Zodra je het internet opgaat laat je sporen na en die kunnen natuurlijk privacygevoelig zijn. Met de juiste instellingen en tools kun je deze informatiestroom beter controleren en op die manier beter met je persoonsgegevens omgaan.

Tip 01: EULA

Voor je een contract afsluit neem je waarschijnlijk grondig de overeenkomst door, inclusief de ‘kleine lettertjes’. Veel gebruikers beseffen echter onvoldoende dat ze ook een contract afsluiten zodra ze software installeren of wanneer ze een webservice gebruiken, zoals sociale media. Zowat elke service of software gaat namelijk vergezeld van een eindgebruikersovereenkomst oftewel EULA (end user’s license agreement), een ‘privacy policy’ en/of ‘Terms of service’.

Zo’n overeenkomst is echter vaak ellenlang, complex en niet zelden Engelstalig en dus voelt u er ongetwijfeld weinig voor die allemaal door te nemen. U kunt zich echter laten bijstaan door de gratis Windows-tool EULAlyzer: die speurt specifiek naar clausules waarin uw privacy mogelijk in het gedrang komt. Het volstaat de – Engelstalige - tekst van zo’n EULA in het programmavenster te plakken en de tool wijst u automatisch op belangwekkende en mogelijk ‘verdachte’ onderdelen. Aan jou om te beslissen of je daar mee kunt leven voor je je akkoord verklaart met de overeenkomst.

©PXimport

GDPR

©PXimport

Tip 02: Windows 10

Het doorsturen van mogelijk privacygevoelige gegevens begint al zodra Windows 10 is geladen en je met het internet bent verbonden: er zitten namelijk heel wat functies ingebouwd in Windows en bijhorende apps als Edge die allerlei gegevens aan Microsoft doorspelen. Via Instellingen / Privacy kun je weliswaar heel wat van die functies bijstellen, maar met een gratis tool als W10Privacy kan dat nog grondiger. Start het portable programma op als administrator en laat een herstelpunt creëren. Op tabbladen als Privacy, Apps, Telemetry, Search, Services, Edge, enz. vind je dan allerlei privacy-gerelateerde onderdelen terug. Je hoeft slechts een vinkje te plaatsen om de bijhorende optie te activeren, waarna je bevestigt met Set changed settings. In principe kun je de groen gekleurde opties probleemloos activeren, maar bij de gele en vooral rode onderdelen kun je het best eerst nagaan wat de mogelijke implicaties zijn. Desnoods zoek je naar meer informatie op het internet.

©PXimport

Tip 03: Sociale media

Facebook (waartoe ook WhatsApp behoort) en Google behoren ongetwijfeld tot de meest notoire sprokkelaars van gebruikersgegevens. Zoals bij veel andere webservices kun je gelukkig ook hier een en ander bijstellen. Google biedt hiervoor een privacytool aan, die je hier vindt. Je hoeft hier weinig meer te doen dan ongewenste functies of opties uit te schakelen bij diverse Google-services, waaronder Web- en app-activiteit, Locatiegeschiedenis, Spraak- en audioactiviteit, YouTube zoek- en kijkgeschiedenis, Google Foto’s, Google+, enzovoort.

Ook Facebook bevatte een privacytool, die je vanaf de website kon bereiken met de optie Privacycontrole. Die blijkt echter verdwenen, maar je kunt wel nog allerlei privacy-opties aanpassen via Instellingen / Privacy. Controleer hier echter ook andere rubrieken als Locatie, Gezichtsherkenning, Advertenties en Apps en websites. De Facebook-app biedt echter een handig privacy-overzicht. Tik het hamburgerknopje aan en kies Instellingen en privacy / Privacysnelkoppelingen. Je krijgt dan een overzicht van wat je zoal kunt doen om je account en je privacy te beschermen.

©PXimport

Tip 04: Browserdata

Je browser is wellicht de tool waarmee je het vaakst op het internet gaat en dus wil je vast wel weten welke informatie die zoal naar de exploitanten van de bezochte sites stuurt. Een handige site om dat uit te vissen is www.browserspy.dk: in het linkerpaneel tref je namelijk heel wat tests aan. Zo kom je te weten of de geolocatie-functie van je browser is geactiveerd en hoe nauwkeurig die werkt, welke cookies worden aanvaard, welke UserAgent-string je browser doorstuurt, enz. Ook www.ip-check.info levert interessante feedback op – wel eerst even op Start test klikken. Overigens is deze site wel bedoeld om je anonimisering via JonDonym aan te bevelen (zie tip 07).

Opvallend is Panopticlick, die tracht je browser op basis van allerlei unieke eigenschappen te identificeren, het zogenoemde browser fingerprinting. Je hoeft hiervoor slechts op de knop Test me te drukken en na afloop Show full results for fingerprinting aan te klikken. Ook https://absolutedouble.co.uk bezorgt je een ‘fingerprint’ van je browser (klik ook hier op Start test).

Tip 05: Browserprivacy

Heb je de test van Panopticlick uitgeprobeerd, dan heb je vast de link naar EFF’s Privacy Badger opgemerkt. Dat is een plug-in voor Chrome, Firefox en Opera, die voorkomt dat online advertentiebureaus en andere instanties je surfbewegingen volgen. In de nieuwste versie pakken ze ook ‘link shimming’ aan, zoals toegepast door Facebook. Dat is een techniek waarbij een link als het ware wordt verpakt zodat eerst de Facebook-servers worden bereikt en dan pas de eigenlijke bestemming van de link.

Een ex-werknemer van EFF heeft onlangs echter een nog krachtiger plug-in ontwikkeld: Privacy Possum, beschikbaar voor Firefoxen op de Chrome Web Store. Deze plug-in blokkeert niet alleen traceercookies, maar ook refer-headers die je locatie kunnen prijsgeven. Privacy Possum heeft het bovendien gemunt op zogenoemde etags, die trackers zelfs toelaten je in de incognito-modus van je browser te volgen. Verder zijn er nog functies voorzien om browser-fingerprinting tegen te gaan. Je hoeft de plug-in maar te installeren en de rest gebeurt vanzelf; er valt eigenlijk niets te configureren. Wel krijg je bij elk site te zien hoeveel en welke type trackers er werden geblokkeerd. Interessant, want zo leer je dat bijvoorbeeld ook gerespecteerde kranten heimelijk gebruik maken van fingerprinting-technieken (zoals die van Hotjar). Met een druk op de knop zet je de plug-in (tijdelijk) aan of uit.

©PXimport

Tip 06: Een andere browser

Je kunt natuurlijk ook overwegen om een browser te gebruiken die van nature minder loslippig is dan de ‘klassieke’ exemplaren als Chrome, Edge of Firefox. Er zijn namelijk browsers beschikbaar die welbewust al bepaalde privacy-protectiefuncties hebben ingebouwd. Een ervan is de opensource-browser Brave (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) die standaard al een blokkeermodule voor advertenties en trackers bevat. Verder maakt de browser waar mogelijk automatisch gebruik van versleutelde https-connecties.

Een degelijk alternatief is ook Epic, gebaseerd op Chromium. Na elke browse-sessie worden cookies en trackers geëlimineerd, zoekopdrachten worden via eigen proxies omgeleid en waar mogelijk wordt een https-connectie opgezet. De browser verzamelt geen informatie over de gebruiker en bevat tevens een degelijke blokkeermodule voor advertenties. Via een druk op de knop EpicProxy kun je bovendien via een van de voorgestelde proxies surfen, in landen als de VS, het VK, Canada, Duitsland en Nederland.

©PXimport

Tip 07: Anonimisering (1)

We hebben het al een paar keer gehad over ‘proxies’, servers die zich bevinden tussen je eigen computer en de webserver die je eigenlijk wilt bezoeken. Dat maakt in principe dat deze laatste niet weet dat jouw systeem het verzoek heeft ingediend. Deze ‘anonimiteit’ staat of valt echter met de betrouwbaarheid van (de exploitanten van) de proxy.

Daarom biedt een systeem als JonDO (ook wel JAP oftewel Java Anonymous Proxy genoemd) meer garanties. Immers, dat voorziet in een cascadesysteem van onderling verbonden proxies, wat het lastiger maakt om de hele route tot bij de aanvrager – jouw systeem dus – te traceren. Anders dan bij het populaire TOR-project werkt JonDo uitsluitend met gecertifieerde partners. Idealiter gebruik je JonDo in combinatie met de eigen, op Firefox gebaseeerde, JonDoBrowser. De installatie bevat overigens ook de eigenlijke JonDo-client.

©PXimport

Tip 08: Anonimisering (2)

Start je de browser de eerste keer op dan schiet de Installatie-Assistent van JAP/JonDo je te hulp. Klik hier op Verder (2x) en voer de test uit door naar de voorgestelde url te surfen vanuit de inmiddels opgestarte JonDoBrowser. Als het goed is, krijg je nu uitsluitend groene en oranje velden te zien en geef je dat ook zo aan in de assistent. Druk nogmaals op Verder en rond af met Beëindigen. Je bent nu klaar om ‘anoniem’ te surfen.

Wil je een andere proxymix, open dan het venster van JAP/JonDo en kies een andere combinatie uit het uitklapmenu. Je kunt de anonimisering op elk moment aan- en uitschakelen (stip Aan of Uit aan), terwijl je toch de ingebouwde privacyfuncties van de JondoBrowser kunt blijven gebruiken, zoals HTTPS Everywhere en No Scripts.

Houd er echter rekening mee dat je via de gratis versie van JonDO merkbaar trager zal surfen. Er zijn echter betaalde varianten die deze snelheidsbeperkingen (zo goed als) opheffen. Om je een idee te geven: een datavolume van 2 GB per maand kost je zo’n € 50 voor een periode van 6 maanden.

©PXimport

Tip 09: Encryptie

Je bent best wel privacybewust en je draagt er zorg voor dat je niet zomaar je persoonlijke gegeven rondstrooit. Anderzijds wil je natuurlijk wel gebruik maken van handige cloudopslagdiensten als OneDrive, Google Drive of Dropbox en ongetwijfeld zitten daar ook privacygevoelige data tussen. Het is weliswaar zo dat sommige diensten je data onderweg en in de cloud versleutelen, maar veelal heeft de aanbieder de encryptiesleutel in handen en kan hij die aan bepaalde overheidsinstanties doorspelen. Met een gratis tool als Cryptomator (beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en mobiele apparaten) steek je daar een stokje voor. Die zorgt er namelijk voor dat de data in je lokale synchronisatiemap worden versleuteld voor ze naar de cloudopslagdienst worden verstuurd. De werking is relatief eenvoudig: je creëert een of meer versleutelde mappen oftewel ‘kluizen’ en die bewaar je vervolgens in de gewenste synchronisatiemap. Zo’n kluis komt dan beschikbaar als een lokaal, virtueel station – althans nadat je het bijhorende wachtwoord hebt ingevoerd. Zodra je dan Vergrendel Kluis hebt aangeklikt, zijn er alleen nog maar met AES 256-bit versleutelde data te zien.

Een andere oplossing is nog de opensource-tool CryptSync, waar je met twee mappen werkt, laten we zeggen A en B. Alles wat je in A plaatst blijft onversleuteld maar wordt automatisch gesynchroniseerd en geëncrypteerd naar map B, een submap binnen een lokale synchronisatiemap van je cloudopslagservice. Bestanden die je rechtstreeks in map B plaatst, blijven echter onversleuteld.

©PXimport

Met zijn elegante touchscreen, ruime kijkvenster en geïntegreerde verlichting is de Bosch Serie 6 Air Fryer een heuse blikvanger. Naast het oog willen je smaakpapillen natuurlijk ook wat. We voelden deze stijlvolle airfryer een aantal weken aan de tand. Lees hier onze ongezouten mening.

Dankzij een riante capaciteit van 7,2 liter is de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) geschikt voor gezinnen. Naast de airfryer zelf levert de Duitse fabrikant een grillrooster en vijf vleesspiesjes mee. Dit grillrooster komt ook van pas als je gerechten wilt 'stapelen'. Kortom, keukenprinsen en -prinsessen kunnen er alle kanten mee op. Na het uitpakken kan de kok van dienst er vrijwel meteen mee aan de slag. Je dient wel eerst even het handvat op het mandje te monteren, maar dat is vanwege het kliksysteem zo gepiept. De behuizing weegt nog geen 6 kilo, waardoor je deze airfryer van 30,9 × 31,4 × 38,8 centimeter relatief makkelijk meeneemt, mocht dat nodig zijn.

©Maikel Dijkhuizen

Kookinstellingen kiezen

Het touchscreen bevat duidelijke pictogrammen voor patat, kip, vlees, vis, groente, gebak en brood. Daarnaast is er een warmhoudfunctie. Zodra je op een van de pictogrammen tikt, selecteert het apparaat de bijbehorende temperatuur en kooktijd. Het kan eigenlijk niet misgaan. Vanzelfsprekend pas je deze automatische instellingen naar eigen inzicht aan. Gebruik hiervoor de plus- en minknoppen. Kies hierbij tussen een temperatuur van minimaal 40 en maximaal 200 graden Celsius. Dat gaat in stapjes van vijf graden. Het opgegeven uitgangsvermogen bedraagt 1800 watt. Wanneer er een kookprogramma is gestart, komt het geluidsniveau uit op zo'n 63 decibel. Dat valt erg mee, zodat je in de keuken gelukkig nog gewoon een gesprek kunt voeren.

©Maikel Dijkhuizen

Eten bereiden

Op de bodem van het mandje bevindt zich een uitneembaar rooster. Hierop plaats je rechtstreeks een flinke lading friet, snacks of groente. Voor het bereiden van vlees kun je eventueel ook het bijgesloten grillrooster gebruiken. Een minpunt is het ietwat stroeve sluitsysteem voor het mandje. De onderzijde bevat weliswaar antislipvoetjes, maar het apparaat glijdt evengoed (te) makkelijk over het keukenblad. Hierdoor is het noodzakelijk om de achterkant van de behuizing met één hand tegen te houden als je het mandje in het apparaat duwt. Zeker wanneer het apparaat al warm is, is dat niet zo prettig.

Dankzij het kijkvenster houd je de voortgang van het gerecht nauwlettend in de gaten. Tik je op het pictogram met het lampje, dan gaat de verlichting ongeveer tien seconden branden. Voor diverse kookprogramma's activeert de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) het zogeheten Shake-alarm. Je hoort dan om de zoveel minuten een piepend geluid. Na het schudden van het mandje gaat het kookproces weer verder.

©Maikel Dijkhuizen

Knapperige gerechten

Net als de meeste airfryers heeft ook dit exemplaar boven in de behuizing een verwarmingselement en ventilator. Deze fan blaast de hete lucht omlaag. Volgens de fabrikant heeft deze airfryer voldoende power om vijf porties friet klaar te maken. Dat blijkt ook in de praktijk. Het bereiden van 750 gram patat is bijvoorbeeld geen enkel probleem. Leg daarnaast gerust tien kroketten in de mand, want ze worden stuk voor stuk warm. Bosch claimt dat je gerechten zonder voorverwarmen kunt klaarmaken, maar neem deze belofte met een flinke korrel zout. Voor een knapperig resultaat is het namelijk wel degelijk nodig om de airfryer voor te verwarmen. Daarnaast is goed schudden essentieel, anders worden de frietjes niet gelijkmatig gaar.

Verder zien we een verschil in kleur, maar gelukkig smaken ook de ietwat bleke patatjes prima. Na de maaltijd ben je weinig tijd kwijt met schoonmaken. De gladde buitenkant bevat geen knoppen die uitsteken, waardoor je de behuizing vlot kunt afnemen. Verder zijn alle losse onderdelen vaatwasserbestendig. Was je het mandje handmatig af, dan belandt er soms wel wat water of sop in de loze ruimte van het kijkvenster. Dit kijkvenster bestaat namelijk uit twee 'plaatjes' van transparante kunststof. Overigens trekt dat vocht snel weg.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Bosch Serie 6 Air Fryer kopen?

De Bosch Serie 6 Air Fryer heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Merken als Ninja, Inventum en Tefal produceren weliswaar vergelijkbare airfryers tegen een iets lagere aanschafprijs, maar toch vinden we de adviesprijs van 169,99 euro gerechtvaardigd. Dit apparaat beschikt tenslotte over enkele extra's die veel andere producten niet hebben. Zo volg je met het kijkvenster en de verlichting het kookproces op de voet. Bovendien maak je de airfryer inclusief alle accessoires binnen mum van tijd schoon. Ook niet onbelangrijk; de gerechten smaken prima! Jammer genoeg levert Bosch geen fysiek receptenboek mee.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.