ID.nl logo
Microsoft Surface Laptop 4 (15 inch) – Snelle laptop met weinig aansluitingen
© Reshift Digital
Huis

Microsoft Surface Laptop 4 (15 inch) – Snelle laptop met weinig aansluitingen

Naast software heef Microsoft ook een uitgebreid portfolio hardware in het assortiment. De Microsoft Surface Laptop 4 is het nieuwste model normale laptop, de meeste Surface-apparaten zijn immers convertibles. Voegt Microsoft hiermee iets toe aan de laptopmarkt?

Uiterlijk is de Surface Laptop 4 geen verrassing, de behuizing is identiek aan de Surface Laptop 3. In de basis betekent dat een strak ontworpen laptop die uitstekend is afgewerkt. Microsoft staat bekend om hun met Alcantara (imitatie suède) afgewerkte apparaten, maar dat materiaal is voorbehouden aan de 13,5inch-uitvoering. De geteste 15inch-variant is alleen in volledig aluminium dat bij ons testmodel is uitgevoerd in zwart. De matte afwerking oogt fraai en is vrijwel niet gevoelig voor vingerafdrukken waardoor de laptop er ook na enige tijd werken nog presentabel uit ziet.

Microsoft zegt de schermdeksel en het scharnier zo ontworpen te hebben dat je met één hand de laptop kunt openklappen terwijl deze op tafel staat. En dat is inderdaad mogelijk. Al had een kleine inkeping voor net iets meer grip handig geweest. Waar het scharnier dus opvallend soepel opengaat, valt tegelijkertijd op dat het scharnier stevig is wanneer het eenmaal open is. Prettig, want de laptop is voorzien van een aanraakscherm en je kunt het scherm aanraken zonder dat het van positie verandert. 

©PXimport

©PXimport

De Surface laptop is een apparaat van Microsoft zelf en dat komt vergeleken met veel laptops van andere fabrikanten met een belangrijk voordeel: je krijgt een schone Windows-installatie waarop alleen software van Microsoft zelf geïnstalleerd is. Dat betekent dat er geen extra bloatware geïnstalleerd is. Je wordt dus niet zoals op zoveel Windows-laptops lastiggevallen met pop-ups van bijvoorbeeld viruscanners of clouddiensten. Microsoft levert overigens wel twee apps mee voor het beheer van de Surface Laptop zelf en ook Microsoft Office is als probeerversie geïnstalleerd.

Speciale Microsoft-processor

De Surface 4-laptops zijn verkrijgbaar met een Intel- of AMD-processor. Wij ontvingen van Microsoft een AMD-uitvoering. Waarschijnlijk niet toevallig, want de in de laptop gebruikte processor is volgens de systeemeigenschappen een AMD Ryzen 7 Microsoft Surface Edition die het typenummer Ryzen 7 4980U heeft meegekregen. Het een chip die in AMD’s normale portfolio niet bestaat, daar is de Ryzen 7 4800U de hoogste energiezuinige U-variant. De kloksnelheden van deze speciale Microsoft-variant zijn voor zowel de basiskloksnelheid als de boostkloksnelheid 200 MHz hoger dan de 4800U. Helaas is het geen chip uit de nieuwere en snellere Ryzen 5000-reeks zoals de Ryzen 7 5800U die inmiddels ook op de markt is. Hiermee is deze speciale Microsoft-processor bij introductie eigenlijk al een beetje een belegen processor.

Uitvoeringen

Ondanks dat Microsoft en AMD voor deze laptopreeks samen een processor ontworpen hebben, pronkt in de duurste uitvoering van de Surface Laptop 4 toch een Intel-processor. Heb je per se 32 GB ram en een 1 TB opslag nodig, dan kom je automatisch op een Intel-processor uit in de vorm van een Intel Core i7-1185G7. De variant met een AMD-processor is leverbaar met maximaal 16 GB ram en een 512 SSD. Het grote verschil tussen de AMD- en Intel-processor zit in het aantal cores. Waar de AMD Ryzen 7 er acht heeft, biedt de Core i7 slechts vier cores.

De goedkoopste 15inch-uitvoering met AMD-processor kost 1449 euro. Daarvoor heb je slechts 8 GB RAM en een 256 GB SSD. Daarna wordt het al snel behoorlijk prijzig, want de grotere 512 GB SSD kost je 200 euro extra terwijl je voor de extra 8 GB RAM ook nog eens 200 euro betaald. De prijs van de geteste configuratie komt daarmee op 1849 euro.

Weinig aansluitingen

Net als bij de voorganger zit de Surface Laptop 4 met één usb-a en één usb-c-aansluiting niet bepaald ruim in zijn aansluitingen. Wel sluit je de lader nog altijd aan op de speciale Surface Connect-poort, een poort waarvoor ook een dockingstation verkrijgbaar is. Laden via usb-c kan overigens wel. Op de lader vind je nog een usb-poort, maar die functioneert niet als data-aansluiting. Je kunt deze poort gebruiken om bijvoorbeeld je telefoon mee op te laden. Zie het als een extraatje, want met een vermogen van 5 watt bepaald geen snellader.

De usb-c-poort is een Gen 2-variant (10 Gbit/s), terwijl ook de normale usb-poort een Gen 2-variant is (10 Gbit/s). Hebt je meer usb-poorten nodig, dan kan dat in combinatie met het op de Surface Connect aan te sluiten Surface Dock 2. Dat dockingstation biedt zes Gen 2-poorten met een snelheid van 10 Gbit/s. Sneller dan 10 Gbit/s is helaas niet mogelijk, usb 4.0 ontbreekt. Zelfs de Intel-variant is niet voorzien van Thunderbolt.

©PXimport

©PXimport

Die Surface Connect-aansluiting die je gebruikt voor de lader is behalve dat we liever een extra usb-c zien zelf ook een puntje van ergernis. Er wordt een magneetje gebruikt om de stekker vast te laten plakken aan de poort. De poort zit echter zo laag in een schuine rand van de behuizing dat het bijna niet mogelijk is om de stekker in de laptop te steken zonder de laptop op te tillen. Probeer je dat wel, dan trekt juist die magneet die je zou moeten helpen de stekker scheef. En dit probleem is niet nieuw, de voorloper had hier ook last van.

©PXimport

Goed beeld en geluid

Het 15inch-scherm dat afkomstig is van Sharp is identiek aan dat in de Surface Laptop 3. Net als op andere Surface-producten heeft Microsoft gekozen voor een 3:2-beeldverhoouding waardoor je in de hoogte lekker veel werkruimte hebt. Met een resolutie van 2496 x 1664 is het beeld scherp genoeg. Windows kiest standaard voor een weergaveschaal van 150 procent, maar op zich is het geheel op een schaal van 125 procent ook goed bruikbaar waarbij je dan meer werkruimte krijgt.

Het scherm biedt een prima kleurweergave en inkijkhoeken. Vergeleken met sommige andere duurdere laptops is de maximale helderheid van zo’n 382 cd/m2 weer niet heel indrukwekkend. Behalve met je vingers, kun je het glanzend afgewerkte aanraakscherm ook gebruiken in combinatie met de optionele Surface Pen. Het scherm heeft voor een moderne laptop vrij brede randen. Dat kun je ouderwets noemen, maar heeft als voordeel dat je veeggebaren vanaf de zijkant makkelijk kunt uitvoeren. En die brede schermrand biedt in ieder geval genoeg plek voor een webcam. Dat is qua beeld verder geen heel indrukwekkend exemplaar, maar het voldoet voor een doorsnee videogesprek. Wel is de camera voorzien van een infraroodsensor waardoor de camera geschikt is voor Windows Hello-gezichtsherkenning waarmee je zonder wachtwoord kunt inloggen.

De laptop heeft geen aparte openingen voor de luidsprekers, in plaats daarvan komt het geluid uit de openingen tussen de toetsen. Ondanks deze wat opmerkelijke constructie klinkt het geluid erg goed en het is het vol en luid genoeg voor bijvoorbeeld het kijken van films. 

Prettig werken

Het toetsenbord is op een fraaie manier in de behuizing geïntegreerd en komt rustig over. Dat opgeruimde uiterlijk komt deels wel doordat sommige laptops van vergelijkbare grootte meer toetsen hebben in de vorm van bijvoorbeeld een numeriek veld of functies als page up, Home en end. Die typische tekstverwerkingsfuncties heeft Microsoft wel een plekje gegeven onder F8 tot en met F12. De overige functietoetsen dubbelen als media- en helderheidsbediening. Deze alternatieve functies zijn de standaardfunctionaliteit van de toetsen, om de klassiek functietoetsen te gebruiken is er een Fn-schakeltoets. Die werkt als een caps-lock: indrukken waarna er een lampje gaat branden en de gewenste functies actief worden. Prettig voor gebruikers die blind tikken is dat de meest rechtse toets in de bovenste rij de delete-toets is, de aan-uit-knop heeft een plekje links daarvan gekregen. Het toetsenbord heeft verlichting in drie helderheidsstanden. Het typcomfort is uitstekend. De toetsen hebben een duidelijk voelbaar indrukmoment en het geheel voelt tijdens het typen degelijk aan.

De ruime touchpad heeft een afmeting van 11,5 bij 7,7 cm en werkt opvallend soepel. De touchpad is perfect in de behuizing geïntegreerd en de ingebouwde schakelaar heeft een opvallend fijne klik. Alle multitouchgebaren die Windows biedt worden soepel uitgevoerd. 

Prestaties

De AMD Ryzen 7 4980U is een processor met acht cores met een kloksnelheid van maximaal 4,4 GHz. Dat wekt verwachtingen op het gebied van prestaties en die worden ook waargemaakt. In PCMark 10 scoort deze laptop 5234 punten waarmee dit een snelle laptop is. Ook in Cinebench R23 zet de laptop met een Multi Core-score van 9690 punten een prima resultaat neer. Bij een wat langere test daalt dit naar een nog steeds goede 8763 punten doordat de processor dan warmer wordt. De Single Core-score van 1280 punten valt dan weer licht tegen, een teken dat deze processor vooral sterk is in multicore-toepassingen. In moderne multicore-toepassingen zal deze AMD-uitvoering een stuk vlotter zijn dan de Intel-variant van deze laptop.

De ssd is afkomstig van SK Hynix en is met een maximale lees- en schrijfsnelheid van 2304,43 en 1060,77 MB/s geen heel bijzondere exemplaar. Daar staat overigens tegenover dat het verschil tussen een snelle en een minder snelle ssd in de praktijk doorgaans niet merkbaar is. Voor de grafische mogelijkheden wordt vertrouwd op de in de processor geïntegreerde Radeon RX Vega 8. Hiermee zet de laptop in de benchmark 3DMark Time Spy een score van 1379 punten neer. Dat is voor een geïntegreerde gpu een heel nette score en je kunt de laptop prima gebruiken voor bijvoorbeeld fotobewerking. Een gamemonster is het echter niet, je kunt alleen comfortabel gamen met een relatief modern spel als je de resolutie beperkt tot 720p. De laptop is over het algemeen stil en slaat pas aan als de laptop echt zwaar aan het werk wordt gezet.

Opmerkelijk is dat Microsoft in de 15inch-uitvoering dezelfde 47,4 accu gebruikt als in de kleinere 13,5inch-variant. Door het groter scherm heeft de 15inch-uitvoering hierdoor vermoedelijk een kortere accuduur dan de kleinere variant. Gelukkig is het geen heel groot nadeel, want de accuduur blijkt goed te zijn. In de PCMark 10 Modern Office accutest die kantoorwerkzaamheden simuleert, haalt de notebook een accuduur van 14 uur en 39 minuten. Dat is een heel nette score. In de praktijk kun je makkelijk zo’n 10 uur werken op een volle accu bij normale (kantoor)werkzaamheden.

Conclusie

De Microsoft Surface Laptop 4 is een fraaie laptop om te zien die stevig gebouwd is. De processor in deze AMD-variant is sterk in multicore-toepassingen en hierdoor over het algemeen sneller dan de gebruikte chip in de Intel-variant. Het is jammer dat de AMD-processor daarom niet verkrijgbaar is als absoluut topmodel voorzien van veel werkgeheugen en opslag. Met zijn hoge schermverhouding en prettige toetsenbord is dit een laptop waar je comfortabel op kunt werken. Helaas heeft de Surface Laptop 4 wel een groot nadeel en is het gebrek aan aansluitingen. Twee usb-poorten is namelijk niet al niet ruim voor een 15inch-notebook. Ook de Surface Connect vinden we maar onhandig, dat had beter een tweede usb-c-aansluiting kunnen zijn waarmee het gebrek aan poorten ook voor een groot deel was opgelost.

Uitstekend
Conclusie

**Prijs** Vanaf € 1449,- (€ 1849,- zoals getest) **Processor** AMD Ryzen 7 4980U Microsoft Surface Edition (8 cores) **Grafische kaart** Radeon RX Vega 8 (geïntegreerd in cpu) **Besturingsysteem** Windows 10 Home **Scherm** 15 inch (2496 x 1664 pixels met 10punts-multitouch en penondersteuning) **RAM** 8 of 16 GB LPDDR4x (gesoldeerd) **Opslag** 256 of 512 GB M.2 NVMe-ssd (verwisselbaar) **Aansluitingen** Usb-c Gen 2 (data, laden en DisplayPort), usb-a Gen 2, 3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting, Surface Connect-poort (laden en dockingstation) **Camera** Windows Hello-camera (720p) **Draadloos** 2x2 wifi 6 + bluetooth 5.0 **Accu** 47,4 Wh **Afmetingen** 339,5 × 244 × 14,7 mm **Gewicht** 1542 gram **Website** [www.surface.nl]( https://www.microsoft.com/nl-nl/d/surface-laptop-4/946627fb12t1?activetab=pivot%3aoverviewtab)

Plus- en minpunten
  • Stevige behuizing
  • Uitstekend scherm
  • Prettige schermverhouding
  • Goede prestaties
  • Weinig aansluitingen
  • Onhandige laadaansluiting
  • Prijzig
▼ Volgende artikel
Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?
© ER | ID.nl
Huis

Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

▼ Volgende artikel
Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is
© ID.nl
Huis

Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

In dit artikel

In dit artikel lees je wat QD-OLED precies is en waarom deze schermtechniek vooral bij gamen zichtbaar voordeel biedt. We leggen uit hoe QD-OLED verschilt van traditionele lcd-panelen, wat je merkt bij snelle actie en donkere scènes, en hoe het zit met helderheid, HDR en reflecties. Ook besteden we aandacht aan burn-in en de beschermingsmechanismen die moderne QD-OLED-monitoren gebruiken. Tot slot lees je voor welk type gamer QD-OLED het meest geschikt is en wanneer een Mini-LED-monitor een logisch alternatief kan zijn.

Lees ook: Lcd versus oled: wat is het verschil en welke televisie moet je kiezen?

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

QD-OLED versus Mini-LED

QD-OLED en Mini-LED worden vaak naast elkaar genoemd, maar het zijn fundamenteel verschillende technieken. QD-OLED is zelflichtend: elke pixel geeft zijn eigen licht en kan volledig uit. Dat levert perfect zwart, zeer snelle pixelreacties en sterk contrast op, wat vooral bij games met veel beweging en donkere scènes zichtbaar voordeel geeft.

Mini-LED is een verfijnde vorm van LCD. Het paneel gebruikt duizenden kleine leds als achtergrondverlichting die in zones worden gedimd. Daardoor kan een Mini-LED-scherm hoge helderheid over grote delen van het scherm vasthouden, wat prettig is in fel verlichte kamers en bij HDR met veel lichtaccenten. Zwart is hierbij wel afhankelijk van lokale dimming en nooit volledig uitgeschakeld zoals bij OLED.

Kort gezegd blinkt QD-OLED uit in contrast, snelheid en beeldrust in donkere omgevingen, terwijl Mini-LED praktischer is bij veel omgevingslicht, wanneer dezelfde elementen of onderdelen langdurig in beeld staat en als hoge helderheid belangrijk is.

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

Wat is het?Wat doet het?
Screensaver (schermbeveiliging)Dimt het scherm bij langdurig stilstaand beeld en herstelt de helderheid automatisch zodra er weer beweging is, om inbranden te voorkomen.
Pixel orbiting (pixelverschuiving)Verschuift het beeld continu minimaal op pixelniveau zodat vaste elementen nooit exact op dezelfde plek blijven staan.
Pixel refresh (pixelverversing)Start een onderhoudscyclus waarbij het paneel zichzelf corrigeert om slijtage en beginnende inbranding te verminderen.
Auto Warning (automatische waarschuwing)Geeft na een bepaalde gebruiksduur automatisch een melding om een pixel refresh uit te voeren.
Logos protection (logobescherming)Herkent vaste logo's in beeld en verlaagt daar lokaal de helderheid om inbranden te beperken.
Boundary dimmer (randdimming)Dimt automatisch delen van het scherm met zwarte balken of sterke helderheidsverschillen, bijvoorbeeld bij afwijkende beeldverhoudingen.
Taskbar dimmer (taakbalkdimming)Verlaagt specifiek de helderheid van de taakbalk om langdurige statische weergave op die plek te beperken.
Thermal protection (thermische beveiliging)Past de helderheid automatisch aan wanneer de monitor te warm wordt, om oververhitting en paneelslijtage te voorkomen.

©AGON by AOC

AGON by AOC PRO OLED AG276QKD2

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Techniek ⬇ / Model ➡AG276QKD2AG276UZDAG346UCDAG276QZD2
Screen saverJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / Fast
Pixel orbitingJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / Strong
Pixel refreshJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Auto WarningJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Logos ProtectionJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2
Boundary dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Taskbar dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Thermal protectionJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / On

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

QD, OLED en QD-OLED

OLED
Elke pixel geeft zelf licht. Daardoor zijn zwartwaarden diep en schakelt het beeld snel. Geschikt voor gaming en films, met aandacht voor burn-in bij langdurig statisch beeld.

QD (Quantum Dots)
Quantum dots zetten licht om in pure, heldere kleuren. Ze worden ingezet om kleurvolume en helderheid te verbeteren.

QD-OLED
Combineert de zelflichtende OLED-pixelstructuur met een quantum-dot-laag. Je krijgt diepe zwarttinten, snelle reactie en een breed kleurbereik. Het is een balans tussen snelheid, helderheid en kleurprecisie die goed aansluit bij moderne games.