Je beheert een bescheiden netwerk thuis of op je werk en dat betekent dat je altijd wel iets omhanden hebt. Alle hulp is dan meer dan welkom en die kan WSCC (Windows System Control Center) je zeker bieden: deze gereedschapskist bevat namelijk bijna driehonderd gratis tools. In 15 stappen kun je je perfecte thuisnetwerk aanleggen.

Tip 01: Collectie

Ben je al langer bezig met de uitbouw van je netwerk, dan ben je vast al eens gestuit op systeemtools van Sysinternals (Mark Russinovich) of van NirSoft (Nir Sofer). Wat je misschien niet weet, is dat die allebei praktisch alle eigen tools in een softwarepakket hebben samengebracht: Sysinternals Suite (ongeveer zeventig tools) en NirLauncher (ongeveer tweehonderd tools). Maar het wordt nog beter: beide pakketten zijn tot een supersuite samengesmolten in WSCC, wat staat voor Windows System Control Center. Wij telden haast driehonderd tools, en nagenoeg alle tools zijn geschikt voor Windows 7 en hoger. Toegegeven, er is enige overlap, maar één ding is zeker: ben je op zoek naar een tool voor optimalisatie of troubleshooting, dan kom je met WSCC helemaal aan je trekken.

©PXimport

Tip 02: Download

Laten we beginnen met de installatie van WSCC – hoewel, installatie … er bestaan ook portable versies van deze suite. Je vindt de downloads hier. Wijzelf kiezen voor WSCC 64-bit (Portable), dat zich als een zip-bestand laat ophalen. Heb je een 32bit-versie van Windows geïnstalleerd dan kies je logischerwijs voor WSCC (Portable) of eventueel voor WSCC (Setup). Om te achterhalen welke Windows-variant je hebt draaien, klik je in Windows 10 de Windows-startknop met de rechtermuisknop aan en kies je Systeem. Bij Typesysteem lees je de nodige informatie af.

Zodra je het zip-bestand hebt uitgepakt, dubbelklik je op het exe-bestand. Dat blijkt aanvankelijk weinig meer te zijn dan een grafische schil rond tools die je nog eerst even moet downloaden. Er verschijnt een venstertje waarin je kunt aangeven uit welke softwarebronnen je wilt putten. We stellen voor dat je alle vinkjes laat staan en dat je driemaal bevestigt met Yes en met OK. Let wel, als je van plan bent de suite alleen op systemen met dezelfde architectuur (32 bit of 64 bit) te gebruiken, vink dan Install a single architecture aan en kies dan tussen: Install the 64-bit version if available en Install the 32-bit version if available. Zodra je nu de Install-knop indrukt en met Yes bevestigt, worden alle tools netjes opgehaald en op je schijf gezet. Rustig afwachten, want dat kan een paar minuten in beslag nemen. Overigens hoef je niet bang te zijn dat je schijf dichtslibt: het totale pakket neemt ruwweg maar zo’n 100 MB in beslag.

©PXimport

Tip 03: Interface

Zodra alle downloads zijn uitgevoerd, worden de tools standaard alfabetisch weergegeven in het hoofdvenster van WSCC wanneer je in het linkervenster de rubriek AllItems aanklikt. Voor we in deze gereedschapskist duiken, is het goed om weten dat je via de knop Updates (rechtsboven) op elk moment snel kunt nagaan van welke tools er eventueel een update is uitgekomen. Die kun je dan net zo makkelijk ophalen met de Install-knop.

Toegegeven, met bijna driehonderd tools is de rubriek AllItems misschien niet de meest aangewezen weg om snel de gewenste tool te vinden. Gelukkig zijn er hulpmiddelen aan boord. Zo kun je een tool met de rechtermuisknop aanklikken en Add to Favorites selecteren. Die belanden dan automatisch in de rubriek Favorites. Verder zijn er nog thematische rubrieken, zoals File and Disk, Web Browser, Network, Internet, Security, Audio/Video enzovoort, al dan niet opgesplitst per suite (SysInternals Suite, NirSoftUtilities en een aantal Windows-eigen tools). Ten slotte is er nog de zoekbalk waarmee je gericht op trefwoorden in de namen en beschrijvingen van de tools kunt zoeken.

We wijzen je ook nog graag op de knop NewConsole. Hiermee start je een opdrachtvenster op, waarbij je zowel commando’s als de bijhorende parameters kunt uitvoeren. Via het kleine pijltje bij Command komen trouwens al meteen een paar tientallen opdrachten onder handbereik.

©PXimport

Keuze

Tip 04: Verdacht verkeer?

Je hebt al een paar keer gemerkt dat de leds op je switch of router hevig tekeergaan terwijl er nauwelijks iemand op je netwerk actief is. Dat kan op onschuldig netwerkverkeer wijzen, zoals een back-up naar een online opslagruimte, maar ook malware valt niet uit te sluiten.

In eerste instantie kun je dan Netstat (Windows / Network) starten. Die toont je de actieve netwerkverbindingen (tcp) evenals de poorten waarop de machine aan het ‘luisteren’ is. Je leest ook de adressen af van de betrokken partijen. Met Ctrl+C zet je deze sessie weer stop. Tools waarmee je nog meer te weten komt zijn TCPView (Sysinternals / Network) en vooral ook CurrPorts (NirSoftUtilities / Network). Deze laatste geeft in realtime alle netwerkverbindingen weer, inclusief de naam van en het pad naar het betreffende proces (zoals TeamViewer_Service.exe of Outlook.exe), het bedrijf dat achter dit proces zit, het lokale ip-adres en het adres van de andere partij (RemoteAddress), enzovoort.

©PXimport

Tip 05: Whois?

Er zitten echter nog een paar extra handigheden in deze tool. Wanneer je het vizier-icoon aanklikt en dat naar een programmavenster versleept, dan krijg je alleen de netwerkverbindingen te zien van dat specifieke programma. Op deze manier ontdek je heel snel welke toepassing voor welke netwerkconnecties verantwoordelijk is.

Stel, je krijgt een remote ip-adres te zien en je wilt toch achterhalen wie of wat achter dat adres zit. Ook dat kom je zo te weten! Klik het betreffende item met de rechtermuisknop aan en kies IPNetInfo in het contextmenu. Hiermee start je automatisch alweer een andere tool van NirSoft op, eentje die een zogenoemde ‘whois’-actie uitvoert. Als het goed is, kom je dan onder meer de naam, e-mailadres en telefoonnummer van de eigenaar te weten, evenals het adres en het land van herkomst.

©PXimport

Tip 06 Netwerk: snelheid

Doet een netwerkverbinding nukkig, dan is een AdapterWatch (NirSoft Utilities / Network) een prima vertrekpunt voor je troubleshooting-sessie. Die geeft namelijk een overzicht van alle netwerkadapters van het betreffende toestel en geeft je over elke adapter heel veel informatie. We focussen ons hier op een aantal items die, afhankelijk van het probleem, best nuttig kunnen zijn.

Wil je weten welke adapter op dit moment actief is, kijk dan naar ReceivedData en SentData: hier lees je namelijk ‘live’ af hoeveel data de adapter al tijdens de huidige werksessie heeft ontvangen en verstuurd.

Het item Interface Speed (Bits Per Second) vertelt je of de adapter wel degelijk is ingesteld op 1 Gigabit (1 000 000 000) dan wel op 100 Mbit (100 000 000). Blijkt het slechts om 100 Mbit te gaan terwijl je 1 Gigabit had verwacht, dan staat je adaptersnelheid wellicht foutief ingesteld. In dat geval druk op je Windows-toets+R en voer je het commando devmgmt.msc uit. Het Windows Apparaatbeheer start op. Klik met de rechtermuisknop op de betreffende adapter in de rubriek Netwerkadapters en kies Eigenschappen. Open vervolgens het tabblad Geavanceerd en zoek naar (iets als) Snelheid & duplex. Staat die ingesteld op 100 Mbps, kies dan in het uitklapmenu de optie Automatisch onderhandelen of stel die eventueel vast in op 1.0 Gbps full duplex. Bevestig met OK.

©PXimport

Tip 07 Netwerk: dhcp

Via AdapterWatch vind je onder meer nog de DefaultGateway terug, in de vorm van een ip-adres. In de meeste gevallen is dat het interne ip-adres van je router. Wanneer je dus de instellingen op je router wilt checken, dan hoef je in principe alleen maar dit adres in te vullen op de adresbalk van je browser, waarna je de webinterface van je router te zien krijgt en je je kunt aanmelden.

Het interne ip-adres van de computer zelf lees je af bij IPAddresses. Blijkt dit een adres te zijn dat begint met 169. dan heb je de pc hoogstwaarschijnlijk zó ingesteld dat die automatisch een ip-adres moet krijgen van je router – in dit geval lees je dan Yes af bij DHCP Enabled – maar krijgt die om een of andere reden toch geen (geldig) adres door. In dat geval doe je er goed aan de instellingen van je router na te lopen (zie boven) en te controleren of de dhcp-service daar wel is ingeschakeld.

©PXimport

Tip 08 Netwerk: dns

Bij een ingeschakeld dhcp krijg je, naast een ip-adres, normaliter automatisch ook de adressen van de dns-servers door – de router zelf ontvangt die gewoonlijk van je internetprovider. Kort door de bocht zorgt zo’n dns-server ervoor dat een website correct kan worden gevonden wanneer je de url in je browser invult.

Stel je op een bepaald moment vast dat je niet meer kunt surfen, controleer dan of er wel een ip-adres staat ingevuld bij DNSServers. Overigens kun je ook altijd zelf alternatieve dns-servers invullen, bijvoorbeeld die van Google. Dat doe je als volgt in Windows. Druk op Windows-toets+R en voer het commando ncpa.cpl uit. Klik de (actieve) netwerkadapter met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Kies Internet Protocol Versie 4 en druk op de knop Eigenschappen. Vink De volgende DNS-serveradressen gebruiken aan en vul de adressen 8.8.8.8 en 8.8.4.4 in. Of, voor wie dat nuttig vindt: wanneer je hier 208.67.220.123 en 208.67.222.123 invult dan worden de meeste pornografische sites op dit toestel automatisch geblokkeerd – met dank aan de dns-servers van OpenDNS.

Tip 09 Verbonden apparaten

Stel, je wilt een bepaald apparaat bereiken dat aan je netwerk hangt, maar je kent het ip-adres (of de hostnaam) niet meer, of je wilt gewoon weten welke apparaten met je netwerk verbonden zijn. In beide gevallen kan de tool WhoIsConnectedSniffer (NirSoft Utilities / Network) je van dienst zijn. Let wel, om de ingebouwde ‘sniffer’ zijn werk te laten doen is het wel nodig dat je WSCC opstart als administrator: klik met de rechtermuisknop op wscc.exe en kies Als administrator uitvoeren. Overigens, mocht je ondervinden dat ook andere tools uit WSCC niet naar behoren functioneren: de kans is groot dat ze wél werken wanneer je WSCC als administrator opstart.

Bij het opstarten van WhoIsConnectedSniffer laat je desgevraagd de optie WinPcap Packet Capture Driver aangevinkt. Als het goed is toont de tool vervolgens de gedetecteerde toestellen, zoals een netwerkprinter, pc’s, internetcamera, router, nas, enzovoort. Je komt onder meer de ip- en mac-adressen te weten, evenals de naam van de fabrikant.

©PXimport

Tip 10 Netwerkbronnen

NetResView (NirSoft Utilities / Network) scant eveneens je netwerk, maar deze keer met de bedoeling alle bereikbare netwerkbronnen te inventariseren. Je ziet bijvoorbeeld welke gedeelde mappen zoal beschikbaar zijn, welke gedeelde printers, enzovoort. Je hoeft eigenlijk niet meer te doen dan aan te geven in welke items je precies geïnteresseerd bent – iets wat je overigens altijd nog kunt aanpassen via Options / Advanced Options. De tool deelt je onder meer de sharenaam, het lokale pad en het ip-adres mee. Als je bij een bepaald item, zoals een gedeelde map op een nas, over de nodige machtigingen beschikt, dan kun je er vanuit het contextmenu ook meteen naartoe gaan.

©PXimport

Tip 11 Wifi-optimalisatie

Heel veel thuisgebruikers hebben een wifi-netwerk dat (nog) op de 2.4 GHz-band opereert. Dat houdt in dat er slechts elf (of dertien, zo je wilt) kanalen beschikbaar zijn. Wil je er zeker van zijn dat naburige netwerken niet interfereren met je eigen draadloze netwerk, dan zorg je er het best voor dat je eigen kanaal minstens vijf kanalen verwijderd is van dat van de andere netwerken. Om te zien welke netwerken in je onmiddellijke omgeving actief zijn en op welk kanaal ze opereren, kun je WifiInfoView inzetten (NirSoft Utilities / Network). Die geeft niet alleen een overzicht van de ssd’s (netwerknamen, zeg maar), maar ook het kanaalnummer – en nog veel meer. Stel je bijvoorbeeld vast dat een naburig netwerk op kanaalnummer 9 opereert en je eigen netwerk is actief op kanaal 6 dan kun je dit laatste – in je draadloze router of accesspoint – wijzigen in bijvoorbeeld kanaal 1 (of je spreekt met je buren af dat jullie allemaal een ander kanaal kiezen).

WifiInfoView kan echter ook nuttig zijn als je een ‘site survey’ wilt uitvoeren, aangezien ook de rssi-waarde (Received Signal Strength Indicator) van de gedetecteerde toegangspunten wordt meegedeeld. Wanneer je WSCC op je laptop installeert en daarmee rondwandelt terwijl WifiInfoView draait, kun je op elk moment de signaalsterkte van je eigen draadloze router aflezen en op die manier de optimale positie van die router bepalen.

Ook goed om weten: de tool WifiHistoryView geeft je een chronologisch overzicht van alle verbindingen die je computer eerder met een draadloos netwerk heeft gemaakt.

©PXimport

Tip 12 Actieve processen

Start een computer opvallend traag op of reageert hij soms langzaam, dan is de kans reëel dat je te maken hebt met ongewenste ‘mee-eters’. Dat zijn programma’s die vaak ongemerkt tegelijk met Windows opstarten en op de achtergrond actief blijven. Je kunt wel een en ander controleren vanuit het Windows taakbeheer (druk Ctrl+Shift+Esc), met name op de tabbladen Opstarten en Processen, maar Autoruns (SysinternalsSuite / Process) werkt grondiger en is veel informatiever. Zowat alles wat automatisch wordt opgestart, krijg je hier te zien. Het tabblad Everything verzamelt al deze items, maar via de andere tabbladen krijg je een uitgesplitste weergave. Zo geeft het tabblad Logon de typische autostart-locaties weer voor alle Windows-gebruikers, vind je bij Scheduled Tasks een overzicht terug van de ingeplande taken, enzovoort. Wil je een item (tijdelijk) op non-actief zetten, dan hoef je alleen maar het bijhorende vinkje maar weg te halen. Je kunt een item echter ook effectief verwijderen door het met de rechtermuisknop aan te klikken en Delete te kiezen.

Handig is ook de mogelijkheid om een snapshot van de resultaten te nemen (via File / Save) en dat, bijvoorbeeld meteen na de installatie van een nieuw programma, te vergelijken met de huidige situatie (via File / Compare). Op die manier kom je snel te weten of dat programma niet stiekem een of ander proces activeert bij het opstarten.

Ook nuttig: wanneer je een item aanklikt met de rechtermuisknop en CheckVirusTotal selecteert, wordt het naar een online antivirusservice doorgestuurd en krijg je even later in de kolom VirusTotal (uiterst rechts) het resultaat te zien van een zestigtal antivirustools.

©PXimport

Tip 13 Schijfactiviteit

Je schijf ratelt voortdurend en je wilt wel eens weten welke schijfactiviteit er gaande is. Of je bent gewoon nieuwsgierig naar wat een bepaald programma allemaal uitspookt op je systeem. In beide gevallen heb je aan Process monitor (SysInternals Suite / File and Disk) een slimme detective. Zodra je de tool opstart, logt die standaard alles wat er op dat moment gebeurt met je register, bestandshuishouding, netwerkadapter, enzovoort. Via File / Capture Events of met de sneltoets Ctrl+E kun je op elk moment deze gebeurtenissenregistratie onderbreken en ook weer opstarten. Je zult merken: het aantal geregistreerde gebeurtenissen kan in korte tijd ontstellend groot worden. Gelukkig kun je deze informatiestroom op diverse manieren filteren of beperken. Via de knopjes rechts op de knoppenbalk kun je bijvoorbeeld alleen activiteit met betrekking tot het Windows-register, bestanden of de netwerkadapter laten monitoren. Op deze knoppenbalk tref je ook een vizierknopje aan: wanneer je dat naar het venster van een opgestarte toepassing versleept en daar loslaat, krijg je alleen nog de activiteiten te zien waar die applicatie verantwoordelijk voor is.

Wil je haarfijn kunnen instellen wat de tool moet monitoren dan maak je beter gebruik van het filterknopje. Via de uitklapmenu’s kun je hier meerdere filters activeren en bijvoorbeeld alleen bepaalde toepassingen laten monitoren die specifieke handelingen uitvoeren. Met de Reset-knop verwijder je deze extra filters weer.

©PXimport

Tip 14 Mapcontrole

Je wilt om een of andere reden weten zodra er zich een wijziging in een (al dan niet gedeelde) map of een van de submappen voordoet. Daar kan FolderChangesView (Nirsoft Utilities / File and Disk) je bij helpen. Je geeft eerst de basismap aan die je wilt laten monitoren. Standaard staat er ook een vinkje bij Monitor all subfolders under the specified folders. Het is echter mogelijk extra filters in te stellen, en bijvoorbeeld alleen bestanden te tonen – of die juist niet te tonen – die aan bepaalde voorwaarden voldoen. Bijvoorbeeld geen bestanden met extensie tmp of bak (*.tmp, *.bak) of geen bestanden groter dan 100000 bytes. Als je dat zo instelt, worden alle gedetecteerde wijzigingen automatisch in een tekstbestand bewaard of je krijgt een zelf in te stellen geluidje te horen zodra een wijziging zich voordoet.

©PXimport

Tip 15 Speciale mappen

Windows gebruikt zelf een groot aantal speciale mappen, bijvoorbeeld om toepassingsinstellingen of mediabestanden te bewaren, om tijdelijke bestanden of snelkoppelingen naar andere bestanden in op te slaan, enzovoort. Het is vaak een hele zoektocht om zo’n map te lokaliseren, aangezien die vaak diep in de mappenhiërarchie zit verborgen. Gelukkig kun je daarvoor SpecialFoldersView (NirSoft Utilities / File and Disk) gebruiken.

Zodra je deze tool opent, krijg je een overzicht van alle bekende Windows-mappen met de standaardnaam en het exacte pad naar die map. Een dubbelklik volstaat om je meteen naar de gewenste map te brengen. Plaats je bijvoorbeeld bestanden in de map CDBurning, dan duikt een pop-upvenster op van waaruit je die bestanden op cd of dvd kunt branden. En open je de map Fonts, dan krijg je een overzicht van alle geïnstalleerde fonts. Het volstaat hier een font te selecteren en Voorbeeld aan te klikken om te zien hoe dat font er in verschillende groottes uitziet.

©PXimport

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.