ID.nl logo
Online privacy bestaat niet - Maar zo kom je er wel het dichtste bij
© PXimport
Huis

Online privacy bestaat niet - Maar zo kom je er wel het dichtste bij

Weleens van je bed gelicht door opsporingsambtenaar met een huiszoekingsbevel? De komende jaren neemt het risico hierop toe! Als jij denkt dat het jou niet overkomt, dan moet je even verder lezen.

De overheid wil dus meer fraudeurs en terroristen in de kraag grijpen. Hiertoe worden niet alleen de gegevens van mogelijke boeven en fraudeurs nader bekeken, maar de gegevens van álle Nederlanders. En dat terwijl bekend is dat twee derde (!) van de verdachten die uit het 'Big Data-systeem' rollen, uiteindelijk onterecht aangemerkt is. En aan gegevens over burgers is toch al geen gebrek bij de overheid. Sinds er met de 'war on terror' een machtig argument is bijgekomen, wordt iedere mogelijkheid om nog meer gegevens te verzamelen, aangegrepen. Lees ook: Meeste wachtwoorden zijn onveilig.

Ook komt al jaren in het nieuws dat allerlei bedrijven en instanties gegevens verzamelen: Google wil alles van je weten en veiligheidsdiensten zoals de Amerikaanse NSA, het Britse GCHQ of de Nederlandse AIVD slaan al je internet- en belverkeer op, hacken op pc's en netwerken en kraken encryptie van iedereen in de naam van counterterrorisme. Maar er verandert niets.

Tijd om zelf het heft in handen te nemen, maar niet voordat we hebben uitgediept wat de motieven en methodes van de privacyschenders zijn en waarom privacy een onderwerp is waar we ons druk over moeten maken.

Dit wordt (onder andere) verzameld

Leentjebuur spelen

De overheid weet van alles van ons, en wat ze zelf niet weet, dat haalt ze wel bij anderen die dat wel weten. Zoals bij de internet- en telefonieproviders. Sinds 2009 zijn zij verplicht alle gegevens over het internet- en telefoniegebruik van alle klanten zes tot twaalf maanden te bewaren. Al die tijd kan de overheid langskomen en erin neuzen. In 2013 gebeurde dat 2,4 miljoen keer, dat is 6.400 raadplegingen per dag. Een limiet aan de bevragingen of een minimale verdenking is er niet, overheid en opsporingsinstanties kunnen hier zonder beperking in grasduinen.

En wat ziet de overheid dan zoal? Heel veel waarvan je nu nog denkt dat het geheim is of onbekend. Zoals wanneer je belt, met wie je belt en ook waar je bent wanneer je belt. Want ook de locatie van de mobiele telefoon is bekend en wordt bewaard, ongeacht of je gps gebruikt of niet. Ze zien ook wanneer je verbinding maakt met internet, de websites die je bezoekt, verbindingen die je maakt via internet, alles. Veilig verborgen achter een telefoonnummer of IP-adres? Helaas. Ook deze gegevens worden elke dag gedeeld door de providers met de overheid. De overheid weet precies wie er op welke datum en tijd hoort bij elk IP-adres, telefoonnummer en e-mailadres in Nederland. Welkom in surveillancestaat Nederland.

©PXimport

Ook onze overheid neemt het in de strijd tegen een enkele terrorist en fraudeur niet zo nauw met de privacy van allemaal.

Gratis diensten?

De overheid is niet de enige die de privacygrenzen steeds verder oprekt, ook bedrijven verzamelen gegevens over personen en gebruiken die om steeds meer over gebruikers te weten te komen. Zoek eens een paar maal met Google naar de aanschaf van een auto. De websites die je daarna bezoekt, zullen steeds meer advertenties over dat onderwerp hebben. Die advertenties zijn er dan ook speciaal voor jou, gebaseerd op jouw interesse in dat onderwerp die door Google is opgemerkt en vastgelegd. Dit lijkt onschuldig, maar is het niet.

"Mensen associëren Google met de zoekmachine maar eigenlijk is Google een advertentieboer. Daar verdienen ze hun geld mee, daar doen ze de grootste investeringen, daar zetten ze de meeste en beste engineers aan het werk. Inmiddels zijn alle datasets van alle Google-diensten aan elkaar gekoppeld. Dus je Google Agenda, je contacten, je mail, je maps ... alles is aan elkaar gekoppeld. Het is niet een risico dat Google mogelijk een profiel van je opbouwt, ze bouwen een profiel van je op! En ze doen dat misschien niet onder je naam (ze koppelen het aan een IP-adres), maar ze weten precies waar je bent, met wie je afspreekt en noem maar op." Aldus Daphne van der Kroft van Bits of Freedom, de Nederlandse belangenbehartiger van privacy en vrijheid op internet. En niet alleen Google doet dit, ook Yahoo, ook Microsoft, ook Facebook. Deze bedrijven bieden allemaal gratis diensten aan die ook nog eens in een heel hoog tempo innoveren, maar de rekening moet uiteindelijk wel betaald worden.

©PXimport

Daphne van der Kroft, communicatiestrateeg bij Bits of Freedom. (fotograaf: Maarten Tromp)

Uitwisseling

Bedrijven zijn zo succesvol in het verzamelen van gegevens van gebruikers, dat overheden ze steeds meer niet zelf verzamelen, maar alleen zorgen dat ze toegang krijgen tot de gegevens van de bedrijven. De onthullingen door Edward Snowden over de activiteiten van de Amerikaanse geheime dienst NSA hebben dit heel duidelijk gemaakt. Zo heeft de Amerikaanse overheid directe toegang tot servers en webdiensten van grote Amerikaanse internetbedrijven zoals Apple, Facebook, Yahoo, Google en Microsoft.

©PXimport

Dankzij de onthullingen van Snowden weten we dat privacy fors onder druk staat.

Daarbij maakt de Amerikaanse overheid actief misbruik van fouten in software. Op deze manier heeft de NSA toegang tot heel veel informatie, ook van en over Nederlanders.

Opnieuw dankzij Snowden weten we dat ook Nederland toegang heeft tot die gegevens. Nederland is een van de zogeheten 9-Eyes-landen: de - na de 4-Eyes-landen Groot-Brittannië, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland - meest exclusieve groep van landen om lid van te zijn, want dit is de groep die die als tweede toegang krijgt tot de door de Amerikaanse NSA verzamelde gegevens.

Zo gaat men met jouw gegevens om

©PXimport

Bullrun is een van de topgeheime programma's waar we dankzij de onthullingen van Snowden nu kennis van hebben.

Surveillance als standaard

Onderzoeksjournalist Brenno de Winter volgt kritisch de manier waarop de Nederlandse overheid omgaat met gegevens van en over burgers. De Winter zegt hierover: "Het grote gevaar zit in dat met al deze gegevens heel gedetailleerde profielen worden gemaakt. Google kent ons leven tot in detail dankzij de Google Agenda, Gmail, de locatie van onze Android-smartphones en -tablets, alle dingen die we zoeken met de Google-zoekmachine, verwijzingen op andere websites die dat nog verder verfijnen en ga zo maar door. Dat gaat al heel ver. Sinds Snowden weten we dat precies die informatie ook nog eens in de handen van de NSA eindigt, en die heeft ook toegang tot nog weer andere data van onder andere Twitter, Facebook enzovoort. Al die informatie samen in één hand geeft een overheid de mogelijkheid ons nog veel gedetailleerder in kaart te brengen."

Verbod op datahonger

Verbieden privacygevoelige gegevens te verzamelen is geen optie, dat onderkent ook Brenno de Winter. "Je kunt onmogelijk een verbod uitvaardigen en de vraag is ook of dat tij nog te keren is. Je wilt niet innovatie stoppen om de overheid te stoppen. Misbruik van data moet wél worden voorkomen. Je moet Google wel verbieden (en dat wordt het ook al) de geheimzinnigheid in stand te houden. Ze moeten duidelijk maken welke informatie wordt verzameld, welke conclusies worden getrokken en wie daar toegang toe heeft. Ook moet invulling worden gegeven aan de verplichting om mensen zelf de regie over de informatie te gunnen."

©PXimport

Het logo van het geheime programma Prism zoals dat in de gelekte presentaties van de NSA wordt gebruikt.

Ook het handelen van de overheid moet volgens Brenno de Winter aan banden worden gelegd. "Het gebeurt erg vaak dat de overheid zelf de wet overtreedt. Dat zagen we bij de bewaarplicht voor internet- en telefoniegegevens, die ook niet werd afgeschaft toen het Europees werd verboden. We zagen het ook bij de automatische kentekenplaatherkenning waardoor de Belastingdienst in realtime met de camerasystemen van de politie mag meekijken. Daar is eerst de wet overtreden, en toen maar opgerekt. Camerabewaking werd illegaal ingezet om op afstand bekeuringen uit te schrijven en inmiddels is ook dat legitiem geworden. De politie hackt in sommige gevallen, terwijl dat bij wet niet is geregeld", aldus Brenno de Winter.

Iedereen is verdachte

"Onze grondwet zegt dat elke Nederlander in principe niet verdacht is. Iedere burger moet vrij kunnen leven en dus ook niet in de gaten gehouden worden. Pas als er een goede reden is om daar een uitzondering op te maken, kan de vrijheid van het individu worden ingeperkt of kan hij gevolgd worden. De overheid draait dit steeds meer om. Zij verzamelt van alles en laat daar Big Data-patroonanalyses op los, en beslist dan wel of er actie nodig is of niet. Terwijl tot nu toe nooit duidelijk gemaakt is dat er een noodzaak is om dit te doen. Er worden ook niet meer criminelen opgepakt dan voordat de overheid al die data over de burgers verzamelde", aldus Daphne van der Kroft van Bits of Freedom.

CBP bewaakt je privacy

Aanklacht tegen Google

Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is de Nederlandse privacywaakhond. Het CBP onderzoekt de manier waarop overheden en bedrijven met de persoonsgegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt is daarbij de bestaande regelgeving, maar het CBP adviseert ook over toekomstige regels. In december legde het CBP Google een dwangsom tot 15 miljoen euro op wegens het schenden van de regels. Wij spraken met Jacob Kohnstamm, voorzitter van het CBP over wat het CBP betekent voor de privacy van burgers en de aanpak van privacyschenders.

"Google heeft nieuwe privacyvoorwaarden geïntroduceerd zonder de burger daar voldoende over te informeren. Die voorwaarden gelden voor alle producten en diensten van Google en bieden de mogelijkheid alle gegevens die via die diensten uitgewisseld worden, te koppelen tot één groot profiel. Google heeft nu tot eind februari de tijd dit ongedaan te maken, dan wel de burgers goed voor te lichten en om toestemming te vragen". Zo vat Kohnstamm de aanklacht tegen Google samen. Hoewel de hoogte van de boete voor Google een schijntje is, heeft de aanklacht zeker indruk gemaakt op de internetgigant. "Dit heeft het bureau van de baas van Google bereikt. Het is ook niet de boete alleen, Google vindt het ook echt niet prettig als het publiekelijk te boek staat als wetsovertreder."

Privacyvoorwaarden Facebook

Behalve Google heeft het CBP ook Facebook op de korrel. Het CBP is een onderzoek gestart naar de nieuwe privacyvoorwaarden die het bedrijf wereldwijd wil invoeren. De nieuwe voorwaarden geven Facebook onder meer het recht om gegevens en foto's van Facebook-gebruikers, te gebruiken voor commerciële doeleinden. Het CBP heeft Facebook gevraagd de invoering van de nieuwe regels op te schorten tot het eigen onderzoek is afgerond en daar heeft het inmiddels gehoor aan gegeven.

Een haat-liefde verhouding

De pijlen van het CBP richten zich vaak ook op de Nederlandse overheid en vooral de Belastingdienst. "Met de Belastingdienst hebben we een haat-liefdeverhouding. We zijn met ze in gesprek omdat wij vinden dat - hoewel het mogelijk allemaal wettelijk is afgedekt - hun datahonger de grenzen van het redelijke overschrijdt. Je moet af en toe ook denken 'ik zou het nu wel mogen maar is het ook verstandig?' Recht en wet zijn soms niet helemaal hetzelfde", aldus Kohnstamm.

©PXimport

Google vindt het niet prettig dankzij de aanklacht van het CBP als wetovertreder te boek te staan.

Als voorbeeld noemt hij de gegevensuitwisseling van de Belastingdienst met woningbouwcorporaties. "De Belastingdienst heeft gegevens uitgewisseld om te kijken of er hogere huren betaald zouden kunnen worden. Het CBP heeft zich hier tot het laatst tegen verzet, maar helaas heeft de Tweede Kamer het uiteindelijk goedgekeurd. Vervolgens heeft de Belastingdienst uit gemakzucht, laat ik het maar zo noemen, ook nog eens veel meer gegevens met de woningbouwcorporaties gedeeld dan nodig. We hebben daar actie op ondernomen en de Belastingdienst laat dat nu achterwege."

Ondanks dat het CBP door de overheid wordt gefinancierd, krijgt het van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven niet altijd de steun die je verwacht. "Het CBP zou nog veel effectiever zijn wanneer we, als iemand willens en wetens de privacyregels schendt, meteen een forse boete kunnen opleggen. Dat is ook vastgelegd in het regeerakkoord maar de staatssecretaris heeft de boetebevoegdheid van zo veel randvoorwaarden voorzien dat deze helemaal niets waard is."

Tweeduizend databases

Wanneer overheden, bedrijven en instellingen zo weinig respect hebben voor de gegevens van burgers, is het dan niet veel verstandiger helemaal maar geen gegevens meer af te staan? "Een gemiddelde burger zit in circa 2.000 databases. Als je telefoneert, wordt dat opgeslagen. Als je bankiert via internet, wordt dat opgeslagen. Wanneer je reist met het openbaar vervoer, dan wordt dat opgeslagen. Zelfs als je een totale kluizenaar bent in Nederland, sta je nog in 200 tot 250 databases.

Je kunt niet maatschappelijk functioneren zonder ICT-zaken te gebruiken en op internet actief te zijn. Dat kun je mensen echt niet verwijten. Je hebt daar als individuele burger weinig keuze in te maken. Daarom moet er met die data veel verantwoordelijker worden omgesprongen en moet de politiek ook nadrukkelijker sturen. Je kunt dat niet 'eigen schuld, dikke bult' op de burger verhalen."

▼ Volgende artikel
De 5 meest gemaakte fouten bij het kopen van een matras
© Andrey Popov
Huis

De 5 meest gemaakte fouten bij het kopen van een matras

Zodra je bent neergeploft op dat heerlijke zachte bed in de showroom weet je het: dit wordt jouw nieuwe matras. Maar ho, niet zo snel: een nieuw matras koop je niet zomaar even. Voorkom in elk geval het maken van deze vijf veelvoorkomende fouten.

Om jou aan het perfecte matras te helpen, sommen we in dit artikel de fouten op die veel mensen maken bij het kopen van een nieuw matras. Zodat jij die fouten niet hoeft te maken en iedere ochtend fris en pijnvrij wakker wordt. Dit zijn ze: 1. Niet proefslapen 2. Afgaan op de prijs 3. Niet naar het materiaal kijken 4. Geen rekening houden met slaaphouding 5. Geen rekening houden met partner

Lees ook: Da's relaxed: 10 tips voor de aankoop van het perfecte bed

Goed slapen betekent herstellen. Zonder een goede nachtrust hebben we weinig energie, presteren we slechter, krijgen we last van pijntjes en worden we sneller ziek. Als je je daarbij bedenkt dat we maar liefst eenderde van ons leven in bed doorbrengen, snap je waarom het kopen van een nieuw matras niet iets is wat je even tussen de bedrijven door doet. Toch is dat wel wat er vaak gebeurt: mensen kiezen al gauw een matras dat lekker ligt of dat met veelbelovende claims wordt verkocht, om er vervolgens thuis achter te komen dat het toch niet het comfort of de ondersteuning biedt waar ze naar zochten. Dat gaat jou natuurlijk niet gebeuren, mits je de volgende fouten niet maakt.

Fout 1: Niet proefslapen

Het is een klassieke fout bij het kopen van een nieuw matras: op basis van vijf minuutjes proefliggen in de showroom besluiten dat een matras goed is. Vaak gaat het immers om een momentopname. En zeg nou eerlijk: ligt niet elk matras lekker na een dagje shoppen op de woonboulevard? Natuurlijk is een eerste indruk ook belangrijk, maar een periode proefslapen is bij het kiezen van het juiste matras absoluut geen overbodige luxe. Veel fabrikanten bieden een proefslaapperiode van zo'n drie maanden aan, wat het ideale tijdsbestek is om te beslissen of je tevreden bent met je nieuwe matras. Is er geen mogelijkheid tot proefslapen? Bedenk dan goed of je het risico wilt nemen. Vooral als je een moeilijke slaper bent of snel last hebt van lichamelijke klachten, is proefslapen echt een must.

©Kaspars Grinvalds

Fout 2: Afgaan op de prijs

Matrassen zijn doorgaans niet goedkoop, vooral niet als je voor kwaliteit gaat. Het kan dan verleidelijk zijn om een budgetmatras te kopen, maar daarmee is de kans groot dat je jouw lichaam niet geeft wat het nodig heeft. Houd hierbij wel in het achterhoofd dat niet elk goedkoop matras van slechte kwaliteit is, en dat ook zeker niet elk duur matras goed is. Maar vaak zegt de prijs van een matras wel iets over de kwaliteit van het materiaal waarvan het is gemaakt. Kies je een matras puur vanwege het gunstige prijskaartje dat eraan hangt, dan zou het zomaar kunnen dat je binnen relatief korte tijd alweer een nieuw matras nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je last krijgt van rug-, nek- of schouderklachten. Slimmer is om één keer een grotere investering te doen, waar je vervolgens wél jarenlang plezier van hebt.

Fout 3: Niet naar het materiaal kijken

Met claims als 'extra zacht' en 'optimale ondersteuning' proberen matrassenfabrikanten potentiële klanten over de streep te trekken, maar trap hier niet te snel in. Zo betekenen termen als 'zacht' en 'hard' voor iedereen wat anders. Daarnaast kan een zacht matras in het begin heerlijk liggen, maar op den duur ook lichamelijke klachten veroorzaken. En een matras dat veel ondersteuning biedt, kan voor veel mensen juist weer te hard en daarmee oncomfortabel zijn. Het is altijd het beste om een nieuw matras zelf uit te proberen en er minstens een paar weken op te proefslapen, maar vergeet ook niet te kijken naar het materiaal waarvan het is gemaakt. Soms is een combinatie van materialen (hybride matras) nodig voor de beste ondersteuning.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)

Populaire materialen voor matrassen zijn koudschuim, traagschuim en pocketvering. Koudschuimmatrassen worden het meest verkocht en niet voor niets: dit veelzijdige materiaal combineert comfort, ondersteuning én ventilatie. Ook traagschuim is bij veel mensen geliefd, omdat dit zachte materiaal zich perfect naar het lichaam vormt en zo drukverlagend werkt. Traagschuim wordt dan ook vaak aangeraden aan mensen met gewrichtsklachten. Matrassen met pocketvering zijn erg veerkrachtig en bieden daarmee een goede ondersteuning, wat bijvoorbeeld fijn is voor zijslapers of voor mensen die veel draaien in hun slaap. Omdat dit materiaal bijzonder goed ventileert, zijn pocketveringmatrassen ook ideaal voor wie het snel warm heeft in bed.

Fout 4: Geen rekening houden met slaaphouding

Voor een kwalitatieve nachtrust is een gezonde slaaphouding belangrijk. Dat houdt in dat de nek- en rugwervels recht uitgelijnd liggen. Slaap je vooral op je zij? Dan heb je een wat zachter, maar goed ondersteunend matras nodig dat de druk van jouw schouders, heupen en knieën kan opvangen. Buikslapers hebben juist baat bij een wat harder matras dat voorkomt dat de rug hol trekt, en rugslapers liggen vaak het lekkerst op een middelhard matras dat de natuurlijke kromming van de ruggenwervel ondersteunt. Heb je geen uitgesproken slaaphouding? Zoek dan een veelzijdig matras dat zowel ondersteunend als drukverlichtend werkt. Dit kan bijvoorbeeld een pocketveringmatras of een hybride matras van meerdere materialen zijn.

Fout 5: Geen rekening houden met partner

Voor koppels is het kiezen van het juiste matras een extra uitdaging, want hoe kies je een matras dat perfect aansluit op twee verschillende lichaamstypen? Nou, er is een eenvoudigere oplossing: twee losse matrassen kopen en daar met een topmatras één geheel van maken. Vooral voor twee mensen met verschillende slaapbehoeften (denk daarbij aan postuur, maar ook aan slaaphouding) is dat de beste optie. Geven jullie toch de voorkeur aan een tweepersoonsmatras, kies dan een matras dat voor beiden stevig genoeg is en dat geschikt is voor verschillende slaaphoudingen. Houd ook rekening met het ventilerend vermogen, zodat het matras de warmte van beide lichamen goed kan afvoeren. Ook prettig: een matras dat de bewegingen van de ander goed dempt. Zo maken jullie elkaar niet onbedoeld wakker.

Uitgeslapen idee:

Toppers van topmatrassen

▼ Volgende artikel
Bescherm je thuisnetwerk: DNS-filters voor zorgeloos surfen
© Have a nice day - stock.adobe.com
Huis

Bescherm je thuisnetwerk: DNS-filters voor zorgeloos surfen

Veel sites bevatten trackers, vervuilen pagina’s met advertenties of nog erger: bevatten malware. Het is dus beter om ze te vermijden, maar hoe doe je dat voor je hele thuisnetwerk? Dit kan met DNS-filtersoftware, die je vanuit de cloud gebruikt of installeert op een pc of NAS.

In dit artikel laten we zien hoe je DNS-filtering instelt om advertenties, malware en trackers op je thuisnetwerk te blokkeren: • Configureer het DNS-filter voor je netwerk • Beheer filterlijsten en blokkeer specifieke domeinen • Gebruik dynamische DNS (DDNS) om je netwerk continu te beschermen Wat je moet weten: Van A naar B: zo werken IP-adressen

Wanneer je een webadres invoert, zorgen DNS-servers (Domain Name System) ervoor dat dit adres wordt omgezet naar het bijbehorende ip-adres. Zo kan een applicatie verbinding maken met de juiste server. Meestal gebruik je hiervoor de DNS-server van je internetprovider of een publieke DNS-server, zoals die van Google.

Stel nu even dat je software hebt die alle DNS-verzoeken van je systeem onderschept voordat ze naar een DNS-server gaan en die automatisch de toegang tot onveilige websites kan blokkeren. Dit is precies wat DNS-filters doen en als je wilt, geldt dit type filter direct voor je hele thuisnetwerk, inclusief je desktop, laptop en mobiele apparaten.

In dit artikel komen twee gratis tools aan bod. De eerste is OpenDNS Home, een eenvoudige cloudoplossing. Heb je een NAS of een (oude) pc ter beschikking en schrikt enig configuratiewerk je niet af, dan is de tweede een beter alternatief: AdGuard Home, dat je lokaal kunt draaien.

Welk DNS-filter je ook gebruikt, je zult de DNS-server(s) die je systeem of je netwerk momenteel gebruikt, moeten aanpassen. We gaan hierbij uit van IPv4. Een vervelend klusje dat we meteen toelichten, waarna we ons volledig op de filters zelf kunnen focussen.

DNS-instelling op apparaatniveau

We bekijken eerst hoe je een DNS-server wijzigt op je pc of mobiele apparaat, bijvoorbeeld wanneer je het DNS-filter enkel op systeemniveau wilt instellen en niet voor je hele netwerk.

Op Windows 11 ga je naar Instellingen, kies je Netwerk en internet, en selecteer je Ethernet of Wi-Fi / Hardware-eigenschappen. Klik bij DNS-server toewijzing op Bewerken, kies Handmatig en activeer IPv4. Vul bij Voorkeurs-DNS het adres van de primaire DNS-server in en bij Alternatieve DNS dat van de secundaire. Bevestig met Opslaan.

Je kunt hiervoor ook het gratis DNS Jumper gebruiken. Start de tool, selecteer de netwerkadapter en noteer de huidige instellingen. Vink vervolgens Aangepaste DNS-server aan, vul de primaire en secundaire DNS-servers in en bevestig met DNS toepassen.

Ook op mobiele apparaten, bijvoorbeeld een Android-toestel, kun je de DNS-server aanpassen. Ga naar Instellingen, kies Netwerk en internet, selecteer Internet en tik op het tandwiel bij de actieve wifi-verbinding. Tik op het potloodicoon, ga naar Geavanceerde opties, kies DHCP Statisch en voer de gewenste ip-adressen in bij DNS 1 en DNS 2. De instructies kunnen licht variëren, afhankelijk van je apparaat of Android-versie.

Je kunt de DNS-instellingen op een Windows-pc ook aanpassen via de tool DNS Jumper.

DNS-instelling op netwerkniveau

De bedoeling van dit artikel is om het DNS-filter direct voor je hele thuisnetwerk te activeren door de DNS-server op je router aan te passen. De werkwijze kan per router verschillen, maar de volgende stappen helpen je op weg. Raadpleeg eventueel de handleiding van je router.

Typ het interne ip-adres van je router in je browser (vaak 192.168.0.1 of 192.168.1.1). Dit adres vind je door in de Opdrachtprompt het commando ipconfig uit te voeren en het adres bij Default Gateway van je actieve netwerkadapter te noteren.

Log in op de set-uppagina van je router en open een rubriek als Internet, Network of WAN, eventueel onder Advanced Settings. Hier kun je de opties Primary DNS Server en Secondary DNS Server aanpassen, en bevestigen met OK of Save (afbeelding 2).

De exacte plek voor het wijzigen van DNS-servers kan per router verschillen.

Zorg ervoor dat je netwerkapparaten automatisch de DNS-servers van de router overnemen. Dit gaat het makkelijkst als de DHCP-server op je router is ingeschakeld (wat meestal het geval is), en als ip- en DNS-toewijzing op je apparaten automatisch via DHCP verloopt. In Windows 11 vind je deze opties bij Instellingen / Netwerk en internet, waarna je Wi-Fi / Hardware-eigenschappen en/of Ethernet kiest.

Je stelt de toewijzingen het best in op automatisch om de DNS-servers van je router over te nemen.

DNS-servers met filter

Als je de eerste paragrafen hebt doorgenomen, kun je direct starten met een cloud-DNS-server met ingebouwd filter. Vul de ip-adressen van een van de gratis DNS-diensten uit de tabel in bij je primaire en secundaire DNS-server (van je systeem of nog beter op je router). Nadat je de adressen hebt ingevoerd en indien nodig je apparaat opnieuw hebt opgestart, ben je klaar om verder te gaan. Let wel, als eindgebruiker kun je deze filters niet zelf configureren. Het is dus alles of niets.

Dienst/serverPrimair ip-adresSecundair ip-adresFilters
OpenDNS FamilyShield (Cisco), www.opendns.com/home-internet-security208.67.222.123208.67.220.123Malware, phishing, pornografie
AdGuard DNS, https://adguard-dns.io94.140.14.1494.140.15.15Advertenties, malware, trackers
Quad9, www.quad9.net9.9.9.9149.112.112.112Botnets, malware, phishing
CleanBrowsing Family, www.cleanbrowsing.org/filters185.228.168.168185.228.169.168Malware, phishing, pornografie

OpenDNS Home

In de tabel vind je bijvoorbeeld OpenDNS FamilyShield: een DNS-filter waar je niets zelf kunt aanpassen. Wil je meer controle over de filters en toegang tot logs, dan is het gratis OpenDNS Home een betere keuze. Registreer je op https://signup.opendns.com/homefree via Get a free account. Je krijgt de ip-adressen van de DNS-servers (208.67.222.222 en 208.67.220.220) die je invult in je router of specifieke systemen, zoals eerder uitgelegd.

Klik op de link in de bevestigingsmail om toegang te krijgen tot je online dashboard op https://dashboard.opendns.com. Druk op de knop Add a network en voer het publieke ip-adres van je router of thuisnetwerk in. Dit staat meestal al correct ingevuld, maar je kunt het ook vinden via www.whatismyip.com (zie kader ‘Dynamisch adres’). Bevestig met Add this network, geef een naam op en klik op Done.

Controleer of het DNS-filter actief is door naar https://welcome.opendns.com te navigeren.

We hebben ons thuisnetwerk toegevoegd aan OpenDNS Home.

Configuratie OpenDNS Home

Open het tabblad Settings in je dashboard, klik op je ip-adres en kies Custom bij Choose your filtering level. Hiermee bepaal je zelf welke van de ongeveer zestig filtercategorieën je wilt activeren door een vinkje te zetten. Voorbeelden zijn Weapons, Adware, Drugs, Gambling, Pornography en Web Spam. Bevestig met Apply.

Onderaan kun je eigen domeinnamen toevoegen en kiezen voor Always block of Never block. Bevestig met Add Domain. Het kan enkele minuten duren voordat de filters actief zijn; de geblokkeerde site toont dan een melding. Je kunt dit veilig testen op https://phish.opendns.com.

Je kunt dergelijke meldingen aanpassen via de rubriek Customization linksboven. Ga naar Stats and Logs, vink Enable stats and logs aan om (enige tijd later) op het tabblad Stats alle DNS-aanvragen, inclusief geblokkeerde, van je systeem of netwerk te bekijken. Het is ook aan te raden om in de rubriek Security zowel Malware/Botnet Protection als Phishing Protection ingeschakeld te houden.

OpenDNS Home heeft enkele tientallen filtercategorieën. 

Dynamisch adres

Diensten als OpenDNS Home gaan ervan uit dat het ip-adres van je router of netwerk altijd hetzelfde blijft. Bij de meeste thuisnetwerken is dit adres helaas dynamisch, wat betekent dat je provider het zomaar kan wijzigen, bijvoorbeeld na een herstart van je router. Je hebt daarom een techniek nodig die adreswijzigingen direct aan de dienst doorgeeft: Dynamische DNS (DDNS). We leggen uit hoe je dit instelt voor OpenDNS Home.

Controleer eerst in je online dashboard bij Settings en Advanced Settings of de optie Enable dynamic IP update is aangevinkt. Download vervolgens een tool die je op je pc (Windows of macOS) kunt installeren: OpenDNS Dynamic IP Updater Client. Installeer deze met een muisklik en log in met je OpenDNS-account. De tool detecteert automatisch elke wijziging van het ip-adres van je netwerk en meldt dit aan OpenDNS. De updater start automatisch mee bij het starten van Windows.

Een speciaal tooltje zorgt ervoor dat de koppeling tussen jouw externe ip-adres van je netwerk en OpenDNS intact blijft, ook als het wijzigt.

Installatie AdGuard Home

Een dienst als OpenDNS Home is handig, maar je DNS-verzoeken worden wel allemaal naar die server gestuurd. Als je je privacy belangrijk vindt, kun je een lokale oplossing overwegen, zoals AdGuard Home. Dit programma is te installeren op Windows, maar ook op Linux of een NAS (zie kader ‘AdGuard Home: Linux en NAS’).

We gaan hier uit van Windows. Een oudere pc volstaat, maar besef dat deze altijd ingeschakeld moet zijn als je op internet wilt via een netwerkapparaat dat AdGuard Home als DNS-server gebruikt. De systeemeisen zijn in elk geval minimaal.

Open op die pc de Opdrachtprompt en voer het volgende commando uit:

winget install AdGuard.AdGuardHome

Sluit na de download en installatie de Opdrachtprompt. Start deze nogmaals op met administratorrechten en voer adguardhome.exe uit. Negeer de commando’s in het Opdrachtprompt-venster, maar laat hem geopend. Krijg je een melding van je (Windows-)firewall, klik dan op Toestaan voor de benodigde netwerkverbindingen.

Start je browser en ga naar 127.0.0.1:3000 om de webinterface van AdGuard Home te openen. Vanaf een andere netwerk-pc kun je deze in principe ook bereiken via IPADRES:3000, waarbij je in plaats van IPADRES het interne ip-adres van de pc invult waar AdGuard Home op draait.

Installeren, starten en je firewall sussen.

AdGuard Home: Linux en NAS

AdGuard Home is ook eenvoudig op Linux te installeren. De benodigde commando’s (met curl, wget of fetch) vind je hier.

Voor installatie op een NAS, zoals Synology, is de aanpak iets complexer. Het is het best om eerst Container Manager te installeren, een aangepaste versie van Docker door Synology, via het Package Center van DSM.

Een volledige uitleg hiervoor past helaas niet in dit artikel, maar via deze pagina vind je een duidelijke Engelstalige handleiding die je stapsgewijs door het proces leidt. We hebben deze instructies zelf succesvol getest. In de voorbeeldcode wijzig je -e TZ=Europe/Bucharest in -e TZ=Europe/Amsterdam.

AdGuard Home, via Container Manager geïnstalleerd op een Synology-NAS.

Configuratie AdGuard Home

Bij de eerste keer starten van de webinterface van AdGuard Home start je een configuratiegids met vijf stappen. Klik op Beginnen, en kies eventueel de netwerkinterface en poort voor de admin-webinterface, standaard ingesteld op Alle interfaces en poort 80. Stel dit ook in voor de optie DNS-server, standaard ingesteld op Alle interfaces en poort 53, wat je gerust zo kunt laten. Klik op Volgende, en vul de velden Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in voor de beheerder. Klik weer op Volgende.

Je krijgt nu uitleg over waar je AdGuard Home als DNS-server kunt instellen. Dat zal wellicht op je router zijn of eventueel alleen op specifieke apparaten (dit hebben we aan het begin al toegelicht). Rond de configuratie af met Volgende en met Open Dashboard.

Om AdGuard Home als Windows-service te laten draaien, zodat aanmelden niet nodig is, ga je naar het openstaande Opdrachtprompt-venster. Druk op Ctrl+C om AdGuard Home te stoppen en voer deze opdracht uit:

adguardhome.exe -s install

Je kunt nu de voorkeurs- en alternatieve DNS-server van de AdGuard Home-pc handmatig instellen op het eigen ip-adres, aangezien deze als DNS-server fungeert. Zorg er op je router tevens voor dat deze pc een vast ip-adres krijgt, buiten het DHCP-adresbereik.

Draait bijvoorbeeld al een andere service op poort 80, dan kies je gewoon een andere.

Filters en lijsten

Controleer of de AdGuard Home-service draait door Windows-toets+R te drukken en services.msc uit te voeren: AdGuard Home Service zou actief moeten zijn.

Ga vervolgens naar het dashboard via de webinterface en log in met je beheeraccount. Bovenaan zie je een knop om de AdGuard-bescherming tijdelijk uit te schakelen. Klik op Ververs statistieken voor een actueel overzicht van de DNS-verzoeken van je apparaten.

Als er ongewenste sites doorheen glippen, ga dan naar het tabblad Filters en kies DNS Blokkeerlijsten. Klik op Blokkeerlijst toevoegen en selecteer Uit de lijst selecteren voor extra filterlijsten. Met het I-knopje krijg je een overzicht van de geblokkeerde domeinen. Meer blokkeerlijsten vind onder meer op de sites in het kader ‘Sites met blokkeerlijsten’. Om een lijst toe te voegen, kies Blokkeerlijst toevoegen / Aangepaste lijst toevoegen en voer de naam en complete url in, bijvoorbeeld https://v.firebog.net/hosts/Prigent-Ads.txt (let op: deze url is hoofdlettergevoelig!).

Met reguliere expressies (ook wel regex genoemd) kun je specifieke domeinen met trefwoorden blokkeren via Filters / Aangepaste filter. Meer informatie hierover vind je op deze webpagina.

Via Instellingen / Algemene instellingen kun je de webservice AdGuard Ouderlijk Toezicht activeren en veilig zoeken op zoekmachines afdwingen. Onder Filters / Geblokkeerde services kun je bijna 120 diensten blokkeren, waaronder Discord, Netflix en Temu.

In de rubriek Query log vind je een chronologische lijst van alle DNS-aanvragen, met details over welke apparaten wat en wanneer hebben aangevraagd.

Extra blokkeerfilters en -criteria toevoegen is snel gebeurd.

Sites met blokkeerlijsten