Met een smartphone in uw broekzak hebt u geen mp3-speler meer nodig. Of toch wel? Een standalone mp3-speler biedt nog steeds voordelen. Maar welke voordelen zijn dat? En wanneer ligt de keuze voor een aparte mp3-speler meer voor de hand?

Om overzicht te krijgen in de markt van mp3-spelers hebben we scenario's bedacht voor het gebruik van een speler. Binnen deze scenario's zetten we de spelers uit tegen gangbare smartphones. We hebben gekozen voor twee modellen, namelijk de iPhone 4S en de Galaxy S II. Oftewel, één toestel met iOS en één toestel met Android. Tegenover deze telefoons zetten we een aantal mp3-spelers die binnen de gestelde criteria een bijzondere taak beter kunnen vervullen.

Eén voor de hand liggend scenario laten we buiten beschouwing, namelijk het scenario 'als het zo min mogelijk moet kosten'. Goedkope mp3-spelers, ook wel bekend als 'usb-sticks met koptelefoonuitgang en een batterij', vindt u overal. En als de beslissing om te gaan voor goedkoop al genomen is, rest weinig meer dan eens te kijken naar de knoppen, de geboden functionaliteit en de mooiste aanbieding.

Bepaalde functionaliteit is van belang voor alle spelers. Wat dat betreft is er weinig veranderd sinds de eerste mp3-speler op de markt kwam. De volgende vier criteria zijn van belang, ongeacht het gebruik dat u in gedachten hebt:

- capaciteit (hoeveel kan er op het apparaat?);

- ondersteunde bestandsformaten (wát kan erop?);

- bestandsbeheer (hoe zetten we het erop?);

- batterijduur (hoe lang kunnen we ernaar luisteren?).

©PXimport

De Apple iPhone 4S en Samsung Galaxy S II: een telefoon, internetapparaat en muziekspeler in één. Waar hebben we nog een losse mp3-speler voor nodig?

1. Sporten

Bij sporten hoort voor bijna iedereen muziek. Het ligt voor de hand om te kiezen tussen een telefoon en een zo klein mogelijke mp3-speler, maar er zijn juist voor sporters ook speciale toestellen op de markt die beter aansluiten bij de gekozen activiteit.

1. Waterdicht

Zo biedt fabrikant Speedo de Aquabeat-mp3-speler voor zwemmers. Deze speler is niet alleen waterdicht, maar blijft drijven als u hem onverhoopt in het zwembad laat vallen. Het eenvoudigste model is, met een opslagcapaciteit van 1 GB, wat aan de kleine kant. Aan de andere kant hebt u dan nog - uitgaande van één minuut muziek per megabyte - al genoeg muziek om 16,5 uur aan één stuk te zwemmen voor u nieuwe muziek nodig hebt. Speedo levert ook een aparte koptelefoon mee met instelbare oordopjes. U kunt de speler bevestigen aan uw zwembril.

Tegen watervaste mp3-spelers zijn smartphones op dit moment nog niet opgewassen. We kunnen natuurlijk proberen het toestel op een externe speaker langs de waterkant te zetten, maar dat kan wat klachten van andere zwemmers opleveren. Aan de andere kant zagen we dit jaar op de technologiebeurs CeBIT een techniek om alle elektronica watervast te maken, dus mogelijk dat in de toekomst watervastheid een vast onderdeel in telefoons wordt.

©PXimport

De Speedo Aquabeat is waterdicht, voorzien van drijfvermogen en te bevestigen aan een zwembril.

2. Ingebouwde hartslagmeter

Voor onder meer hardlopers en fietsers is de MotoACTV van Motorola een interessant toestel. Deze polsbandvormige speler vult zijn muziekkwaliteiten aan met een hartslagmeter, gps en sportsoftware. Wie na de training thuiskomt, kan zijn prestaties via wifi automatisch laten synchroniseren met het MotoACTV-portaal van Motorola. De modellen zijn stootvast en waterafstotend, dus een valpartij of regenbui is geen ramp. Qua opslag hebt u keuze uit 8 of 16 GB.

Met de smartphone is dit apparaat te evenaren door een sportapplicatie zoals bijvoorbeeld Endomondo, MapMyRun of Runkeeper te installeren en een hartslagmeter aan te schaffen die met uw telefoon kan praten. Op uw telefoon zou u in een vergelijkbare situatie bij het sporten bluetooth, internet en gps gelijktijdig gebruiken, wat niet de handigste combinatie is om de accu te sparen. Zeker voor duursporters is de geschatte levensduur van negen uur van de MotoACTV daarom een interessant voordeel vergeleken met de smartphone.

©PXimport

Fanatieke duursporters kunnen hun prestaties bijhouden en luisteren naar muziek met de MotoACTV van Motorola.

3. Draadloos

Als de draad van de koptelefoon in de weg zit, dan is een oplossing zoals de Walkman W van Sony interessant. Hier zit een mp3-speler met 2 GB opslagcapaciteit ingebouwd in de hoofdtelefoon. Ook deze speler is waterafstotend. Voordat u tot deze aanschaf overgaat, is het verstandig om eerst te kijken naar een bluetooth-­koptelefoon voor uw smartphone. Die kost minder en biedt u de mogelijkheid om zonder draden van muziek op uw telefoon te genieten.

Een mp3-speler met een innovatieve vorm is eigenlijk het minst interessant als vervanging voor de telefoon bij sporten. Tenzij u uw batterij niet wilt belasten of uw smartphone tijdens het sporten erg in de weg zit, is het interessanter om de juiste accessoires voor de smartphone te kopen, dan om een compleet nieuwe mp3-speler in huis te halen. Vergeet voor aanschaf van een speler daarom niet te kijken of het equivalent niet beschikbaar is als accessoire voor uw telefoon.

©PXimport

Wie tijdens het sporten last heeft van draden, lost dit op met de Walkman W van Sony.

2. Ultralange levensduur

Hoeveel uur kan uw telefoon muziek afspelen? Bij de iPhone komt Apple uit op veertig uur muziek. Samsung specificeert de afspeelduur van muziek op de Galaxy S II niet. Wat we over beide smartphones veilig kunnen stellen, is dat als we ze puur als mp3-speler gebruiken, ze lang muziek af kunnen spelen. Zeker als we op reis gaan, is dat een groot voordeel: wie weet wanneer het volgende stopcontact beschikbaar is?

Toch is deze inschatting niet helemaal juist. Als we een smartphone namelijk gebruiken zoals die bedoeld is, met push e-mail in de achtergrond, terwijl we regelmatig bellen en internetten, dan zakt de levensduur navenant. Als we een taxi willen bellen, is een lege mp3-speler minder erg dan een lege telefoon. Dat maakt de aanschaf van een mp3-speler voor de lange levensduur van de batterij interessant als u bijvoorbeeld veel op reis bent.

4. Indicatie levensduur

Als u de specificaties van de fabrikanten wilt gebruiken om een inschatting te maken, dan is een verwachte levensduur van tien tot vijftien uur voor audio een indicatie dat het toestel niet lang meegaat. Met een levensduur van twintig tot vijfentwintig uur hebt u een gemiddelde speler in handen. Bij dertig uur of meer audio afspelen, komen we echt op het terrein van de lange levensduur.

Met een beetje zoeken vinden we zo redelijk vlot enkele kampioenen op het gebied van ultralang meegaan. Een goed voorbeeld van zo'n apparaat is de Cowon C2. Deze mp-3 speler kan volgens de fabrikant op één lading 55 uur aan één stuk muziek afspelen. De iPod touch blijft daar iets bij achter, maar is met een levensduur van veertig uur voor audio zeker ook het vermelden waard.

Als het om lange levensduur gaat, vergeet dan de tablet niet. Een bovenmaatse 'smartphone' met extra grote batterij biedt een flinke levensduur als het om muziek afspelen gaat. Zeker als het toestel toch al meegaat op reis, is het geen slechte vervanger van een mp3-speler.

©PXimport

Cowon weet met de C2 een toestel neer te zetten dat extreem lang kan spelen voor opladen noodzakelijk wordt.

©PXimport

De iPod touch heeft dezelfde stevige batterij als de iPhone en gaat daarom lang mee als mp3-speler.

©PXimport

Een tablet heeft alle mediafunctionaliteit van een smartphone, maar draait op een serieus grotere accu.

Bestandsformaten

Hoewel we de spelers aanduiden als mp3-spelers, hebben we in bijna alle gevallen de mogelijkheid om ook andere bestandsformaten af te spelen. Mp3, Audible en wav zijn formaten die we in alle spelers vinden. Liefhebbers van opensource doen er verstandig aan om te controleren of Ogg Vorbis of Flac ondersteund wordt. De wma-codec van Microsoft was ooit standaard, maar zien we op steeds meer spelers verdwijnen. Handig om te weten als uw collectie op dit formaat is geript. Natuurlijk kunnen we niet om de aac-codec heen. Deze codec wordt veel geassocieerd met Apple en iTunes, maar is formeel gezien nog steeds genomineerd als de opvolger van mp3. Bij de keuze tussen twee vergelijkbare spelers, is ondersteuning van aac geen slechte overweging om de doorslag te laten geven.

3. Ultracompact

De categorie ultracompact kunnen we zo groot maken als we willen. Uiteindelijk vallen de eerdergenoemde usb-sticks met mp3-afspeelmogelijkheden ook onder deze noemer. Bent u op zoek naar iets meer stijl, dan biedt deze categorie heel interessante apparaten. De centrale doelstelling is vanzelfsprekend 'klein zijn'. Op dit criterium verslaan al deze toestellen automatisch de smartphone.

Dan valt er onderling natuurlijk nog altijd genoeg keuze te maken. Bij de categorie kleine usb-sticks zijn een paar aandachtspunten te noemen. Heel belangrijk is de bediening. Zit er een schermpje in het toestel gebouwd, worden nummers willekeurig afgespeeld of is er een andere slimme bedieningstruc bedacht? Ook een belangrijke afweging is ingebouwde radio. We vinden niet in alle ultracompacte mp3-spelers een radio terug.

5. MicroSD

Eén van de meest uitgebreide ultracompacte mp3-spelers op de markt is de Sansa Clip. We kunnen kiezen uit een 2, 4 of 8 GB-model. De toestellen hebben een ingebouwde radio, zijn met microSD-kaartjes uit te breiden en kunnen ook dienst doen als dictafoon.

Tegenover deze volle uitrusting lijkt de iPod shuffle bijna karig, maar schijn bedriegt. Dit toestel beperkt zich tot precies de taak waarvoor u het koopt. De iPod shuffle heeft geen radio, dictaatfuncties en zelfs geen scherm. In plaats daarvan praat het apparaat tegen u als u op zoek gaat naar een afspeellijst of artiest.

Zowel Sony als Creative levert met respectievelijk de Walkman B en de MuVo T200 ultracompacte mp3-spelers die op uitbreiding middels microSD-kaarten na, vergelijkbaar zijn met de Sansa Clip. Beide fabrikanten bieden keuze tussen 2 of 4 GB opslag.

©PXimport

Sandisk biedt met de Sansa Clip één van de meest complete ultracompacte mp3-spelers.

©PXimport

De iPod shuffle biedt ondanks zijn kleine oppervlak toch redelijk grote controletoetsen aan.

©PXimport

De Sony Walkman B-toestellen hebben een klein display om af te lezen welk nummer er speelt.

©PXimport

De MuVo T200 van Creative is onder meer verkrijgbaar in zwart, wit en indrukwekkend roze.

6. Klein met beeld

Een afwijkende maar vermeldenswaardige speler is de Archos 14 Vision. Deze vierkante mp3-speler met zijden van 4,6 centimeter en een dikte van 1 cm is net iets groter dan de andere ultracompacte spelers. Daar staat tegenover dat we een 1,44 inch-scherm ter beschikking krijgen waarop we, na conversie met meegeleverde software, kleine films zouden kunnen kijken. Muziek luisteren is uiteraard ook gewoon mogelijk. De speler heeft een geheugen van 4 GB en kan op één lading 11 uur muziek of 2,5 uur films weergeven.

Een ander bekend merk doet hier een schepje bovenop. Namelijk Apple met de iPod nano. Deze speler is net iets kleiner en een stuk dunner dan de speler van Archos 14 Vision. Toch is het scherm van de iPod nano een fractie groter. De batterij gaat (met 24 uur voor muziek) langer mee en we vinden in dit toestel ook nog een ingebouwde radio.

©PXimport

Video kijken op ultracompacte schaal is mogelijk met de Archos 14 Vision.

©PXimport

Wie echt niet zonder video kan heeft met de iPod nano één van de kleinste draagbare videospelers in handen.

Muziekdienst op de speler

Als u niet zonder Spotify, Music Unlimited, Deezer, Rara of een andere online muziekdienst kunt, dan is de klassieke mp3-speler niet de juiste keuze. Hoewel we hier en daar hints vinden dat spelers met een aansluiting op deze diensten ooit zullen komen, hebt u op dit moment voor onderweg een smartphone nodig die de app van de betreffende dienst kan installeren. Om de bestanden die niet offline beschikbaar zijn naar uw toestel te streamen, hebt u overigens ook mobiel internet nodig. Om onderweg onbeperkt muziek te kunnen luisteren, is de smartphone daarom onmisbaar.

4. Opslagmonsters

Tegenover de ultracompacte mp3-spelers staan de opslagmonsters. Dit zijn de toestellen die we niet alleen als mp3-speler gebruiken, maar ook als videospeler en op sommige momenten als externe harde schijf.

De opslagmonsters maken gebruik van een harde schijf om stevige hoeveelheden gegevens op te kunnen slaan. Daarmee gaan ze door de 'barrière' van 64 GB heen, de limiet die we op dit moment vinden als het om smartphones gaat. We gaan uit van de veronderstelling dat u niet met extra microSD-kaarten op zak wilt lopen.

Hoewel de opslagcapaciteit van harde schijven nog steeds groter is dan van flashgeheugen, is het gegeven van een mp3-speler met harde schijf toch een tikje ouderwets. De iPod classic belichaamt daarom deze categorie als geen ander. Met een relatief klein beeldscherm en een harde schijf van 160 GB aan boord, kunnen we hier onze muziekcollectie en een deel van onze films op kwijt. Handig als we voor langere tijd op reis gaan, mits we de kans hebben op te laden. De 36 uur audio of 6 uur video die de batterij in het vooruitzicht heeft, houdt gelijke tred met de gemiddelde smartphone. Boven alles brengt deze speler toch wat sentimentele gevoelens bij ons teweeg.

De Cowon iAudio X7 zal in tegenstelling tot de iPod classic geen nostalgische snaar weten te raken, maar compenseert ruimschoots door moderne technologie in te zetten. Ook deze speler heeft een harde schijf van 160 GB aan boord, hoewel we er ook voor kunnen kiezen om een model met 120 ­GB aan te schaffen. In plaats van een klassiek schermpje met daaronder een draaiwiel, krijgen we een 4,3 inch-touchscreen om de speler te bedienen. De Cowon iAudio X7 kan volgens specificatie 103 uur muziek of 10 uur video afspelen voor we een stopcontact moeten zoeken. Wederom een moder­nisering ten opzichte van de klassieker van Apple.

©PXimport

Apple biedt met de iPod classic niet alleen veel opslag, maar speelt ook in op nostalgische gevoelens.

©PXimport

Wie grote hoeveelheden draagbare video wil afspelen, kan met de Cowon iAudio X7 goed uit de voeten.

©PXimport

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.