AVG: Waarom is de privacy-wet belangrijk?

Twee jaar geleden werd de AVG al door de Europese Unie bedacht, maar de nieuwbakken privacywet is nu pas echt van kracht. De reden voor deze vertraging is dat bedrijven hiermee voldoende tijd hebben gekregen om zich op de veranderingen voor te bereiden. De regelgeving is namelijk niet mals. Ieder bedrijf dat persoonlijke gegevens opslaat, krijgt ermee te maken. Het kan gaan om basale gegevens als e-mailadressen, woonadressen, telefoonnummers en ip-adressen. Nu dienen alle ondernemingen aan de eisen te voldoen. Zeker grote jongens met een uitgebreide online dienstverlening moeten op hun tellen passen. Niet voor niets komen giganten als Microsoft en Facebook met verbeterde privacy-beheerpanelen waar gebruikers (binnenkort) toegang tot hebben. De introductie van de AVG betekent overigens het einde van de privacywet die al sinds 2001 in Nederland geldt, namelijk de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp).

Wereldwijde reikwijdte

Waar voorheen alle 28 lidstaten min of meer eigen privacywetten hanteerde, is daar nu verandering in gekomen. De AVG beschermt alle burgers binnen de Europese Unie, zodat iedereen in dit geografische gebied dezelfde rechten heeft. Voor ondernemingen gelden er ten opzichte van de oude Wbp extra verplichtingen waar zij zich vanaf nu aan moeten houden. Ook niet-Europese bedrijven met klanten uit één van de lidstaten dienen de nieuwe regelgeving te respecteren. De privacywet reikt dan ook veel verder dan Europa alleen. Een Amerikaanse webshop met Europese klanten krijgt bijvoorbeeld ook met de AVG te maken.

Versterkte privacyrechten

De AVG versterkt en verruimt de privacyrechten van burgers, waardoor zij over meer handvaten beschikken om hun persoonsgegevens te beschermen. Bedrijven moesten al aan strikte voorwaarden voldoen om privédata te verwerken, maar de nieuwe privacywet gaat nog een stapje verder. Zo weegt het in de AVG bijzonder zwaar in hoeverre ondernemingen kunnen aantonen dat een gebruiker of klant toestemming voor de verwerking van privédata heeft gegeven. Bovendien mag diegene op ieder moment de toestemming weer intrekken. Burgers hebben daarnaast het recht dat bedrijven alle opgeslagen persoonsgegevens direct verwijderen, inclusief data die aan andere organisaties is doorgegeven.

Overstappen van aanbieder

De AVG geeft klanten of gebruikers de mogelijkheid om hun eigen gegevens van ondernemingen kosteloos te ontvangen. Dit gebeurt in een standaardformaat, zodat consumenten deze informatie direct kunnen gebruiken bij een concurrerende dienst. Denk bijvoorbeeld aan het switchen tussen twee sociale netwerken, telecomproviders of webmailaanbieders. Het zogeheten recht op dataportabiliteit wordt interessanter wanneer je specifieke gegevens uit jouw account kunt opvragen. Denk bijvoorbeeld aan afspeellijsten en recente luistergegevens uit jouw Spotify-profiel. Je hoeft dan als nieuw lid van Tidal, Deezer of Apple Music geen nieuwe afspeellijsten aan te maken.

Handhaving

Delen met derden

Wetteksten bevatten over het algemeen omslachtig taalgebruik en de AVG vormt hierop geen uitzondering. Veel bepalingen zijn voor doorsnee gebruikers onzichtbaar, zoals de uitgebreide informatie- en documentatieplicht voor bedrijven. Om toch de concrete gevolgen voor je inzichtelijk te maken, sommen we hierna wat duidelijke voorbeelden op waar reuzen als Microsoft en Facebook mee te maken krijgen.

Een belangrijke maatregel is dat bedrijven burgers gedetailleerder informeren over de verwerking van hun persoonsgegevens, zoals het doorgeven van privédata aan andere bedrijven. Zo mag WhatsApp bijvoorbeeld niet stiekem persoonsgegevens doorsluizen naar Facebook en vice versa. Gebruikers moeten hiervan een duidelijke melding te zien krijgen en voor het delen van persoonsgegevens nadrukkelijk toestemming geven.

Windows Diagnostic Data Viewer

Microsoft is één van de eerste grote bedrijven die zichtbare wijzigingen in hun producten hebben aangebracht. De veranderingen zijn binnen Windows 10 al zichtbaar in het Windows Insider-programma, maar later zijn de nieuwe functies voor iedereen beschikbaar. Na de installatie komen enkele vragen tevoorschijn, waarbij je aangeeft in hoeverre je data met het softwarebedrijf wilt delen. Verder krijgt Microsofts besturingssysteem ook een functie om verzamelde diagnostische data te bekijken met de zogeheten Windows Diagnostic Data Viewer. Dit tooltje dien je via de Microsoft Store te downloaden. Na de installatie bereik je het hulpprogramma via Instellingen / Diagnostische gegevens en feedback / Viewer voor diagnostische gegevens. Gebruikers kunnen deze gegevens doorzoeken op trefwoord en op onderwerp filteren. Het gaat onder meer om specifieke eigenschappen van de pc of laptop, zoekopdrachten naar bestanden, getypte teksten en geïnstalleerde software. Vanuit het instellingenmenu wis je desgewenst de opgeslagen gegevens of sla je ze op.

Privacydashboard

Een andere belangrijke maatregel van Microsoft is de uitbreiding van het privacydashboard, dat Windows Insiders al kunnen bereiken. Bij het onderdeel Activiteitenoverzicht zie je exact welke (persoons)gegevens er bij Microsoft bekend zijn. Dat is opvallend veel, zoals het woonadres en allerlei zoekopdrachten. Eventueel kun je op onderwerp sorteren en de gegevens verwijderen. Het privacydashboard bevat verder ook nog een downloadknop waarmee je de gegevens opslaat in een json- en/of mpeg-bestand.