Heb je jarenlang op een Windows-pc gewerkt, maar ben je recent overstapt op een Chromebook? Dan zal het je waarschijnlijk al zijn opgevallen dat een Chromebook nét even wat anders werkt dan een Windows-laptop. Hieronder vijf gouden tips voor iedereen die meer uit Chrome wil halen.

Tip 1: Restricties

Een groot voordeel van een Chromebook is dat iedereen op het apparaat aan de slag kan en altijd zijn persoonlijke documenten bij de hand heeft. Het apparaat draait namelijk grotendeels in de cloud, en dus heb je op iedere Chromebook waar je inlogt de beschikking over de bestanden die in jouw Google Drive staan. Maar wat als je nou helemaal niet wilt dat anderen jouw Chromebook gebruiken?

©PXimport

Gelukkig is het ook mogelijk om aan te geven wie er wel, of juist niet, gebruik mag maken van je Google-laptop. Zorg ervoor dat je als eigenaar bent ingelogd (het eerste account dat is aangemaakt) en klik op de statusbalk rechtsonder op de zwarte balk. In het menu dat verschijnt, klik je op Instellingen.

Onderaan het Instellingen-menu vind je het kopje Gebruikers. Door op Andere gebruikers beheren... te klikken kan je opgeven welke restricties je wilt toepassen. Vink Inloggen beperken tot de volgende gebruikers aan om aan te geven wie er op je laptop mag inloggen. Andere gebruikers zullen nu niets meer kunnen met jouw Chromebook. Desgewenst kan je ook de optie tot Gast-sessies uitschakelen om het systeem helemaal dicht te timmeren.

Tip 2: Opschonen met Powerwash

Geef je jouw Chromebook door aan iemand anders, en wil je er zeker van zijn dat al je persoonlijke gegevens van het apparaat gewist worden? Dan kan je gebruikmaken van de ingebouwde Powerwash-functie. In feite is dit hetzelfde als wanneer je een smartphone terugzet naar de fabrieksinstellingen of Windows opnieuw installeert op een pc. De Chromebook zal dus grondig worden opgeschoond en worden teruggezet naar de fabrieksinstellingen.

©PXimport

Je vindt de Powerwash-optie in het Instellingen-menu. Scrol naar de onderkant van de pagina, klik op Geavanceerde instellingen weergeven... en scrol wederom helemaal naar de onderkant van de pagina. Klik onder het kopje Powerwash op de knop Powerwash en vervolgens op Opnieuw opstarten. De Chromebook zal vervolgens worden teruggezet naar de fabrieksinstellingen en opnieuw worden opgestart.

Tip 3: Maak toetsenbord sneltoetsen aan

Dankzij een handige extensie genaamd Shortcut Manager is het eenvoudig om binnen Chrome OS je eigen toetscombinaties aan te maken. Met de gratis software kan je veelgebruikte acties sneller uitvoeren door hier simpelweg een toetscombinatie voor aan te maken.

©PXimport

Om de extensie te installeren, open je de Chrome OS Winkel op je Chromebook. Typ in het zoekvenster Shortcut Manager en druk op enter. Selecteer het tabje Extensies en zoek Shortcut Manager op in de lijst. Klik op de blauwe +Free-knop, bevestig de installatie met Toevoegen en de extensie zal aan je browser worden toegevoegd. Je ziet nu rechts naast de adresbalk het icoontje van Shortcut Manager staan. Om persoonlijke shortcuts te maken, klik op dit icoontje en selecteer vervolgens de link See all settings / Add new shortcuts. Kind kan de was doen!

Overigens heb je niet per definitie Shortcut Manager nodig om sneltoetsen te gebruiken op een Chromebook. ChromeOS - het besturingssysteem waar Chromebooks op draaien - kent zelf al veel handige sneltoetsen. Ooit afgevraagd hoe je een schermafdruk maakt bijvoorbeeld? Druk simpelweg op Control-Alt-en de toets hieronder afgebeeld. Tik of klik vervolgens in het venster dat je vast wilt leggen en klaar is Kees. Druk je op Control-Shift en de genoemde toets, dan kun je een selectie tekenen om hetgeen je vast wilt leggen. Control en de toets legt direct het complete scherm vast. Meer over sneltoetsen voor je Chromebook lees je in dit artikel.

Tip 4: Bekijk lokaal opgeslagen bestanden

Een van de grootste voordelen van een Chromebook is dat het systeem volledig in de cloud draait. Zo kun je immers overal bij je bestanden. Het is echter ook mogelijk om documenten, video's en muziek te downloaden op het flash-geheugen van de Chromebook. Maar waar vind je deze bestanden dan terug?

©PXimport

Chrome OS beschikt net als Windows en OS X over een soort Verkenner waar je door alle opgeslagen bestanden kunt bladeren. Je moet echter wel even weten waar je deze kunt vinden. Klik op het app-icoontje links op de zwarte balk en zoek hier de app Files. Er zal nu een pop-up-venster verschijnen waarin je kunt bladeren tussen bestanden die staan opgeslagen op Google Drive. Klik je in de linker balk echter op Downloads, dan zal je een overzicht krijgen van alle bestanden die je fysiek hebt gedownload op je apparaat. Het geeft je dus ook direct de mogelijkheid om je Chromebook eens goed op te schonen, bijvoorbeeld als je een melding krijgt dat het (beperkte) geheugen aan het volraken is.

Tip 5: Chromebook herstellen

Net als Windows kan ook een Chromebook crashen of compleet vastlopen. Hoewel het niet snel zal gebeuren, is het wel een veilige gedachte dat er een herstel-opties is ingebouwd. Vergelijkbaar met de herstelschijf die Windows je laat maken. Ook met je Chromebook zal je een soort herstelschijf kunnen maken, met daarop een versie van Chrome OS waar je op kunt terugvallen.

©PXimport

Om dit direct vanaf je Chromebook te doen, typ je in de adresbalk: chrome://imageburner en druk op enter. Vervolgens wordt je gevraagd om een sd-kaart of usb-stick te plaatsen met minimaal 4GB geheugen. Let op: Alle bestanden op het opslagmedium zullen worden gewist. Bevestig de actie met OK. Chrome OS zal vervolgens een herstelkopie downloaden, wat een paar minuten duurt.

Moet je in een noodgeval daadwerkelijk het systeem herstellen, steek deze herstelschijf in je Chromebook en druk de Esc en Refresh toetsen gelijktijdig in, terwijl je ook de Power-knop ingedrukt houdt. Hierdoor zal het Herstel-scherm geopend worden en kan je jouw systeem terugzetten naar het herstelpunt.

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.