ID.nl logo
13 tips om je privacy op social media te waarborgen
© PXimport
Huis

13 tips om je privacy op social media te waarborgen

Mensen maken zich zorgen over hun online privacy. En terecht. Vooral op social media is het oppassen geblazen, omdat juist daar je gedrag, beslissingen en interesses van waarde zijn voor adverteerders. En ook P&O-afdelingen checken steeds vaker je Facebook-profiel.

Lees ook: Online privacy bestaat niet - Maar zo kom je er wel het dichtste bij.

Facebook

Tip 1 - Inhoud bekijken

We beginnen direct met de instelling die het belangrijkst is: wie kan en mag zien wat jij op Facebook plaatst? Het effect hiervan heb je ongetwijfeld zelf wel eens gemerkt wanneer je op het profiel van een ander klikte, maar een vrijwel lege pagina kreeg voorgeschoteld. Zo iemand heeft aangegeven dat personen die geen Facebook-vrienden met hem of haar zijn, niets mogen zien van wat er op de pagina wordt geplaatst. Dit kun je zelf ook heel eenvoudig instellen.

Klik rechtsboven op het pijltje naar beneden (naast het pictogram met het slotje) en vervolgens op Instellingen > Privacy. Het pictogram met het slotje bevat overigens snelkoppelingen naar privacy-instellingen, maar omdat we graag alles op één plek aanpassen navigeren we via Instellingen. Naast Wie kan je toekomstige berichten zien? klik je op Bewerken. Je hebt hier flink wat opties. Je kunt ervoor kiezen om alles aan iedereen te laten zien, alleen aan vrienden of aan een specifieke doelgroep. Let op: dit is alleen van toepassing op toekomstige berichten. Wil je ook berichten uit het verleden afschermen, klik dan op Eerdere berichten beperken.

©PXimport

Tip 1 - Bepaal zelf wie kan zien wat je op Facebook plaatst en vooral ook wie niet.

Tip 2 - Contact opnemen

Wanneer je populariteit op social media (en wellicht ook in de echte wereld) toeneemt, is het mogelijk dat het aantal vriendschapsverzoeken ineens de spuigaten uitloopt. Dat kan ook het geval zijn wanneer je plotseling in het vizier van spammers terecht bent gekomen. Vervelend, want die vriendschapsverzoeken komen voortdurend in beeld en kunnen ervoor zorgen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Voor je het weet, weiger je mensen die je nu juist wél had willen accepteren.

Onder het kopje Wie kan contact met me opnemen? heb je twee opties: Iedereen en Vrienden van vrienden. Dat laatste is een veilige optie, omdat je dan alleen kunt worden toegevoegd door mensen die vrienden zijn van je huidige Facebook-vrienden en dan treedt er direct een soort sociale controle in werking. Daarnaast kun je ook voorkomen dat je berichtenbox in Facebook volloopt met spamberichten, door onder het kopje Wie kan contact met me opnemen? te klikken op Bewerken naast Basisfiltering en te kiezen voor Strikte filtering. Berichten die niet van je vrienden afkomstig zijn, komen dan in het postvak Overig terecht.

©PXimport

Tip 2 - Zo zet je de deur wijdopen

Privacy bestaat niet

In dit artikel geven we je praktische tips voor het dichttimmeren van diverse socialmedia-accounts wat betreft privacy. Tegelijkertijd is het wel belangrijk om te weten dat echte privacy niet bestaat. Bedrijven houden zich niet altijd aan de regels of passen slimme methoden toe om de bestaande regelgeving te omzeilen, om zo toch handig gebruik te kunnen maken van jouw gegevens, die voor hen van onschatbare waarde zijn. Heeft het aanpassen van al deze instellingen dan wel zin? Absoluut, je beschermt jezelf ermee voor zover dat kan, maar daarnaast blijft het belangrijk om je bewust te zijn van het feit dat je privacy nooit is gegarandeerd, en dat je sommige dingen wellicht beter niet kunt delen.

Tip 3 - Wie kan je opzoeken?

Je weet nu hoe je kunt voorkomen dat iemand de inhoud van je Facebook-pagina ziet, maar wat als je überhaupt niet wilt dat iemand je op Facebook kan vinden? Bijvoorbeeld omdat je een schooljuf of -meester bent die niet wil worden toegevoegd door leerlingen of omdat je een andere openbare functie hebt die het onhandig maakt om op Facebook te worden gevonden. Of gewoon omdat je daar geen zin in hebt, want waarom zou je een reden nodig hebben?

Onder Instellingen > Privacy kun je onder het kopje Wie kan me opzoeken? aangeven dat iedereen je kan vinden aan de hand van je e-mailadres of telefoonnummer, of alleen je vrienden of vrienden van vrienden. Opmerkelijk genoeg is de optie Niemand hier niet aanwezig. Onderin kun je tot slot nog aangeven of je tijdlijn mag worden weergegeven in de resultaten van bijvoorbeeld Google.

©PXimport

Tip 3 - Je kunt jezelf onvindbaar maken op Facebook.

Tip 4 - Tijdlijn en taggen

Je hebt nu onder andere afgekaderd wat de zichtbaarheid is van dingen die je zelf op Facebook plaatst, maar hoe zit het met anderen? Een leuke, maar ook opdringerige functie van Facebook is namelijk de mogelijkheid om een bericht op de tijdlijn van een ander te plaatsen. Dit kan erg vervelend zijn wanneer je je ziek hebt gemeld en een vriend je doodleuk tagt in een foto waarop jullie samen op een terrasje zitten, om maar een voorbeeld te noemen. Gelukkig kun je dit reguleren door in Instellingen te klikken op Tijdlijn en taggen. Door bij Wie kan berichten plaatsen op je Tijdlijn? te kiezen voor Alleen ik hoef je je over taggende vrienden geen zorgen meer te maken.

Vind je dat iets te ver gaan, dan kun je direct daaronder de mogelijkheid inschakelen om berichten eerst goed te keuren voordat ze op je tijdlijn worden geplaatst. Vervolgens kun je in dit menu ook nog bepalen wie de berichten die door anderen op je tijdlijn worden geplaatst, of waarin je wordt getagd, kunnen zien. Zo hou je de volledige controle en zorg je ervoor dat anderen je niet onbedoeld in de problemen brengen (en maak je het mogelijk om iemand te verrassen zonder dat een ander de pret voortijdig bederft).

©PXimport

Tip 4 - Voorkom dat anderen berichten plaatsen op je tijdlijn of keur deze eerst zelf goed.

Ik heb niets te verbergen...

Het is de reactie die je van veel mensen (hoewel steeds minder) zult krijgen wanneer je begint over privacy: "Ik heb niets te verbergen." Die opmerking wordt vooral veroorzaakt door verschil van inzicht in wat 'iets te verbergen hebben' inhoudt. Want zelfs als je een extreem brave burger bent en nooit iets fout doet, is je privacy nog steeds belangrijk. Waarom? Bijvoorbeeld wanneer je op vakantie gaat en dat doodleuk deelt op Facebook. Als je je profiel niet hebt afgeschermd, is dat een prima hint voor inbrekers. Of wanneer je solliciteert bij een bedrijf en je toekomstige baas leest op Twitter dat je plannen hebt voor gezinsuitbreiding en besluit je daarom niet aan te nemen. Je privacy is belangrijk, dus bescherm deze.

Tip 5 - Apps

Je hebt ongetwijfeld wel eens ingelogd op een website met behulp van een Facebook-account, waarbij je die website toestemming hebt gegeven om bepaalde gegevens van Facebook te gebruiken. Dat kan niet altijd kwaad, maar op den duur zijn er wel heel veel websites die de vrije beschikking hebben over je gegevens, en dat is niet de bedoeling. Het kan daarom absoluut geen kwaad om eens in de zoveel tijd te klikken op Instellingen > Apps om te zien welke apps op dit moment toegang tot je persoonlijke gegevens hebben.

Als hier apps tussen staan die je al een tijd (of misschien wel nooit) hebt gebruikt, dan is het aan te raden om deze te verwijderen. Immers, hoe minder mensen toegang hebben tot je gegevens, hoe beter, en als je de website of app ooit nog eens gebruikt, log je gewoon opnieuw in met Facebook. Beweeg je muis over de app die je wilt verwijderen en druk op het kruisje. Facebook vraagt vervolgens of je het zeker weet, waarna je klikt op Verwijderen. De melding die je krijgt - dat het bedrijf in kwestie je gegevens wellicht niet verwijdert - is een goede reminder aan het feit dat je moet oppassen wie je toegang verleent.

©PXimport

Tip 5 - Je kunt apps eenvoudig de toegang tot je profielgegevens ontzeggen.

Tip 6 - Advertenties

En dan de optie waar eind vorig jaar zoveel paniek om was: advertenties. Door te klikken op Instellingen > Advertenties kun je precies aangeven op wat voor manier je al dan niet wilt deelnemen aan het advertentienetwerk van Facebook. De optie waar zoveel angst voor was eind vorig jaar, was de mogelijkheid voor Facebook om je foto's in advertenties te gebruiken. Druk op Bewerken naast de optie Externe sites en kies voor Niemand, en je persoonlijke gegevens worden aan niemand getoond in de vorm van een advertentie.

Wat Facebook al jaren doet, is advertenties aan je tonen van bijvoorbeeld pagina's, waarbij wordt aangegeven wie van je vrienden die pagina al 'liken'. Als jij niet in dit soort advertenties wilt worden opgenomen, dan kun je dat ook uitschakelen. Klik bij Advertenties en vrienden op Bewerken en kies voor Niemand in plaats van Alleen mijn vrienden. Je wordt nu niet meer 'gebruikt' voor dit soort advertenties. Overigens raden we je aan om deze instellingen eens in de zoveel tijd door te lopen, omdat Facebook regelmatig veranderingen doorvoert.

©PXimport

Tip 6 - Je kunt voorkomen dat je naam of profielinformatie in advertenties wordt gebruikt.

Tip 7 - Inlogbeveiliging

Facebook heeft een aantal handige instellingen om het voor onverlaten moeilijker te maken in te breken in je account. De eerste daarvan is een functie die stteeds meer mensen gebruiken, niet alleen op social media: inlogverificatie. Daarmee is het niet meer voldoende om in te loggen met je e-mailadres en wachtwoord, maar krijg je een verificatiecode op je mobiele telefoon die je moet invoeren om toegang te krijgen tot je account. Je vindt de optie onder Instellingen > Beveiliging > Aanmeldgoedkeuringen.

In het menu vind je meer instellingen om je account te beschermen. Zo kun je controleren waar je op dat moment allemaal bent aangemeld en kun je je met één druk op de knop overal of op specifieke apparaten afmelden. Ook kun je een bericht krijgen als iemand zich ergens probeert aan te melden met jouw account en kun je vrienden aanwijzen die je kunnen helpen weer in je account te komen als je er niet meer in kan.

©PXimport

Tip 7 - Een verificatiecode instellen zorgt ervoor dat je je profiel een stuk beter beschermt.

Twitter

Tip 8 - Fototags

Op Twitter is doorgaans veel minder persoonlijke informatie te vinden dan op Facebook, maar dat wil niet zeggen dat je zomaar alles open moet laten staan. Immers, ook Twitter kan je in de problemen brengen als je te veel deelt met mensen die dat niets aangaat.

Log in op Twitter, klik rechtsboven op je profielfoto en vervolgens op Instellingen > Beveiliging en privacy. Het kopje Beveiliging slaan we over, omdat dit heeft te maken met het beschermen van je account tegen hackers, en niet zozeer met privacy. Onder het kopje Privacy zie je de optie Fototaggen.

Deze optie is vergelijkbaar met het taggen in Facebook en ook hier kun je bepalen of mensen je mogen taggen in een foto of niet. Hier heb je echter niet de keuze om een tag eerst goed te keuren, je kunt alleen kiezen voor Iedereen mag mij taggen in foto's, Alleen personen die ik volg mogen mij taggen in foto's en Niemand mag mij taggen in foto's. Als je het écht veilig wilt maken, kies je uiteraard voor de laatste optie.

©PXimport

Tip 8 - Op Twitter kunnen volgers je taggen in foto's. Gelukkig kun je ook dit eenvoudig uitschakelen.

Tip 9 - Afschermen

De volgende optie, Mijn tweets afschermen, is er eentje waarover je goed moet nadenken. Net als bij Facebook kun je er namelijk voor zorgen dat mensen die jij niet volgt op Twitter, de inhoud van je profiel en je tweets niet kunnen zien. Dat klinkt heel veilig en dat is het ook, je moet je alleen wel realiseren dat de aard van Twitter anders is dan die van Facebook. Waar Facebook vooral draait om vriendschappen, volgen mensen op Twitter je vooral op basis van gedeelde interesses. Het afschermen van je account is prima en veilig, maar als het je doel is om op korte termijn een flink aantal volgers aan je te binden, dan is het afschermen van je account wellicht niet de juiste keuze (immers, een vreemde die je tweets niet kan zien, zal je ook niet gaan volgen). Een optie om even goed over na te denken dus.

©PXimport

Tip 9 - Je kunt je tweets afschermen voor niet-volgers, maar dat maakt het wel lastig om nieuwe volgers te vinden.

Tip 10 - Locatie

Twitter maakt het mogelijk om standaard een locatie toe te voegen aan je tweets, bijvoorbeeld wanneer je tweet vanaf je mobiele telefoon. Hartstikke leuk en handig, maar ook heel gevaarlijk. Denk er alleen maar even aan dat je een foto tweet van je zoon of dochter in de speeltuin en er staat vervolgens doodleuk bij waar deze speeltuin zich bevindt. Er zijn vele gevallen bekend van kwaadwillenden die deze informatie daadwerkelijk hebben misbruikt om slachtoffers te maken. Dat wil je uiteraard vermijden. Verwijder het vinkje bij Een locatie toevoegen aan mijn tweets, om deze informatie voortaan achterwege te laten. Een klik op de knop Alle locatie-informatie verwijderen past dit ook toe op al je tweets uit het verleden.

Daarnaast kun je net als bij Facebook uitschakelen dat mensen je kunnen vinden door op je e-mailadres te zoeken. Een andere overeenkomst met Facebook is dat Twitter je advertenties voorschotelt op basis van je surf- en tweetgedrag. Dit kun je eveneens eenvoudig uitschakelen door de vinkjes te verwijderen bij de opties Personalisatie en Uitgelichte inhoud.

©PXimport

Tip 10 - Je kunt voorkomen dat Twitter een locatie bij je tweets plaatst.

Tip 11 - Apps

Er is een vergelijking te maken tussen Facebook en Twitter, want ook Twitter biedt de mogelijkheid tot het koppelen van apps (oftewel de mogelijkheid om met je Twitter-account in te loggen op websites van derden). Hoewel hierbij wederom geldt dat er op Twitter doorgaans minder gevoelige informatie (in je profiel) staat dan bij Facebook (meer dan een url, een profielnaam en een e-mailadres hoef je niet in te vullen), wil dat wederom niet zeggen dat zomaar iedereen toegang moet hebben tot die informatie. Klik op het tabblad Applicaties in Instellingen om te bekijken welke apps toegang hebben tot je Twitter-informatie. Klik vervolgens op de knop Toegang intrekken achter de apps die je niet langer aan je account wilt hebben gekoppeld. Wees niet bang om verkeerd te klikken, je kunt een website/app net zo makkelijk opnieuw toegang geven.

©PXimport

Tip 11 - Net als bij Facebook kun je de toegang van apps tot je profiel eenvoudig intrekken.

Tip 12 - Inlogverificatie

Net als Facebook geeft Twitter de mogeijkheid tot het instellen van een inlogverificatie. Daarvoor ga je naar Instellingen > Beveiliging en Privacy en zet je een vinkje bij Inlogverificatieverzoeken. Je krijgt iedere keer als je je probeert aan te melden een bericht op je telefoon (als je tenminste je mobiele nummer hebt opgegeven). Zo wordt het voor inbrekers niet alleen ontzettend moeilijk je accunt over te nemen, maar weet jij ook nog eens precies waneer iemand dat probeert. Zelfs met inlogverificatie is het niet onmogelijk dat iemand je account verneemt en zich als jou probeert vooor te doen, maar de kans wordt in elk geval vele malen kleiner.

©PXimport

Tip 12 - Ook Twitter biedt de mogelijkheid een inlogverificatiecode in te stellen.

Tip 13: Privéberichten

Privéberichten bestaan al sinds de eerste dagen van Twitter, maar tot niet al te lang geleden kon je alleen privéberichten sturen naar mensen die jou volgden. Tegenwoordig biedt Twitter de mogelijkheid privéberichten te ontvangen van iedereen. Dat heeft zowel voor- als nadelen. Het grote voordeel is dat je simpel gevoelige informatie (zoals adresgegevens en telefoonnummers) kunt delen, bijvoorbeeld als je in gesprek bent met de helpdesk van je internetprovider. Aan de andere kant is het voor iedereen mogelijk je berichten te sturen, die vaak van nogal spam-achtige aard zijn. Let dus goed op wie je een bericht stuurt en klik niet op de link als je het niet vertrouwt. Je kunt altijd accounts blokkeren oom ervoor te zorgen dat ze helemaal geen contact meer met je op kunnen nemen.

©PXimport

Tip 13 - Privéberichten zijn leuk, maar als ze van verkeerde accounts komen, kan het gevaarlijk zijn.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus

▼ Volgende artikel
Boost je productiviteit met Copilot Pro
© Putu - stock.adobe.com
Huis

Boost je productiviteit met Copilot Pro

Als je AI slim inzet, kun je meer plezier beleven aan je computer en het werk dat je ermee doet. Copilot is de slimme assistent van Microsoft, die nauw integreert met Office. Hoe maak je optimaal gebruik van deze AI en hoe zet je de assistent naar je hand? Wij gaan aan de slag met Copilot Pro.

In dit artikel laten we zien hoe je Microsoft Copilot Pro gebruikt om efficiënter te werken:

  • Voeg Copilot toe aan de taakbalk of browser voor snelle toegang
  • Gebruik Copilot in Word en Excel om documenten te samenvatten en teksten te genereren
  • Stel slimme e-mails op in Outlook met AI-ondersteuning
  • Integreer Copilot in WhatsApp en Telegram

Handig om te weten: Wat zijn Copilot+-laptops en wat kun je ermee?

Er zijn van Copilot verschillende versies beschikbaar. Zo is er Copilot, Copilot Pro en Copilot for Microsoft 365. De eerste versie – Copilot – kun je gratis gebruiken en biedt je de basisfunctionaliteit. Deze instapversie is ideaal als je wilt kennismaken met de AI en wilt kijken of Copilot voor je geschikt is.

Copilot Pro is het betaalde abonnement waarmee je extra functies tot je beschikking krijgt. Je betaalt 22 euro per maand voor deze uitgebreidere versie. In dit artikel gaan we hoofdzakelijk met Copilot Pro aan de slag. Tot slot is er ook nog Copilot for Microsoft 365. Dit is een dienst die hoofdzakelijk is gericht op zakelijke gebruikers en bedrijven. Deze versie laten we buiten beschouwing.

De Copilot-app kun je los downloaden.

Proberen

Je hoeft niet direct een abonnement op de Pro-versie af te sluiten. Je kunt de betaalde variant van Copilot eerst een maand proberen door op de Copilot-website te kiezen voor Probeer de gratis proefversie.

Vanaf de taakbalk

Er zijn verschillende manieren om toegang tot Copilot te krijgen. Wil je snel toegang, dan kun je de assistent toevoegen aan de Windows Taakbalk. Je vindt de officiële Copilot-app in de Microsoft Store. Typ Microsoft Copilot in het zoekvak bovenin om de app uit de winkel te downloaden. Eenmaal geopend, klik je met de rechtermuisknop op de knop van Copilot in de taakbalk en kies je Aan taakbalk vastmaken. Je kunt Copilot ook gebruiken via de browser. Op https://copilot.microsoft.com vind je de webversie.

Geschiedenis

Als je al wat langer gebruikmaakt van Copilot, is het handig om terug te kunnen keren naar eerdere gesprekken. Dit voorkomt onder meer dat je informatie moet herhalen of een gesprek opnieuw moet beginnen. Links naast de gespreksbalk vind je de knop Geschiedenis weergeven. Klik hierop voor een overzicht van eerdere gesprekken. Je kunt ook specifieke gesprekken verwijderen. Je klikt hiervoor op het pictogram van de prullenbak naast een eerder gesprek.

Gebruiken via Edge

Microsofts browser Edge kent een nauwe integratie met Copilot. Je opent de assistent via een eigen knop, rechtsboven in het venster. Een zijvenster opent en je kunt aan de slag. Als je intensief gebruikmaakt van Copilot kun je er ook voor kiezen om het zijvenster altijd zichtbaar te maken. Klik op de knop Instellingen en meer (of gebruik Alt-toets+F) en klik op Instellingen. Kies voor Copilot en zijbalk en kies voor de optie Altijd aan.

Gebruik je Copilot niet (meer) via de browser en heb je geen behoefte aan de knop rechtsboven in Edge? Kies dan in hetzelfde instellingenvenster voor Copilot en zet de schuif op Uit bij Copilot weergeven.

Pas de instellingen van Copilot via Edge aan.

Meer functies na betalen

Of je betaalt voor het AI-model, bepaal je uiteraard zelf. Copilot Pro kent een paar belangrijke voordelen ten opzichte van de gratis variant. Zo krijgen betalende gebruikers op drukke momenten voorrang. Als gratis gebruiker kan het voorkomen dat je moet wachten of dat je tijdelijk geen toegang hebt.

Die voorrang vinden we ook terug op het gebied van AI-afbeeldingen. Met de Pro-versie kun je dagelijks honderd ‘boosts’ inzetten om een afbeelding ‘snel’ te maken. Bij de gratis versie kun je dit maar vijftien keer doen. Nieuwe functies worden ook als eerste in de Pro-versie aangeboden. Een belangrijk kenmerk van Copilot Pro is de integratie met Office-apps, zoals Word, Excel, PowerPoint en Outlook. Copilot Pro is hiermee direct toegankelijk vanuit die apps.

Ook online

De integratie van Copilot Pro is doorgevoerd in de online versies van apps zoals Word, Excel en PowerPoint. Gebruik je de apps in de browser, dan vind je de knop Copilot in het Office Lint bij de tab Start.

Aan de slag met Pro

Copilot Pro heeft de meest uitgebreide functies. Na activatie vind je de assistent in de verschillende Office-onderdelen terug. In de menubalk bovenin verschijnt een Copilot-knop. Is deze niet zichtbaar, dan meld je je eerst aan met het account waarmee je Copilot Pro hebt afgesloten. Typ in het Office-zoekvak (bovenin het venster) Copilot Pro en kies voor Copilot Pro gekocht? Meld u aan om te gebruiken. De knop Copilot verschijnt op het Office Lint, op de tab Start. Klik erop om te beginnen.

Copilot geeft uit zichzelf al enkele suggesties, gebaseerd op het document dat je mogelijk al hebt geopend. De opties zijn afhankelijk van het Office-programma waarin je Copilot opent. Via de eerste optie ‒ Begrijp ‒ kun je het geopende document samenvatten. De tweede optie ‒ Maak een afbeelding ‒ geeft je de mogelijkheid om een afbeelding te maken, gebaseerd op een beschrijving. Tot slot is er de optie Vraag, waarin je Copilot kunt vragen om een element uit het document duidelijker te beschrijven. Werkt Copilot nog niet? Controleer of de optie Automatisch opslaan voor het document is geactiveerd (via de optie linksboven in het venster). Alleen dan heeft Copilot toegang tot het actieve document.

Copilot Pro integreert met Office, zoals Word en PowerPoint.

Vragen stellen

Interessanter aan de integratie is de mogelijkheid om vragen te stellen over het document dat je hebt geopend. Dat doe je in het vak rechtsonder. Heb je geen inspiratie, dan kun je gebruikmaken van de standaardvragen die boven het tekstvak worden getoond. Klik op de knop Vernieuwen om een nieuwe set standaardvragen te genereren. Je kunt bijvoorbeeld vragen om de belangrijkste punten van het document op een rij te zetten of om de tekst in te korten. Zoals altijd bij AI geldt: controleer het resultaat telkens goed en neem de informatie nooit klakkeloos over.

Naast eigen vragen kun je ook standaardvragen kiezen.

Hulp bij prompts

Hoeveel nut Copilot je uiteindelijk biedt, is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van de gebruikte prompts. Een prompt kun je zien als een opdracht die je aan de AI-assistent geeft. Dit kan bijvoorbeeld een duidelijke instructie zijn, zoals ‘Vat dit document samen in drie belangrijke punten’ of ‘Benoem de voor- en nadelen uit dit document.’ Hoe duidelijker de prompt, hoe beter het resultaat. Copilot Pro kan je hierbij helpen.

In het invoervak vind je de knop Prompts weergeven. Je opent hiermee een nieuw venster met suggesties. De lijst is lang: je kunt gelukkig op zoek gaan naar specifieke prompts. Gebruik de filters bovenin. Klik op Taak en selecteer de categorie van de prompts die je wilt zien, bijvoorbeeld Begrijpen, Vragen en Analyseren. Bovendien vind je een tweede filter: Type functie. Dat filter kun je gebruiken om specifiek te zoeken naar prompts voor een afgebakend domein, zoals klantenservice, IT en non-profit. De prompts worden hierop aangepast. Kom je een interessante prompt tegen, bewaar deze dan. Klik bij de prompt op het pictogram Prompt opslaan. Kies vervolgens bovenin voor Opgeslagen prompts om een totaaloverzicht te bekijken.

Een overzicht van kant-en-klare prompts die je kunt bewaren.

Online galerie

Niet alle beschikbare prompts worden in het eerdergenoemde venster getoond. We willen die natuurlijk wel bekijken. Klik hiervoor op Alle prompts weergeven, rechtsonder in het venster. Een nieuw venster met een promptgalerie wordt geopend. Interessant aan deze galerie (ten opzichte van het venster dat je via Copilot in Office opent), is dat je ook kunt selecteren op prompts per app, bijvoorbeeld voor Excel, Word en PowerPoint. Ook op deze webpagina kun je prompts opslaan. Deze verschijnen vervolgens in de sectie Jouw prompts. In de sectie Verkennen in producten vind je bovendien per Office-app praktische voorbeelden om Copilot in te zetten.

Met je stem

Geen zin om te typen? Je kunt de vragen ook stellen via een microfoon. Klik op de knop Microfoon in het tekstvak en begin met praten. De herkende woorden verschijnen in het tekstvak. Klik op Verzenden om de vraag uiteindelijk te stellen.

Je kunt prompts ook via een microfoon inspreken.

Beperkingen

Zoals bij elke technologie kent Copilot nog enkele beperkingen. Het is goed om hiermee rekening te houden, vooral als je werkt met documenten. Als je een vraag stelt over een onderwerp in je document, gaat dit nagenoeg altijd goed. Vraag je om een samenvatting van een document, dan is het even opletten geblazen. Copilot controleert namelijk een maximum aantal woorden en negeert de rest.

Bij grote documenten bestaat hierdoor de kans dat je eindigt met een incomplete samenvatting. Op dit moment ondersteunt Copilot documenten van ongeveer 80.000 woorden. Je kunt de beperking omzeilen door het document in meerdere delen op te knippen en deze delen telkens door Copilot te laten beoordelen. Wil je een document laten herschrijven, werk dan bij voorkeur met een documentlengte van maximaal 3000 woorden.

Terug in de tijd

Copilot onthoudt de gesprekken. Je kunt deze geschiedenis op elk moment wissen. Klik in het deelvenster van Copilot linksboven op het menu (Schakelen tussen Copilots). Onder in het venster vind je de optie Chatgeschiedenis. Klik erop en kies Gehele Copilot-geschiedenis verwijderen.

Eerdere gespreksgeschiedenis verwijderen.

Prompts verbeteren

Er zijn tips om een prompt (en daarmee het resultaat van Copilot) te verbeteren. Gebruik bij het maken van een prompt zo veel mogelijk details. Beschrijf bijvoorbeeld de context, wat je verwacht en welke bronnen Copilot mag gebruiken. Hanteer een positieve insteek: vertel wat er moet gebeuren en niet wat er niet moet gebeuren. Is het resultaat niet wat je verwacht, dan verbeter je je prompt en laat je het resultaat opnieuw genereren. De makers van Copilot hebben zelf een aantal voorbeelden online gezet.

Doordenken

Om de kwaliteit van de antwoorden en adviezen te verhogen, kun je bij Copilot Pro gebruikmaken van Think Deeper. Je vindt de gelijknamige knop rechts van het invoervak in de app van Copilot (dus niet in het Office-deelvenster). Een antwoord via Think Deeper laat wel wat langer op zich wachten. Copilot heeft tot een halve minuut nodig om het onderwerp vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Je hoeft de functie uiteraard niet bij elk gesprek te gebruiken.

Mailen maar

Als je de e-mailclient Outlook gebruikt, kun je ook wat werk overdragen aan Copilot. De assistent werkt in zowel de klassieke als nieuwe versie van Outlook. Let wel even goed op, want Copilot verschijnt alleen bij het e-mailaccount waarop je het Copilot-abonnement hebt afgesloten. Heb je meerdere e-mailaccounts, dan kunnen deze niet gebruikmaken van de functies. Op zulke momenten verdwijnt de knop uit het venster. Een vreemde en weinig gebruiksvriendelijke zaak: hopelijk herzien de makers dit in de toekomst.

Copilot ondersteunt je op verschillende manieren bij het mailen. Allereerst kun je de assistent je e-mail laten opstellen. Klik op de knop Copilot en kies Concept met Copilot. Beschrijf duidelijk wat je wilt mailen en klik op Genereren. Een kant-en-klare mail wordt gemaakt. Controleer het resultaat. Ben je tevreden, dan kies je Behouden. Ook kun je kiezen voor Aanpassen en aangeven dat je het bericht bijvoorbeeld formeler, korter of losser wilt opstellen. Ben je helemaal niet tevreden, dan genereer je een nieuw concept (kies Opnieuw genereren).

Copilot kan een concept-e-mail opstellen.

Coaching

In plaats van al het werk uit handen te nemen, kun je er ook voor kiezen om Copilot je te laten begeleiden. Schrijf een e-mail van minimaal honderd woorden en kies voor Coaching door Copilot. De assistent stelt nu een bericht op, dat je vervolgens kunt beoordelen. Je hebt daarbij dezelfde opties als bij het volledig genereren van een mail: zo kun je de teksten inkorten, aanpassen of volledig opnieuw beginnen als je niet tevreden bent.

Niet tevreden over je eigen tekst? Laat deze herschrijven.

Sneller toegang

Door Copilot aan het startmenu of de taakbalk toe te voegen, heb je nog sneller toegang tot de assistent. Maak je gebruik van de losse app van Copilot? Klik op de drie puntjes rechtsboven in het venster of druk op Alt+F. Kies Aan taakbalk vastmaken of Vastmaken aan Startscherm.

Mobiel gebruik

Tot slot: Je kunt Copilot ook gebruiken op je iPhone en Android-toestel. Voor beide platformen download je de app via de bekende appstores. In plaats van een app, kun je Copilot op een mobiel ook gebruiken via WhatsApp en Telegram. Je voegt de assistent dan toe als contactpersoon met wie je via het normale chatvenster communiceert. Via deze link vind je directe koppelingen om de assistent aan WhatsApp en Telegram toe te voegen.

De assistent is ook beschikbaar op je mobiel, bijvoorbeeld via WhatsApp.

Watch on YouTube