De Surface Laptop Studio is een laptop die je dankzij een speciaal scharnier ook als tablet kunt gebruiken. Je kunt hem beschouwen als de opvolger van de Surface Book, een laptop met een afneembaar scherm die je als tablet kon gebruiken. Een handig concept? Wij hebben hem getest.

Die Surface Book die een tablet als scherm gebruikte is inmiddels niet meer te koop. De Surface Laptop Studio is te beschouwen als de opvolger in het assortiment en is nog steeds een convertible die je zowel als laptop als tablet kunt gebruiken, maar wel op een andere manier.

Waar de Surface Book een afneembaar scherm had, is de Laptop Studio voorzien van een aanraakscherm met een dubbel scharnier. In de basis hetzelfde mechanisme als we eerder op de HP Elite Folio zagen. De behuizing is gemaakt van aluminium en heeft een uitstekende bouwkwaliteit. Opvallend is dat de behuizing als het ware uit twee 'verdiepingen' bestaat, de onderste helft is daarbij kleiner dan de palmsteun waarin ook de aansluitingen zijn verwerkt.

In de onderste verdieping heeft Microsoft de ventilatieroosters aangebracht. Ook het geluid komt uit deze roosters. De geluidskwaliteit is goed.

©PXimport

©PXimport

Multifunctioneel scharnier

Het eerste scharnierpunt zit gewoon onderaan het scherm en hierdoor kun je het apparaat als een normale laptop openklappen en gebruiken. Het tweede is in het midden van het scherm geplaatst. Door de bovenkant van het scherm te verdraaien kun je het scherm draaien en vervolgens plat vouwen om de Laptop Studio als (forse) tablet te gebruiken. 

Je kunt het scherm ook dichterbij jezelf zetten over het toetsenbord heen. Er zit in de behuizing een magneet net voor het toetsenbord waardoor het geheel in deze stand vergrendelt. Deze stand is net als de tabletstand handig voor bijvoorbeeld het kijken van video's of tekenen met de Surface Slim Pen 2.

©PXimport

©PXimport

Het scharnier is net als de behuizing zelf van metaal gemaakt en komt stevig over. De achterkant van het scharnier is afgewerkt met stof. Met het scharnier verander je de functionaliteit van het apparaat snel en heb je in een handomdraai een (zware) tablet om op te tekenen. Een stuk handiger dan het toch wel trage mechanisme van voorganger Surface Book waarbij je moest wachten totdat de tablet ontgrendeld werd. 

Het is wel een tablet om op tafel of eventueel je schoot te gebruiken, voor los in je hand is het apparaat te lomp en te zwaar.

©PXimport

©PXimport

Aansluitingen

De laptop is voorzien van twee Thunderbolt 4-aansluitingen, een 3,5mm-headsetaansluiting en de Surface Connect-poort waarop je een optioneel dockingstation en de meegeleverde lader aansluit. Opladen kan ook via een Thunderbolt-poort net als het aansluiten van een beeldscherm. 

Het zijn niet heel veel aansluitingen, maar omdat je oplaadt met de Surface Connect-aansluiting kom je met twee Thunderbolt-aansluitingen eigenlijk niks tekort. Je zult wel een verloopje moeten gebruiken voor het aansluiten van een normale usb-stick, de usb-poort op de lader is alleen bedoeld om bijvoorbeeld je telefoon mee op te laden. Een kaartlezer is niet aanwezig, iets dat sommige creatieve gebruikers wellicht zullen missen.

Op de oplader vind je nog een usb-poort, maar die is bedoeld voor het opladen van bijvoorbeeld je telefoon. Deze poort geeft geen data door.

©PXimport

©PXimport

Hoewel de Laptop Studio geen heel dunne laptop is, kun je als gebruiker niks vervangen. Een ssd-klepje zoals we eerder wel op de Surface Pro 8 zagen ontbreekt. Het voelt toch een beetje vreemd dat een tablet wel van verwisselbare opslag is voorzien, maar de nieuwste laptop in datzelfde assortiment niet. Technisch gezien is ssd in een slot geplaatst en is de opslag dus verwisselbaar, maar dit kan volgens Microsoft alleen door een ervaren monteur die de instructies van Microsoft opvolgt.

De servicemanual met die instructies is te downloaden, maar de procedure om hem open te maken is relatief lastig en zorgt vermoedelijk voor beschadigde rubberen voetjes die volgens diezelfde handleiding door een monteur door verse exemplaren worden vervangen. 

Handige stylus

Het aanraakscherm ondersteunt behalve aanraken met je vingers ook een actieve stylus. Die stylus wordt helaas niet standaard meegeleverd. Jammer, want het is een bijna verplichte accessoire die je nu voor 130 euro los moet aanschaffen. Zo is er voorzien in een handig plekje onderop de laptop waar je de pen kwijt kunt als je hem niet gebruikt. De pen blijft hier dankzij magnetisme plakken en wordt dan ook direct opgeladen. 

De Surface Slim Pen 2 zelf is een indrukwekkend pennetje. De stylus simuleert wanneer je tekent middels trillingen het gevoel van tekenen op echt papier en dat werkt behoorlijk goed. Het lijkt net of het scherm net als echt papier een beetje weerstand geeft. Je kunt deze tactiele signalen naar wens instellen en ook uitschakelen.

©PXimport

©PXimport

Prettig werken

Microsoft heeft de Surface Laptop Studio van een opvallend fijn toetsenbord voorzien. Het geheel voelt stevig aan en de toetsen hebben een prettige aanslag. De toetsverlichting is in drie standen in te stellen. Prettig is dat de meest rechtse toets bovenaan de delete-toets is, de aan-uit-schakelaar is links hiervan geplaatst. 

Prettig is ook dat F8 tot en met F12 dubbelen als Home, End, Page Up en Page Down. Daar staat wel tegenover dat toetsen om bijvoorbeeld de wifi of webcam uit te schakelen die je op veel laptops ziet ontbreken, dat zul je via Windows moeten doen.

Onder het toetsenbord is uiteraard een touchpad geplaatst en die werkt nu hetzelfde als de Force Touch-trackpad van Apple. De touchpad simuleert een klik door haptische feedback, een trilling die precies aanvoelt als een klik. Je kunt de sterkte van de klik op drie niveaus instellen. Standaard is de middelste instelling gekozen en dan heeft de touchpad een prettige klik.

Opmerkelijk is dat je de touchpad ook 'dood' kunt maken waardoor er helemaal geen klik meer is. Dan werkt deze volledig stil, maar het voelt wel een beetje vreemd om te drukken zonder voelbare feedback. De touchpad werkt verder uitstekend en is met 12 bij 8 centimeter lekker ruim.

Specificaties

De gekozen processor is een Core i7-11370H, een processor met vier cores en acht threads. In een laptop die ontworpen is voor grafische professionals die zware taken draaien hadden we toch liever een wat krachtigere variant met meer cores gezien. De laptop is ook met een Core i5 leverbaar. Die Core i5-11300H is eveneens een quadcoreprocessor. 

Beide processors zijn voorzien van een relatief krachtige Intel Iris Xe gpu en dat is wellicht de reden dat Microsoft voor deze chips heeft gekozen. Want hoewel ons reviewexemplaar is voorzien van een extra Nvidia GeForce 3050 Ti, geldt dat niet voor de Core i5-modellen.

De ssd in het reviewexemplaar is een M.2-exemplaar van Samsung. Deze MZ9LQ512HALU-00000 maakt gebruik van het compactere 2230-formaat. Dergelijke ssd’s zijn doorgaans langzamer dan ssd's in het fysiek grotere 2280-formaat. 

De ssd maakt gebruik van het nvme-protocol, maar is binnen die categorie wel een instapvariant met lees- en schrijfsnelheden van maximaal 2200 en 1200 MB/s. 

Uitstekend scherm

Microsoft heeft bijna traditiegetrouw gekozen voor een scherm met een 3:2-beeldverhouding. Dit ruime 14,4inch-scherm heeft een resolutie van 2400 x 1600 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz. De beeldkwaliteit is uitstekend. De kleuren en inkijkhoek zijn erg goed en dat geldt ook voor de maximale helderheid. 

Een opvallend detail van het scherm is dat het net als de vensters van Windows 11 zelf is voorzien van afgeronde hoeken. Dit is een eigenschap van het scherm zelf, het is niet mogelijk om de hoeken vierkant te maken.

Boven het scherm is een webcam geplaatst. Deze camera biedt een goede beeldkwaliteit en levert ook in moeilijke lichtomstandigheden een bruikbaar beeld.

©PXimport

Prestaties

De processor is zoals gezegd geen heel krachtige variant, de score van 5454 punten in PCMark 10 in de test die algemene werkzaamheden simuleert is toch een prima score. Ook de score van 6227 punten in PCMark 10 Extended laat zien dat de laptop behoorlijk goed presteert. De Surface Laptop Studio is bijvoorbeeld een flink stuk sneller dan de meest recente variant van de Surface Pro en scoort in deze benchmark ook beter dan de Surface Laptop 4. 

Voor alledaagse computertaken is dit door de snelle cores van de chip gewoon een heel snelle laptop. Als we echter naar Cinebench R23 kijken, dan verandert dat beeld een beetje. De Single Core-score van 1517 punten is uitstekend en duidt er op dat de individuele cores van de processor uitstekend presteren. 

Kijken we echter naar de Multi Core-score, dan zien we 5630 punten. Dat is voor een doorsnee laptop op zich niet slecht, maar Microsofts eigen Surface Laptop 4 in de AMD-variant scoort in dezelfde benchmark bijvoorbeeld 9690 punten. Creatieve software voor beeld- en videobewerking is doorgaans geoptimaliseerd voor multicore-processors, dus het is jammer dat Microsoft geen processor met meerdere cores heeft gekozen.

De laptop is voorzien van een Nvidia GeForce 3050 Ti met weer 4 GB eigen geheugen. Qua gpu-kracht is deze hetzelfde als de desktopvariant 3050, al heeft die desktopkaart wel meer geheugen. De chip heeft een instelbare tdp en Microsoft heeft gekozen voor 50 watt waar 80 watt het maximum is. In 3DMark Time Spy scoort de Surface hiermee 4959 punten, een resultaat dat past bij de Nvidia GeForce 3050 Ti die een TDP van 50 watt heeft. 

Dat is wel met aangesloten voeding, op de accu is de score met 4159 een stuk lager. Je zult op deze laptop veel games in Full HD met medium tot hoge instellingen kunnen spelen. Gamen op de volledige resolutie van het scherm is wel teveel gevraagd voor deze gpu. De Nvidia-gpu wordt goed ondersteund door diverse grafische software.

De ssd is een instapvariant van Samsung en de maximale lees- en schrijfsnelheid bedraagt 2290,72 en 1172,08 MB/s. Niet langzaam, maar er zijn ssd’s die veel sneller zijn. Een score van 70,59 MB/s in de PCMark 10 Quick System Drive Benchmark bevestigt het beeld dat dit voor een moderne ssd een wat langzamer exemplaar is. Voor veel werkzaamheden maakt het niet heel veel uit, maar er zijn voor de doelgroep van deze laptop uiteraard grafisch intensieve bewerkingstaken waarbij een snellere ssd zeker van pas komt.

De Surface is voorzien van een Intel Wifi 6-kaartje en haalt in combinatie met een Wifi 6-accesspoint een uitstekende snelheid van 875 Mbit/s. Een prima score, maar het is jammer dat een gloednieuwe laptop niet is voorzien van een wifi 6E-kaartje.

Bij normale alledaagse werkzaamheden hoor je de ventilator vrijwel nooit. Maar bij zwaardere grafische taken zoals gamen begint de koeling van de laptop al wel snel erg hoorbaar te blazen.

De laptop is voorzien van een 58Wh-accu en gaat volgens Microsoft zo’n 18 uur mee bij normale werkzaamheden. Dat is erg optimistisch, maar een werkdag zonder lader hoort makkelijk tot de mogelijkheden. De accuduur in de PCMark 10 Modern Office batterijtest die alledaagse kantoorwerkzaamheden simuleert bedraagt 11 uur en 59 minuten.

Conclusie

Met de Surface Laptop Studio probeert Microsoft een nieuw concept uit voor een apparaat dat je zowel als laptop als tablet kunt gebruiken. Dat is goed gelukt, door de handige scharnier verander je de Studio snel van laptop naar een aanraak-pc of forse tablet. Het is geen vervanger van bijvoorbeeld een iPad, maar wel een fijn apparaat om er met de bijbehorende pen op te tekenen. Helaas moet je die pen wel zelf aanschaffen. 

De bouwkwaliteit is uitstekend en zowel het scherm, toetsenbord als de touchpad zijn van een hoge kwaliteit. Het is wel een beetje jammer dat Microsoft in een laptop die is ontworpen voor grafische professionals geen (optie tot een) processor met meer dan vier cores biedt. Zeker omdat de laptop toch best wat kost.

Ga je een nieuwe elektrische tandenborstel kopen? Gooi vooral de oude niet weg! Met een nieuw setje (goedkope) opzetborstels heb je ineens een ultieme schoonmaakhulp in handen. Je krijgt 10 tips voor lastige schoonmaakklusjes waar je nu moeiteloos je tanden in zet.

Lees ook: Dé 15 dingen die je altijd vergeet schoon te maken (maar nu niet meer!)

1. Lichtschakelaars

Bij het normale schoonmaakrondje worden lichtknoppen vaak over het hoofd gezien. Maar na verloop van tijd worden ze toch echt smoezelig, vooral als je ze vaak met vette of natte vingers aan en uit zet. Met een elektrische tandenborstel met een droge(!) opzetborstel maak je de schakelaar eenvoudig schoon: het vuil wordt als het ware losgetrild. De ronddraaiende borstelkop komt ook in de kiertjes rond de schakelaar, waar je met een doek lastig bij komt. Klaar? Neem dan af met een (weer droge) microvezeldoek om echt alle viezigheid weg te vegen.

2. Spoelbakken en werkbladranden

In de kier tussen spoelbak en keukenblad verzamelt zich vuil dat nauwelijks weg te krijgen is met een spons. Gebruik een elektrische borstel met een drupje afwasmiddel of ontvetter om dit randje schoon te maken. Laat de borstelkop rustig draaien langs de randen, spoel na met warm water en droog af.

3. Zolen en randen van sneakers

Witte zolen, rubberen randen en reliëflogo’s op schoenen fris je eenvoudig op met een elektrische tandenborstel en een papje van baking soda en water. Breng het mengsel aan op de vieze plekken en laat de draaiende borstel het vuil loswerken. Zo hoef je niet te schrobben met kracht. Werkt goed bij sportschoenen, sneakers en kinderschoenen.

4. Tussen toetsen of knopjes

Op toetsenborden, afstandsbedieningen en andere elektronische apparaten blijven stof en kruimels hangen. Met een droge borstelkop kun je vuil los trillen tussen de knoppen. Gebruik geen water, maar veeg het losgeborstelde vuil weg met een doek of zuig het op met een stofzuiger met smal mondstuk.

©splitov27

5. Fietsketting

Een elektrische tandenborstel is ook handig bij het onderhoud van je fiets. Smeer de ketting in met een ontvetter die specifiek geschikt is voor fietsonderdelen en laat de borstelkop het opgehoopt vuil, oude smeermiddelen en roest losmaken. Gebruik een opzetkop die je specifiek voor dit soort klussen bewaart. Spoel daarna grondig af en droog. Vergeet niet om daarna de ketting opnieuw in te smeren met een geschikte fietskettingolie of -vet.

6. Randen van douchedeuren of -wanden

Kalkaanslag en zeepresten hechten zich aan de rubbers en randen van douchedeuren. De elektrische tandenborstel werkt deze aanslag moeiteloos weg, vooral in combinatie met schoonmaakazijn. Laat kort inwerken, borstel schoon, en spoel na.

7. Ventilatieroosters

Ventilatieroosters of luchtopeningen zijn lastig schoon te houden. Met een droge borstelkop borstel je stof van de lamellen zonder dat het alle kanten op vliegt. Je kunt de borstel ook licht vochtig maken en daarna alles afnemen met een doek.

8. Sieraden

Sieraden met steentjes of fijne details kun je voorzichtig schoonmaken met een elektrische tandenborstel. Gebruik wat lauw water met een drupje afwasmiddel, laat de borstelkop zacht draaien, en werk vuil uit de randjes. Ideaal voor ringen, oorbellen of kettingen die je niet wilt beschadigen.

9. Kinderstoel

Kruimels, sap en plak verdwijnen niet zomaar uit de kieren van een kinderstoel. Met een elektrische borstel en een beetje afwasmiddel werk je dat vuil er makkelijk uit. Let op: niet te nat maken bij houten stoelen.

10. Douchekoppen, kraanonderdelen en bevestigingen

Op en rondom de douchekraan, de glijstang of de wandbevestiging van de douchekop blijven vaak vette zeepresten zitten. Met een elektrische tandenborstel en wat allesreiniger kom je makkelijk langs de randjes en rubbers. Even borstelen, naspoelen en droogwrijven.

💪 Schrobben zonder stress

Een elektrische tandenborstel met een aparte opzetkop is eigenlijk onmisbaar als je houdt van snel en grondig schoonmaken. Perfect voor randjes, kieren, rubber, profiel en reliëf. Reserveer een borstel alleen voor schoonmaak en je hebt een nieuwe favoriet in het keukenkastje!

Af en toe heb je in Excel willekeurige getallen nodig voor een steekproef, om formules te testen of om een voorbeeld samen te stellen. Uiteraard kun je zelf wat cijfers op het toetsenbord roffelen, maar veel gemakkelijker is dit door Excel zelf te laten uitvoeren.

Stap 1: Willekeurige decimalen

Wanneer je in een cel de formule =ASELECT() typt, zal Excel een willekeurig getal tussen 0 en 1 vormen. Sleep die formule naar beneden om de kolom verder te vullen met lukrake getallen tussen 0 en 1. Dit zullen telkens waarden zijn van vijftien decimalen. Als je niet zover na de komma wilt werken, dan kun je de cellen selecteren en in het tabblad Start in de groep Getal de knop Minder decimalen gebruiken.

Wil je andere getallen, druk dan op de functietoets F9 zodat alles opnieuw berekend wordt. Je moet er wel rekening mee houden dat iedere keer dat je iets in dit rekenblad toevoegt of wijzigt, alle random waarden opnieuw worden berekend. Dus als je ergens in een cel bijvoorbeeld Hallo typt en je drukt op Enter, zullen alle ASELECT-waarden wijzigen. Dat los je op door al deze waarden te selecteren, te kopiëren en op dezelfde plaats te plakken met Plakken speciaal / Waarden plakken.

De formule =ASELECT() vormt willekeurige getallen tussen 0 en 1.

Stap 2: Reeks begrenzen

Dit zijn dus allemaal getallen kleiner dan 1. Wil je getallen tussen 1 en 10, dan kun je in de kolom daarnaast de formule =1+9*(A1) toepassen, in de veronderstelling dat het eerste gegenereerde getal van daarnet in A1 staat. Sleep dan het resultaat naar beneden en dan krijg je ook daar een kolom met waarden tussen 1 en 10.

Wil je willekeurige getallen tussen 1 en 100, dan wordt de formule =1+99*(A1). Voor getallen tussen 1 en 1000 is de formule =1+999*(A1) enzovoort.

In kolom C vragen we random waarden tussen 1 en 100, gebaseerd op de waarden van kolom A.

Stap 3: Raster vullen

Wil je gehele getallen tussen twee grenswaarden laten vormen door Excel, dan combineer je ASELECT met GEHEEL. Deze formule zal bijvoorbeeld willekeurige gehele getallen vormen kleiner dan 1000: =GEHEEL(ASELECT()*1000)

Het getal 1000 zal er zelf nooit bij staan. Sleep deze formule naar beneden om de kolom met willekeurige getallen te vullen en in dit voorbeeld hebben we de formule ook naar enkele kolommen daarnaast gesleept.

Ook hier dezelfde opmerking: om de random waarden te fixeren, moet je ze kopiëren en plakken als waarden.

Wanneer we de cellen naar beneden en naar rechts kopiëren, krijgen we een rooster met willekeurige getallen.