beschikt. Dat is veelal een eSata- of usb-c-poort, maar soms ook een hele eigen ‘stekker’ specifiek voor dat ene nas-merk.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda

Vanuit je luie stoel de lampen aanzetten of de temperatuur in huis regelen: smart devices zijn er om het leven nét wat makkelijker te maken. Helaas vormen zulke IoT-apparaten ook een risico voor je privacy. Wil je niet alleen slim, maar ook veilig wonen? Met deze tips voorkom je pottenkijkers in je smart home.

Lees ook: Slimme stekkers – welke modellen zijn echt zuinig?

IoT (Internet of Things) omvat alle huishoudelijke apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals slimme lampen, speakers en thermostaten. Zelfs gordijnen, deursloten en koelkasten kunnen tegenwoordig slim worden gemaakt door ze aan een netwerk te koppelen. Om jou als gebruiker zo goed mogelijk te kunnen bedienen, verzamelen IoT-apparaten de hele dag door data die je gedrag en gewoonten in kaart brengen. Ben je tussen negen en drie niet thuis? Dan weet je slimme thermostaat dat de verwarming omlaag moet, zal het beveiligingssysteem in die uren extra alert zijn op bewegingen rondom je huis en gaat je robotstofzuiger aan de slag om je vloer spic en span te maken. 

Ook jij hebt wat te verbergen

Slimme apparaten komen op allerlei manieren aan hun data, bijvoorbeeld via spraakopdrachten ('Hé Alexa, speel jazzmuziek af'), commando's die je in een app geeft en zelfs via sensoren die beweging, licht en temperatuur detecteren. Al die gegevens worden ergens opgeslagen, en het probleem is dat de meesten van ons geen idee hebben wat er met die data gebeurt. Vaak vinden we dat ook helemaal niet zo interessant: we denken immers al snel dat criminelen niets met onze data kunnen. Maar als je denkt dat je niets te verbergen hebt, heb je het mis. Cybercriminelen die toegang krijgen tot je smart home kunnen veel meer dan alleen je lampen bedienen. Ze kunnen je bankgegevens stelen (bijvoorbeeld via een gehackt apparaat dat toegang geeft tot je thuisnetwerk), het alarmsysteem van je woning uitschakelen en persoonlijke gesprekken afluisteren via je slimme speaker – om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe meer slimme apparaten je in huis hebt, hoe groter de kans dat er ergens een datalek ontstaat. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

©StockPhotoPro

Er zijn allerlei manieren om je smart home te beschermen tegen pottenkijkers. Als je niet zo technisch aangelegd bent, kunnen zulke tactieken je al snel overweldigen. Daarom houden we het bij een aantal algemene tips die voor iedereen makkelijk uit te voeren zijn en die toch een groot verschil kunnen maken in de beveiliging van je smart home.

Tip 1: Kies voor een betrouwbare fabrikant

Het merk van je slimme apparaten kan veel zeggen over hoe goed deze apparaten van zichzelf beveiligd zijn. Gerenommeerde merken zoals Philips, Homey en Amazon hebben immers een reputatie hoog te houden als het om veiligheid gaat. Bovendien moeten producten van A-merken in Europa aan strenge eisen voldoen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een merkloos model van een Chinese fabrikant. Laat je dus niet verleiden door aantrekkelijke deals terwijl je aan het browsen bent: als ze te mooi lijken om waar te zijn, zijn ze dat waarschijnlijk ook. Als je twijfelt of een merk betrouwbaar is, doe dan eerst uitgebreid onderzoek. Lees onafhankelijke reviews, onderwerp de webshop van het betreffende merk aan een kritische blik en controleer of het merk voldoet aan Europese keurmerken. 

Tip 2: Kies sterke wachtwoorden

Slimme apparaten worden doorgaans geleverd met een standaard wachtwoord waarmee je op de bijbehorende app kunt inloggen. Veilig zijn deze wachtwoorden niet. Sterker nog: een standaard wachtwoord aanhouden is haast net zo onveilig als helemaal geen wachtwoord op je smart device hebben. Het is dus belangrijk dat je het wachtwoord al tijdens de installatie van het product verandert in een unieke en sterke variant. Een sterk wachtwoord bestaat uit letters, cijfers én speciale tekens. Verwerk nooit je naam, geboortedatum of adres in het wachtwoord. Geef ook elk slim apparaat een uniek wachtwoord, zodat je andere apparaten bij een hack veilig zijn. En schakel tweestapsverificatie in als dat kan: hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe, zodat anderen niet zomaar kunnen inloggen als ze je wachtwoord weten. 

Tip 3: Maak gastnetwerken aan 

Je wifi-netwerk is voor criminelen een ware goudmijn. Krijgen criminelen toegang tot je wifi, dan kunnen ze niet alleen alles zien wat jij op het internet doet, maar ze kunnen ook slimme apparaten overnemen die op dat netwerk zijn aangesloten. Het is daarom verstandig om gastnetwerken aan te maken voor je slimme apparaten. Hiermee isoleer je het netwerk van deze apparaten van het hoofdnetwerk, wat de kans op een datalek flink verkleint. Ook verklein je op deze manier het risico dat hackers via een zwak beveiligd slim apparaat toegang krijgen tot bijvoorbeeld je laptop, e-mail of bankzaken op het hoofdnetwerk. 

Ook slim is het uitschakelen van de functie Universal Plug and Play (UPnP) op al je slimme apparaten. Deze functie helpt om via wifi automatisch met andere smart devices te verbinden, maar vergroot ook het risico dat je apparaten van buitenaf toegankelijk worden. 

©TStudious - stock.adobe.com

Tip 4: Houd je apparatuur up-to-date

Wacht je altijd weken of zelfs maanden voordat je een nieuwe software-update op je apparaten uitvoert? Foute boel! Updates hebben niet alleen als doel de functionaliteiten van je slimme apparaten te verbeteren, maar zijn er ook om beveiligingslekken te dichten die in eerdere versies zijn opgemerkt. Download je deze updates niet, dan laat je in feite de digitale achterdeur openstaan voor criminelen. Maak er daarom een gewoonte van om iedere week te checken of er nieuwe updates beschikbaar zijn en download deze dan direct. Het is slechts een kleine moeite die een groot effect kan hebben op je privacy.

Tip 5: Controleer de privacy-instellingen

Slimme apparaten komen doorgaans met standaardinstellingen die toestemming geven om bepaalde gegevens te verzamelen of op te slaan. Dat is vaak gunstig voor de fabrikant, maar als je geen pottenkijkers in huis wilt, is het zaak dat er zo min mogelijk gegevens van jou in de cloud terechtkomen. Gelukkig kun je de privacy-instellingen van je slimme apparaten meestal wijzigen. Zo kun je op veel slimme apparaten instellen dat de opnamegeschiedenis direct verwijderd wordt. Sommige apparaten sturen automatisch gegevens naar de fabrikant voor verbeteringsdoeleinden; ook dit kun je vaak uitschakelen. Zet ook altijd functies uit die je niet gebruikt. Gebruik je de spraakbediening op je slimme speaker niet? Schakel de microfoon dan helemaal uit. Zo verklein je in elk geval de kans dat je wordt afgeluisterd.